Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση της Σωτηρίας Μπέλλου, της μεγάλης αυτής μορφής του ελληνικού τραγουδιού. Η Μπέλλου γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου 1921 στα Χάλια Βοιωτίας και έφυγε από τη ζωή στις 27 του ίδιου μήνα, το 1997, σε νοσοκομείο στον Πειραιά.
"Ημουν και θα είμαι αριστερή"
Η Σωτηρία Μπέλλου ήταν μια γυναίκα επαναστάτρια, που φυλακίστηκε από τους Γερμανούς και που πήρε μέρος στις μάχες της Αθήνας το 1944. Στα χρόνια της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, διακινούσε τον παράνομο «Ριζοσπάστη», ενώ δεν έκρυψε ποτέ τις αριστερές της πεποιθήσεις, ακόμα και σε αυτές τις δύσκολες εποχές. Η ιδεολογία της Μπέλλου και η ελπίδα της για ένα καλύτερο κόσμο, ήταν ακριβώς η κινητήρια της δύναμη και πάντα βρισκόταν σε όλους τους αγώνες, δίπλα από τον αδικημένο λαό.
Φωνή που θυμίζει εποχές αγώνων και αντίστασης
Ήταν μια γυναίκα που, παρά τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετώπισε, δεν τα έβαλε ποτέ κάτω. Κύνηγησε μέχρι τέλους το όνειρο της, που δεν ήταν άλλο από το να αφήσει και αυτή το στίγμα της στο ελληνικό πεντάγραμμο σαν τραγουδίστρια. Και τα κατάφερε. Το όνομα της είνα πλέον συνδεδεμένο με την αυθεντικότητα, την μοναδικότητα. Κάθε τραγούδι της είναι μια κατάθεση ψυχής. Οι αγώνες, οι έγνοιες και ο μόχθος του ελληνικού λαού, η ελληνική ψυχή και η περηφάνια των απλών ανθρώπων, ζωντανεύουν με τη φωνή της Σωτηρίας Μπέλλου, μια φωνή που είναι γεμάτη συναίσθημα.
Πως να μην έχει αυτή η φωνή συναίσθημα, όταν μέσα από τα σπλάχνα αυτής της τραγουδίστηριας - φαινόμενο, βγαίνει τόση ένταση και πόνος, θα έλεγε κανείς.. Πόνος για τον καιρό που πέρασε στη φυλακή, στην μία περίπτωση επειδή έριξε βιτριόλι στον βίαιο άντρα της και αργότερα λόγω της αντίστασης στο Γερμανό κατακτητή,. Πόνος για το ξύλο και τις κακουχίες που πέρασε στην κατοχή και στα Δεκεμβριανά, αλλά και στον χώρο της δουλειάς της, αφού δεν μπορούσαν να τη ‘δαμάσουν’ αλλιώς. Ήταν μια γυναίκα ανεξάρτητη, επαναστάτρια και δεν άντεχε την καταπίεση και τον συμβιβασμό.
Με τον Βασίλη Τσιτσάνη
Το '48, η Μπέλλου βρίσκεται στου «Τζίμη του Χοντρού», στην Αχαρνών, δίπλα στον Βασίλη Τσιτσάνη, με τον οποίο είχε γνωριστεί μετά την απελευθέρωση. Μαζί τους ήταν και άλλοι τραγουδιστές. Εκείνη την εποχή είχε αρνηθεί μια παραγγελιά για να τραγουδήσει το ‘βασιλικό τραγούδι’ (όπως το έλεγαν τότε οι χίτες) «Του αϊτού ο γιος», με αποτέλεσμα τον ξυλοδαρμό της και την αποχώρησή της από την ταβέρνα.
Με τον Τσιτσάνη ηχογραφούν μαζί δύο τραγούδια, το «Οταν πίνεις στην ταβέρνα» και «Το παιδί που είχες φίλο». Αυτά τα δύο που ήταν και τα πρώτα τραγούδια που της δίνουν επιτυχία και την καθιερώνου πλέον ως γνήσια λαική τραγουδίστρια. Πολλά μαγαζιά τη ζητάνε και η καριέρα της εκτοξέυεται παράλληλα με την δισκογραφική της πορεία. Δίπλα στον Τσιτσάνη άρχισε να λάμπει το άστρο της, ερμηνεύοντας ανεπανάληπτα και ηχογραφώντας σε πρώτη εκτέλεση σπουδαία τραγούδια όπως το «Κάνε λιγάκι υπομονή», το «Άνοιξε γιατί δεν αντέχω», το «Κάτω απ’ το σβηστό φανάρι», το «Είπα να σβήσω τα παλιά», το «Σαν απόκληρος γυρίζω» και άλλα. Ξεκίνησε επίσης συνεργασία με μεγάλους δημιουργούς του λαϊκού τραγουδιού, για να ερμηνεύσει - χρόνια αργότερα- τραγούδια των Ξαρχάκου, Σαββόπουλου, Μούτση, Ανδριόπουλου, Λάγιου, Κουνάδη, Παπαϊωάννου, Χιώτη, Μητσάκη, Καπλάνη, Βαμβακάρη, Καλδάρα, Χατζηχρήστου, Περιστέρη και άλλων.
«Κάνε λιγάκι υπομονή»
Δυστυχώς όμως ήρθανε και τα χρόνια της παρακμής και η Σωτηρία Μπέλλου πέρασε εκ νέου πολλές κακουχίες. Με την παρακμή του κλασικού λαϊκού τραγουδιού, που εμφανίστηκε αρχές της δεκαετίας του ’60, η καριέρα της γνωρίζει κάμψη και εκεί η τραγουδίστρια πρέπει να αναζητήσει τρόπους για να επιβιώσει. Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα, μιας και η ανεργία και η φτώχεια την ωθούν στον αλκοολισμό και μετέπειτα σε ψυχιατρική κλινική για θεραπεία. Μόλις βρίσκει τα πόδια της, κάνει οποιαδήποτε δουλεία για να επιβιώσει, μέχρι και πλύστρα για ένα πιάτο φαί. Στην δουλειά ξαναβγαίνει μόνο μετά το 1963.
Το ταξίδι της "συννεφιασμένης" ψυχής της
Χτυπημένη από τον καρκίνο, τα τελευταία χρόνια της ζωής της βρέθηκε αντιμέτωπη με τη φτώχεια και τη μοναξιά. Το είχε παράπονο πως την είχαν όλοι ξεχάσει, καθώς σε όλη της τη ζωή, αυτή η μεγάλη μορφή έδινε, απλόχερα και γενναιόδωρα. Εξάλλου η αριστερή της ιδεόλογια δεν της επέτρεπε να κάνει αλλιώς. Ένα είνα όμως σίγουρο. Πως όσα χρόνια και αν περάσουν η φωνή της θα ακούγεται και θα συνοδεύει κάθε αδικημένο, κάθε πάλη λαική, κάθε αγώνα για επιβίωση.
«Ο,τι έχω πει, είναι βγαλμένο απ' τη ζωή. Κράτησα μια ποιότητα, γιατί για να πω ένα τραγούδι κάθομαι και το μελετώ. Το διαβάζω, το ξαναδιαβάζω, να δω την έννοιά του, πού καταλήγει... Υστερα, όλα τα τραγούδια που 'χω πει τα 'χω αγαπήσει. Ορισμένα τα 'χω αγαπήσει πιο πολύ, όπως κι ο κόσμος. Είναι δεμένα μαζί μου...Ολα τα τραγούδια τα ένιωθα όταν τα έλεγα. Ολα είναι βγαλμένα από μέσα μου»
Από συνέντευξη της στο «Ριζοσπάστη» (6/12/87)
Αντζέλικα Θεοφανίδη
Μέλος Πολιτιστικού Γραφείου ΕΔΟΝ Λεμεσού