Η έννοια της αξιοκρατίας στην κυπριακή κοινωνία έχει δυστυχώς απωλέσει το περιεχόμενο που θα έπρεπε να είχε πέραν κάθε ορίου και αμφισβητήσεως, και η εφαρμογή της αντί να αποτελεί βασική συνισταμένη δόμησης του κράτους, καταπατείται ανεξέλεγκτα καθημερινώς. Για την ΕΔΟΝ η έννοια της αξιοκρατίας ήταν πάντα ξεκάθαρη και συγκεκριμένη. Αξιοκρατία είναι η αξιοποίηση των ανθρώπων εκείνων με τις περισσότερες και καλύτερες ικανότητες σε διάφορους τομείς της κοινωνίας.
Η αξία της αξιοκρατίας επί της ουσίας έχει γίνει και αυτή έρμαιο στα χέρια της κυβέρνησης ΔΗΣΥ – Αναστασιάδη, μιας κυβέρνησης συνώνυμης με τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Το φαινόμενο αυτό, ωστόσο, δεν είναι κάτι που τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκε. Η Κυπριακή Δημοκρατία εκ γεννήσεως της δομήθηκε και αναπτύχθηκε στα πλαίσια του συντηρητισμού και του κατεστημένου που η δεξιά επέβαλλε, διαμορφώνοντας ένα βαθύ κράτος. Η δεκαετής διακυβέρνηση της δεξιάς από το 1993 – 2003, ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την αναξιοκρατία στον τόπο μας, καθώς οι πελατειακές σχέσεις που είχε και έχει ο ΔΗΣΥ με τους ψηφοφόρους του επέτειναν το ρουσφέτι και την εξασφάλιση θέσεων στο δημόσιο τομέα, στη βάση της νοοτροπίας του βολέματος και της εύκολης εξασφάλισης κέρδους. Απόρροια της κομματικοποίησης του δημόσιου τομέα και των θέσεων που δόθηκαν σε άτομα που δεν κατέχουν τις ικανότητες να ανταπεξέλθουν στον εκάστοτε τομέα, ήταν και είναι η αναποτελεσματικότητα και η ανασφάλεια.
Από το 2013 και έπειτα η αξιοκρατία ποδοπατήθηκε ακόμη περισσότερο από την κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη, καθώς ουκ ολίγες φορές, σε καίριες θέσεις του δημόσιου τομέα διορίστηκαν άτομα χωρίς να ακολουθηθεί καμία πρέπουσα και αξιοκρατική διαδικασία, χωρίς διαφάνεια και αξιολόγηση ικανoτήτων, με μοναδικό γνώμονα το κομματικό συμφέρον. Παραδείγματα πολλά και κραυγαλέα, από τον πρώην Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα Ρίκο Ερωτοκρίτου, ο οποίος καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης για δεκασμό και δωροληψία, μέχρι τον πρώην Επίτροπο Εθελοντισμού Γιαννάκη Γιαννάκη, ο οποίος καταγγέλθηκε για πλαστογράφηση επίσημου εγγράφου. Από την προνομιακή πληροφόρηση και την εξαγωγή χρημάτων κατά την περίοδο του κουρέματος, από άτομα του στενού περιβάλλοντος του Προέδρου της Δημοκρατίας, μέχρι το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων που διέσυρε την Κύπρο ανά την υφήλιο, και τους τίτλους σε διεθνούς εμβέλειας εφημερίδες περί “Offshore President”.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αναξιοκρατία είναι αναγκαίο πρώτα απ’ όλα να υπάρξει η αναγκαία πολιτική βούληση. Χρειάζεται πλήρης διαφάνεια κατά τη διαδικασία αξιολόγησης και πρόσληψης υποψηφίων στο δημόσιο τομέα, αναβαθμισμένη αναγνώριση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων όσον αφορά προσλήψεις, αυστηρότερος έλεγχος ως προς τις διαδικασίες, εφαρμογή επιτέλους των συνταγματικών προνοιών και αναβάθμιση της νομοθεσίας που αφορούν στο ασυμβίβαστο και στη σύγκρουση συμφερόντων, καθώς και ευκολότερη πρόσβαση των πολίτων σε έγγραφα και διαδικασίες σε αποφάσεις που τον αφορούν, ασκώντας έστω και εμμέσως έλεγχο.
Για να επιτευχθούν όλα τα πιο πάνω και ακόμα περισσότερα χρειάζεται αγώνας μαζικός και οργανωμένος. Είναι υποτίμηση της δικής μας νοημοσύνης, είναι προσβολή της δικής μας αξιοπρέπειας να ανεχόμαστε τέτοιου είδους πολιτικές και να μένουμε απαθείς μπροστά σε τέτοια φαινόμενα. Η νεολαία δεν μπορεί και δεν πρέπει να ανέχεται, και πολύ περισσότερο να αναπαράγει την αναξιοκρατία. Η απογοήτευση και η απάθεια δεν μπορούν να αποτελέσουν τον δρόμο. Τα όποια μέτρα και αν προτείνονται, προκειμένου επί της πράξεως να λειτουργήσουν, είναι αναγκαίο να τύχουν της ανάλογης λαϊκής στήριξης και να ασκηθούν οι κατάλληλες πιέσεις. Χρειάζεται μαζική αντίδραση, έχοντας επίγνωση πως η αναξιοκρατία είναι σύμφυτο στοιχείο του καπιταλισμού και άρα για όσο αυτός θα υφίσταται, η ίδια δεν μπορεί να εξαλειφθεί πλήρως.
Κωνσταντίνα Χρυσάνθου
Μέλος Γραμματεία Φοιτητικού Τμήματος ΕΔΟΝ
Τοπική Γραμματέας Τ.Ο. ΕΔΟΝ Παν. Κύπρου
