α του Δημήτρη Χριστόφια και η πολιτική παρακαταθήκη του δεν μπορούν, αντικειμενικά, να χωρέσουν ούτε σε ένα άρθρο, ούτε ένα τεύχος. Ως «Νεολαία» επιλέγουμε την επικέντρωση του παρόντος άρθρου σε μία πτυχή της πολιτικής κληρονομίας του Δημήτρη Χριστόφια, μέσα από την διακυβέρνηση του τόπου.

Πέντε χρόνια

Στις 21 Ιουνίου συμπληρώνονται πέντε χρόνια χωρίς τον σύντροφο Δημήτρη Χριστόφια. Ένα άνθρωπο που αφιέρωσε τη ζωή του στην κοινωνική πρόοδο, την κοινωνική δικαιοσύνη, την επανένωση και λύτρωση του λαού μας μέσω της επίλυσης του Κυπριακού. Το πέρασμα του Δημήτρη Χριστόφια και η πολιτική παρακαταθήκη του δεν μπορούν, αντικειμενικά, να χωρέσουν ούτε σε ένα άρθρο, ούτε ένα τεύχος. Ως «Νεολαία» επιλέγουμε την επικέντρωση του παρόντος άρθρου σε μία πτυχή της πολιτικής κληρονομίας του Δημήτρη Χριστόφια, μέσα από την διακυβέρνηση του τόπου.

Πολιτική κληρονομιά της Διακυβέρνησης στο Κυπριακό

Όποιος επιθυμεί να αντικρίσει τα γεγονότα με ειλικρίνεια και αντικειμενικότητα δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει στον Δημήτρη Χριστόφια ότι έχει αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του.

Προέκταση και μέρος του αγώνα του για λύση ήταν η πολύτιμη συνεισφορά του στην προσπάθεια για επανοικοδόμηση των σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των Ελληνοκύπριων και των Τουρκοκύπριων.

Με την εκλογή του στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας έδωσε τεράστια σημασία στην επανέναρξη των συνομιλιών, απεγκλωβίζοντας τη διαδικασία από το αδιέξοδο στο οποίο είχε περιέλθει. Μιλούσε στον κυπριακό λαό με ειλικρίνεια για το ποιος ήταν ο στόχος και ο δρόμος για τη λύση του Κυπριακού. Ήταν επικεντρωμένος σε αυτόν με συνέπεια και σοβαρότητα.

Η περίοδος στην οποία συνομιλούσε για τη λύση του Κυπριακού πέρασε στην Ιστορία ως η περίοδος στην οποία επιτεύχθηκαν σημαντικότατες συγκλίσεις σε θέματα που συζητούνταν χωρίς αποτέλεσμα για χρόνια ολόκληρα.

Οι συγκλίσεις

Όταν οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων στις διαπραγματεύσεις ήταν ο Χριστόφιας και ο Ταλάτ, επιτεύχθηκε η δέσμευση των δύο πλευρών ότι η βάση λύσης ήταν η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, συμφωνία επί της αρχής για μία και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια και στη συνέχεια, συμφωνία για αδιαίρετη κυριαρχία.

Δυστυχώς σήμερα η Τουρκία και ο Τατάρ μιλούν για λύση δυο κρατών, με τη διεθνή κοινότητα να κρατά ίσες αποστάσεις αφού η διακυβέρνηση Αναστασιάδη, με Υπουργό Εξωτερικών τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ερωτοτροπούσε και αυτή με την ιδέα της αλλαγής της βάσης λύσης.

Μια πολύ σημαντική σύγκλιση ήταν αυτή της εκ περιτροπής προεδρίας, με μικτή ψηφοφορία και σταθμισμένη και διασταυρούμενη ψήφο. Αυτή η σύγκλιση δέχτηκε μια άνευ προηγουμένου συκοφάντηση από το απορριπτικό μέτωπο της Ε/Κ πλευράς, παραπλανώντας την κοινή γνώμη με ανυπόστατα ψεύδη και δαιμονοποιήσεις.  Η σύγκλιση αυτή προνοούσε ότι ο Ελληνοκύπριος εκλέγεται με την αρχή «ένας πολίτης - μια ψήφος» και από τις δύο κοινότητες. Σε ό,τι όμως αφορά στον Τουρκοκύπριο αντιπρόσωπο στην Προεδρία, δεν μπορεί να γίνει το ίδιο γιατί σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί ο οποιοσδήποτε Τ/Κ να εκλεγεί μόνο με τις ψήφους των Ε/Κ, χωρίς ούτε μια τουρκοκυπριακή ψήφο.

Γι’ αυτό το λόγο όλοι ψηφίζουν και για τους δύο αλλά όση επιρροή έχουν οι Τουρκοκύπριοι στην εκλογή του Ελληνοκύπριου, ποσοστιαία, ανάλογη επιρροή θα έχουν και οι Ελληνοκύπριοι στην εκλογή του Τουρκοκύπριου. Επιπρόσθετα η σύγκλιση αυτή ερχόταν να αναιρέσει το δικαίωμα βέτο στους Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο - δικαίωμα που υπήρχε στο Σύνταγμα του 1960 και οδήγησε σε σύγκρουση τις δυο κοινότητες.

Επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια διασφαλίστηκε για πρώτη φορά το απρόσκοπτο δικαίωμα όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, να εγκαθίστανται οπουδήποτε στο νησί, να αγοράζουν περιουσία, να κατοικούν, να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα με μόνο περιορισμό στην άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων, σε βαθμό που δεν υποσκάπτεται ο δικοινοτισμός και η διζωνικότητα.

Συμφωνήθηκε επίσης η διατήρηση της πληθυσμιακής αναλογίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων, δηλαδή της αναλογίας 4:1 κάτι που σε περίπτωση ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. θα διασφάλιζε το ομόσπονδο κράτος έναντι των ροών Τούρκων υπηκόων στο νησί.

Επιπλέον, στις ομοσπονδιακές αρμοδιότητες συμφωνήθηκε να περιληφθούν όλες οι θαλάσσιες ζώνες, περιλαμβανομένης της ΑΟΖ. Το ίδιο συμφωνήθηκε για τους φυσικούς πόρους στους οποίους εξ ορισμού συμπεριλαμβάνεται το φυσικό αέριο. Επιπλέον, στο κεφάλαιο της οικονομίας συμφωνήθηκε ο τρόπος κατανομής των ομοσπονδιακών εσόδων μεταξύ κέντρου και συνιστωσών πολιτειών, όπως συμβαίνει σε όλα τα ομοσπονδιακά συστήματα. Αναπόφευκτα, αυτά περιλαμβάνουν και τα ομοσπονδιακά έσοδα που θα προκύπτουν από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.

Το «μπλοκ» της διχοτόμησης και του καιροσκοπισμού

Όσο κι αν ο απορριπτικός χώρος προσπάθησε να δαιμονοποιήσει τις συγκλίσεις, φαίνεται περίτρανα ότι αποτελούν ακόμη και σήμερα το κλειδί για επαναφορά των διαπραγματεύσεων στον σωστό και παραγωγικό δρόμο, γιατί αυτές ανταποκρίνονταν στις ανάγκες των δύο πλευρών. Αντιμετωπίζουν τις αδιάλλακτες θέσεις της Τουρκίας, απαντούν με ειλικρίνεια στις ανησυχίες της Τουρκοκυπριακής πλευράς αλλά παράλληλα λύνουν χρόνια προβλήματα που κληρονομήθηκαν μέσω κάποιων συγκρουσιακών προνοιών του Συντάγματος του 1960.

Μετά από τις παλινωδίες της κυβέρνησης Αναστασιάδη και τα κενού περιεχομένου και ανεκπλήρωτα ορόσημα της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, το Κυπριακό βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στη διχοτόμηση. Με την Τουρκία και τον Τατάρ να αξιώνουν λύση δύο κρατών, με τη διεθνή κοινότητα να επιρρίπτει ευθύνες και στις δύο πλευράς, η πρόταση του ΑΚΕΛ για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων βασισμένη στις συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ, στα κοινά ανακοινωθέντα και στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, αποτελεί την πιο ρεαλιστική, εφικτή πρόταση απεγκλωβισμού από το παρατεταμένο αδιέξοδο.

Με λόγια άλλων

«Άφησε πίσω του σπουδαίες, συμφέρουσες και πολύτιμες συγκλίσεις για όλη την Κύπρο. Μακάρι αυτές να μην χαθούν. Η ιστορία θα αποκαταστήσει πολλά από όσα άδικα τού είχαν καταλογίσει».

Πέτρος Κούκος
Μέλος Κ.Σ. ΕΔΟΝ
Μέλος Συντακτικής Επιτροπής «Ν»