Του Πέτρου Πέτρου
Μέλος Τ.Ο. ΕΔΟΝ Αθήνας
Το «Μένουμε Σπίτι» αποτελεί ίσως την πιο πολυχρησιμοποιημένη έκφραση του 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο. Γιατί όμως μένουμε σπίτι; Από ιατρικής σκοπιάς το ερώτημα φαντάζει αφελές: Μένουμε σπίτι για περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού. Αυτό το άρθρο όμως δεν είναι ιατρικού ενδιαφέροντος. Ως εκ τούτου, ας πάμε στην κυβέρνηση, που μας καλεί να την εμπιστευτούμε ξανά (;!), επιβάλλοντας περιοριστικά μέτρα καραντίνας, τα οποία κινούνται στα όρια της αντισυνταγματικότητας. Αλλά οι κυβερνήσεις επιβάλλοντας μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης επιδιώκουν να καλύψουν τη γύμνια της κρατικής ευθύνης. Εξάλλου, η πολυδιαφημιζόμενη ανά το παγκόσμιο κοινωνική αποστασιοποίηση «ξεχνιέται» σε χιλιάδες συνωστισμένους χώρους δουλειάς, όπου η μόνη «αποστασιοποίηση» που υπάρχει είναι αυτή μεταξύ του εργάτη και του προϊόντος που παράγει.
Η δική μας προσωπική ευθύνη διαφέρει πολύ από αυτή που επικαλείται η κυβέρνηση. Η δική μας «προσωπική» ευθύνη δεν είναι «ατομική». Δεν θέτει το άτομο έξω και ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύνολο, αλλά αποτελεί την εκούσια δράση του ατόμου με δεδομένη την κοινωνική του θέση. Δεν είναι απλά το ποσοτικό άθροισμα πολλών ξεχωριστών και ανεξάρτητων ατομικών ευθυνών, αλλά αποτελεί μια διαφορετική, μια ποιοτικά ανώτερη ουσία. Είναι η συνειδητή προσωπική συνεισφορά για την επίτευξη κοινωνικά επιβαλλόμενων και συλλογικά καθοριζόμενων στόχων. Είναι συλλογική, είναι ταξική ευθύνη. Δεν ξεκινά και τελειώνει στα πλαίσια της κρίσης του κορωνοϊού, αλλά έχει συνέχεια, συσσωρεύει πείρα, κατανοεί το ιστορικό – κοινωνικό πλαίσιο της εμφάνισης και αντιμετώπισης της όποιας κρίσης, κατανοεί τι προηγήθηκε, διακρίνει την αναγκαιότητα από την τυχαιότητα και προετοιμάζεται γι’ αυτό που θα ακολουθήσει.
Αυτού του είδους η προσωπική ευθύνη δεν είναι ανεξάρτητη από την κρατική ευθύνη, αλλά αντίθετα ο βαθμός αναγκαιότητάς της επιβάλλεται από την απουσία της κρατικής ευθύνης. Είναι η ίδια συλλογική ευθύνη που μας έστελνε μέχρι χθες στο δρόμο και σήμερα μας προστάζει να μείνουμε σπίτι. Όχι γιατί τους «εμπιστευόμαστε ξανά», αλλά γιατί δεν τους εμπιστευτήκαμε ποτέ. Γιατί ξέρουμε ότι δεν μας εκπροσωπούν. Γιατί ακόμη και στην αντιμετώπιση της πανδημίας, εκτός από βιολογικοί, υπάρχουν και κοινωνικοί φραγμοί. Η δική μας συλλογική ευθύνη μάς προστάζει να μείνουμε σήμερα σπίτι ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ από τα όποια περιοριστικά μέτρα για να μπορούμε αύριο όλοι ΠΑΡΑ τα όποια περιοριστικά-κατασταλτικά μέτρα να βγούμε στους δρόμους όταν θα θέλουν να μας φορτώνουν το λογαριασμό και αυτής της κρίσης.
Είναι η ίδια ευθύνη που μας προστάζει όσο μένουμε μέσα, να συνεχίζουμε να έχουμε άποψη και να προετοιμαζόμαστε. Να προετοιμαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε ξανά όσους βλέπουν τα μέτρα ως πείραμα κοινωνικής συμμόρφωσης, όσους βλέπουν την τηλεργασία ως εργαλείο περαιτέρω εργασιακής «ευελιξίας» και εργοδοτικής αυθαιρεσίας, όσους ανακουφίζονται γιατί θεωρούν πως βρήκαν «ερμηνεία» για μια νέα καπιταλιστική κρίση που ήδη τη βλέπαμε να έρχεται, απλά τώρα θα επισπευσθεί.
Πολλές κυβερνήσεις μιλούν για πόλεμο με έναν «αόρατο εχθρό», αλλά όπως θα τους έλεγε ο Μπρεχτ, και σε αυτή την περίπτωση, «ο πόλεμος τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους». Η πάλη ενάντια σε αυτόν τον αόρατο εχθρό σε τελική ανάλυση καταλήγει στη γνωστή πάλη ενάντια στο «αόρατο χέρι» και το σύστημα που σε «συνθήκες ειρήνης» απέρριψε την ανάπτυξη εμβολίων για τον ιό SARS (όπως το εμβόλιο που δημιουργήθηκε το 2016 από μια ομάδα επιστημόνων στο Τέξας, με επικεφαλής τον δρ. Peter Hotez), γιατί τότε δεν έβλεπε προοπτική κερδοφόρας εμπορευματοποίησης του εν λόγω εμβολίου και τώρα μας στέλνει άοπλους στον πόλεμο.
