1. Πριν μιλήσουμε για την κατάσταση στον τουρισμό όπως διαμορφώθηκε με την εμφάνιση του COVID-19, θα θέλαμε να μάθουμε μερικά στοιχεία για τους εργαζόμενους σε αυτό τον κλάδο. Τι ποσοστό των Κύπριων εργαζόμενων απασχολούνται στην τουριστική βιομηχανία. Είναι γενικά ένας κλάδος με καλούς όρους εργασίας;
Αν θα μιλήσουμε με τα σημερινά δεδομένα, να πούμε ότι όντως, η ξενοδοχειακή βιομηχανία (ξενοδοχεία και κέντρα αναψυχής), απασχολεί περίπου 25-40 000 κόσμου. Περίπου 17000 εξ αυτών εργοδοτούνται στα ξενοδοχεία. Οι όροι απασχόλησης των εργαζομένων είναι ρυθμισμένοι μέσα από τη συλλογική σύμβαση, η οποία για πρώτη φορά συνομολογήθηκε το 1969 και εκ τότε ανανεωνόταν για να έρθουμε στο σήμερα που θα έλεγα ότι είναι μια αρκετά καλή συλλογική σύμβαση που παρέχει αρκετά δικαιώματα στους εργαζόμενους, λαμβάνοντας υπόψη φυσικά και την ιδιομορφία του τομέα, όπως τα ωράρια και τις ημέρες εργασίας, το ότι στερεί από τους εργαζομένους μεγάλο μέρος της κοινωνικής τους ζωής.
Ωστόσο, θα έλεγα ότι ιδιαίτερα μετά την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει χαλάσει αυτό το στοιχείο της καλής οργάνωσης και αυξήθηκαν τα φαινόμενα παραβίασης της συλλογικής σύμβασης, αφού το άνοιγμα της αγοράς εργασίας οδήγησε στη μαζική εισδοχή κοινοτικών εργαζομένων οι οποίοι ήταν και διατεθειμένοι να εργαστούν με πολύ χαμηλότερους όρους και αμοιβές απ’ ό,τι προνοούν οι συλλογικές συμβάσεις και επειδή υπήρχε μεγάλη ευχέρεια από πλευράς εργοδοτών, όντως ασκήθηκε μια μεγάλη πίεση στους όρους απασχόληση από τότε. Αυτό το στοιχείο οδήγησε το συνδικαλιστικό κίνημα, και ιδιαίτερα κάτω και από τις επιπτώσεις της κρίσης αργότερα του 2013, στο να βάλει σε προτεραιότητα τη νομική ρύθμιση των βασικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, πράγμα που πετύχαμε με την τελευταία ανανέωση και θα έλεγα ότι η πλειοψηφία των όρων απασχόλησης στα ξενοδοχεία, πλέον ρυθμίζεται νομικά.
Αυτές γενικά είναι οι συνθήκες που έχουμε σήμερα. Ένας μεγάλος τομέας, έχουμε καλή οργάνωση παρά τα προβλήματα, δηλαδή ακόμα και εργαζόμενοι που δεν απολαμβάνουν τη σύμβαση, εγγράφονται στη συντεχνία για πολλούς λόγους όπως πχ να έχουν μια δεύτερη γνώμη στις αποφάσεις που λαμβάνουν, να έχουν κάποιον να μιλήσει εκ μέρους τους κ.α.
2. Η «σεζόν» προμηνύεται δύσκολη για τον τουρισμό. Τι αντίκτυπο εκτιμάτε πως θα έχει αυτό στον κλάδο και τι αντίκτυπο στους εργαζόμενους του κλάδου;
Το πρώτο που πρέπει να πούμε είναι ότι πάρθηκαν κάποιες αποφάσεις από την πολιτεία σε σχέση με την πανδημία, μετά από τη σύσταση και των ειδικών επιστημονικών ομάδων και οφείλουμε να τις ακολουθήσουμε γιατί το πρώτιστο μέλημα μας πρέπει να είναι η υγεία του κόσμου. Από την ώρα που πάρθηκαν αυτές οι αποφάσεις δεν υπήρχε κάποιος που να πίστευε ότι δεν θα υπήρχαν επιπτώσεις στην οικονομία και πρώτιστα στους ίδιους τους εργαζόμενους στον τομέα. Από το γεγονός ότι και σήμερα αυτός ο κόσμος καλείται να επιβιώσει με το 60% και πιο κάτω του μισθού τους, κάτι στο οποίο θα ήθελα να αναφερθούμε μετά αφού έχουμε μια διαφορετική προσέγγιση στο θέμα αυτό, κατανοούμε ότι θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πολύ δύσκολη χρονιά.
Το πρώτο που βάλαμε σαν στόχο σαν συνδικαλιστικό κίνημα ήταν η υγεία του κόσμου και σε δεύτερο στάδιο, κάναμε ξεκάθαρο προς πάσα κατεύθυνση ότι αυτή τη φορά θα περισώσουμε τις θέσεις εργασίας από τις μαζικές απολύσεις και ότι δεν θα δεχτούμε αυτή την κρίση να τη φορτωθεί ξανά η εργατική τάξη, όπως έγινε το 2013. Επομένως ιεραρχώντας αυτά τα ζητήματα, μέσα από τον διάλογο που έγινε, πιστεύουμε ότι το συνδικαλιστικό κίνημα, τεκμηριωμένα έπεισε την πολιτεία, ώστε τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν οφείλουμε να πούμε ότι ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Νομίζω ότι παρά τις πιέσεις των εργοδοτών, όλοι οι φορείς κατανοούν τη θέση μας ότι πρέπει να στηριχθούν οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις απευθείας ώστε να μην απολεσθούν θέσεις εργασίας. Μέχρι τώρα νομίζω ότι τα πήγαμε καλά, προσπαθήσαμε να κατοχυρώσουμε ότι όλος ο κόσμος θα έχει έστω ένα εισόδημα, ενώ δεν υπήρχε κάποιο ελάχιστο ποσό για κάποιους που εξαιρούνταν με βάση το νόμο που ψηφίστηκε για τα έκτακτα μέτρα, ζητήσαμε ένα ποσό που αντιπροσώπευε το Ε.Ε.Ε., δεν το πετύχαμε έτσι, αλλά εξασφαλίσαμε τουλάχιστον ένα ελάχιστο ποσό των 360ευρώ.
3. Έγιναν όλα όσα έπρεπε να γίνουν από την κυβέρνηση; Τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα και τι διαφορετικά;
Σε αυτό το σημείο είναι που θέλω να μου επιτρέψετε να πω γιατί έχουμε μεγάλη ανησυχία σε σχέση με τον τρόπο που θέλουν να χειριστούν τους ξενοδοχοϋπάλληλους, όσον αφορά τα επιδόματα. Είναι γνωστό ότι περίπου το 90% της ξενοδοχειακής βιομηχανίας εργάζεται εποχικά. Για την περίοδο αναστολής, υπάρχει μια συμφωνία στη συλλογική σύμβαση, ούτως ώστε αντί οι υπάλληλοι να εγγράφονται σαν άνεργοι, να λαμβάνουν από τον εργοδότη ένα τυπικό ποσό 2,8% του μισθού για να διατηρείται η σχέση εργοδότη-εργοδοτούμενου και να εξασφαλίζεται η συνέχιση της εργοδοσίας και την επόμενη σεζόν. Δυστυχώς ωστόσο, από τη μεγάλη πλειοψηφία δεν εφαρμόζεται αυτή η συμφωνία και το προσωπικό προσλαμβάνεται με σύμβαση περιορισμένης χρονικής ισχύος. Με την παρούσα απόφαση της κυβέρνησης, όσοι είχαν συμπληρώσει τον Φεβρουάριο ή Μάρτιο 6 μήνες ως άνεργοί λόγω αναστολής των λειτουργιών των εργοδοτών τους, δεν δικαιούνται το επίδομα στήριξης του 60%, αλλά το ελάχιστο ποσό των 360ευρώ. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι συγκεκριμένοι είναι εργαζόμενοι που ανέμεναν τον Μάρτιο ή Απρίλιο να επιστρέψουν στις δουλειές τους με κανονικό μισθό και τώρα καλούνται να επιβιώσουν με 360ευρώ.
Το άλλο που θα ήθελα να πω είναι ότι έχει παρατηρηθεί μια μεγάλη καθυστέρηση στην πληρωμή των ειδικών επιδομάτων, αλλά και των κανονικών ανεργιακών επιδομάτων, σε σημείο που μέχρι σήμερα υπάρχουν αρκετές χιλιάδες κόσμου που εκκρεμεί να λάβουν τα ποσά που δικαιούνται. Όσο κι αν κατανοούμε τη δυσκολία και τον τεράστιο όγκο εργασίας, η καθυστέρηση είναι αδικαιολόγητα μεγάλη και ως εκ τούτου γινόμαστε μάρτυρες για πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που είναι σε απελπιστική κατάσταση, αφού δεν έχουν κανένα εισόδημα από τον Φεβρουάριο.
Για όλα τα πιο πάνω έχει γίνει συνάντηση στις 25/5 με την Υπουργό Εργασίας, η οποία έγινε σε καλό κλίμα και κατά την οποία ζητήσαμε εκτός των πιο πάνω, να γίνει σχεδιασμός μέχρι τέλος Οκτωβρίου για να μπορεί να γίνει ο απαιτούμενος προγραμματισμός και ληφθούν αποφάσεις. Επίσης, μετά τη συνάντηση θεωρούμε δεδομένο ότι δεν θα γίνουν απολύσεις προσωπικού, ενώ φαίνεται ότι θα εφαρμοστεί και η συμφωνία για τη χειμερινή περίοδο, σύμφωνα με την οποία οι εργαζόμενοι θα λαμβάνουν ανεργιακό μέχρι τον Μάρτιο, ενώ θέσαμε την πρόταση να συνεχίσει κανονικά η παροχή μισθού και επιδομάτων και ποσό που θα επιδοτεί η κυβέρνηση να λαμβάνεται από τον εργοδότη.
4. Ποια είναι η παρέμβαση της ΠΕΟ ανάμεσα στους εργαζόμενους του τουρισμού; Γιατί ένας νέος εργαζόμενος να οργανωθεί στη Συντεχνία Υπαλλήλων Ξενοδοχείων και Κέντρων Αναψυχής της ΠΕΟ;
Σε αυτές τις συνθήκες αναδεικνύεται αυτό που εμείς σαν ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα λέμε πάντοτε, ότι τίποτε δεν μπορεί να διασφαλίσει καλύτερα τον εργαζόμενο, εάν οι εργαζόμενοι δεν είναι οργανωμένοι, συνασπισμένοι μέσα στο συνδικάτο, ενωμένοι και να διεξάγουν από κοινού αγώνες για να εφαρμόζονται, τόσο οι συλλογικές συμβάσεις, αλλά και οι νομοθεσίες. Η μόνη πραγματική κατοχύρωση για τον εργαζόμενο είναι η οργάνωση του και οι συνεχείς αγώνες για διατήρηση των δικαιωμάτων τους και ,όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες, για βελτίωση και επέκταση τους. Αυτό αποδεικνύεται στην πράξη μέσα από την ίδια τη ζωή, αφού ενώ πετύχαμε να κατοχυρώσουμε νομικά τα δικαιώματα των εργαζομένων, εκεί και όπου ο εργοδότης νιώθει ότι οι εργαζόμενοι δεν είναι οργανωμένοι, δεν είναι αλληλέγγυοι ο ένας με τον άλλον και δεν δίνουν μάχες για να πάρουν τα δικαιώματα τους, τότε επιβάλλουν ό,τι θέλουν οι εργοδότες.
*Συνέντευξη που κυκλοφόρησε στη "Ν" Ιουνίου