Η 1^η Οκτωβρίου γιορτάζεται ως η μέρα της Κυπριακής Ανεξαρτησίας. Μίας ανεξαρτησίας κολοβής με διαιρετικά στοιχεία, παρουσία εγγυητριών δυνάμεων και ξένων στρατευμάτων η οποία προέκυψε έπειτα από τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και με ένα δοτό Σύνταγμα.

Η ανεξαρτησία της Κύπρου όπως την γνωρίσαμε το 1960 ήταν το επακόλουθο κάποιων ιστορικών γεγονότων της εποχής. Ο αντιαποικιακός αγώνας ξεκινά μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με μπροστάρη το ΑΚΕΛ ο αντιαποικιακός αγώνας γιγαντώνεται τις δεκαετίες του 1940-50. Ο μαζικοπολιτικός αγώνας του ΑΚΕΛ είχε ως αποτέλεσμα την οργάνωση αντιαποικιακών διαδηλώσεων. Σε αυτούς τους αντιαποικιακούς αγώνες το ΑΚΕΛ θα θρηνήσει και τα πρώτα θύματα του αγώνα, τους λαϊκούς αγωνιστές Ανδρέα Εξηντάρη, Ανδρόνικο Κυπριανού και τον μαθητή Μιχαλάκη Κουρτέλλα οι οποίο δολοφονήθηκαν από τους αστυνομικούς της Αγγλικής κυβέρνησης κατά την διάρκεια της διαδήλωσης της 25^ης Μαρτίου το 1945 στο Λευκόνοικο.

Το 1955 η ηγεσία της δεξιάς, θέλοντας να αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να θέσει την Αριστερά στο περιθώριο παίρνει την λανθασμένη απόφαση να ξεκινήσει «ένοπλος αγώνας. Έτσι, το 1955 ξεκινά ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ με αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα, ένα ορκισμένο αντικομμουνιστή. Το ΑΚΕΛ από την πρώτη στιγμή, διαφώνησε με την ένοπλη δράση αφού αυτή η εξέλιξη μόνο αρνητικά αποτελέσματα θα είχε στον αγώνα του Κυπριακού Λαού. Πρακτικά η Κύπρος ως νησί δεν μπορούσε να οδηγήσει την ΕΟΚΑ σε επιτυχημένο αντάρτικο. Το ΑΚΕΛ έθετε επιτακτικά τη θέση για μαζικο-πολιτικό αγώνα με τη συμμετοχή του συνόλου του κυπριακού λαού για αποτίναξη του αποικιακού ζυγού. Αντίθετα η ένοπλη δράση από την μία μόνο παράταξη, της μίας κοινότητας και υπό την αρχηγεία των πιο ακραίων φασιστοειδών στοιχείων μόνο προβλήματα προμήνυε για το εσωτερικό μέτωπο.

Παρά την προσπάθεια της δεξιάς να κατηγορήσει τους ΑΚΕΛιστές ως προδότες, παρά τις δεκάδες δολοφονίες Αριστερών από μέλη της ΕΟΚΑ, η Αριστερά δεν  έφυγε από το σωστό δρόμο. Συνέχισε να αγωνίζεται κάτω από τις πιο αντίξοες  συνθήκες για την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού κρατώντας πάντα ψηλά το λάβαρο της ενότητας.

Η θέση αυτή του ΑΚΕΛ δικαιώθηκε όταν ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ αντί να έχει ως κατάληξη την Ένωση, κατέληξε στην επιβολή των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου.

Τον Ιανουάριο του 1959 στη Ζυρίχη, Ελλάδα και Τουρκία εν τη απουσία της Κύπρου και της Αγγλίας αποφασίζουν την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εν συνεχεία το Φλεβάρη του ίδιου χρόνου, με τη παρουσία αντιπροσώπων των δύο κοινοτήτων, υπογράφεται και μία δεύτερη συμφωνία στο Λονδίνο όπου περιλαμβάνονται τα Αγγλικά συμφέροντα. Της Ελληνοκυπριακής ηγεσία ηγείται ο Μακάριος με μια πολυμελή αποστολή από δημάρχους και ηγέτες πολιτικών κομμάτων. Τα στελέχη του ΑΚΕΛ όμως δεν συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις και αυτό οφείλεται στον υπουργό εξωτερικών της Ελλάδας, Ευάγγελο Αβέρωφ, ο οποίος δεν ήθελε κομμουνιστές στην αποστολή.

Στις διαπραγματεύσεις οι θέσεις της Κυπριακής πλευράς δεν γίνονται σεβαστές και επίσης πολλές φορές δεν αφήνεται η Κυπριακή πλευρά να εκφράσει τις απόψεις της. Μέσα σε αυτό το εχθρικό περιβάλλον ο Μακάριος αναγκάζεται να υπογράψει τις συνθήκες καθώς αν επέστρεφε να συνεχίσει ένα ένοπλο αγώνα χωρίς στήριξη θα ήταν καταστροφικό για την Κύπρο.

Τα στελέχη του ΑΚΕΛ που συμμετείχαν στην αποστολή εισηγούνται να μην υπογραφούν οι συνθήκες, να τερματιστεί αμέσως ο ένοπλος αγώνας και ταυτόχρονα να εντατικοποιηθεί ο μαζικοπολιτικός αγώνας και να διεθνοποιηθεί το Κυπριακό πρόβλημα έτσι ώστε να αναγκαστούν οι Άγγλοι να αποχωρήσουν από το νησί. Η πρόταση του ΑΚΕΛ απορρίπτεται. Η μη υπογραφή των συνθηκών θα σήμανε τη παραδοχή του ανεπιτυχούς αγώνα της ΕΟΚΑ και της Εθναρχίας και ταυτόχρονα θα δικαιωνόταν οι θέσεις της Αριστεράς για την μη στήριξη του ένοπλου αγώνα. Επίσης η διεθνοποίηση του Κυπριακού προβλήματος θα σήμανε την στροφή στο Κίνημα των Αδεσμεύτων και στη Σοβιετική Ένωση πράγμα που ποτέ δεν ήθελε ο Μακάριος και η Ελληνική κυβέρνηση αφού της κυρίευε το πνεύμα του αντικομουνισμού.

Η Δεξιά και η Ακροδεξιά βλέποντας την Τουρκοκυπριακή μειονότητα να αποκτά μεγάλα δικαιώματα και να αναβαθμίζεται σε κοινότητα άρχισαν να υποσκάπτουν τη Κυπριακή Δημοκρατία θεωρώντας την ως ένα μεταβατικό στάδιο προς την ένωση. Ταυτόχρονα η Τουρκοκυπριακή ακροδεξιά ακολουθεί την ίδια πολιτική με σκοπό την διχοτόμηση. Αντιθέτως το ΑΚΕΛ και το Λαϊκό Κίνημα παρά τις διαφωνίες του με τις Συμφωνίες, ήταν η μόνη δύναμη που στήριξε στην ουσία την Κυπριακή Δημοκρατία και την συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Έχοντας την λιγότερη ευθύνη για τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, η Αριστερά αγωνίστηκε για την επιβίωση της ανεξαρτησίας απέναντι στα άνομα ιμπεριαλιστικά Νατοϊκά σχέδια.

Χρέος μας, να εντείνουμε τον αντικατοχικό αντιιμπεριαλιστικό αγώνα μας για απελευθέρωση και επανένωση του τόπου και του λαού μας. Να παλέψουμε για ολοκλήρωση της ανεξαρτησίας μας στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ χωρίς εγγυήτριες δυνάμεις, για μια Κύπρο κυρίαρχη, ακέραιη και αποστρατικοποιημένη. Ας γίνουμε εμείς το ανάχωμα στις όποιες προσπάθειες των καλοθελητών να καταστρέψουν την Κύπρο.

Αντρέας Ευριπίδου

Μέλος Μορφωτικού Γραφείου ΕΔΟΝ Λάρνακας

*Δημοσιεύτηκε στη "Νεολαία" τον Σεπτέμβριο 2019

 

Η σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας καθιερώθηκε το 1960 και προέκυψε έπειτα από διεθνή διαγωνισμό. Προϋποθέσεις ήταν στη σημαία να μην απεικονίζεται σταυρός ή ημισέληνος (σύμβολα της Ελλάδας και της Τουρκίας) και να μην περιέχονται το μπλε και το κόκκινο χρώμα (χρώματα των σημαιών της Ελλάδας και της Τουρκίας). Το διαγωνισμό κέρδισε ο Τ/Κ ζωγράφος Ισμέτ Γκιουνέι, μετά από απόφαση του τότε προέδρου Μακαρίου Γ’ και του αντιπροέδρου Φαζίλ Κιουτσούκ. Στη σημαία που ζωγράφισε προβάλλεται η Κύπρος με πορτοκαλί χρώμα σε άσπρο φόντο και κάτω από την Κύπρο υπάρχουν δύο πράσινα κλαδιά ελιάς. Σύμφωνα με τον Ισμέτ Γκιουνέι το άσπρο χρώμα συμβολίζει την κάθαρση όλων των προβλημάτων με την δημιουργία της Δημοκρατίας, το χρώμα του χαλκού την προέλευση του ονόματος της Κύπρου και οι 2 κλάδοι ελιάς την ενότητα και την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Η Κυπριακή Δημοκρατία είχε το δικό της κρατικό ύμνο πριν αποφασίσει το Υπουργικό Συμβούλιο την υιοθέτηση του ελληνικού εθνικού ύμνου το 1966. Ο κρατικός ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας χρησιμοποιήθηκε κατά τις επίσημες επισκέψεις του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου σε Αμερική και Τουρκία το 1962. Συνθέτης του ύμνου ήταν ο Σόλωνας Μιχαηλίδης.