6 σημεία
Η συζήτηση για το Υφυπουργείου Πολιτισμού έχει πολύ σωστά ανοίξει εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, η προσπάθεια της κυβέρνησης για δημιουργία του συγκεκριμένου Υφυπουργείου χαρακτηρίζεται από μια απίστευτη προχειρότητα [αναφέρεται ενδεικτικά η 24η Νοεμβρίου 2021, όταν υπήρχε στην ημερήσια διάταξη της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής η κατ’ άρθρο συζήτηση του νομοσχεδίου που κατέθεσε η κυβέρνηση και την ώρα της συνεδρίας (!) έστειλαν να φωτοτυπηθεί νέο τροποποιημένο νομοσχέδιο για να δοθεί στους βουλευτές]. Το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει επανειλημμένα τις θέσεις αρχής του σε σχέση με τη δημιουργία του Υφυπουργείου Πολιτισμού - τόσο στην Βουλή όσο και στον δημόσιο διάλογο - και πάνω σε αυτές τις θέσεις συνεχίζει να συμβάλλει στη συζήτηση του νομοσχεδίου για τη δημιουργία Υφυπουργείου Πολιτισμού με την ελπίδα πάντα ότι και η κυβέρνηση θα επιδείξει επιτέλους περισσότερη σοβαρότητα και σε αυτό το θέμα.
Το πρώτο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι τόσο το ΑΚΕΛ όσο και η ΕΔΟΝ, τάσσονται υπέρ της ίδρυσης ενός φορέα ο οποίος θα χειρίζεται και θα ασκεί πολιτική για τα θέματα Πολιτισμού ευρύτερα. Η ευθύνη αυτή, σήμερα είναι διάσπαρτη σε διάφορες κρατικές υπηρεσίες, σε ημικρατικούς οργανισμούς, σε αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και στα πολιτιστικά ιδρύματα του ιδιωτικού τομέα. Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα Υπουργεία:
- Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού
- Υπουργείο Οικονομικών
- Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων (Τμήμα Αρχαιοτήτων)
- Υπουργείο Εσωτερικών (Κλάδος Διατήρησης του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως)
- Υπουργείο Δικαιοσύνης
- Υπουργείο Εξωτερικών
- Υπουργείο Εμπορίου
Παρόλα αυτά, η προχειρότητα με την οποία κατατίθεται στο τραπέζι το σχετικό νομοσχέδιο, δεν αφήνει περιθώρια για σωστό και εποικοδομητικό διάλογο, πόσο μάλλον για έγκρισή του. Τα παρακάτω 6 σημεία αφορούν τις σοβαρές ελλείψεις του σχετικού νομοσχεδίου, ενώ αντιπαραβάλλονται σε αυτές οι θέσεις αρχής μας, με τις οποίες θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την ίδρυση του Υφυπουργείου Πολιτισμού, πάντα υπό τη βασική προϋπόθεση ότι θα συμφωνηθεί το περιεχόμενο του:
- Απουσιάζει η ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ενισχύεται έτσι η εικόνα ότι η ίδρυση Υφυπουργείου γίνεται για το θεαθήναι, με μόνο σκοπό την συνένωση ορισμένων πολιτιστικών οργανισμών. Ακόμη και οι προτάσεις που ζητήθηκαν και κατατέθηκαν από Λειτουργούς των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, δεν λήφθηκαν υπόψη. Ζητάμε την άμεση εμπλοκή των καλλιτεχνών-δημιουργών και των φορέων οι οποίοι διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην πολιτιστική δραστηριότητα.
- Ανυπαρξία οργανωτικής δομής του Υφυπουργείου. Δεν έχει κατατεθεί ακόμα σχετικό οργανόγραμμα του υπό σύσταση Υφυπουργείου, ενώ έχει αναφερθεί από τον Υπουργό Παιδείας ότι το Υφυπουργείο θα υπάγεται απευθείας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Επίσης, η θέση της κυβέρνησης ότι θα οριστεί υφυπουργός και αυτός θα αποφασίσει πως θα λειτουργεί το Υφυπουργείο δεν μπορεί να είναι δεσμευτική θέση για τη Βουλή. Ζητάμε να δημιουργηθεί ένα καθοδηγητικό οργανόγραμμα για την λειτουργία του Υφυπουργείου.
- Δημοσιονομικά ουδέτερο Υφυπουργείο. Δεν θα δοθούν επιπλέον κονδύλια, ενώ την ίδια στιγμή ο προϋπολογισμός των Πολιτιστικών Υπηρεσιών είναι στο 0.002% των δαπανών του κράτους και αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες που υπάρχουν. Η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει με τα αναγκαία κονδύλια τον Πολιτισμό και με αυξημένα κονδύλια το Υφυπουργείο για τη σωστή λειτουργία του.
- Το Ίδρυμα Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου παραμένει στο Υπουργείο Οικονομικών. Η θέση της κυβέρνησης ότι το Υφυπουργείο θα συνενώσει όλες τις υπηρεσίες που βρίσκονται διασκορπισμένες σε άλλα Υπουργεία καταρρίπτεται από το γεγονός αυτό. Θα πρέπει να περιλαμβάνεται ξεκάθαρα στο νομοσχέδιο για την ίδρυση Υφυπουργείου Πολιτισμού και το Ίδρυμα Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου.
- Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ο ρόλος του ΘΟΚ. Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι, για τα ζητήματα που αφορούν την ευρύτερη θεατρική ανάπτυξη, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η τεράστια συσσωρευμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και εμπειρογνωμοσύνη που έχει μαζευτεί στον ΘΟΚ τα τελευταία 50 χρόνια.
- Μεταφορά του Τμήματος Αρχαιοτήτων στο Υφυπουργείο Πολιτισμού. Το Υπουργείο Μεταφορών, στο οποίο το Τμήμα Αρχαιοτήτων έχει ενταχθεί από το 1960, προβλέπεται από το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και ως εκ τούτου, οι αρχαιότητες ανήκουν συνταγματικά στο κεντρικό κράτος και δεν μοιράζονται ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Παρόλο που, ιδανικά, η αρμοδιότητα αυτή θα έπρεπε να ανήκει σε ένα Υπουργείο Πολιτισμού, το Σύνταγμα δεν προβλέπει την ίδρυση του. Έτσι, η συζήτηση για αλλαγές στη δομή του κράτους, όχι μόνο δεν λύνει πειστικά το πρόβλημα, αλλά δημιουργεί νέα, ενώ υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να δοθούν λανθασμένα μηνύματα και να δοθεί άλλοθι στο ψευδοκράτος να προχωρήσει ενδεχόμενα σε κινήσεις εις βάρος των αρχαιοτήτων στα κατεχόμενα. Το προσωπικό του Τμήματος Αρχαιοτήτων έχει καταλήξει με ομόφωνη απόφαση γενικής συνέλευσης του ότι τυχόν ένταξη των αρχαιοτήτων στο υπό ίδρυση Υφυπουργείο Πολιτισμού, καθιστά ορατό τον κίνδυνο οι αρχαιότητες, από εξουσία του κεντρικού κράτους να καταλήξουν διαμοιρασμένες ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
Την ίδια στιγμή υπάρχουν και τεχνικά προβλήματα. Οι τεχνικές εργασίες (π.χ. ανασκαφές) αποτελούν σημαντικό μέρος της δουλειάς του Τμήματος Μεταφορών. Αυτές οι υπηρεσίες βρίσκονται στο Τμήμα Δημοσίων Έργων και το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικής Υπηρεσίας, τα οποία υπάγονται στο Υπουργείο Μεταφορών. Με δεδομένο ότι δεν προβλέπονται νέες θέσεις στο υπό ίδρυση Υφυπουργείο, αυτό θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην εξεύρεση και αξιοποίηση τεχνικού προσωπικού για τις εργασίες αυτές. Τασσόμαστε ενάντια στην μεταφορά του Τμήματος Αρχαιοτήτων, στηρίζοντας παράλληλα το Κλαδικό Συμβούλιο Υπαλλήλων Τμήματος Αρχαιοτήτων ΠΑΣΥΔΥ, τον Σύνδεσμο Κυπρίων Αρχαιολόγων, την εθνική επιτροπή ICOMOS και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το Τμήμα Αρχαιοτήτων πρέπει να παραμείνει στο Υπουργείο Μεταφορών.
Ως ΕΔΟΝ θέτουμε διαχρονικά το ζήτημα του πολιτισμού ψηλά στις προτεραιότητές μας. Επιλέγουμε λοιπόν για ακόμη μια φορά να μην συναινέσουμε με την σιωπή μας, αλλά να σταθούμε ξανά πλάι στους ανθρώπους του Πολιτισμού. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για ουσιαστική στήριξη των καλλιτεχνών, των ανθρώπων των γραμμάτων, των τεχνών και των εργασιακών τους δικαιωμάτων.
Άννα Παναγιώτου
Υπεύθυνη Πολιτιστικού Γραφείου Κ.Σ. ΕΔΟΝ