Ένα από τα σημαντικά ζητήματα της περιόδου που διανύουμε αποτελεί το Γενικό Σχέδιο Υγείας. Σε μια χώρα όπου δεν υπάρχει γενικός σχεδιασμός για την υγεία ενώ παράλληλα οι αντιλαϊκές πολιτικές έχουν παρασύρει στο πέρασμα τους και τη στοιχειώδη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για τους πολίτες, γίνεται για πρώτη φορά προσπάθεια εφαρμογής ενός καθολικού σχεδίου υγείας το οποίο αντικρύζει τους πολίτες ως ίσους και τους προσφέρει όλα όσα χρειάζονται. Ένα σχέδιο που για να εφαρμοστεί πέρασε και περνά μέσα από φουρτούνες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η «Ν» συνάντησε τον κύριο Θωμά Αντωνίου, πρόεδρο του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για να πάρει πληροφορίες σχετικά με το ΓΕ.ΣΥ, το οποίο αφορά και τους νέους.
«Ν»: Κύριε Αντωνίου, ξεκινώντας θα θέλαμε να μας δώσετε μια σύντομη περιγραφή σχετικά Γενικό Σχέδιο Υγείας.
Να μου επιτρέψετε αρχικά να δώσω μια σύντομη περιγραφή της κατάστασης των πραγμάτων στον χώρο της υγείας σήμερα στην Κύπρο και μετά να δούμε ακριβώς τι είναι το ΓΕΣΥ. Είμαστε σήμερα η μόνη χώρα, σ’ αυτό που ονομάζουν «ανεπτυγμένο κόσμο», που δεν έχουμε σύστημα υγείας. Όπως γνωρίζετε ο τομέας της υγείας στην Κύπρο σήμερα χωρίζεται σε δύο άλλους τομείς. Ο ένας είναι ο δημόσιος, ο οποίος αποτελεί το 50% της υγείας, και είναι υπερφορτωμένος, πιεσμένος και λειτουργεί σε χαμηλότερο από το αναγκαίο επίπεδο. Οι γιατροί είναι πιεσμένοι, καταπονημένοι, εξαντλημένοι. Ο ιδιωτικός τομέας από την άλλη αποτελεί το υπόλοιπο 50%. Αυτός ο τομέας, ο ιδιωτικός, λειτουργεί με όρους επιχείρησης, με όρους εμπορικούς και έτσι έχουμε ως αποτέλεσμα όσοι υποχρεούνται να αποταθούν σ’ αυτόν να πρέπει να ξοδέψουν αρκετά χρήματα για την υγεία τους. Είναι αυτό το πλαίσιο που φιλοδοξεί να καλύψει το Γενικό Σχέδιο Υγείας. Στο ΓΕΣΥ όλοι οι πολίτες συνεισφέρουν σε ένα ενιαίο κοινωνικό ταμείο, το οποίο αποζημιώνει την ιατρική πράξη, όποιο τομέα και αν επιλέξει ο πολίτης για να του παρέχει τις υπηρεσίες υγείας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο επιτυγχάνουμε την κοινωνική αλληλεγγύη που είναι αναγκαία για να οργανώσουμε σωστά τις υπηρεσίες υγείας. Ο κάθε πολίτης συνεισφέρει σε αυτό το ταμείο αναλόγως των εισοδημάτων του και του παρέχονται υπηρεσίες υγείας αναλόγως των αναγκών του.
«Ν»: Για ποιο λόγο θεωρείται ότι είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί το ΓΕΣΥ στη χώρα μας;
Θ.Α: Πέραν του 55% των δαπανών υγείας συνολικότερα το πληρώνει ο κόσμος από την τσέπη του, όταν με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας πάνω από 15% δαπανών υγείας από την τσέπη του κόσμου θεωρούνται καταστροφικές δαπάνες. Χιλιάδες συμπατριωτών μας που έχασαν ή χάνουν τις περιουσίες τους, εξευτελίζονται στις λίστες αναμονής για να καλύψουν τις ανάγκες τους για την υγεία. Η υγεία αποτελεί ένα ανθρώπινο δικαίωμα και δεν μπορεί ένα κράτος να αρνείται αυτό το δικαίωμα στους πολίτες του και να επιτρέπει να χάνουν την αξιοπρέπεια τους στην προσπάθεια τους να έχουν πρόσβαση σε ένα από τα βασικά τους δικαιώματα, που είναι ασφαλώς η υγεία. Πολλές οικογένειες, υποχρεώνονται να διακόψουν τις σπουδές των παιδιών τους, επειδή δεν έχουν την δυνατότητα να πληρώσουν τις δαπάνες της υγείας, ενώ πολλές άλλες οδηγούνται στην οικονομική καταστροφή. Πέραν τούτου το ΓΕΣΥ αποτελεί ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που θα καλύπτει και τις ανάγκες στην υγεία που θα έχουν τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας και γενικότερα οι επόμενες γενεές. Είναι μια επένδυση για το μέλλον.
«Ν»: Ποιες είναι οι δυσκολίες του να εφαρμοστεί σήμερα το ΓΕΣΥ;
Κοιτάξετε, υπάρχουν όντως αντικειμενικές δυσκολίες σε σχέση με τα τεχνικά ζητήματα, οι οποίες είναι αυτονόητες σε κάθε μεγάλη μεταρρύθμιση όπως το ΓΕΣΥ. Υπάρχουν από την άλλη και δυσκολίες που αφορούν υποκειμενικούς παράγοντες. Λόγω του ότι δεν υπήρχε γενικό σύστημα υγείας στην Κύπρο όπως υπήρχε σε άλλες χώρες τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αναπτυχθεί ένας ιδιαίτερα μεγάλος ιδιωτικός τομέας, με μεγάλα ιδιωτικά νοσηλευτήρια που λειτουργούν όπως είπαμε πριν με βάση τους κανόνες κερδοφορίας, ενώ ταυτόχρονα αναπτύχθηκε και ένας αρκετά μεγάλος ιδιωτικός τομέας ασφαλιστικών υπηρεσιών που αφορούν την κάλυψη των αναγκών υγείας. Αυτή η μεταρρύθμιση όπως είναι λογικό επηρεάζει δομές και συγκεκριμένα συμφέροντα. Ταυτόχρονα η μεταρρύθμιση όσο καλά οργανωμένη και αν είναι και όσο καλά και αν διασφαλίζει τα δικαιώματα και τις αμοιβές των γιατρών, από μόνης της δημιουργεί ένα αίσθημα ανασφάλειας. Κάποια από τα συμφέροντα που ανέφερα πιο πριν παίζουν με αυτό και ενισχύουν το αίσθημα ανασφάλειας των ιδιωτών γιατρών, αν και μέσα από τις διαβουλεύσεις έχουν εξασφαλιστεί πέραν των ικανοποιητικών εισοδημάτων για τους γιατρούς που θα μπουν στο ΓΕΣΥ.
«Ν»: Ποιες είναι οι πρόνοιες του ΓΕΣΥ που αφορούν τους εργαζόμενους νέους, τα νέα ζευγάρια, γενικότερα την νεολαία;
Εντάξει, ένας νέος δεν είναι αποκομμένος από την υπόλοιπη κοινωνία, καθώς είναι και αυτός κομμάτι της. Πολλές φορές λόγω της απουσίας ΓΕΣΥ ένας νέος υποχρεώνεται παραδείγματος χάριν, να διακόψει τις σπουδές του για να μπορέσει η οικογένεια του να καλύψει όλες τις δαπάνες υγείας. Σήμερα λόγω και της αυξημένης ανεργίας, ιδιαίτερα στην νεολαία, οι νέοι έρχονται αντιμέτωποι και με δαπάνες υγείας οι οποίες είναι ανεξέλεγκτες και απρόβλεπτες. Τα νεαρά ζευγάρια τα οποία τις πιο πολλές φορές έχουν χαμηλά εισοδήματα, καλούνται να καλύψουν και τις δαπάνες για την στέγαση τους αλλά και τις δαπάνες για την υγεία τους. Είναι αυτονόητο λοιπόν ότι όπως επηρεάζεται και η υπόλοιπη κοινωνία σε σχέση με την ανισότητα στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, επηρεάζεται και η νεολαία. Όμως ακόμα και στην περίπτωση που ένας νέος υγιής, με καλά εισοδήματα μπορεί να κρίνει ότι «ξέρετε εμένα προσωπικά μπορεί να μην μου συμφέρει το ΓΕΣΥ», θα πρέπει να γνωρίζει ότι κανείς δεν μένει νέος για πάντα, οι οικονομικές συνθήκες και τα εισοδήματα αλλάζουν όπως είδαμε και με την κρίση, ενώ και οι χρόνιες ασθένειες χρειάζονται συνεχή ιατρική παρακολούθηση. Άρα το ΓΕΣΥ δεν είναι μόνο θέμα κοινωνικής αλληλεγγύης, για τους συνανθρώπους μας που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, αλλά και μια χρόνια κάλυψη της υγειάς του καθενός μας, έτσι ώστε να μπορεί σε κατοπινό στάδιο της ζωής του να έχει πρόσβαση στη υγεία ανεξαρτήτως των συνθηκών που θα προκύψουν.
Όπως έχω πει, για παράδειγμα ένας νέος είτε φοιτητής ή στρατιώτης, σήμερα δεν έχει καμία κάλυψη υγείας. Στα πλαίσια του ΓΕΣΥ χωρίς να πληρώνει, εφόσον είναι άνεργος, φοιτητής ή στρατιώτης, είναι καλυμμένος όπως και όλοι οι άλλοι πολίτες. Επίσης για τους νέους μέχρι 18 χρονών, το όριο των συμπληρωμών αντί για 150 ευρώ που είναι για τους υπόλοιπους, είναι στα 75 ευρώ. Επομένως ναι, είναι φιλικό το σχέδιο, ιδιαίτερα προς τους νέους που δεν έχουν σημαντικά προσωπικά ή οικογενειακά εισοδήματα.
«Ν»: Κλείνοντας, ως οργανισμός ασφάλισης υγείας, ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε στην κοινωνία, όσος αφορά την εφαρμογή του ΓΕΣΥ;
Το ΓΕΣΥ είναι κοινωνική ανάγκη, μια απόλυτη κοινωνική ανάγκη θα έλεγα. Η υγεία είναι ανθρώπινο δικαίωμα, το σημαντικότερο ίσως και η κοινωνία έχει αποφασίσει ομόφωνα μέσω της Βουλής ότι πρέπει να εφαρμοστεί επιτέλους το Γενικό Σχέδιο Υγείας. Εμείς από την πλευρά μας θα εργαστούμε με όλες μας τις δυνάμεις για να έχουμε το ΓΕΣΥ έτοιμο την 1η του Ιούνη του 2019 που είναι η μέρα έναρξης της εφαρμογής του.
Συνέντευξη- επιμέλεια:
Μιχαλάκης Σόλωνος
Υπεύθυνος Γραφείου Περιβάλλοντος και Υγείας, Κ.Σ ΕΔΟΝ
Συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στη "Νεολαία" Φεβρουαρίου