Η πρώτη στην ιστορία εργατική εξουσία
18 Μαρτιου 1871: η Κομμούνα του Παρισιού γεννιέται μέσα από τις στάχτες του Γαλλο-Πρωσσικού πολέμου (1870-71) και το προλεταριάτο για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας παίρνει έστω για μικρό διάστημα την εξουσία στα χέρια του. Η κόκκινη σημαία ανεμίζει στο δημαρχείο του Παρισιού.
Η Γαλλία βρίσκεται από το 1852 μέχρι το 1870 υπό τη βασιλεία του Ναπολέοντα του Γ’. Το καθεστώς εξυπηρέτησε άριστα τα συμφέροντα της αστικής τάξης, επιφέροντας σημαντική καπιταλιστική ανάπτυξη, συσσώρευση εργατικής δύναμης στις πόλεις και συνεχίζοντας την εκμετάλλευση των εργαζομένων που ζούσαν υπό άθλιες συνθήκες. Ταυτόχρονα, το καθεστώς προώθησε επιθετική παρεμβατική εξωτερική πολιτική για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη συμμετοχή της Γαλλίας σε μια σειρά πολέμων ενάντια στη Ρωσία, Ιταλία και τέλος τη Γερμανία (πόλεμος ο οποίος ήταν και καθοριστικός για τα γεγονότα της Κομμούνας που ακολούθησαν). Η Γαλλία ηττάται στον πόλεμο με τη Γερμανία και στις 10 Μαΐου 1871 υπογράφεται η συνθήκη της Φρανκφούρτης με κύριο στοιχείο την οικονομική εξάρτηση της Γαλλίας από τη Γερμανία. Ο γαλλικός λαός βρίσκεται έτσι μπροστά στην οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση και στην εθνική ταπείνωση.
Με την είδηση της συνθηκολόγησης, το νομοθετικό σώμα του Παρισιού ως αντίδραση αποφασίζει μεταξύ άλλων την εγκαθίδρυσης της Δημοκρατίας και τη σύσταση Εθνοφρουράς για την υπεράσπιση της πόλης. Στις 18 Μαρτίου 1871, γαλλικά κυβερνητικά στρατεύματα εισβάλλουν σε συνοικίες του Παρισιού και απαιτούν την παράδοση των όπλων της Εθνοφρουράς, για να υλοποιηθεί έτσι η προδοτική συμφωνία με τη Γερμανία. Η Εθνοφρουρά με τη στήριξη του λαού αρνείται. Οι στρατιώτες στρέφονται ενάντια στους διοικητές τους και εκτελούν τους στρατηγούς του κυβερνητικού στρατού. Οι εξεγερμένοι καταλαμβάνουν το Δημαρχείο του Παρισιού και υψώνουν την κόκκινη σημαία. Στις 28 Μαρτίου εκλέγεται πανηγυρικά η Παρισινή Κομμούνα, η οποία διήρκησε μόλις 70 ημέρες, αλλά πρόσφερε στο παγκόσμιο προλεταριάτο σημαντικά διδάγματα, που φωτίζουν μέχρι σήμερα τη θεωρία και τη δράση του.
Στο μικρό διάστημα που κράτησε η Κομμούνα, υλοποίησε ένα πλούσιο έργο και πήρε ιστορικές αποφάσεις. Κατάργησε την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και τον τακτικό στρατό. Αντί αυτού δημιούργησε την Εθνοφρουρά. Θεσμοθετήθηκε ο διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους, εθνικοποίησε τα εκκλησιαστικά ακίνητα. Καθιέρωσε τη δημοσιότητα των συνεδριάσεών της, διόρισε επιτροπή για τη δημιουργία Ελεύθερων Πανεπιστημίων, κατάργησε ολοκληρωτικά τη δικαιοδοσία των επιχειρηματιών στους χώρους εργασίας, διόρισε επιτροπή για την αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και καθιέρωσε δωρεάν παιδεία, κατάργησε την αστυνομία και την αντικατέστησε με την Πολιτοφυλακή. Το προλεταριάτο εφάρμοσε τον εκδημοκρατισμό του κοινωνικού καθεστώτος, κατάργησε τη γραφειοκρατία και αποφάσισε την εκλογή των δημοσίων υπαλλήλων από το λαό.
Στις 21 Μαΐου του 1871, οι κυρίαρχες τάξεις κινητοποιούν μια καλά οπλισμένη και εκπαιδευμένη στρατιά 150,000 ανδρών ενάντια σε μονάχα 30,000 άθλια οπλισμένους Κομμουνάριους. Η γη βάφτηκε κόκκινη και στις 28 Μαΐου η Κομμούνα ηττάται.
Είναι πολλά τα διδάγματα που απορρέουν από την εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας τόσο μέσα από τη διαδικασία που οδήγησε στην ανακήρυξη της Κομμούνας στις 18 Μαρτίου, τόσο και κατά το 70ήμερο που διήρκησε.
Η Παρισινή Κομμούνα αποτελεί μέχρι και σήμερα φάρο θεωρητικής και πρακτικής διαπαιδαγώγης, διαλόγου και προβληματισμού για το Προοδευτικό Κίνημα ανά το παγκόσμιο. Τα διδάγματα της Κομμούνας δείχνουν το δρόμο στους λαούς του κόσμου για μια ποιοτικά ανώτερη κοινωνία, την κοινωνία του σοσιαλισμού.
