Η 1η του Μάη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους ταξικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες σε ολόκληρο τον κόσμο σαν σύμβολο πάλης και θυσίας για να αλλάξει ο κόσμος προς το καλύτερο, να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής και οι όροι εργασίας, για να υπερασπιστούν και να κατακτηθούν κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα.
«8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ξεκούραση και 8 ώρες ψυχαγωγία!»
Με αυτό το σύνθημα να αντηχεί στους δρόμους του Σικάγο την 1η του Μάη του 1886, οι εργάτες απαίτησαν τα αυτονόητα δικαιώματα τους. Η μαζικότητα, η οργάνωση και η αποφασιστικότητα τους δεν είχε προηγούμενο και έμελλε να αποτελέσει φάρο για όλους τους επόμενους αγώνες της Παγκόσμιας Εργατικής Τάξης. Το 1889 η Σοσιαλιστική Διεθνής του Παρισιού κήρυξε την 1η του Μάη ως Παγκόσμια Μέρα της Εργατιάς.
Η πρωτομαγιά του 1886
Το σαββατιάτικο εκείνο πρωινό της 1ης του Μάη του 1886, οι εργάτες γέμισαν τους δρόμους του Σικάγο και πορεύτηκαν μαζί, κρατώντας λευκές σημαίες στα χέρια για να διαδηλώσουν ειρηνικά την απαίτηση των δικαιωμάτων τους. Η αστυνομία και οι ειδικές δυνάμεις περίμεναν την ευκαιρία τους να χτυπήσουν την πορεία και να επαναφέρουν την «τάξη». Οι εργάτες όμως, παρέμειναν συνειδητοποιημένοι και συγκεντρωμένοι στο στόχο, συνεχίζοντας τον ειρηνικό και μαζικότατο τους αγώνα, κερδίζοντας καθημερινά όλο και περισσότερο κόσμο στο πλευρό τους.
Η απεργία της ημέρας εκείνης, ήταν μέρος της κλιμάκωσης των συνεχών απεργιών και διαδηλώσεων από την έκρηξη των «ελεύθερων» σκλάβων, αυτών που δουλεύοντας 16 και 18 ώρες την ημέρα για δεκάδες χρόνια, δημιούργησαν το καπιταλιστικό «θαύμα». Το ξύπνημα του γίγαντα, είχε θορυβήσει την αφρόκρεμα της καπιταλιστικής μητρόπολης και πραγματικά την είχε τρομοκρατήσει.
Η αστική τάξη, δεν μπορούσε να επιτρέψει τη συνέχεια και τη διαφαινόμενη επιτυχία του αγώνα και διατυμπανίζει μέσω του τύπου ότι η εξεγέρσεις αυτές θα έφερναν «μείωση μισθών, φτώχεια και κοινωνική υποβάθμιση του αμερικανικού εργάτη». Τίποτα όμως δεν πτοούσε τους εργάτες. Η απεργία εξελίχθηκε ειρηνικά και συνεχίστηκε, αγκαλιάζοντας τις μεγαλύτερες πόλεις της Αμερικής.
Την Δευτέρα, 3 του Μάη, οι εργάτες είχαν μαζευτεί έξω από το εργοστάσιο «Μακκόρμικ» όπου με εντολή της αστικής τάξης, προβοκάτορες έριξαν βόμβα, τα σώματα ασφαλείας άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας 24 ανθρώπους και συλλαμβάνοντας άλλους εκατό.
Οι πρωτοστάτες της εξέγερσης, Πάρσονς, Ένγκελ, Φίσερ και Σπάις, καταδικάστηκαν σε θάνατο όμως η θυσία τους δεν πήγε χαμένη, αφού ο αγώνας συνεχίστηκε παρασύροντας ακόμη περισσότερους εργάτες στο πλευρό του και τελικά, λίγα χρόνια μετά, ο στόχος επιτεύχθηκε: το οχτάωρο είχε θεσπιστεί!
Η ηρωική τους εξέγερση έμελλε να μείνει στην ιστορία ως το σύμβολο των αγώνων της Παγκόσμιας εργατικής τάξης. Από τότε η 1η του Μάη έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια μέρα αλληλεγγύης και δράσης και σε όλες τις γωνιές του πλανήτη υψώνονται τα κόκκινα λάβαρα της εργατιάς. Η Πρωτομαγιά πήρε το κόκκινο χρώμα, όταν οι λευκές ειρηνικές σημαίες των απεργών έγιναν κόκκινες από το αίμα των νεκρών εργατών. Ο Μάης του 1886 ήταν μόνο η αρχή για το παγκόσμιο εργατικό κίνημα, αφού ακολούθησαν πολλά άλλα κινήματα με αγώνες σε όλο τον κόσμο.
Οι πρώτες εκδηλώσεις στην Κύπρο
Στην Κύπρο η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1925 (2 του Μάη, Ημέρα Κυριακή) μετά από πρωτοβουλία του Εργατικού Κέντρου Λεμεσού, από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους εργάτες σε μια πανηγυρική εκδήλωση στο κέντρο της πόλης. Οι Κύπριοι εργάτες στέλνουν στην αποικιακή κυβέρνηση μηνύματα για ελεύθερο συνδικαλισμό, οχτάωρη δουλειά, ιατρική περίθαλψη, αποζημίωση για όσους απολύονται αδικαιολόγητα και άλλα βασικά αιτήματα. Την ίδια χρονιά εκδήλωση για να τιμηθεί η εργατική Πρωτομαγιά έγινε και στη Λευκωσία από το νεοσύστατο Εργατικό της Κέντρο.
Οι μεγαλύτερες κατακτήσεις φέρουν τη σφραγίδα του ΑΚΕΛ και της ΠΕΟ
Με το πέρασμα των χρόνων και με το Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου μπροστάρη στους αγώνες των εργατών, η εργατική πρωτομαγιά γιορτάζεται κάθε χρόνο. Οι πρώτες εκδηλώσεις της Πρωτομαγιάς στην Κύπρο, που είναι άμεσα συνδεδεμένες με την εμφάνιση των πρώτων κομουνιστικών πυρήνων, θα γίνουν ο σπόρος για να ριζώσει στο νησί, το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα.
Από το 1941 που ιδρύθηκε η Παγκύπρια Συνδικαλιστική Επιτροπή (ΠΣΕ), η οποία το 1945 μετονομάστηκε σε Παγκύπρια Εργατική Ομοσπονδία (ΠΕΟ), ανέλαβε και διοργάνωσε μαζικότατες πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις και σε συνδυασμό με τους αγώνες που έδωσε για τα δικαιώματα των εργατών κατάφερε να καταξιωθεί ως η πιο συνεπής και ειλικρινής δύναμη διεκδίκησης των συμφερόντων της εργατικής τάξης.
Το 1948, τη χρονιά ορόσημο της ιστορίας της κυπριακής εργατικής τάξης, οι πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις πήραν απεργιακό χαρακτήρα ως ένδειξη αλληλεγγύης στους απεργιακούς αγώνες που έδωσαν οι μεταλλωρύχοι. Το 1958 έγινε η πιο συγκλονιστική Πρωτομαγιά στο νησί, αφού χιλιάδες Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ξεχύθηκαν στους δρόμους ενωμένοι κάτω από τα κόκκινα λάβαρα τους.
Στην πορεία του χρόνου η ΠΕΟ μεγαλώνει. Με τους αγώνες της καταφέρνει να καταξιωθεί στις συνειδήσεις των εργαζομένων αφού οι μικρές και οι μεγάλες μάχες της απέδωσαν καρπούς που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι μέχρι σήμερα.
Το οκτάωρο που κερδήθηκε στην απεργία του 1941, η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) το 1944, οι Κοινωνικές Ασφαλίσεις και οι συντάξεις είναι μόνο μερικές από τις κατακτήσεις.