Ζούμε σε μια εποχή στην οποία το καπιταλιστικό σύστημα, περνώντας βαθιά συστημική οικονομική κρίση, οξύνει μέρα με τη μέρα τις κοινωνικές και ταξικές ανισότητες, διευρύνει τα λαϊκά προβλήματα και διαιωνίζει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Ο ανταγωνισμός εντείνεται μεταξύ των διάφορων κέντρων του κεφαλαίου και η ανάγκη των καπιταλιστών για μεγιστοποίηση των κερδών οδηγεί τους εργαζόμενους στη φτωχοποίηση μετατρέποντας τους σε σε σύγχρονους δούλους. Έννοιες όπως η δημόσια δωρεάν Παιδεία και Υγεία, κοινωνικό κράτος, εργασιακά κεκτημένα και συλλογικές συμβάσεις γίνονται έρμαιο στα χέρια των επιχειρήσεων που τα θυσιάζουν στο βωμό του χρήματος, εις βάρος του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και της πλειοψηφίας των λαών. Μέσα σε αυτή την άθλια κοινωνικοοικονομική κατάσταση ο Σοσιαλίσμος κρίνεται πιο επίκαιρος και αναγκαίος όσο ποτέ, καθώς πρεσβεύει μια πιο ανθρώπινη και δίκαιη κοινωνία.
Η εμφάνιση και οικοδόμηση του σοσιαλισμού στις αρχές του 20ού αιώνα άνοιξε το δρόμο για την οριστική λύση λαϊκών προβλημάτων, όπως της ανεργίας, της δωρεάν ιατρικής περίθαλψης και Παιδείας, της παροχής δωρεάν κοινωνικών υπηρεσιών από το κράτος, της κατοικίας, της πρόσβασης στις πνευματικές και πολιτιστικές αξίες, σε όφελος του συνόλου των εργατών και των άλλων λαϊκών στρωμάτων στη Σοβιετική Ενωση, που στον καπιταλισμό δεν μπορούν να λυθούν πλήρως. Και όλα αυτά χάρη στις ενδογενείς δυνατότητες ανάπτυξης της σοσιαλιστικής οικονομίας. Οι εργάτες στο σοσιαλιστικό κοινωνικοοικονομικό μοντέλο, δουλεύουν για το όφελος της κοινωνίας και μέσα απ' αυτό για το δικό τους συμφέρον. Στηρίζονταν στην ίδια την εργατική τους δύναμη και την παραγωγικότητά της, που γίνεται θεμελιακή πηγή συνεχούς ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και της κοινωνίας. Έτσι, ως φαινόμενο αποκτά μαζικό, παγκοινωνικό χαρακτήρα.
Ο Σταχάνοφ και το Σταχανοφικό κίνημα...
Ένα τέτοιο φαινόμενο που έμελε να δώσει απαντήσεις για το πώς ο σοσιαλισμός γεννά τον νέο άνθρωπο, πραγματικά ελεύθερο στο θέμα της εργασίας, ήταν το σταχανοφικό κίνημα. Πήρε το όνομά του από έναν πρωτοπόρο εργάτη των ανθρακωρυχείων Ντονμπάς, τον Αλεξέι Γκριγκόριεβιτς Σταχάνοφ . Τη νύχτα από τις 30 στις 31 Αυγούστου 1935, ο Σταχάνοφ κατέρριψε το ρεκόρ εξόρυξης κάρβουνου, βγάζοντας στη βάρδιά του, που ήταν 5 ώρες και 45 λεπτά, 102 τόνους. Πώς επιτεύχθηκε λοιπόν αυτό το εργατικό κατόρθωμα;
Μια τέτοια ανάπτυξη της παραγωγικότητας στην εργασία, ήρθε ακριβώς σε συνθήκες σοσιαλισμού, που η ίδια η εργασία είχε απελευθερωθεί από την εκμετάλλευση και το πέτυχε με την τεχνική του κατάρτιση. Ηταν προσωπικό κατόρθωμα του Σταχάνοφ και της πρωτοβουλίας του να κάνει πιο ξεκούραστη και ταυτόχρονα αποδοτική τη δουλειά του προς όφελος της σοβιετικής κοινωνίας, χωρίς να θέτει το προσωπικό συμφέρον, που καλλιεργείται στις καπιταλιστικές κοινωνίες.
Έτσι έμεινε στην ιστορία της ΕΣΣΔ, ως ανακαινιστής της βιομηχανίας γαιανθράκων, ενώ τιμήθηκε σαν «Ηρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας». Εγινε μέλος του «Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος Μπολσεβίκων» (το 1952 μετονομάστηκε σε ΚΚΣΕ) το 1936. Πέθανε το 1970, αλλά το σταχανοφικό κίνημα συνέχισε ως το φαινόμενο της δράσης των λαϊκών μαζών, που αξιοποιούν τις ενδογενείς δυνατότητες του σοσιαλισμού, προκειμένου να τραβήξουν την κοινωνία και την εξέλιξή της προς τα μπρος.
Το σταχανοφικό κίνημα στις μετέπειατα δεκαετίες, έγινε μαζικό κίνημα πρωτοπόρων εργατών, μηχανικού - τεχνικού προσωπικού για το ανέβασμα της παραγωγικότητας. Εμφανίστηκε στο 2ο πεντάχρονο πλάνο ανάπτυξης της σοβιετικής οικονομίας και αποτέλεσε πεδίο της σοσιαλιστικής άμιλλας ανάμεσα στους εργάτες και τη δουλειά τους για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Το ρεκόρ του Σταχάνοφ ξεπεράστηκε γρήγορα από άλλους πρωτοπόρους εργάτες, που ακολούθησαν το παράδειγμά του στη σοσιαλιστική εργασία. Τη μεγαλύτερη απόδοση την είχε ο Ν. Α. Ιζότοφ, που έβγαλε την 1η Φλεβάρη του 1936 στο ανθρακωρυχείο «Κοτσεγκάρκα» στην Γκάρλοφκα 607 τόνους κάρβουνο σε μία βάρδια. Το σταχανοφικό κίνημα υποστηρίχτηκε και καθοδηγήθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα και σε μικρό χρονικό διάστημα αγκάλιασε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, τις μεταφορές, τις οικοδομές, την αγροτική οικονομία και εξαπλώθηκε σε όλη τη Σοβιετική Ενωση.
Παγκύπρια Φεστιβάλ της ΕΔΟΝ : Σχολή άμιλλας, εθελοντισμού και ανάπτυξης της παραγωγικότητας μέσα από τα ιδανικά της Αριστεράς και του σοσιαλισμού...
Στην Κύπρο, μπορεί να μην υπάρχουν συνθήκες σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όμως ο εθελοντισμός και το παράδειγμα του Σταχάνοφ αποτυπώνεται στα εκατοντάδες στελέχη της ΕΔΟΝ, που μέσα από την καθημερινή τους δράση και αγώνα, δίνουν την μάχη για ένα καλύτερο κόσμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα και αποκορύφωμα της δράσης αυτής είναι το Παγκύπριο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών που διοργανώνει η ΕΔΟΝ. Σε αυτό το συναπάντημα πολιτισμού σμίγουνε οι καρδιές εκατοντάδων ΕΔΟΝιτών και ΕΔΟΝίτισων που με τα χέρια τους μέρα παρά μέρα βάζουν το λιθαράκι τους στο στήσιμο του φεστιβάλ. Όταν αυτή η μικρή πολιτεία τελειοποιηθεί, οι εθελοντές με παρρησία αναλαμβάνουν τα ηνία της λειτουργίας του Φεστιβάλ και με τη λήξη του μέσα σε μια νύκτα ΄΄γκρεμίζουν΄΄ και παραδίδουν το χώρο όπως ήταν πρίν. Με την συμβολή τους αυτή οι ΕΔΟΝίτες και οι ΕΔΟΝίτισσες παροουσιάζουν στον κόσμο τη δική μας αντίληψη για τον πολιτισμό, την κοινωνία κ.α. και μπαίνουν ανάχωμα στην επιθετικότητα του καπιταλισμού παρουσιάζοντας κάτι διαφορετικό.
Το Παγκύπριο Φεστιβάλ της ΕΔΟΝ συνεχίζει λοιπόν να γράφει ιστορία χάρη στον εθελοντισμό και την ανιδιοτέλια των μελών της ΕΔΟΝ, τα οποία καθοδηγούνται από την πίστη τους στα υψηλά ιδανικά που πρέσβευε και ο ίδιος ο Σταχάνοφ: τα ιδανικά της ειρήνης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σοσιαλισμού.
Γιώργος Χαραλάμπους
Μέλος Μορφωτικού Γραφείου ΚΣ ΕΔΟΝ