Του Χρυσόστομου Πασιαρδή
Μέλος Κ.Σ. ΕΔΟΝ
Μέλος Μορφωτικού Γραφείου Κ.Σ. ΕΔΟΝ
Τα συνέδρια της ΑΟΝ – ΕΔΟΝ υπήρξαν σταθμός στην πορεία ανάπτυξης του προοδευτικού κινήματος νεολαίας στον τόπο μας, αλλά και σημείο για παραπέρα διεκδίκηση, αξιολογώντας τους αγώνες του νεολαιίστικου κινήματος και ορίζοντας νέους στόχους για τα δίκαια της νεολαίας και του τόπου.
Το προοδευτικό κίνημα νεολαίας της Κύπρου, έχει τις ρίζες του ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, με την εμφάνιση της Κομμουνιστικής Νεολαίας Κύπρου (ΚΝΚ), η οποία παρά τις δυσκολίες της εποχής με τις άγριες καταδιώξεις των κομμουνιστών κατάφερε να διοργανώσει τρία συνέδρια από το 1926 μέχρι το 1929, σε συνθήκες ημιπαρανομίας, βάζοντας τις βάσεις για κάτι πραγματικά λαμπρό, που θα ερχόταν για να μείνει για τα καλά, δίνοντας στα μετέπειτα χρόνια ώθηση στους κοινωνικούς και εθνικούς αγώνες του λαού μας.
Με τη δημιουργία της Ανορθωτικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΑΟΝ), αρχίζει μια νέα σελίδα στην ιστορία του νεολαιίστικου κινήματος του τόπου. Το πρώτο συνέδριο της ΑΟΝ συνήλθε στη Λευκωσία στις 14 και 15 του Ιούλη 1945. Στο συνέδριο εκπροσωπήθηκαν συνολικά 3500 χιλιάδες νέοι μέσα από 147 αντιπρόσωπους από 98 πόλεις και χωριά της Κύπρου. Η ΑΟΝ θα πραγματοποιήσει ακόμη τέσσερα συνέδρια μέχρι το Δεκέμβριο του 1955, που οι αποικιακές αρχές την έθεσαν εκτός νόμου μαζί με το ΑΚΕΛ και άλλες οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος.
Η υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου δεν καταργούσε αυτόματα και το νόμο για απαγόρευση της δράσης του ΑΚΕΛ, της AOΝ και των άλλων οργανώσεων του Λαϊκού Κινήματος. Παρουσιάστηκε έτσι η άμεση αναγκαιότητα νόμιμης έκφρασης και μαζικοποίησης του αριστερού δημοκρατικού νεολαιίστικου κινήματος.
Το ιδρυτικό συνέδριο της Ενιαίας Δημοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΔΟΝ), πραγματοποιήθηκε στις 12 του Απρίλη το 1959 στο κινηματοθέατρο Παλλάς στη Λευκωσία. Στο συνέδριο πήραν μέρος 1506 αντιπρόσωποι από όλες τις πόλεις και 205 χωριά της Κύπρου. Ανάμεσα τους 240 γυναίκες, συμμετέχουν ισότιμα στον αγώνα της νεολαίας, γεγονός πρωτοφανές για τα κυπριακά δεδομένα της εποχής. Έκτοτε η Οργάνωση πραγματοποίησε άλλα 16 συνέδρια, με το κάθε ένα να αφήνει το δικό του ανεξίτηλο στίγμα στην πορεία της Οργάνωσης.
Κάθε συνέδριο αποτελεί και ένα δακτύλιο στην πολύχρονη ιστορία της τιμημένης ΑΟΝ – ΕΔΟΝ. Στο κάθε ένα υπάρχουν χαραγμένες ξεχωριστές αποφάσεις για το δυνάμωμα της Οργάνωσης, πολιτικά και οργανωτικά. Η δημιουργία επαρχιακών και τοπικών οργανώσεων, οι ομάδες βάσης της ΑΟΝ, η ένταξη μας στην ΠΟΔΝ, τα Αετόπουλα, οι πολιτιστικοί και αθλητικοί όμιλοι, τα ΕΔΟΝόπουλα, οι νέοι εργαζόμενοι, η ένταξη της Προοδευτικής Κ.Φ. και της ΠΕΟΜ, η πάλη για το Κυπριακό και ο αγώνας για επαναπροσέγγιση, η διεθνής ύφεση και ο αφοπλισμός είναι μόνο μερικά.
Τα συνέδρια της ΑΟΝ – ΕΔΟΝ αποτέλεσαν σταθμό, όχι μόνο για τη μαζικότητα τους και τον μοναδικό, κάθε φορά, ενθουσιασμό της νεολαίας, αλλά και γιατί το κάθε ένα ξεχωριστά έδωσε βήμα σε εκατοντάδες δημοκρατικούς νέους, να αναλύσουν τα προβλήματα της νεολαίας, να εκφράσουν τη μαχητική τους βούληση για επίλυση του εθνικού μας προβλήματος, να προσφέρουν την ειλικρινή τους αλληλεγγύη στους αγώνες δεκάδων δοκιμαζομένων λαών και να ενώσουν τη φωνή τους με χιλιάδες άλλους νέους, σε μια μαχητική διεκδίκηση για τα κοινωνικά προβλήματα του τόπου μας.
