Μια σύνοψη της ταινίας
Δύο επιστήμονες ανακαλύπτουν πως ένας υπερμεγέθης αστεροειδής κατευθύνεται με φόρα προς τη γη και πρόκειται να αφανίσει την ανθρωπότητα. Πανικόβλητοι σπεύδουν να ενημερώσουν την αμερικανική κυβέρνηση. Η πολιτική ηγεσία και τα ΜΜΕ τους αγνοούν επιδεικτικά, ασχολούμενοι με ‘’ύψιστης σημασίας’’ ζητήματα, όπως οι ενδιάμεσες εκλογές, η προσωπική ζωή των celebrities κοκ. Αλλά ακόμα και όταν η Πρόεδρος των ΗΠΑ (γυναικεία καρικατούρα του Ντόναλτ Τραμπ) αποφασίζει για τις δικές της σκοπιμότητες να ασχοληθεί με το επερχόμενο τέλος του κόσμου, οικονομικά συμφέροντα στέκονται εμπόδιο σε αυτή την προσπάθεια. Πιο συγκεκριμένα, ένας δισεκατομμυριούχος (ο οποίος παραπέμπει σε καλά γνωστές προσωπικότητες όπως ο Jeff Bezos ή o Elion Musk) εξηγεί στην κυβέρνηση πως τα οικονομικά οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν από τον αστεροειδή αν δεν τον καταστρέψουν είναι τεράστια τα οποία επιπλέον θα τους δώσουν άλλη δυναμική στον ανταγωνισμό ενάντια στην Κίνα. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, ως συνεπής υπηρέτης του κεφαλαίου, ξετρελαίνεται στην ιδέα, ματαιώνει την καταστροφή του αστεροειδούς μέσω της εκτόξευσης πυραύλων και υιοθετεί το πλάνο του πάμπλουτου επιχειρηματία το οποίο δεν προβλέπει διάλυση του αστεροειδούς, αλλά μια κάποια αποσύνθεση του ενόσω αυτός βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την γη. Τους επόμενους μήνες, ακολουθεί μια τεράστια διαμάχη ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα και τους πολλούς υποστηρικτές της από την μια, και τους υποστηρικτές της κυβέρνησης που αρνούνται να κοιτάξουν την αλήθεια η οποία βρίσκεται κυριολεκτικά πάνω από τα κεφάλια τους, από την άλλη ( εξού και το σύνθημα της καμπάνιας της κυβέρνησης ‘’don’t look up’’) .
Αυτή λοιπόν είναι μια σύνοψη των κυρίων γεγονότων που διαδραματίζονται στην ταινία ‘’Don’t look up’’ η οποία τους τελευταίους μήνες έχει καταγράψει πολύ ψηλά νούμερα τηλεθέασης ενώ την ίδια ώρα έχει καταστεί πρώτο θέμα συζήτησης και διάφορων κριτικών. Όχι άδικα φυσικά, εφόσον δεν βλέπει κανείς συχνά μια ταινία στο Netflix η οποία να πραγματεύεται έντονα τόσα πολλά και διαφορετικά κοινωνικά ζητήματα.
Don’t look up ή this is cyprus;
Πρώτού όμως καταλήξουμε σε μια συμπερασματική ανάλυση των μηνυμάτων που στέλνει η ταινία, οφείλουμε να ενδώσουμε στον πειρασμό και να παραλληλίσουμε κάποιες σκηνές και χαρακτήρες με την χολιγουντιανή κυπριακή πραγματικότητα.
Η Αμερικανίδα πρόεδρος η οποία επιλέγει συνειδητά να αγνοήσει την επερχόμενη καταστροφή για χάρη των δικών της σκοπιμοτήτων δεν μπορεί παρά να μας θυμίζει τον Νίκο Αναστασιάδη ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά πως η οριστική διχοτόμηση μας χτυπά την πόρτα αλλά συνεχίζει να μην ασχολείται, προασπιζόμενος τα παραταξιακά συμφέροντα της Δεξιάς και τις οικονομικές/ ταξικές τους προεκτάσεις.
Επιπρόσθετα, παρακολουθώντας την μεταστροφή της Προέδρου στην ταινία, η οποία για να καλύψει σκάνδαλο στο οποίο εμπλέκεται, αποφάσισε να ασχοληθεί με τον αστεροειδή, σκεφτόμαστε αμέσως τον ΠτΔ αλλά και σύσσωμο τον ΔΗΣΥ (και κυρίως τους δύο wannabe προέδρους, Αβέρωφ και Χριστοδουλίδη), που μπροστά σε κάθε νέο σκάνδαλο που ξεσπούσε (και ήταν πολλά), έβγαζαν τις φουστανέλες από τα ντουλάπια και ξανά έβαζαν να παίξει η κασέτα του αντι-ΑΚΕΛισμού.
Την ίδια στιγμή ο κροίσος. ο οποίος στην ταινία καθοδηγεί την αμερικάνικη κυβέρνηση, παραπέμπει άμεσα, σε ποιους άλλους; Την ΟΕΒ, τους μεγαλοεπιχειρηματίες, τους φίλους και ημετέρους οι οποίοι αποτελούν την κατευθυντήρια πυξίδα για τις αντιλαϊκές πολιτικές που ακολουθεί η Κυβέρνηση ΔΗΣΥ.
Παράλληλα, η προσπάθεια φίμωσης της νεαρής επιστημόνισσας Kate Dabiansky, για την οποία προσπάθησαν να περάσουν στην κοινή γνώμη την αντίληψη ότι είναι υστερική, μας φέρνει απευθείας στο μυαλό την απαξίωση από την κυβερνώσα παράταξη όλων των ομάδων, που προσπαθούν για κάτι καλύτερο, είτε αυτοί είναι ‘’δάσκαλοι που κάθουνται’’ είτε είναι… ‘’γιατρούθκια’’.
Εκτός αυτών, ίσως ο μέσος τηλεθεατής παρακολουθώντας την σκηνή της σύλληψης των επιστημόνων επειδή απλά έλεγαν την αλήθεια τους, να σκέφτεται πως τέτοια πράγματα δεν συμβαίνουν σε ευνομούμενες πολιτείες. Την ίδια ώρα όμως ο Πρόδρομος Προδρόμου και η Έμιλυ Γιολίτη κλαίνε απ’ τα γέλια πετώντας βελάκια σε εικόνα του Γ. Γαβριήλ ή παίζοντας με τον καινούριο τους Αίαντα.
Ακόμα, δεν θα μπορούσαμε να μην προβληματιστούμε βλέποντας τον επιστήμονα Randall Mindy στην ταινία, να συμβιβάζεται έστω και προσωρινά και να μπαίνει σε μια διαδικασία συγκάλυψης της εγκληματικής κυβερνητικής πολιτικής.
Όσον αφορά τον συγκαλυπτικό ρόλο που τα ΜΜΕ διαδραματιζουν στην ταινία, είναι σαν να βλέπουμε στιγμές από την κυπριακή τηλεόρασή μεταγλωττισμένες στα αγγλικά. Και παρόλο που ο πειρασμός να ταυτίσουμε μερικούς από τους δημοσιογράφους που απεικονίζονται στην ταινία, με τα δικά μας ξεπουλημένα αστέρια είναι μεγάλος, θα αντισταθούμε.
Τέλος, όσον αφορά το εξαγριωμένο πλήθος των υποστηρικτών της κυβέρνησης, οι οποίοι οχλαγωγουν, βρίζουν και επιχειρούν να φιμώσουν κάθε αντίθετη φωνή, δεν μπορούν παρά να μας φέρουν στο μυαλό τίποτα άλλο παρά τις διάφορες νεοφασιστικές οργανώσεις εδώ στην Κύπρο και κυρίως το ΕΛΑΜ. Ομάδες νεοναζί τραμπούκων, οι οποίοι στοχεύοντας στον ανορθολογισμό, στο φόβο και τα κατώτερα ένστικτα των λαικών στρωμάτων αποτελούν την διαχρονική εφεδρεία του συστήματος.
Don’t look up, σύγχρονη πραγματικότητα και ανάγκη για αλλαγή.
Πέρα όμως από την ταύτιση ανάμεσα στην σάπια πραγματικότητα που παρουσιάζεται στην ταινία και την κωμικοτραγική κυπριακή πραγματικότητα επί ημερών ΔΗΣΥ, καλό θα ήταν να δούμε πίσω από τις εικόνες και τις σκηνές της συγκεκριμένης ταινίας. Η ταινία ‘’don’t look up’’ πραγματεύεται τολμηρά διάφορα φλέγοντα ζητήματα. Δεν διστάζει να μιλήσει ανοιχτά για την αυθαιρεσία του κεφαλαίου, τα παιχνίδια εξουσίας, την διαφθορά, την επιθετικότητα που επιδεικνύουν οι ΗΠΑ στο παγκόσμιο στερέωμα, την περιθωριοποίηση του ορθολογισμού και την άνοδο ακραίων κινημάτων, αλλά και σε ορισμένες σκηνές να παραδεχτεί πως όλοι αυτοί οι ακραίοι, συνωμοσιολόγοι και αρνητές αντικρίζουν ως εχθρό τους μαρξιστές, στο πρόσωπο της λογικής και της προόδου.
Παρακολουθώντας τα δυνατά μηνύματα που στέλνει η ταινία και κρατώντας τα όσα θετικά από αυτήν, πρέπει παράλληλα να έχουμε και κάτι άλλο κατά νου. Πως η ειλικρινής περιγραφή της σαπίλας δεν συνιστά σε καμία περίπτωση αντι-συστημική πρόταση εναντίον της. Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η αντι-καπιταλιστική κριτική δεν αρκεί. Πως η ανθρωπότητα δεν πρόκειται να σωθεί μόνο και μόνο αν ακούσει τους ειδικούς ή αν οι κυβερνήσεις των ‘’Janie Orlean’’ αντικατασταθούν από άλλες πραγματικά κοπτόμενες. Σαφώς και όλα αυτά είναι πάρα πολύ σημαντικά. Η ουσία όμως βρίσκεται στο ότι αν θέλουμε πραγματικά να καταστρέψουμε τους αστεροειδείς που έρχονται με φόρα, απειλώντας την ανθρωπότητα, πρέπει να ριχτούμε στον αγώνα ενάντια στους δισεκατομμυριούχους ‘’Petr Isherwell’’ και τις κυβερνήσεις που τους υπηρετούν, ενάντια στο σύστημα που δημιουργεί και τους μεν και τους δε. Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε πως δεν αρκεί να παραγνωρίζουμε τα ‘’don’t look up’’ τους και να κοιτάζουμε τον ουρανό, αλλά οφείλουμε να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας, χτίζοντας τους δικούς μας ουρανούς, τον δικό μας κόσμο.
Παναγιώτης Γεωργίου
Ο.Γ. της Τ.Ο. ΕΔΟΝ Ηνωμένου Βασιλείου