Η απεργία της 8ης του Μάρτη 1857
Η καθιέρωση της 8ης του Μάρτη ως Διεθνής Μέρα της Γυναίκας, έχει τις ρίζες της στην ιστορία του εργατικού κινήματος και συνδέεται με την μεγάλη διαδήλωση και τις απεργίες των εργατριών στις 8 του Μάρτη 1857, στα υφαντουργεία και τα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης. Η μεγαλειώδης αυτή απεργία που είχε ως βασικά αιτήματα τα ίσα μεροκάματα, τις υγιεινές αίθουσες εργασίας και τη δωδεκάωρη δουλειά, βάφτηκε με αίμα, ως αποτέλεσμα της βάναυσης αντίδρασης της αστυνομίας.
Η 8η του Μάρτη, έμεινε στην ιστορία ως μια από τις πιο σημαντικές στιγμές του παγκόσμιου εργατικού και Γυναικείου Κινήματος γιατί έβαζε στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της πάλης κατά των φυλετικών διακρίσεων, κατά της ανισοτιμίας ανδρών και γυναικών και της ταξικής εκμετάλλευσης.
Καθιέρωση της 8ης του Μάρτη ως Διεθνούς Μέρα της Γυναίκας
Φέτος, συμπληρώνονται 103 χρόνια από την καθιέρωση της 8ης του Μάρτη ως Διεθνούς Μέρας της Γυναίκας. Η Β' Διεθνής Συνδιάσκεψη των Σοσιαλιστριών Γυναικών, που συνήλθε στην Κοπεγχάγη το 1910, καθιέρωσε, μετά από πρόταση της επιφανούς προσωπικότητας του διεθνούς εργατικού κινήματος Κλάρας Τσέτκιν, τη μέρα της 8ης του Μάρτη ως Διεθνή Μέρα της Γυναίκας. Η ημέρα αυτή επιλέχθηκε σαν σύμβολο αγώνων του γυναικείου εργατικού κινήματος προς τιμή της πρώτης γυναικείας απεργίας από τις εργάτριες της Νέας Υόρκης το 1857.
Ο πρώτος εορτασμός, έγινε το 1911 και συνεχίστηκε μέχρι το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης. Ο πιο σημαντικός εορτασμός οργανώθηκε το 1917 στη Ρωσία κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου όπου μετατράπηκε σε μια μεγαλειώδη αντιιμπεριαλιστική συγκέντρωση, σηματοδοτώντας την αρχή της μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης.
Η θέση της γυναίκας σήμερα
Παρά το γεγονός ότι η θέση της γυναίκας έχει βελτιωθεί σημαντικά σήμερα, η ανισοτιμία ανάμεσα στα δύο φύλα αποδεικνύεται περίτρανα από το μεγάλο μισθολογικό χάσμα, την δυσανάλογη σύνθεση στα ποσοστά απασχόλησης και κατ’ επέκταση στα ποσοστά ανεργίας. Την ίδια στιγμή η συμμετοχή της γυναίκας στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου απαξιώνεται, ενώ οι γυναίκες αποτελούν τα πιο συχνά θύματα ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης. Σε άλλες χώρες, οι γυναίκες αποτελούν αντικείμενο δουλεμπορίου και εξωθούνται στην πορνεία, ενώ σε άλλες περιπτώσεις εξαιρούνται δια νόμου από το δικαίωμα στην μόρφωση και στη δουλειά.
Σήμερα, το κυρίαρχο lifestyle και τα ΜΜΕ θέλουν να μετατρέψουν την 8η του Μάρτη σε «μέρα πάρτι και ξεφαντώματος» (βλέπε ladies night), ενώ ορισμένες πολιτικές δυνάμεις αρκούνται σε εύηχα λόγια και επιφανειακές αναλύσεις. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, επιχειρούν να αποϊδεολογικοποιήσουν τον αγώνα του Γυναικείου Κινήματος είτε με την ισοπέδωση των βιολογικών διαφορών είτε με την μονομερή απόδοση της ανισοτιμίας στις συντηρητικές νοοτροπίες που επικρατούν σε κάθε κοινωνία.
Το γυναικείο ζήτημα και ο αγώνας για ισοτιμία
Ο αγώνας για την ισοτιμία συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι επίκαιρος. Άλλωστε, το πραγματικό νόημα της 8ης του Μάρτη, βρίσκεται στον αγώνα για ισοτιμία των δύο φύλων και την εξάλειψη κάθε μορφής καταπίεσης και διάκρισης που υφίσταται σήμερα η γυναίκα στο επίπεδο της εργασίας, της μόρφωσης, της συμμετοχής στην πολιτική και κοινωνική ζωή.
Ο χαρακτήρας του αγώνα του Γυναικείου Κινήματος στρέφεται ενάντια στη διπλή καταπίεση που βιώνει η γυναίκα, ταξική και φυλετική («…οι γυναίκες που εκπροσωπούν το μισό ανθρώπινο γένος, καταπιέζονται στον καπιταλισμό δυο φορές περισσότερο…» Β.Ι. Λένιν). Αφετηρία του προβλήματος δεν είναι το φύλο του καθενός αλλά η ταξική του θέση. Το κατά πόσο δηλαδή μια γυναίκα (ή ένας άνδρας) βρίσκεται στην στρατιά των εκμεταλλευτών ή στην ολιγαρχία των εκμεταλλευτών. Η ανισότιμη θέση της γυναίκας, αναπαράγεται γιατί ακριβώς η πλειοψηφία των εργαζόμενων γυναικών βρίσκεται σε δυσμενέστερη κοινωνική θέση σε σύγκριση με τους άνδρες. Παρόλα αυτά, πρέπει να αναγνωρίζουμε την ιδιαίτερη θέση που έχει η γυναίκα στην φυσική λειτουργία της αναπαραγωγής που την καθιστά μάνα και εργαζόμενη.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, ο όρος ισοτιμία είναι ικανός να περιγράψει το πρόβλημα και τους στόχους πάλης του Γυναικείου Κινήματος σε αντίθεση με το όρο ισότητα που πολλές φορές προσδιορίζεται γενικά, χωρίς ουσία και περιεχόμενο.
Το Γυναικείο Κίνημα στην Κύπρο
Στην Κύπρο, η ίδρυση της Παγκύπριας Οργάνωσης Δημοκρατικών Γυναικών (ΠΟΔΓ) το 1950, είχε ως αποτέλεσμα τη μαζικοποίηση της οργάνωσης των γυναικών για τη διεκδίκηση της ισοτιμίας των δύο φύλων. Τον Ιούλη του 1959, η ΠΟΓΟ (Παγκύπρια Ομοσπονδία Γυναικείων Οργανώσεων) πήρε τη σκυτάλη από την ΠΟΔΓ και συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι η πρωτοπόρα δύναμη του Κυπριακού Γυναικείου Κινήματος.
Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν πραγματικά άλματα σε ότι αφορά στη θέση της γυναίκας στην κυπριακή κοινωνία και τις κατακτήσεις της. Η σφραγίδα του Κινήματος της Αριστεράς σ’ αυτά τα άλματα είναι ανεξίτηλη. Μερικές από τις κατακτήσεις είναι το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, ο εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου, οι νομοθεσίες για την ισότητα στην εργασία, μέτρα για την προστασία της μητρότητας, θέσπιση κρατικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της βίας στην οικογένεια.
Ο αγώνας για την πραγματική ισοτιμία και τα δικαιώματα των γυναικών συνεχίζεται σήμερα στην Κύπρο και όλο τον κόσμο και είναι για εμάς απόλυτα συνδεδεμένος με τον αγώνα για μια ποιοτικά ανώτερη κοινωνία που στο επίκεντρο της θα βρίσκεται ο άνθρωπος και οι ανάγκες του. Κοινωνία όπου καταργεί κάθε μορφή εκμετάλλευσης και διάκρισης και που δομικό της στοιχείο είναι η κοινωνική δικαιοσύνη, η ισότητα και η πραγματική ισοτιμία των δύο φύλων: την κοινωνία του σοσιαλισμού.