Μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά η φράση «βρισκόμαστε στο παρά πέντε της διχοτόμησης» ηχεί πιο συχνά από ποτέ και είναι αλήθεια ότι, μετά τη χαμένη εκείνη ευκαιρία, το Κυπριακό έχει μπει στην κρισιμότερη φάση του. Ειδικά, αν αναλογιστεί κανείς πώς διαγράφεται το σκηνικό.
Στο εξωτερικό μέτωπο, αξίζει να σημειωθεί η επαναβεβαίωση του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη και του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, της αγαστής συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας. Η Ελλάδα αποτελεί το πιο σημαντικό στήριγμα της Κύπρου στον αγώνα για προάσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και για την απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας και του λαού μας. Οι σαφείς αναφορές του Πρωθυπουργού της Ελλάδας για «λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας εντός του πλαισίου του ΟΗΕ» και την ανάγκη «να ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί που σταματήσαμε, στο Κραν Μοντανά» και «να διαφυλάξουμε το κεκτημένο όσων είχαν συμφωνηθεί για να προχωρήσουμε από εκεί» αξίζουν, επίσης, ιδιαίτερης σημασίας και ελπίζουμε ότι ο Πρωθυπουργός θα σταθεί υπεύθυνα στο πλευρό της Κυπριακής Δημοκρατίας, για λύση και επανένωση.
Οι διεθνείς εξελίξεις και η διαφοροποιημένη ρητορική Ερντογάν προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα, ενδέχεται να διαμορφώνουν μια συγκυρία για επίλυση προβλημάτων. Αν αυτό θα εκφραστεί και με ουσιαστική μετακίνηση της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας από τις απαράδεκτες θέσεις τους στο Κυπριακό, είναι κάτι που θα φανεί στην πράξη. Ωστόσο, τα πρόσφατα γεγονότα τόσο στην Πύλα όσο και η στοχοποίηση αγωνιστών της λύσης και της επανένωσης, πιο πολύ προβληματίζουν παρά καθησυχάζουν, παράλληλα με την επιμονή τόσο της Τουρκίας όσο και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, για προώθηση της κυριαρχικής ισότητας και ίσο διεθνές καθεστώς. Δηλαδή, για λύση δύο κρατών - θέσεις που παραβιάζουν κατάφωρα το συμφωνημένο πλαίσιο διαπραγμάτευσης και λύσης του Κυπριακού.
Στο εσωτερικό μέτωπο, η εκλογή του Νίκου Χριστοδουλίδη ως Προέδρου της Δημοκρατίας, δεν φαίνεται ιδιαίτερα υποσχόμενη εξέλιξη για την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου, αν πάρουμε ως παράδειγμα και τη διαχείριση των ζητημάτων που προέκυψαν μέχρι στιγμής στην οκτάμηνη θητεία του. Παρόλο που στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης επισημαίνει πως κάνει το πάν για να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, τονίζοντας μάλιστα πως οι μήνες που διανύουμε είναι καθοριστικής σημασίας.
Οι κατοχικές δυνάμεις από την άλλη, σε μια νέα προσπάθεια να παραβιάσουν το στάτους κβο και να δημιουργήσουν νέα τετελεσμένα, προέβησαν σε κατάληψη μέρους της νεκρής ζώνης στην Πύλα για κατασκευή δρόμου. Οι επικλήσεις του κατοχικού καθεστώτος για τον «ανθρωπιστικό χαρακτήρα» του έργου είναι προσχηματικές. Ο κ. Τατάρ δεν επιδεικνύει παρόμοια ευαισθησία για τη διάνοιξη οδοφραγμάτων που πραγματικά θα εξυπηρετούσαν τη διακίνηση Ε/Κ και Τ/Κ. Οι επιθέσεις που σημειώθηκαν εναντίον ειρηνευτών των Ηνωμένων Εθνών από δυνάμεις των κατοχικών αρχών στη νεκρή ζώνη στην Πύλα, είναι απαράδεκτες και καταδικαστέες. Αποτελούν σοβαρά εγκλήματα με βάση το διεθνές δίκαιο και συνιστούν ακόμα ένα επεισόδιο στη γενικότερη προσπάθεια των κατοχικών αρχών να παραβιάσουν το στάτους κβο, δημιουργώντας νέα τετελεσμένα.
Επίσης, σε αυτά έρχεται να προστεθεί και η συμπερίληψη του προέδρου της τουρκοκυπριακής συντεχνίας DEV-İŞ, Κοράλ Ασάμ στη «λίστα» με τα άτομα των οποίων η είσοδος στην Τουρκία έχει απαγορευτεί. Ο Κοράλ Ασάμ ταξίδευε στην Κωνσταντινούπολη μαζί με άλλους συνδικαλιστές για να συμμετάσχει σε γενική συνέλευση του εργατικού συνδικάτου Petrol-İş αλλά το τουρκικό κράτος του απαγόρευσε την είσοδο, προφανώς λόγω της συνδικαλιστικής του δράσης και της δράσης του υπέρ της λύσης και επανένωσης της Κύπρου. Ο αριθμός των Τουρκοκυπρίων που αντιμετωπίζουν απαγόρευση εισόδου στην Τουρκία, βάσει των κωδικών περιορισμού «Ν-82» ή «G-82» και έχουν μοιραστεί τις εμπειρίες τους δημοσίως, έχει αυξηθεί πλέον στους 10, με τον Κοράλ Ασάμ να αποτελεί την τελευταία προσθήκη. Τέτοιες ενέργειες της Τουρκίας, οι οποίες στρέφονται ενάντια στις δυνάμεις που αγωνίζονται για λύση, επανένωση και κοινωνική δικαιοσύνη, δεν θα μπορούσαν παρά να είναι καταδικαστέες.
Στη σημερινή φάση που βρισκόμαστε, η λύση του Κυπριακού μπορεί να επιτευχθεί με την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά, συνεχίζοντας τη διαπραγμάτευση στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες και διαφυλάσσοντας όλο το διαπραγματευτικό κεκτημένο το οποίο έχει διαμορφωθεί έπειτα από μακρόχρονη, επίπονη και επίμονη προσπάθεια. Δεν πρόκειται ποτέ να συμβιβαστούμε με τη διχοτόμηση γιατί η διχοτόμηση αποτελεί πηγή για νέες περιπέτειες για την Κύπρο και το Λαό μας, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.
Σήμερα, επαναλαμβάνουμε το κάλεσμά μας προς όλους να συνεχίσουν αυτό τον αγώνα. Τα δεδομένα και οι συνθήκες δημιουργούν απαισιοδοξία αλλά δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να εγκαταλείψουμε τον αγώνα επίλυσης του Κυπριακού. Μόνο αν λυθεί το Κυπριακό, με μια λύση που θα απελευθερώνει και θα επανενώνει τον τόπο, στο πλαίσιο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως την περιγράφουν τα σχετικά ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μπορούμε να διασφαλίσουμε το μέλλον του τόπου μας.
Καλλής Αντούνας
Επικεφαλής Κεντρικού Γραφείου Επαναπροσέγγισης