Με αφορμή τη συμπλήρωση μισού αιώνα ζωής και δράσης του Παραρτήματος του ΑΚΕΛ στη Μεγάλη Βρετανία, ζητούμε από τον Επαρχιακό Γραμματέα λίγα λόγια και εστιάζουμε στις συνθήκες που οδήγησαν στην δημιουργία των παραρτημάτων σε Μεγάλη Βρετανία αλλά και Ελλάδα, και την τεράστια συμβολή τους μέχρι και σήμερα.
Παράρτημα Μεγάλης Βρετανίας
Αν και η επίσημη ημερομηνία ίδρυσης του ΑΚΕΛ Βρετανίας καταγράφεται τον Σεπτέμβριο του 1972, η παρουσία του ΑΚΕΛ στη Μεγάλη Βρετανία πάει ακόμη αρκετές δεκαετίες πιο πίσω. Η κρίση, η φτώχεια, η ανεργία και οι χαμηλόμισθες δουλειές συνέθεταν τη κατάσταση την δεκαετία του 1930 συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία μαζικών κυμάτων μετανάστευσης των Κυπρίων. Ήδη από τη δεκαετία του 1930 υπήρχε παρουσία του ΑΚΕΛ στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ τη δεκαετία του 1950 αναπτύχθηκε μαζική οργανωτική συγκρότηση.
Οι Κύπριοι και οι Κύπριες ως μετανάστες, βίωναν ρατσισμό, κοινωνική περιθωριοποίηση αλλά και λιγότερες ευκαιρίες εργοδότησης σε πιο χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας σε σύγκριση με τους ντόπιους, μιας και πολλοί δεν γνώριζαν καν να μιλούν αγγλικά. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεγάλης Βρετανίας ήταν καταλυτικός, αφού έπρεπε τόσο να υποδεχθεί τους Κύπριους αλλά παράλληλα και να τους στεγάσει πολιτικά και να τους οργανώσει. Δημιουργούνται έτσι οι πρώτες Κυπριακές ομάδες του ΚΚΜΒ οι οποίες λόγω γλώσσας ήταν ξεχωριστές. Συμμετέχουν με έντονη διαφωτιστική δράση στο εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα, συμβάλουν στο Αντιαποικιακό Κίνημα ενώ μαζική ήταν και η συμμετοχή Κυπρίων πολεμιστών στον Ισπανικό εμφύλιο, μεταξύ των οποίων και ο μετέπειτα ιστορικός ηγέτης του ΑΚΕΛ, Εζεκίας Παπαϊωάννου.
Με την ίδρυση του ΑΚΕΛ το 1941, ανοίγουν επίσης γραφεία στο κεντρικό Λονδίνο, στο Tottenham Court Road, κτήριο το οποίο κατεδαφίστηκε κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Στη συνέχεια λαμβάνεται η απόφαση όπως τα μέλη συνεχίζουν τη δράση τους στο ΚΚΜΒ και μετέπειτα με τη συγχώνευση των κομματικών ομάδων μιας και πλέον υπήρχε καλή γνώση της Αγγλικής, ενώ ο εθνικός διαχωρισμός δεν εξυπηρετούσε τους καθημερινούς αγώνες των ομάδων αυτών. Το Σεπτέμβριο του 1972 ιδρύεται το Παράρτημα του ΑΚΕΛ, εν μέσω του εκκλησιαστικού πραξικοπήματος στην Κύπρο και της Χούντας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, αλλά και μετέπειτα με το πραξικόπημα και την εισβολή, η ιστορική ανάγκη φέρνει το ΑΚΕΛ να είναι στην πρώτη γραμμή του αγώνα διαφωτίζοντας το λαό, ενώ παράλληλα μαζεύει και αποστέλλει στην Κύπρο τεράστιο όγκο ανθρωπιστικής βοήθειας. Σημαντικό ρόλο παίζει η εφημερίδας της Παροικίας -που αρχικώς ονομαζόταν Παροικιακή Χαραυγή- και η οποία είχε σταδιακά αποκτήσει το ρόλο του συνεχιστή της εφημερίδας ΒΗΜΑ. Ο πόλεμος του 1974 οδηγεί σε ένα νέο κύμα μετανάστευσης. Το ΑΚΕΛ ως το μόνο οργανωμένο κυπριακό Κόμμα στην παροικία παίζει καθοριστικό ρόλο στην υποδοχή αλλά και στην οργάνωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Μέχρι και σήμερα οι σχέσεις παραμένουν ακλόνητες, με Τουρκοκύπριους να είναι μέλη του Παραρτήματος.
Αντρέας Γρηγορίου, Επαρχιακός Γραμματέας Παραρτήματος Αγγλίας
Η δράση μας σαν ΑΚΕΛ Βρετανίας έχει 2 κύριους τομείς. Ο πρώτος αφορά το Κυπριακό, την άσκηση πίεσης σε ένα μεγάλο κέντρο λήψης καθοριστικών πολιτικών αποφάσεων για την παγκόσμια γεωπολιτική όπως είναι το Λονδίνο, την καλλιέργεια της προοπτικής λύσης ανάμεσα στην Κυπριακή Παροικία αλλά και την διεθνοποίηση του ανάμεσα στις χιλιάδες κόσμου που είμαστε σε καθημερινή επαφή. Ο δεύτερος έχει να κάνει με την δράση μας ως κόμμα ανάμεσα στα μέλη μας, την οργάνωση, τη δραστηριοποίηση και τη μορφωτική ανάπτυξη τους, τον συνεχή εντοπισμό και την επαφή με νέους μετανάστες αλλά και κόσμο που επαναπατρίζεται και τη στήριξη τους με κάθε δυνατό τρόπο. Μέσα από αυτή την προσπάθεια ενισχύεται και η δυνατότητα μας για αύξηση των μελών μας.
Ιδιαίτερη πτυχή αποτελεί η δράση μας ανάμεσα στις νεότερες γενιές Αγγλοκυπρίων, με προσπάθεια μεταφοράς και διατήρησης της γλώσσας, των παραδόσεων και της κουλτούρας μας αλλά και την πολιτικοποίηση τους. Η μεγάλη πλειοψηφία δεν αναμένεται να έχει τριβή με την Κυπριακή πολιτική πραγματικότητα πέραν του Κυπριακού ζητήματος, αλλά ως το οργανωμένο σύνολο που γνωρίζουν και εμπιστεύονται παραμένει καθήκον μας η πολιτικοποίηση τους.
Παράρτημα Ελλάδας
Η ίδρυση του ΑΚΕΛ Ελλάδας έγινε με την μετατροπή των Μαρξιστικών Κύκλων - ΜΚ (που λειτούργησαν στο χώρο της Ελλάδας) από την πτώση της δικτατορίας (1974) ως τα μέσα της δεκαετίας του 1980 σε κανονικές Κομματικές Οργανώσεις Βάσης (ΚΟΒ) του ΑΚΕΛ, και με βάση τη σχετική απόφαση της Κ.Ε. αποδόθηκε στο Παράρτημα στάτους Επαρχιακής οργάνωσης.
Η λειτουργία του Παραρτήματος γνώρισε διάφορες περιόδους και διάφορα σκαμπανεβάσματα στην ανάπτυξη του. Την πρώτη περίοδο που χαρακτηριζόταν από έκτακτη ανάπτυξη και δυναμισμό, απορροφώντας στις γραμμές των νεοσύστατων Κ.Ο.Β. τα μέλη των Μ.Κ. Η δράση του σημείωσε σημαντικές επιτυχίες. Για παράδειγμα αναφέρονται η δραστηριοποίηση με άλλες δυνάμεις στα παροικιακά δρώμενα: οι Γενικές Συνελεύσεις του Συλλόγου Κυπρίων Επιστημόνων (ΣΚΕ), στην οποία συμμετείχαν 2.500 άτομα, ο εκδημοκρατισμός της Ένωσης Κυπρίων Ελλάδας (ΕΚΕ), η συνεπακόλουθη τότε ίδρυση της Ομοσπονδίας Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας (ΟΚΟΕ), ο εκδημοκρατισμός της ΕΦΕΚ, η κατάκτηση της πρώτης θέσης από την Προοδευτική, κ.ά.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και έπειτα, ακολούθησε ένα μεγάλο κύμα επαναπατρισμού νέων επιστημόνων. Την περίοδο 1987-93, εμφανίζεται ένας νέος κύκλος ανάπτυξης και ενδυνάμωσης του Παραρτήματος, που αποφασίστηκε στην Συνδιάσκεψη του Παραρτήματος το 1994 με στόχο: “η Ανασυγκρότηση των δυνάμεων της Κυπριακής Αριστεράς στην Ελλάδα”.
Παράλληα την περίοδο αυτά συμβαίνουν τα ακόλουθα: η σταθεροποίηση της λειτουργίας του γραφείου του Παραρτήματος και η πλήρης στελέχωση του, η συγκρότηση Πανελλαδικής (Επαρχιακής) Επιτροπής και στελέχωση της από όλες τις 7 ΚΟΒ Πανελλαδικά, η τακτική επαφή με το κόμμα και το κίνημα στην Κύπρο, η επιτυχής ανταπόκριση σε μια σειρά οργανωτικά καθήκοντα όπως σε Βουλευτικές & Προεδρικές εκλογές, η συνεχής και αποτελεσματική παρουσία του κινήματος της Αριστεράς στους μαζικούς φορείς της παροικίας και των φοιτητών, η αυξανόμενη επαφή με κομματικά μέλη που εκδήλωσαν την πρόθεση να επανασυνδεθούν και να επαναδραστηριοποιηθούν, η τακτική έκδοση στο χώρο των εργαζομένων του έντυπου της συνδικαλιστικής μας κίνησης: “Δημοκρατικής Άποψη” με ενημερωτικό περιεχόμενο που αποστέλλεται στα μέλη και φίλους της Αριστεράς Πανελλαδικά, κ.ά. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί η απόκτηση ιδιόκτητων οικημάτων του Λαϊκού Κινήματος στην Αθήνα, (και αργότερα στη Θεσσαλονίκη), η επιρροή του Παραρτήματος (όπως άλλωστε φάνηκε σε αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις – για την Κύπρο και τα παροικιακά δρώμενα ανήλθε σε άνω των τεσσάρων χιλιάδων ατόμων).
Μάριος Λαγού
Τ.Ο Λοιπών