Είστε η πρώτη γυναίκα ΓΓ της ΠΕΟ και η πρώτη γυναίκα που ηγείται συντεχνίας στην Κύπρο. Τι σημαίνει αυτό για την ΠΕΟ;
Από τις πρώτες δεκαετίες που δημιουργήθηκε η ΠΕΟ οι συνδικαλιστές της τότε εποχής αναγνώρισαν τη σημασία της οργάνωσης και συμμετοχής των γυναικών στη ΠΕΟ και ταυτόχρονα την ανάγκη στους διεκδικητικούς στόχους του κινήματος να περιληφθούν και τα θέματα της Ισότητας. Η εκλογή γυναίκας ως Γ.Γ. της ΠΕΟ θεωρώ ότι ένα πράγμα δείχνει, ότι το λέμε και το εννοούμε όταν μιλούμε για ισότιμη συμμετοχή ανδρών και γυναικών, όταν διεκδικούμε ανατροπή των στερεότυπων. Σημαίνει επίσης ότι δουλέψαμε και δουλεύουμε συστηματικά εντός της οργάνωσης μας στα ζητήματα της Ισότητας, του ρόλου ανδρών και γυναικών και στην ενσωμάτωση των αρχών της Ισότητας.
Τι δείχνει η εκλογή σας σε σχέση με την ισότητα των φύλων στην Κύπρο; Θεωρείτε ότι παίζει ή μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο;
Το πρώτο που δείχνει είναι ότι έχουμε δρόμο ακόμα μπροστά μας. Το ότι δηλαδή είναι είδηση η εκλογή Γυναίκας επιβεβαιώνει την απόσταση που έχουμε ακόμα να καλύψουμε. Δείχνει ταυτόχρονα ότι για να κάνεις βήματα μπροστά χρειάζεται συστηματική δουλειά ουσίας που να διαμορφώνει συνειδήσεις, να αναδεικνύει τη ρίζα της ανισοτιμίας και των διακρίσεων. Κάθε φορά που ένα στερεότυπο σπάζει έχει μια σημασία. Δεν πρέπει ούτε να υποτιμούμε αλλά και ούτε να υπερτιμούμε την σημειολογία που δημιουργεί, την συζήτηση που αναπτύσσεται για τα θέματα ισότητας κάθε φορά που γυναίκα εκλέγεται για πρώτη φορά σε μια θέση. Αυτή η σημασία όμως θα έχει περιορισμένη επίδραση στην κοινωνία αν δεν συνοδεύεται από ουσιαστικά μέτρα και πολιτικές ισότητας, από παρεμβάσεις πολιτικής από το κράτος που να απελευθερώνουν χρόνο από τις γυναίκες για να μπορούν να συμμετέχουν στους κοινωνικούς, συνδικαλιστικούς φορείς και να καταπολεμούν τις διακρίσεις στη δουλειά και στην κοινωνία και ταυτόχρονα από συστηματικές δράσεις για την ισότητα και την καταπολέμηση των στερεότυπων μέσα στους ίδιους τους συλλογικούς φορείς.
Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι που έθεσε το 28ο συνέδριο της ΠΕΟ και ποιος ο στρατηγικός της στόχος;
Το Συνέδριο και οι αποφάσεις του ανέδειξαν ότι υπάρχουν κάποιες προτεραιότητες που είναι πάρα πολύ ψηλά όπως είναι η εισαγωγή ρυθμίσεων που να επαναρυθμίζουν την εργασία και να σταματούν αυτή την κατάσταση που παρουσιάστηκε τα τελευταία χρόνια. Πρέπει να τερματιστεί το φαινόμενο να εργάζεται ο κόσμος χωρίς να εφαρμόζονται οι Συμβάσεις, με προσωπικά συμβόλαια. Η εισαγωγή νομοθετικών ρυθμίσεων έτσι που τα συμφωνημένα μίνιμουμ προσλήψεων στις συλλογικές συμβάσεις να εφαρμόζονται για όλους τους εργαζόμενους του συγκεκριμένου κλάδου και η θεσμοθέτηση τριμερούς μηχανισμού ο οποίος μέσα από διαπραγμάτευση θα διαμορφώνει κατώτατο μισθό και βασικά ωφελήματα για όσους εργαζόμενους δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις είναι η προμετωπίδα αυτού του αγώνα.
Επίσης ο αγώνας για να μην χρησιμοποιούνται οι ξένοι εργαζόμενοι ως φτηνή εργατική δύναμη, να τερματιστεί το απαράδεκτο φαινόμενο της αγοράς υπηρεσιών και της ανάθεσης υπηρεσιών σε τρίτους, να χρησιμοποιούνται εργαζόμενοι ως αυτοεργοδοτούμενοι ενώ ξεκάθαρα έχουν σχέση εργοδότη-εργοδοτούμενου. Όλα αυτά τα ζητήματα που τα βάζουμε κάτω από το κεφάλαιο της επαναρύθμισης, έχουν μπει στην πρώτη γραμμή και δεν είναι τυχαίο αυτό γιατί αν δεν μπει ένα φρένο σ’ αυτούς τους μηχανισμούς απορρύθμισης τότε η εργασία θα γίνεται ολοένα και πιο φτηνή, πιο ευάλωτη, ολοένα και περισσότερο θα διευρύνεται το κομμάτι των εργαζομένων, ιδιαίτερα των νέων, που δεν έχει ένα ελάχιστο ρυθμισμένο πλαίσιο δικαιωμάτων.
Επίσης, είναι τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ακρίβεια και την ανάγκη να ληφθούν αντισταθμιστικά μέτρα για να στηριχθούν οι ευάλωτες ομάδες και οι εργαζόμενοι και το κεφάλαιο της κοινωνικής πολιτικής. Χρειαζόμαστε επίσης τομές στην κοινωνική πολιτική και σε ότι αφορά τη βελτίωση της επάρκειας των συντάξεων. Εδώ τίθεται και το μεγάλο ζήτημα του πέναλτι 12% που επιβάλλεται σε όσους επιλέγουν να συνταξιοδοτηθούν στο 63ο έτος της ηλικίας τους που ως ΠΕΟ ζητούμε την κατάργησή του και τη μη επέκταση του ορίου συνταξιοδότησης πέραν του 65ου έτους.
Είναι βέβαια και τα ζητήματα της στέγασης, της παραχώρησης διευκολύνσεων στις εργαζόμενες οικογένειες. Όλα αυτά τα θέματα έχουν τεθεί στο Συνέδριό μας και έχουν ληφθεί αποφάσεις για διεκδίκησή και προώθηση. Όλες αυτές οι διεκδικήσεις συγκλίνουν σ’ ένα κεντρικό στόχο. Να αγωνιστούμε για σμίκρυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων οι οποίες έχουν μεγαλώσει τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα της επίθεσης του κεφαλαίου στους εργαζόμενους και των πολιτικών της κυβέρνησης.
Τι είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνετε, με την ανάληψη των καθηκόντων σας;
Όπως έχω ήδη πει έχουμε πολλά μεγάλα ανοικτά ζητήματα μπροστά μας τα οποία έχουμε ευθύνη να συνεχίσουμε να διεκδικούμε. Στην ΠΕΟ έχουμε και συνέχεια και συνέπεια. Η ευθύνη των καθοδηγητικών οργάνων του κινήματος μας και η δική μου ευθύνη ως επικεφαλής αυτών των σωμάτων είναι να σχεδιάσουμε και να μεθοδεύσουμε τον αγώνα και τις δράσεις για να έχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τους εργαζόμενους.
Την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία ο ρόλος των συντεχνιών φθίνει στις συνειδήσεις πολλών εργαζομένων. Γιατί πιστεύετε ότι γίνεται αυτό;
Η υποχώρηση της οργανωτικότητας και της συμμετοχής των εργαζομένων στις συνδικαλιστικές οργανώσεις δεν είναι καθόλου άσχετη με το τι συμβαίνει στην οικονομία και στην κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες.
Η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού ως οικονομικό μοντέλο συνοδεύτηκε και από μια σειρά ιδεολογικών αντιλήψεων που οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις με τη βοήθεια φυσικά και των Μ.Μ.Ε. καλλιέργησαν έντεχνα και προσεκτικά επηρεάζοντας και τις συνειδήσεις των εργαζομένων. Καλλιέργησαν τον ατομικισμό και τη προσωπική καταξίωση, διαχώρισαν την εργατική τάξη καλλιεργώντας την αντίληψη ότι οι συντεχνίες είναι για τους χειρωνάκτες εργαζόμενους και όχι για τα λεγόμενα επαγγέλματα του λευκού κολλάρου, απαξίωσαν τη συλλογική δράση ως έκφραση ισοπέδωσης της ατομικότητας. Αν σ’ όλα αυτά προστεθεί ο φόβος, η ανασφάλεια που βίωσαν ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια οι εργαζόμενοι λόγω της οικονομικής κρίσης και ο εκφοβισμός τότε δεν είναι καθόλου δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα γιατί φθίνει ο ρόλος των συντεχνιών και έχει συρρικνωθεί η εμβέλεια του συνδικαλισμού διεθνώς.
Βέβαια σ’ αυτό δυστυχώς έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι στο ευρωπαϊκό επίπεδο οι συνδικαλιστικές δυνάμεις που κυριαρχούν τις κρίσιμες ώρες για τους εργαζόμενους στην περίοδο της κρίσης ακολούθησαν μια πολιτική κατευνασμού και συμβιβασμού η οποία απογοήτευσε και απομάκρυνε ακόμα περισσότερο τους εργαζόμενους από τον συνδικαλισμό.
Κάνοντας όμως αυτές τις εκτιμήσεις ταυτόχρονα πρέπει να βλέπουμε και τα ελπιδοφόρα μηνύματα. Παρά τις δυσκολίες η ίδια η ζωή και η ένταση της εκμετάλλευσης γεννά την ανάγκη της οργάνωσης και του αγώνα. Ένα δικό μας τέτοιο παράδειγμα είναι ο αγώνας που δίνουν με δυναμισμό οι 4000 εκπαιδευτικοί που εργάζονται στα προγράμματα του Υπουργείου Υγείας με αγορά υπηρεσιών.
Θεωρείτε ότι χρειάζεται να αλλάξει κάτι στην ΠΕΟ;
Η αλλαγή πρέπει να είναι κομμάτι της ζωής κάθε ζωντανού οργανισμού και η ΠΕΟ είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Αλλαγή φυσικά η οποία δεν θα καταστρέφει και δεν θα ισοπεδώνει. Στα 80 χρόνια ζωής και δράσης της ΠΕΟ υπάρχουν κάποιες αρχές και ένα πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας που είναι σημαντικά και πάνω τους βασιζόμαστε. Ο ταξικός μας προσανατολισμός, η ταξική διεθνιστική αλληλεγγύη, η σοβαρότητα και η συνέπεια, η οικοδόμηση ενότητας στη δράση ανάμεσα στους εργαζόμενους που ανήκουν σε διαφορετικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, το να εναρμονίζουμε τους διεκδικητικούς μας στόχους με τις ανάγκες των εργαζομένων είναι μερικές από αυτές.
Αναγνωρίζοντας όμως ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει τόσο σε ότι αφορά την σύνθεση της εργατικής τάξης, όσο και σ’ ότι αφορά την οργάνωση και τη συμμετοχή είναι αναγκαίο να ξαναδούμε κάποια ζητήματα. Να ανοίξουμε διόδους επαφής με ανοργάνωτους εργαζομένους, δημιουργώντας μηχανισμούς ενημέρωσης, στήριξης, καθοδήγησης αυτών των εργαζομένων. Να αξιοποιήσουμε τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας για αμφίδρομη επικοινωνία με τους εργαζόμενους. Χρειάζεται ταυτόχρονα να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τη συμμετοχικότητα, το διάλογο με τους εργαζόμενους, τη λογοδοσία στους εργαζόμενους, κάνοντας πιο εμφανές και εύληπτο αυτό που λέμε ότι η συντεχνία είναι οι εργαζόμενοι στον τόπο δουλειάς.
Με ποιους τρόπους μπορεί να ανακάμψει το εργατικό κίνημα;
Η συσπείρωση και συμμετοχή των εργαζομένων στο συνδικαλιστικό κίνημα δεν έρχεται ούτε με συνθήματα ούτε με ευχολόγια. Χρειάζεται καθημερινά μέσα από την συνδικαλιστική δράση να δίνουμε απτά παραδείγματα για το ρόλο που διαδραματίζει η οργάνωση ως μηχανισμός προστασίας των εργαζομένων από την εργοδοτική αυθαιρεσία, για τη βελτίωση της ζωής των εργαζομένων. Χρειάζεται να ξαναδούμε τους διεκδικητικούς μας στόχους, προτάσσοντας διεκδικήσεις και αιτήματα που αφορούν όλες τις ομάδες των εργαζομένων, απαντούν στις σημερινές τους ανάγκες και βεβαίως όπως έχω ήδη αναφέρει να εμπλουτίσουμε τους τρόπους προσέγγισης και επαφής με τους εργαζόμενους αξιοποιώντας και τη σύγχρονη τεχνολογία.
Πλέον, μεγάλη μερίδα των εργαζομένων και ειδικά των νέων βρίσκεται σε χώρους δουλειάς που η ΠΕΟ δεν έχει πρόσβαση, όπως π.χ. δικηγόροι και λογιστές. Ποιες είναι οι ενέργειες της ΠΕΟ για να αποκτήσετε επαφή σε αυτούς τους κλάδους;
Το ερώτημα σας μου δίνει τη δυνατότητα να σχολιάσω κάτι που ακούγεται πολύ. Το ερώτημα γιατί η ΠΕΟ δεν οργανώνει τους δικηγόρους, τους λογιστές, τις πωλήτριες κ.λ.π. Η ΠΕΟ βεβαίως και έχει στόχο να οργανώνει συνεχώς και νέους κλάδους εργαζομένων και ειδικότερα στις μέρες μας που ένα μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων ιδιαίτερα των νέων εργαζομένων εργάζεται κατά κύριο λόγο στις υπηρεσίες με απαράδεκτους όρους απασχόλησης, χωρίς βασικά δικαιώματα, αυτό είναι πέραν από επιτακτικό. Αντιλαμβάνεστε όμως ότι για να μπορεί η ΠΕΟ να εκφράσει συνδικαλιστικά αυτούς τους εργαζόμενους πρέπει να υπάρξει μια αναγκαία κινητοποίηση και ενδιαφέρον και από τους ίδιους τους εργαζόμενους η οποία θα στηριχθεί και θα αναπτυχθεί από την ΠΕΟ.
Χρειαζόμαστε με λίγα λόγια ένα προζύμι από πρωτοπόρους συνειδητοποιημένους εργαζόμενους που θα βοηθήσουν στην οργάνωση. Βεβαίως και εδώ είναι η δική μας κοινή ευθύνη, της ΠΕΟ και της ΕΔΟΝ να δημιουργήσουμε αυτό το προζύμι. Πριν από μερικές βδομάδες ενόψει του συνεδρίου της ΠΕΟ και του συνεδρίου της ΕΔΟΝ πραγματοποιήσαμε ημερίδα συζήτησης με νέους εργαζόμενους με θέμα «Νέοι και Συνδικαλισμός». Μέσα από την ημερίδα ξεκάθαρα βγήκε η ανάγκη πιο συγκεκριμένα και συγκροτημένα να εργαστούμε για να φέρουμε πιο κοντά στην οργάνωση τους νέους εργαζόμενους δημιουργώντας ακριβώς εκείνες τις προϋποθέσεις που θα βοηθήσουν στην οργάνωση αυτών των ομάδων των εργαζομένων.
Επιμέλεια Γιάννης Κακαρής
Μέλος συντακτικής «Ν»