Το Κυπριακό πρόβλημα αποτελεί μια δυσάρεστη «κληρονομιά» για όλους τους προοδευτικούς Κύπριους, είτε είναι Ελληνοκύπριοι είτε Τουρκοκύπριοι, και συνεχίζει να στοιχειώνει τη χώρα μας μέχρι σήμερα. Το Κυπριακό είναι μια περίπτωση προβλήματος εισβολής και της κατοχής. Οι βασικές αιτίες που δημιούργησαν αυτό το πρόβλημα είναι η γεωγραφική θέση της Κύπρου, η γεωπολιτική σημασία του νησιού αλλά κυρίως η σύγκρουση που αυτά προκαλούν στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις .
Αγώνας για την ειρήνη
Ο αγώνας για τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης και τον διεθνή αφοπλισμό κατέχει σημαντική θέση στης προτεραιότητες μας. Ιδιαίτερα στην Κύπρο, ο αγώνας αυτός συνδέεται άμεσα με την επιβίωση του λαού μας. Ο αγώνας ενάντια στις πυρηνικές βάσεις και η αποστρατιωτικοποίηση είναι ένας θεμελιωδώς σημαντικός αγώνας. Άμεσα σχετικός με τον αγώνα αυτό είναι η ανάγκη για συγκεκριμένη συμβολή της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διεθνή ύφεση, η διάδοση της αρχής της ειρηνικής συνύπαρξης και η υιοθέτηση πολιτικής ενεργητικής ουδετερότητας προς το συμφέρον της Κύπρου. Σε αυτόν τον αγώνα, η νεολαία ανοίγει το δρόμο, εμπνεόμενη από τα μεγάλα παραδείγματα αγωνιζόμενων νεολαιών σε πολλές άλλες χώρες.
Αγώνας για τη δημοκρατία
Αν επιτραπεί στο κυπριακό κράτος να εκτραπεί σε αντιδημοκρατικό δρόμο, δεν υπάρχει ελπίδα επιτυχίας στον αγώνα ολόκληρου του έθνους. Το βασικό και πρωταρχικό καθήκον είναι η διατήρηση και σταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών, η ομαλή λειτουργία ενός δημοκρατικού πολιτεύματος και η επαγρύπνηση για αγώνες προς μια πιο δημοκρατική κατεύθυνση με την ταυτόχρονη πάλη συνένωσης όλων των εργαζομένων του κυπριακού λαού.
Στον αγώνα για ειρήνη και Δημοκρατία στον τόπο μας, το ΑΚΕΛ και η ΕΔΟΝ είχαν να διαδραματίσουν το πιο καθοριστικό ρολό, ως τα πιο επαναστατικά κομμάτια της Κοινωνίας μας.
Η ΕΔΟΝ έχει αδράξει κάθε ευκαιρία για να εργαστεί για την ελευθερία της Κύπρου. Στάθηκε πάντα στο πλευρό του λαού για να αποκρούσει τα ιμπεριαλιστικά σχέδια διαίρεσης της Κύπρου και σύνδεσής της με το επιθετικό ΝΑΤΟ. Προς αυτή την κατεύθυνση, πρότεινε και προώθησε τη δημιουργία ενός μόνιμου συντονιστικού οργάνου νεολαίας με πρωταρχικό στόχο τη δημιουργία ενός κοινού μετώπου αγώνα της κυπριακής νεολαίας για την απόκρουση της ιμπεριαλιστικής συνωμοσίας.
1974
Η ΕΟΚΑ Β’ υπό την καθοδήγηση του Γρίβα προβαίνει σε απαγωγές, δολιοφθορές, εμπρησμούς, κλοπές οπλισμού από στρατόπεδα και εκπόνηση πραξικοπηματικών σχεδίων για ανατροπή και δολοφονία του Μακαρίου. Στην αντίθετη πλευρά, το ΑΚΕΛ εργάστηκε για την ενότητα των αντιφασιστικών δημοκρατικών δυνάμεων -το ΑΚΕΛ συνέχισε να υπερασπίζεται τη δημοκρατική νομιμότητα και προειδοποίησε για τους κινδύνους ενός πραξικοπήματος- ενώ η ΕΔΟΝ συμμετείχε ενεργά και συστηματικά σε συλλαλητήρια και άλλες μαζικές κινητοποιήσεις και συνέχισε να καλεί τους νέους σε κινητοποιήσεις -το 1974,στις 19 Ιουνίου, σε διακήρυξή της προς την νεολαία της Κύπρου, ανέφερε ¨Νέοι και νέες της Κύπρου. Η Κύπρος καλεί τα παιδιά της σε συναγερμό: – Για να σωθεί η Κύπρος. – Για να παταχθεί η τρομοκρατία και το έγκλημα…. Φράξετε τον δρόμο στον φασισμό¨.
Οι συνέπειες της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής του κυπριακού εδάφους ήταν τεράστιες. Χιλιάδες σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν και αγνοούνται, ενώ δεκάδες χιλιάδες Κύπριοι έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα, δημιουργώντας μια νέα κατάσταση για τους νέους. Η τραγική κατάσταση που δημιουργήθηκε στην Κύπρο δεν λύγισε την ΕΔΟΝ, η οποία αποφάσισε να τα δώσει όλα για μια μαζική πολιτική κινητοποίηση της νεολαίας για την ανακούφιση της Κύπρου.
Το ΑΚΕΛ και η ΕΔΟΝ ξεσηκώνει τον Λαό.
- Κοινό ανακοινωθέν από ΑΚΕΛ και ΚΚΣΕ στις 16 Σεπτέμβριου το 1974
- Κινητοποίηση της ΕΔΟΝ έξω από τις Βρετανικές βάσης το 1975
- Αντικατοχικό συλλαλητήριο του ΑΚΕΛ το 1976
Παράλληλα το ΑΚΕΛ από την πρώτη στιγμή του εγκλήματος στάθηκε έμπρακτα διπλά στους προσφυγές με έντονη παρουσία και συνεχής φροντίδα στους προσφυγικούς κατακλυσμούς, με επικεφαλής τον Γ.Γ της Κ.Ε του ΑΚΕΛ Ε. Παπαϊωάννου.
Στα επόμενα χρονιά το ΑΚΕΛ είχε συμβάλει καθοριστικά στην δημιουργία και ανάπτυξη του προσφυγικού κινήματος και εργαζόταν για την ανακούφιση των προσφυγών αλλά και την βελτίωση της προσφυγικής πολιτικής. Παράδειγμα τέτοιας πολιτικής ήταν η καθιέρωση της προσφυγικής κάρτας, όπου μέσω αυτής μπορούσαν να εξασφαλίσουν οι πρόσφυγες τα βασικά για να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους.
Αναπόφευκτα μετά τα τετελεσμένα του 1974 το ΑΚΕΛ και η ΕΔΟΝ είχε τεθεί στις προτεραιότητες ολοκλήρου του Λαϊκού Κινήματος η επαναπροσέγγιση.
Η επαναπροσέγγιση για αρκετά χρονιά δεχόταν πολεμική από διάφορες δυνάμεις, με αποφασιστικότητα και σοβαρή στάση του ΑΚΕΛ κατάφερε όχι μόνο να αποκρούσει την πολεμική αλλά και να ξεκινήσει να γίνεται αποδεκτή από μεγάλο μέρος της κοινωνίας αλλά και άλλων πολίτικων δυνάμεων. Η συμβολή της ΕΔΟΝ για την αποδοχή της επαναπροσέγγισης ήταν μεγάλης σημασίας, πάρα τη συμφορά του πολέμου, η ΕΔΟΝ πρωτοστάτησε στον αγώνα κατά του σοβινισμού αλλά και το αίσθημα που υπήρχε κατά της Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Μετά το μαύρο καλοκαίρι του 1974, μετά από σειρά αντικατοχικών εκδηλώσεων της ΕΔΟΝ, γεννήθηκε στους δρόμους της Λευκωσίας το σύνθημα: Οι Τούρκοι της Κύπρου δεν είναι εχθροί μας, οι Τούρκοι της Κύπρου είναι αδελφοί μας.
Το ΑΚΕΛ και η ΕΔΟΝ θέτουν από το 1974 μέχρι και σήμερα το Κυπριακό στο επίκεντρο της δράσης τους για τον αγώνα για απελευθέρωση και επανένωση του τόπου και του Λαού μας. Ο Αντικατοχικος μας αγώνας είναι αγώνας πολυεπίπεδος με πολύμορφες δράσης με κύριο χαρακτηριστικό την επαναπροσέγγιση.
Ένας αιώνας αγώνας και θυσίας! με πλήρη αυτοθυσία και αφοσίωση, το χρωστάμε σε όλους τους ΑΚΕΛΙΣΤΕΣ και ΕΔΟΝΙΤΕΣ ήρωες που έδωσαν την ζωή τους για την ειρήνη στην Κύπρο. Ως ΕΔΟΝ θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις μέσα στην Κυπριακή νεολαία για την υπόθεση του λαού μας. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε στο πλευρό του ΑΚΕΛ μέχρι να διαλυθούν τα σχέδια του ιμπεριαλισμού για διαμελισμό της Κύπρου. Θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, για ένα κράτος – μία κυριαρχία – μία διεθνή προσωπικότητα, όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα ασφαλείας του ΟΗΕ. Δεν θα σταματήσουμε μέχρι όλοι οι εργαζόμενοι της Κύπρου, γίνουν αφέντες του τόπου τους και οικοδομήσουν μια πατρίδα, ξένη από ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Μάριος Χατζηηλίας
Τ.Γ. ΕΔΟΝ Παν. Κύπρου
Μέλος Κεντρικού Μορφωτικού Γραφείου
