ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΓΥΡΩ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ

 

(α) Η Διεθνής Πραγματικότητα

 

Η Παγκόσμια οικονομική κρίση

Στα τρία χρόνια που μεσολάβησαν από το προηγούμενο 15^ο Συνέδριο της Οργάνωσης στο παγκόσμιο σκηνικό δεσπόζει η εκδήλωση της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού, ένα γεγονός που επαληθεύει για άλλη μια φορά τις θεωρητικές αναλύσεις των κλασσικών του Μαρξισμού.

Η σημερινή παγκόσμια κρίση είναι διαφορετική από τις συνηθισμένες περιοδικές και περιορισμένες κρίσεις του καπιταλισμού που καταγράφηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Η κρίση αυτή αποδεικνύεται ότι έχει μεγάλο βάθος και διάρκεια, αφού αφορά στην καρδιά του συστήματος, τις ίδιες τις σχέσεις παραγωγής, παρόλο που αρχικά εμφανίστηκε ως κρίση της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Είναι κρίση που αφορά στην βασική αντίθεση του καπιταλισμού, που θέλει την παραγωγή να έχει κοινωνικό χαρακτήρα, αλλά το αποτέλεσμα της παραγωγής να το ιδιοποιούνται οι λίγοι.

Στο όνομα της ανταγωνιστικότητας η προσπάθεια επιβολής του νεοφιλελεύθερου μοντέλου καπιταλιστικής ανάπτυξης με κάθε κόστος, σε βάρος των λαών και των εργαζομένων σ΄ ολόκληρο τον πλανήτη ενδυνάμωσε αυτό το βίαιο ξέσπασμα. Ωστόσο πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι αυτή η κρίση δεν είναι προϊόν της απληστίας δήθεν κάποιων στελεχών επιχειρήσεων, αλλά αποτέλεσμα αντικειμενικό που αφορά στην ίδια τη φύση του καπιταλισμού.

Ακριβώς για αυτό τον λόγο αφορά στο σύνολο των πτυχών της κοινωνίας. Στις περιοχές του πλανήτη που υπάρχει αδυναμία καπιταλιστικής αναπαραγωγής, λόγω της έλλειψης κερδοφορίας, οι άνθρωποι είναι μια για πάντα καταδικασμένοι στην πείνα, τη φτώχια και την αθλιότητα. Από αυτές τις περιοχές ξεκινούν μεγάλα μεταναστευτικά κύματα προς τις πλέον αναπτυγμένες χώρες του καπιταλισμού, κύματα που παρά την συνεχή ένταση των προσπαθειών των κρατών για περιορισμό τους, ολοένα και μεγαλώνουν σε μέγεθος, σε συχνότητα και κύρια σε απελπισία. Τα κύματα μετανάστευσης δεν μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά από τις διάφορες πολιτικές που ακολουθούνται. Οι φυσικές καταστροφές, που είναι αποτέλεσμα της αλόγιστης παρέμβασης στο οικοσύστημα εκ μέρους του κεφαλαίου, έχουν πάρει πλέον τη μορφή ενός συνηθισμένου φαινομένου, που συνεχώς οξύνεται και που για την καταπολέμησή του η ανθρωπότητα φαντάζει αδύναμη να αντιδράσει.

Ταυτόχρονα στις αναπτυγμένες χώρες του καπιταλισμού η κατάσταση είναι παρόμοια τραγική. Η ανεργία αυξάνεται πέραν κάθε προηγούμενου ορίου και έχει γίνει πλέον μόνιμη, δηλαδή ανεξάρτητη από κάθε οικονομική συγκυρία. Αυτό που έγινε γνωστό ως κράτος προνοίας στις ευρωπαϊκές χώρες ξεχαρβαλώνεται, οι μισθοί μειώνονται για μια τεράστια πλειοψηφία αυτών που έχουν ακόμη δουλειά, θεσμοθετείται η φτηνή και ευέλικτη εργασία με ταυτόχρονη επέκταση των ωραρίων. Η ακρίβεια έφθασε σε τέτοια επίπεδα, που η αντιμετώπισή της έχει μπει στην πολιτική ατζέντα των συνόδων κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια στιγμή κράτη, επιχειρήσεις και νοικοκυριά βρίσκονται καταχρεωμένα σε βαθμό που δεν διαφαίνεται τρόπος εξόδου από το αδιέξοδο.

Οι συνέπειες της κρίσης στους λαούς είναι τραγικές: Τον Γενάρη του 2009 απολύθηκαν 651,000 Αμερικανοί και 4,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι υπολογίζεται να χάσουν τη δουλειά τους μέσα στο 2009. Σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι θα χαθούν 51 εκατομμύρια θέσεις εργασίας το 2009. Η ανεργία στην ευρωζώνη βρισκόταν τον Απρίλη στο 8,2%. Αναμένεται ότι λόγω της κρίσης θα πεθαίνουν 200,000 με 400,000 παιδιά κάθε χρόνο. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προβλέπει τον χειρότερο ρυθμό ανάπτυξης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ένα χρόνο μετά την εκδήλωση της κρίσης, η παγκόσμια οικονομική ολιγαρχία αντιμετωπίζει δυσκολίες στην προσπάθειά της για απόκρυψη του άδικου, άνισου και βίαιου χαρακτήρα της παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου. Ωστόσο συνεχίζεται η επιχείρηση εξιδανίκευσης της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης με ένα ολόκληρο ιδεολογικό κατασκεύασμα που στοχεύει ουσιαστικά στην επιβολή αντιλαϊκών πολιτικών, όπως η απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, η επιβολή του ευέλικτου μοντέλου εργασίας, η καταστρατήγηση των εργατικών κατακτήσεων, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, η εμπορευματοποίηση της υγείας, της παιδείας και άλλων για την κοινωνική ευημερία σημαντικών τομέων, και το ξεπούλημα του δημόσιου τομέα στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Κατ’ ουσία επιχειρούν να εντείνουν την πολιτική που επιτάχυνε την κρίση με μόνο στόχο τους να φορτώσουν στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα τα βάρη της κρίσης. Με λίγα λόγια επιθυμούν να εξέλθουν από αυτή την κρίση απομυζώντας ακόμη περισσότερο τους εργαζόμενους που έτσι κι αλλιώς είναι το «θύμα» της εκμετάλλευσης στο ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Η προσπάθεια κρατών μέσα από συγκεκριμένες πολιτικές να στηρίξουν τις τράπεζες μετά από το ξέσπασμα της κρίσης, αποδεικνύει το ρόλο του κράτους στη διαφύλαξη της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η δήθεν επιστροφή σε «κευνσιανά μοντέλα» ανάπτυξης ή ακόμα και οι διακηρύξεις περί «πράσινης» ανάπτυξης ως δρόμου διεξόδου από την κρίση, δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ριζική αντιμετώπιση της κρίσης.

Η χαρακτηριστική για τον καπιταλισμό αντίθεση ανάμεσα στην επέκταση της φτώχιας από τη μια και τη συγκέντρωση του πλούτου σε ολοένα λιγότερα χέρια από την άλλη οξύνεται. Το 1960 το πλουσιότερο 20% του κόσμου είχε 30 φορές περισσότερο εισόδημα από το φτωχότερο 20%. Το 2000 έγινε 74 φορές περισσότερο. Σήμερα το φτωχότερο 40% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει το 5% του παγκόσμιου πλούτου την ώρα που στο πλουσιότερο 20% αντιστοιχεί το 75%. Τουλάχιστον το 80% της ανθρωπότητας ζει με λιγότερα από 10 δολάρια ημερησίως, 25000 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα, λόγω φτώχιας, οι αναλφάβητοι υπολογίζονται στο 1 δισεκατομμύριο, ενώ το υδατικό πρόβλημα μαστίζει την μισή ανθρωπότητα.

Το πρόβλημα των χρεών των αναπτυσσόμενων χώρων, τα καταπιεστικά μέτρα που επιβάλλουν σ' αυτές  ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ, και οι εκμεταλλευτικοί όροι διεξαγωγής του παγκόσμιου εμπορίου, τους οποίους επιβάλλει προς όφελος του μονοπωλιακού-πολυεθνικού κεφαλαίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, επιτείνουν και οξύνουν τα αναπτυξιακά προβλήματα των φτωχών κρατών.

Η διαδικασία εκδήλωσης του καπιταλισμού στην πιο βάρβαρη πλέον μορφή του, στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη και τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, δημιούργησε νέες ζώνες ανισότητας και φτώχιας, όπου ως συνέπεια της κατάργησης των κοινωνικών κατακτήσεων του σοσιαλισμού ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού οδηγήθηκε στον κοινωνικό αποκλεισμό και την ανέχεια.

Η εκδήλωση της παγκόσμιας κρίσης με πυρήνα τις κεντρικές χώρες του καπιταλισμού (ΗΠΑ, Ε.Ε. και Ιαπωνία), επιβεβαίωσε τις εκτιμήσεις του 15^ου Συνεδρίου μας, ότι η  φτώχια, η ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός λαμβάνουν τα τελευταία χρόνια δραματικές διαστάσεις και σε αυτές τις χώρες. Αποδείκτηκε ότι η οικονομική ανάπτυξη με τη λογική της καπιταλιστικής κερδοφορίας από ένα σημείο και μετά δεν αντιστοιχεί σε βελτίωση της ζωής των ανθρώπων αλλά σε χειροτέρευσή της. Εκμετάλλευση, εξαθλίωση και παραγκωνισμός είναι φαινόμενα που μαστίζουν και την Αφρική, ενώ την ίδια στιγμή εμφανίζονται φυλετικές, θρησκευτικές και εθνολογικές διαμάχες με εκατομμύρια θύματα. Παράλληλα η Αφρική έχει μετατραπεί σε πειραματόζωο των φαρμακευτικών βιομηχανιών υπό το πρόσχημα της αντιμετώπισης των ανίατων και μαζικά θανατηφόρων ασθενειών, όπως HIV/AIDS, έμπολα, χολέρα.

Η συνεχιζόμενη πρόοδος της επιστήμης και των τεχνικών εφαρμογών από τη μια και η εγγενής αδυναμία του καπιταλιστικού συστήματος να τις αξιοποιήσει προς όφελος του συνόλου της ανθρωπότητας από την άλλη, είναι επίσης μια αντίθεση, η οποία τα τελευταία χρόνια γίνεται πιο έκδηλη. Είναι μόνιμη επιδίωξη της καπιταλιστικής ολιγαρχίας να συγκεντρώνει την προσοχή της μόνο σε τέτοιους επιστημονικούς και τεχνικούς νεωτερισμούς, οι οποίοι εξυπηρετούν την κερδοφορία. Από την άλλη αγνοεί ή παραμελεί πεδία επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης που θα μπορούσαν να καλυτερεύσουν τις συνθήκες ζωής και πολιτιστικής προόδου των ανθρώπων.

 

Η Ιμπεριαλιστική «Νέα τάξη Πραγμάτων»

Τα τελευταία χρόνια  σημαντικές είναι και οι εξελίξεις στη διαδικασία αναδιάταξης των δυνάμεων του ιμπεριαλισμού, η οποία άρχισε με τη διάλυση της ΕΣΣΔ και ευρύτερα της σοσιαλιστικής κοινότητας. Αιχμή της διαδικασίας αυτής είναι η επέκταση των πολιτικών και στρατιωτικών του θεσμών με στόχο τον γεωστρατηγικό έλεγχο των πηγών ενέργειας, τη διασφάλιση της πολιτικής ηγεμονίας των ΗΠΑ και των συμμάχων τους και την επιβολή της ιδεολογίας της «Νέας Τάξης». Βασικός παράγοντας της επιθετικής στρατηγικής του ιμπεριαλιστικού ηγεμονισμού, που αποτελεί μόνιμη απειλή για την παγκόσμια ειρήνη, εξακολουθεί να είναι το ΝΑΤΟ, το οποίο έκλεισε 60 χρόνια, και τα διάφορα παρακλάδια του, όπως ο «Συνεταιρισμός για την Ειρήνη».

Το πραγματικό περιεχόμενο και ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της «Νέας Τάξης», όπως αυτό καταγράφτηκε σε πλείστες τόσες περιπτώσεις με αποκορύφωμα την Νατοϊκή επιδρομή στη Γιουγκοσλαβία, την εισβολή και συνεχιζόμενη νατοϊκή κατοχή του Ιράκ και του Αφγανιστάν, την εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο και το εθνικό ξεκαθάρισμα στην Παλαιστίνη, δεν είναι άλλο παρά η καταστρατήγηση και η περιφρόνηση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, η βάναυση καταπάτηση του Διεθνούς Δικαίου, ο παραγκωνισμός, η υπόσκαψη και η χρησιμοποίηση του ΟΗΕ, η επιβολή του «δικαίου» του ισχυρού δια πυρός και σιδήρου.

Πολύ περισσότερο δεν υπολογίζονται και δεν γίνονται σεβαστές αρχές του Διεθνούς Δικαίου, όπως τούτο διαμορφώθηκε και εξελίχθηκε μέσα από τις στάχτες του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου με τις εκατόμβες θυμάτων, ως το αποτέλεσμα της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας να μην ξαναζήσει η ανθρωπότητα ανάλογες εμπειρίες φρίκης. Αρχές, όπως αυτή της μη επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις ανεξάρτητων κρατών, ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας και η απαγόρευση χρήσης βίας, αποτελούν αντικείμενο συνεχούς παραβίασης και έχουν υποκατασταθεί από την αυθαιρεσία των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων με πιο πρόσφατα παραδείγματα το πραξικόπημα στην Ονδούρα και τη χρησιμοποίηση της Κολομβίας για στρατιωτικό έλεγχο της Λατινικής Αμερικής.

Ο «πόλεμος» κατά της τρομοκρατίας αποτελεί εδώ και κάποια χρόνια το πρόσχημα, για να προωθηθούν μέτρα ενίσχυσης των κατασταλτικών κρατικών μηχανισμών και πολύ περισσότερο υπονόμευσης και αφαίρεσης βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολιτικών και δημοκρατικών ελευθεριών. Με αφορμή τις τρομοκρατικές επιθέσεις του 2001 και 2004 σε Νέα Υόρκη και Μαδρίτη αντίστοιχα, η Ε.Ε., συντασσόμενη πλήρως με τις ΗΠΑ, νομιμοποίησε ή / και επέκτεινε παράνομα μέτρα, όπως η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών όλων των πολιτών της, η χρήση βιομετρικών στοιχείων στα διαβατήρια των Ευρωπαίων, η ενίσχυση των εξουσιών των αστυνομικών αρχών κ.ά. Μέτρα που χρησιμοποιούνται εν δυνάμει, όχι ενάντια στους τρομοκράτες, αλλά ενάντια στους «ύποπτους» ριζοσπάστες, κόμματα, κινήματα και προσωπικότητες, που διαφωνούν με την ίδια την γενεσιουργό αιτία των τρομοκρατών, την νέα τάξη πραγμάτων, την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα.

Στα πλαίσια της ιδεολογικής επιβολής της «Νέας Τάξης» εντάσσεται και η καλλιέργεια του αντικομμουνισμού ως μορφή καταπολέμησης των κομμουνιστικών, ριζοσπαστικών και ευρύτερα προοδευτικών δυνάμεων. Ο αντικομμουνισμός εντείνεται σήμερα μέσα σε συνθήκες παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, αφού αποτελεί μέσο της οικονομικής ολιγαρχίας, για να αποπροσανατολίσει τους λαούς. Ιδιαίτερα σημειώνεται η συντονισμένη και οργανωμένη προσπάθεια παραχάραξης της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας με στόχο τη διαγραφή της προσφοράς του Σοβιετικού λαού στην αντιφασιστική νίκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την εξίσωση του κομμουνισμού με τον ναζισμό. Με αυτό τον τρόπο ενισχύονται οι διάφορες νεοναζιστικές και νεοφασιστικές οργανώσεις που αναπτύσσονται σε όλη την Ευρώπη, ενώ την ίδια στιγμή καταδιώκονται με νόμους και στην πράξη κομμουνιστικά, προοδευτικά και αντιφασιστικά κόμματα, οργανώσεις και κινήματα συμπεριλαμβανομένων των βετεράνων του Κόκκινου Στρατού (βλ. Βαλτικές χώρες-Τσεχία). Ταυτόχρονα, προϊόν της Ιμπεριαλιστικής πολιτικής, αποτελεί η ανάπτυξη του φονταμενταλισμού σε μουσουλμανικές χώρες.

Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις επιδιώκουν την προώθηση και επιβολή των συμφερόντων τους μέσα από την παραχάραξη των συνόρων και τη δημιουργία/ αναγνώριση νέων κρατών κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ και της κυριαρχίας ανεξάρτητων κρατών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το Κόσσοβο, το Μαυροβούνιο, η Βολιβία κ.ά.

Κύριοι παράγοντες της νέας επιθετικής στρατηγικής του δυτικού ηγεμονισμού, που αποτελούν μόνιμη απειλή για την παγκόσμια ειρήνη, είναι το νέο στρατηγικό δόγμα του ΝΑΤΟ και το «Σύμφωνο Σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη», στόχος των οποίων είναι η καθυπόταξη των αδύνατων κρατών στο σύστημα πολιτικής και οικονομικής κυριαρχίας της Δύσης παράλληλα με τον παραγκωνισμό και την ποδηγέτηση του ΟΗΕ. Σε αυτά τα πλαίσια εντάσσεται η πρόθεση για δημιουργία της αντιπυραυλικής ασπίδας των ΗΠΑ στο ευρωπαϊκό έδαφος. Συνεχίζεται επίσης από τις ΗΠΑ η επιδίωξη χειραγώγησης ανεξάρτητων κρατών με την επιβολή οικονομικών αποκλεισμών (π.χ. Κούβα), ενώ προσπάθειες αποσταθεροποίησης με την υποδαύλιση εσωτερικών αναταραχών, αποσχιστικών κινημάτων κατά το δοκούν ή ακόμα και εμφυλίων πολέμων εξακολουθούν να είναι ένα από τα προσφιλή μέσα διεύρυνσης των ζωνών επιρροής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση

Ο χαρακτήρας της Ε.Ε. δεν διαφέρει ουσιαστικά από τα υπόλοιπα ιμπεριαλιστικά κέντρα, παρά τις όποιες ιδιαιτερότητες ενυπάρχουν. Αυτός καθορίζεται τόσο από την Ιδρυτική και τις άλλες της Συνθήκες με κορωνίδα τη συνταγματική Συνθήκη της Λισσαβόνας (επαναφορά του λεγόμενου ευρωσυντάγματος), όσο και από την πολιτική της έναντι των εργαζομένων και των λαών. Οι ιδιαιτερότητες έχουν να κάνουν κύρια με εσωτερικούς ανταγωνισμούς των κρατών μελών αλλά και τις παραδόσεις των ευρωπαϊκών λαών, όπου υπάρχει αναπτυγμένο δημοκρατικό κίνημα και μια πολιτική κουλτούρα βγαλμένη μέσα από μακροχρόνιους πολιτικούς, κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες.

Την ίδια στιγμή όμως οι στόχοι και οι επιδιώξεις του μεγάλου πολυεθνικού κεφαλαίου και των μονοπωλίων στις μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις μέλη της Ε.Ε. παραμένουν αναλλοίωτες και έχουν υιοθετηθεί ως επίσημη κρατική πολιτική σχεδόν σε όλα τα κράτη μέλη και βεβαίως από την ίδια την Ε.Ε.

Η Ε.Ε., ως μια προωθημένη μορφή καπιταλιστικής οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης, έχει υιοθετήσει πλήρως το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης, ενώ 22 από τα 27 κράτη μέλη της συμμετέχουν στο ΝΑΤΟ. Η Στρατηγική της Λισσαβόνας, που αναθεωρήθηκε το 2005, αποτελεί την πυξίδα της Ε.Ε. για αντιλαϊκή δράση και επέκταση του κερδοφόρου κεφαλαίου μέχρι το 2010. Η δε Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας, που υιοθετήθηκε το 2003, σηματοδοτεί τη σύζευξη Ε.Ε. - ΝΑΤΟ, τις κοινές στρατιωτικές δράσεις με στόχο το στρατιωτικοπολιτικό έλεγχο.

Περαιτέρω, η στάση της Ε.Ε. στα Βαλκάνια, η παράνομη επέμβαση στην Γιουγκοσλαβία, η εξώθηση του Μαυροβουνίου σε απόσχιση και η λεγόμενη ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου, οι απαράδεχτες παρεμβάσεις στα εσωτερικά χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όπως στην Ουκρανία και τη Γεωργία, οι «προληπτικές» στρατιωτικές αποστολές σε  Κόσσοβο, Κονγκό, Σκόπια, Αφρική δεν αφήνουν περιθώρια για διαφορετική αντιμετώπισή της, παρά ως ένα άλλο ισχυρό κέντρο του ιμπεριαλισμού.

Τυχόν διάσταση απόψεων ανάμεσα σε ηγετικές χώρες της Ε.Ε. ή της ίδιας της Ε.Ε.  με τις ΗΠΑ πρέπει να αποδίδονται κυρίως στις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και ανταγωνισμούς. Ο ανταγωνισμός δε ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ε.Ε. σήμερα, περιορίζεται κυρίως σε κάποια επίπεδα, στην παραγωγή εξοπλισμών, στην καινοτομία και την έρευνα.

Μέσα σ΄ αυτά τα πλαίσια η Ευρωπαϊκή Ένωση επιζητεί τα τελευταία χρόνια να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του παγκόσμιου συστήματος κυριαρχίας προχωρώντας στη δημιουργία των απαραίτητων θεσμών και μηχανισμών για την ανάπτυξη αυτού του ρόλου, όπως είναι η συγκρότηση του ευρωπαϊκού στρατού για τη διαχείριση κρίσεων με δυνατότητα δράσης και εκτός συνόρων, η δημιουργία του κινητού αστυνομικού σώματος καταστολής, η ψήφιση της Συνθήκης της Λισσαβόνας και η προσπάθεια δημιουργίας μιας Ευρώπης φρουρίου.

Την ίδια στιγμή, όλες αυτές οι εξελίξεις πραγματοποιούνται σε βάρος των λαών της Ευρώπης και χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Η προσπάθεια για επιβολή της αντιλαϊκής Συνθήκης της Λισσαβόνας στους λαούς της Ευρώπης μετά την απόρριψη του Ευρωσυντάγματος από τον Γαλλικό και τον Ολλανδικό λαό, προσέκρουσε στο ΟΧΙ των Ιρλανδών στη μοναδική χαραμάδα δημοκρατίας, που επιτράπηκε με τη διενέργεια δημοψηφίσματος, λόγω του Ιρλανδικού συντάγματος. Φυσικά και πάλι δεν σεβάστηκαν την ετυμηγορία του λαού. Μεθόδευσαν τη διενέργεια δεύτερου δημοψηφίσματος καταστρατηγώντας κάθε σεβασμό στη λαϊκή βούληση και με απειλές και εκφοβισμούς επέβαλαν το «ναι» στο πρόσφατο δημοψήφισμα. Η ολομέτωπη επίθεση της Ε.Ε. και του συστήματος στην Ιρλανδία κατά του λαϊκού κινήματος και τα ψευτοδιλήμματα ανάγκασαν το λαό να πει «ναι» όχι στην αντιλαϊκή Συνθήκη, αλλά στα κάλπικα όνειρα που του πούλησαν για δήθεν διέξοδο από την κρίση. Το «Ευρωσύνταγμα»-Συνθήκη της Λισσαβόνας δημιουργήθηκε, για να επιβάλει θεσμοθετώντας πλέον, το νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό μοντέλο και τη δομημένη συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Το δημοκρατικό έλλειμμα που αναφέρεται συχνά δεν είναι μια αδυναμία της Ε.Ε. αλλά ένα εγγενές χαρακτηριστικό. Η νομιμοποίηση που επιδιώκει η ίδια η Ε.Ε. για τις πολιτικές της είναι απλή πρόφαση, όπως αποδείκτηκε άλλωστε από το γεγονός ότι το απορριφθέν Ευρωσύνταγμα, επέστρεψε με διαφορετικό όνομα ως Συνθήκη της Λισσαβόνας με ταυτόχρονη εκ των προτέρων απαγόρευση της διεξαγωγής δημοψηφισμάτων στις χώρες μέλη.

Η αμετακίνητη προσήλωση των ηγετικών κύκλων της Ε.Ε. στο νεοφιλελευθερισμό δεν δημιούργησε από μόνη της την παγκόσμια κρίση, ωστόσο αποτέλεσε τον καταλύτη για το τόσο οξύ ξέσπασμά της. Η όξυνση εδώ και χρόνια των προβλημάτων της ανεργίας, της φτώχιας, των αστέγων, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η περιθωριοποίηση μεγάλων στρωμάτων του πληθυσμού της Ε.Ε. υπήρξε προϊόν αυτής της πολιτικής.

Η Στρατηγική της Λισσαβόνας, ιδιαίτερα όπως αναθεωρήθηκε, επιδιώκει την αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου τόσο με τη μείωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, όσο και με τη θέσπιση κινήτρων προς τους επιχειρηματίες. Παράλληλα, επιδιώκει τη μείωση του δημόσιου τομέα και την εκποίηση του Κράτους Πρόνοιας. Απόρροια της στρατηγικής της Λισσαβόνας είναι και η Οδηγία Bolkestein, η οποία όπως εγκρίθηκε κυρίως από τα κόμματα της Δεξιάς και τους Σοσιαλδημοκράτες, στοχεύει να ανοίξει ακόμα παραπάνω το δρόμο στις πολυεθνικές να εισβάλουν στα κράτη-μέλη μέσα σε συνθήκες, όπου τα εργασιακά κεκτημένα (όπου και σε όποια μορφή υπάρχουν ακόμα) θα τίθενται τουλάχιστον σε αμφισβήτηση. Αυτές οι πολιτικές γεννούν αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις στους εργαζόμενους, με πρόφαση την ανταγωνιστικότητα. Η διαδικασία αυτή οδηγεί σε ανταγωνιστικές σχέσεις, αντί του κοινού ταξικού μετώπου πάλης.

Αξίζει να επισημανθεί ότι οι προσπάθειες που καταβάλλονται για δήθεν αύξηση του αριθμού των θέσεων εργασίας, δεν είναι για την καταπολέμηση της ανεργίας, αλλά για το μοίρασμα της ίδιας εργασίας και του ίδιου μισθού ανάμεσα σε περισσότερους εργαζόμενους. Δεν μοιράζεται δηλαδή ο πλούτος των εργοδοτών, αλλά η φτώχια των εργαζομένων. Σε αυτά τα πλαίσια εντάχθηκε και η προσπάθεια για επέκταση των ωρών εργασίας σε 65 ανά εβδομάδα, η οποία ευτυχώς για την ώρα απετράπηκε.

Ως επιπρόσθετη συνέπεια της επιβολής συντηρητικών, αντιλαϊκών μέτρων και της κοινωνικής καταπίεσης που υπάρχει σε αριθμό χωρών, θα πρέπει να επισημανθεί η δημιουργία πρόσφορου εδάφους για την ανάπτυξη και μαζικοποίηση ρατσιστικών και νεοφασιστικών κινημάτων με εκλογικές επιτυχίες.

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, των εκπορευόμενων συνταγών από τις Βρυξέλλες και τους σημαντικούς περιορισμούς που υπάρχουν στην άσκηση κοινωνικό – οικονομικής πολιτικής δίνουμε και στην Κύπρο τη μάχη για άσκηση φιλολαϊκών – προοδευτικών πολιτικών. Ο βαθμός στον οποίο θα γίνει εφικτή μια άσκηση τέτοιας πολιτικής, θα κριθεί στη βάση του συσχετισμού πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων και στην Κύπρο, στο επίπεδο της οργάνωσης και παρέμβασης του κόμματός μας και ολόκληρου του λαϊκού κινήματος, που πρέπει να παραμείνει ισχυρή, αφού σε τελευταία ανάλυση αποτελεί θέμα ταξικής πάλης.

 

(β) Η Αριστερά και η Ιδεολογία της στον σύγχρονο κόσμο

Η ίδια η φύση του καπιταλισμού και οι αντιθέσεις που αυτή συνεπάγεται αποτελούν την τροφοδότηση των κοινωνικών αγώνων των εργαζομένων. Το προκλητικό γεγονός της ολοένα και αυξανόμενης συγκέντρωσης του παγκόσμιου πλούτου σε ολοένα και λιγότερα χέρια, η συνύπαρξη του απόλυτου πλούτου δίπλα στην απόλυτη φτώχια, οι ασύλληπτες τεχνολογικές πρόοδοι πλάι στην αδυναμία πρόσβασης σε πόσιμο νερό για την μισή ανθρωπότητα δημιουργούν την αναγκαιότητα υπέρβασης της σημερινής παγκόσμιας κατάστασης. Γι' αυτό και οι αγώνες των εργαζομένων, της Αριστεράς, δεν μπορεί παρά να είναι συνδεδεμένοι με την προοπτική οικοδόμησης μιας ποιοτικά ανώτερης κοινωνίας, της σοσιαλιστικής. Μιας κοινωνίας που θα στηρίζεται στη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη, που στο κέντρο της θα θέτει τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Μιας κοινωνίας, χωρίς εκμετάλλευση. Μιας κοινωνίας που θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ολοκληρωτική ανάπτυξη των ανθρώπινων υλικών και πνευματικών δυνατοτήτων. Όπου ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η ισότητα και η ελευθερία θα είναι βίωμα όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων και όπου η επιστημονική γνώση και η τεχνολογική πρόοδος θα υπηρετούν αποκλειστικά και μόνο την καλυτέρευση των υλικών και πνευματικών συνθηκών ζωής της ανθρωπότητας στο σύνολό της.

Παρόλο που η Αριστερά σήμερα βρίσκεται σε παγκόσμιο επίπεδο σε αμυντική διάταξη, η οργανωμένη και αγωνιστική Αριστερά μπορεί, εκτιμώντας και αξιοποιώντας σωστά τη δυναμική αμφισβήτησης που δημιουργείται, να αποτελέσει την εμπροσθοφυλακή των δυνάμεων που διαφωνούν με την σημερινή παγκόσμια κατάσταση. Οι δυνάμεις της Αριστεράς έχουν σήμερα τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν ισχυρή λαϊκή στήριξη και να επανέλθουν δυναμικά στο πολιτικό προσκήνιο. Σε πολλές χώρες η δυνατότητα αυτή αξιοποιείται και η Αριστερά μπαίνει στην πρωτοπορία διάφορων κινημάτων αμφισβήτησης, αντίστασης ή και διαμαρτυρίας, και καταφέρνει να συγκεντρώσει και να προσανατολίσει τη δύναμή τους.

Οι μεγάλοι ταξικοί αγώνες που τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται με μεγαλύτερη συχνότητα σε ολοένα περισσότερες χώρες, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, η καταψήφιση του Ευρωσυντάγματος και αργότερα της Συνθήκης της Λισσαβόνας,  παρά την ετσιθελική επαναφορά και την επιβολή της, οι μαζικές κινητοποιήσεις και η αποτροπή της προώθησης του συμφώνου πρώτης πρόσληψης στη Γαλλία, οι πανευρωπαϊκές κινητοποιήσεις ενάντια σε οδηγίες της Ε.Ε., όπως η οδηγία για τα λιμάνια, η οδηγία Bolkestein και η οδηγία για το 65ωρο, αποτελούν στοιχεία που μας γεμίζουν με αισιοδοξία ότι οι προοδευτικές – δημοκρατικές δυνάμεις θα μπορέσουν να αποτελέσουν το ανάχωμα ενάντια στις ιμπεριαλιστικές επιβουλές και τις επιθέσεις ενάντια στα δικαιώματα των λαών και των εργαζομένων.

Οι πολιτικές νίκες και άλλων προοδευτικών δυνάμεων στις πλείστες χώρες της Λατινικής Αμερικής με σημαντικότερα πρόσφατα παραδείγματα τις περιπτώσεις της Νικαράγουα, της Βολιβίας και του Ελ Σαλβαδόρ σηματοδοτούν μια σημαντική στροφή στην ήπειρο αυτή. Ενώ σημειώνουμε την σημαντική εκλογική επιτυχία των προοδευτικών δυνάμεων και στην Νότια Αφρική.

Η σταθερή πορεία και τα πολιτιστικά, επιστημονικά και εκπαιδευτικά επιτεύγματα της Κούβας αποδεικνύουν λανθασμένους όλους όσοι στην προσπάθεια συκοφάντησης της επανάστασης, συνέδεαν την ύπαρξή της με την παρουσία στην ηγεσία του συν. Φιντέλ Κάστρο, προφητεύοντας την κατάρρευση με την αποχώρηση του Κουβανού ηγέτη. Οι εξελίξεις στο νησί της επανάστασης καταδεικνύουν ότι ο κουβανικός λαός αποτελεί τον φορέα και τον θεματοφύλακα της επαναστατικής διαδικασίας και του σοσιαλισμού, παρά τις όποιες αδυναμίες και αντιξοότητες που οφείλονται κυρίως στον απάνθρωπο οικονομικό αποκλεισμό.

Οι εξελίξεις στη Βενεζουέλα βρίσκονται γενικά προς την ορθή κατεύθυνση, παρόλο που παρουσιάζονται δυσκολίες και αμφιταλαντεύσεις. Οι ριζοσπαστικές δυνάμεις στη χώρα επιχειρούν να κατευθύνουν τη Βολιβαριανή διαδικασία προς την κατεύθυνση της λαϊκής κυριαρχίας και του σοσιαλισμού, ωστόσο υπάρχει αρκετός δρόμος ακόμη. Το παράδειγμα της Βενεζουέλας έχει ωστόσο το δικό του βάρος και σημασία.

Τέλος, παρόλο το μικρό μας μέγεθος, και η Κύπρος αποτελεί παράδειγμα για το διεθνές αριστερό κίνημα. Η επιτυχία του κυπριακού Λαϊκού Κινήματος, να εκλέξει στην προεδρία της Δημοκρατίας τον ηγέτη του κόμματός μας, αποτελεί σταθμό ιστορικής σημασίας και απόδειξη ότι ακόμη και στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, όπου οι δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού φαντάζουν ανίκητες, παραμένει υπαρκτή η δυνατότητα εναλλακτικής προοπτικής.

Βέβαια ο χώρος της Αριστεράς δεν είναι ομοιογενής και η συνοχή του έχει εξασθενήσει, ιδιαίτερα μετά την κρίση που πυροδότησε στο παγκόσμιο αριστερό κίνημα η διάλυση των σοσιαλιστικών κρατών. Είναι όμως πεποίθησή μας, ότι η κομμουνιστική Αριστερά μπορεί, αντικρίζοντας με κριτικό πνεύμα την ιστορία του κινήματός μας και αντανακλώντας με ταξική συνέπεια τις σύγχρονες συνθήκες και μηνύματα, καθώς και αξιοποιώντας σωστά τις δυνατότητες συμμαχιών με πολιτικά και κοινωνικά κινήματα, να αποτελέσει τον αντίποδα στον πόλεμο και σ' όλες εκείνες τις πολιτικές που σπρώχνουν την ανθρωπότητα στη μιζέρια και την εξαθλίωση, και να δώσει προοπτική στο όραμα για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

 

(α) Το Κυπριακό Πρόβλημα

(ι) Οι τελευταίες εξελίξεις

Από το τελευταίο συνέδριο της Οργάνωσης έχουν μεσολαβήσει κρίσιμες εξελίξεις στο κυπριακό.  Η σημαντικότερη διαφοροποίηση υπήρξε η εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια στην προεδρία του κράτους.  Η εκλογή Χριστόφια έδωσε μια νέα ώθηση στο κυπριακό και απετέλεσε τον κινητήριο μοχλό για την κινητικότητα, η οποία παρουσιάζεται σήμερα. Η Κυπριακή Δημοκρατία που κακώς είχε τεθεί στο στόχαστρο μετά από τα δημοψηφίσματα σήμερα έχει αποδείξει διεθνώς την ειλικρινή θέλησή της για λύση.

Στο τελευταίο μας συνέδριο είχαμε επισημάνει ότι «στην παρούσα φάση του κυπριακού το Κόμμα μας συνεχίζει να εργάζεται σκληρά, για τη δημιουργία των προϋποθέσεων επανέναρξης των διαπραγματεύσεων στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών».

Αυτές οι προϋποθέσεις δημιουργήθηκαν με την ανάληψη της προεδρίας από τον Δημήτρη Χριστόφια και χάρη στις πρωτοβουλίες τις οποίες ο ίδιος ανέλαβε.  Ένα μήνα περίπου μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης, στις 21 Μαρτίου 2008 υπήρξε η πρώτη συνάντηση Χριστόφια-Ταλάτ, η οποία έθεσε τη βάση για την έναρξη απευθείας συνομιλιών, μετά από μια αναγκαία προετοιμασία των τεχνικών επιτροπών και των ομάδων εργασίας.  Η βάση της διαπραγμάτευσης ξεκαθαρίστηκε και στις μετέπειτα συναντήσεις Χριστόφια-Ταλάτ στις 23 Μαΐου και την 1η Ιουλίου.  Η βάση της λύσης του κυπριακού είναι η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.  Με το κοινό ανακοινωθέν της 1ης Ιουλίου επίσης, για πρώτη φορά μετά το 1997, που ο τότε Τ/κ ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς επισήμως διακήρυξε τη θέση του για συνομοσπονδία και λύση δύο κρατών, η τ/κ πλευρά δεσμεύεται στη μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα.

Από διάφορες πλευρές ασκείται κριτική στον πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι η βάση των συνομιλιών δεν ξεκαθάρισε επαρκώς. Για την τεκμηρίωση αυτής της θέσης χρησιμοποιείται συχνά το επιχείρημα ότι εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες σε πτυχές του κυπριακού ή ακόμη και διαφορετικές ερμηνείες από την τουρκική πλευρά.  Εάν με το ξεκαθάρισμα της βάσης των συνομιλιών εννοούμε συμφωνία σε όλα, αυτό δεν είναι βάση συνομιλιών, αλλά η λύση του κυπριακού.  Η βάση των συνομιλιών έχει θέσει ξεκάθαρα τη μορφή της επιδιωκόμενης λύσης.

Την ίδια στιγμή το άνοιγμα του οδοφράγματος στην οδό Λήδρας, η συμφωνία για τη διάνοιξη του οδοφράγματος του Λιμνίτη, άλλα μέτρα, τα οποία συμφωνήθηκαν σε επίπεδο τεχνικών επιτροπών και ομάδων εργασίας, βελτίωσαν το κλίμα και έδωσαν την αίσθηση της δυνατότητας επίτευξης προόδου και στην ουσία του προβλήματος.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το ξεκαθάρισμα της διαδικασίας, κάτι το οποίο αποτελεί ουσιαστική επιτυχία του Προέδρου Χριστόφια.  Στη βάση της κακής εμπειρίας κατά τη διαπραγμάτευση του σχεδίου Ανάν, ο πρόεδρος πέτυχε να γίνει ξεκάθαρο και αποδεκτό από όλους τους εμπλεκόμενους ότι:

α) Δεν θα υπάρξει κατά τη διαπραγμάτευση οποιαδήποτε μορφή επιδιαιτησίας

β) Δεν θα γίνουν αποδεκτά χρονοδιαγράμματα

γ) Η λύση θα είναι «κυπριακής ιδιοκτησίας» από τους Κυπρίους για τους Κυπρίους

δ) Μόνο συμφωνημένη και συνολική λύση θα παραπεμφθεί σε χωριστά και ταυτόχρονα δημοψηφίσματα για έγκριση.

Οποιαδήποτε μορφή επιδιαιτησίας, αλλά και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα στα πλαίσια της «Νέας Τάξης» θα είναι μεροληπτικά στοιχεία και ετεροβαρή υπέρ των τουρκικών θέσεων.  Ταυτόχρονα θα εμποδίσουν την ουσιαστική διαπραγμάτευση μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων. Η κυπριακής ιδιοκτησίας λύση θα στείλει το μήνυμα στο λαό ότι η λύση δεν είναι «ξενόφερτη» και επιβαλλόμενη αλλά θα είναι λύση προϊόν συμφωνίας μεταξύ των δυο κοινοτήτων.

Μετά την περίοδο της προετοιμασίας, το Σεπτέμβρη του 2008 ξεκίνησαν οι απευθείας διαπραγματεύσεις των ηγετών των δύο κοινοτήτων.  Στην πρώτη φάση των συνομιλιών η κάθε πλευρά έθεσε τις θέσεις της στις βασικές πτυχές του κυπριακού.  Η εκτίμηση του κόμματός μας, όπως εκφράστηκε με την απόφαση του Πολιτικού Γραφείου τον Σεπτέμβρη του 2009, είναι ότι σε αυτή τη φάση των συνομιλιών δεν υπήρξε αναμενόμενη πρόοδος.  Υπήρξαν συγκλίσεις σε διάφορα θέματα, υπήρξαν όμως και σημαντικές αποκλίσεις σε κρίσιμες πτυχές του προβλήματος.

Το Σεπτέμβρη του 2009 εισήλθαμε στη δεύτερη φάση των συνομιλιών κατά την οποία γίνεται προσπάθεια γεφυροποίησης των διαφορών. Θέση μας είναι ότι σε αυτή τη φάση δεν είναι δυνατό να αναζητηθεί η μέση λύση, αλλά να αναζητηθούν λύσεις οι οποίες να ανταποκρίνονται στην προκαθορισμένη βάση των συνομιλιών, στο διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο, στην ανάγκη για βιώσιμη και λειτουργική λύση στο κυπριακό.  Η δεύτερη φάση των συνομιλιών είναι καθοριστική, γιατί θα καταδείξει κατά πόσο οι δύο πλευρές μπορούν να βρεθούν σε ακτίνα συμφωνίας ή θα παραμείνουν μεγάλες διαφορές.  Αυτό εξαρτάται κύρια από τις θέσεις τις οποίες θα καταθέσει η τουρκοκυπριακή πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και τη βούληση της Τουρκίας για λύση.

Το τι συμβαίνει βέβαια στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων επηρεάζεται από το ευρύτερο διεθνές σκηνικό. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αναγκασμένη να διεξάγει αγώνα επιβίωσης μέσα σε τρομερά δύσκολες συνθήκες, σε συνθήκες «Νέας Τάξης» και προσπάθειας επιβολής του «δικαίου» του ισχυρότερου. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια πρέπει να αξιοποιηθούν προς όφελος της λύσης οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, όπως είχε δεσμευτεί προεκλογικά ανέπτυξε μια πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική με κύριο χαρακτηριστικό τις συνεχείς πρωτοβουλίες. Οι πρωτοβουλίες αυτές στρέφονται προς διάφορες κατευθύνσεις. Προς την Ε.Ε. και την προσπάθεια αξιοποίησης της συγκυρίας που προσφέρει η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Ενδεικτικές είναι οι επισκέψεις Χριστόφια τον Αύγουστο-Σεπτέμβρη 2009 σε Γαλλία και Ιταλία. Προς την κατεύθυνση της ενεργοποίησης όλων των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και ιδιαίτερα της Ρωσίας, της Κίνας και της Γαλλίας, οι οποίες έχουν φιλικές θέσεις προς την Κύπρο. Προς την κατεύθυνση χωρών με τις οποίες στο παρελθόν είχαμε προβλήματα, όπως οι ΗΠΑ, η Αγγλία, η Σουηδία, η Συρία και χώρες της Ισλαμικής διάσκεψης. Προς την κατεύθυνση παραδοσιακά φίλων χωρών, όπως το άνοιγμα πρεσβείας στην Κούβα. Ασφαλώς κύριο στήριγμα στον αγώνα μας συνεχίζει να είναι η Ελλάδα. Οι σχέσεις Κύπρου-Ελλάδας επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια είναι παραδειγματικές.

Σημαντική παράμετρος στις προσπάθειες του προέδρου για επίτευξη λύσης στο κυπριακό αποτελεί η διαφύλαξη της ενότητας στο εσωτερικό μέτωπο. Η ισοπεδωτική προσέγγιση κάποιων σε αρκετές περιπτώσεις δημιουργεί προβλήματα και κάθε άλλο παρά βοηθά στις προσπάθειες για λύση. Η ενότητα θωρακίζει τον πρόεδρο στις διαπραγματεύσεις, αλλά και στην προσπάθεια διεθνοποίησης του κυπριακού.

Για την εξεύρεση λύσης του κυπριακού, η οποία να ανταποκρίνεται στους στόχους μας, λύση δηλαδή διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, ένα κράτος με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα, με επανενωμένο το χώρο, το λαό, τους θεσμούς και την οικονομία, στη βάση του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών όλων των νόμιμων κατοίκων του νησιού, χρειάζεται αλλαγή στάσης και θέσεων από την τουρκική πλευρά. Οι ισχυροί της γης πρέπει να ασκήσουν την επιρροή τους στην τούρκικη πλευρά, για να αλλάξει τη στάση της.

 

(ii) Η μορφή της λύσης που επιδιώκουμε

Απαράδεχτο το διχοτομικό στάτους κβο

Το παρόν διχοτομικό – κατοχικό στάτους κβο δεν μπορεί και δεν θα γίνει ποτέ αποδεχτό από την ΕΔΟΝ και την Αριστερά, αφού αυτό εγκυμονεί θανάσιμους κινδύνους για τον τόπο και το λαό μας. Μας ανησυχούν οι ολοένα μεγαλύτερες σε συχνότητα αναφορές από ε/κύπριους ότι είναι καλύτερα να ζούμε χωριστά με τους τ/κύπριους, ιδιαίτερα στο βαθμό που αυτές δεν εκφράζουν απλά την απογοήτευση από τις εξελίξεις στο κυπριακό, αλλά όζουν ρατσισμό, σοβινισμό και μισαλλοδοξία.

Η άρνηση της συμβίωσης με τους τ/κύπριους μάς βρίσκει κάθετα αντίθετους

- γιατί δεν συνιστά παρά άρνηση της λύσης και άρα συμβιβασμό και έμμεσα δικαιολόγηση της εισβολής, της κατοχής και της διχοτόμησης της πατρίδας μας στη βάση της φιλοσοφίας Ντενκτάς, ότι δήθεν από το ’74  και εντεύθεν που ε/κύπριοι και τ/κύπριοι ζουν χωριστά, έχουμε «ειρήνη» στην Κύπρο.

- γιατί η πικρή ιστορική εμπειρία σε ό, τι αφορά στις σχέσεις των δυο κοινοτήτων και το ρόλο του σοβινισμού αποτελεί επαρκέστατο μηχανισμό προειδοποίησης για τα δεινά που θα επακολουθήσουν αν επικρατήσει αυτή η προσέγγιση.

- γιατί ε/κύπριοι και τ/κύπριοι, από τον Απρίλη του 2003, ούτως ή άλλως και παρά τους εναπομείναντες απαράδεχτους περιορισμούς δεν μπορούν ευτυχώς να κρατηθούν χωριστά, όπως τους επέβαλλαν για 30 χρόνια οι δυνάμεις κατοχής.

-           γιατί είναι αδιανόητο να έχουμε την ικανότητα να συμβιώσουμε με 450 εκατομμύρια ευρωπαίους και την ίδια στιγμή κάποιοι που έχουν  συνεχώς στο λεκτικό τους την Ευρώπη, να αρνούνται τη συμβίωση με τους συμπατριώτες μας τ/κύπριους.

-           γιατί κάτι τέτοιο κονταροχτυπιέται με την ιστορία, την ιδεολογία, τον χαρακτήρα και τους πολύχρονους αγώνες της ΕΔΟΝ, του ΑΚΕΛ και της Αριστεράς στην Κύπρο.

Η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης με την πάροδο του χρόνου και τη μη λύση του Κυπριακού, οδηγεί στην οριστικοποίηση της διχοτόμησης.  Σε μια τέτοια περίπτωση, σταδιακά τα σύνορα της Τουρκίας θα μεταφερθούν στα κατεχόμενα εδάφη μας. Θα έχουμε ένα αμιγώς Τουρκικό κράτος στον βορρά και ένα μεικτό, δικοινοτικό κράτος στο νότο, χωρίς καμία διασφάλιση της εδαφικής του ακεραιότητας.

 

Λύση διζωνικής – δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Ο μόνος τρόπος ανατροπής της διχοτόμησης.

Το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής, κατοχής, ξένων επεμβάσεων και καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του συνόλου του κυπριακού λαού. Είναι θέμα παραβίασης της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι θέμα εθνικού ξεκαθαρίσματος που επιβλήθηκε με τη βία των όπλων. Το Κυπριακό είναι συνάμα και πρόβλημα εξομάλυνσης των σχέσεων ανάμεσα στις δυο κοινότητες.

Από το 1974 και μετά όλες οι προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού προσέκρουσαν στην αδιαλλαξία της Τουρκίας, στην εμμονή της για λύση δυο ξεχωριστών κρατικών οντοτήτων και τη διεκδίκηση από μέρους της δικαιωμάτων επικυριαρχίας πάνω στην Κύπρο. Τα όποια λάθη χειρισμών έγιναν σε αυτά τα χρόνια από την ε/κυπριακή πλευρά δεν απενοχοποιούν ούτε στο ελάχιστο την Τουρκία και τη σοβινιστική τ/κυπριακή ηγεσία για τις ευθύνες που φέρουν για τη διαιώνιση του Κυπριακού.

Η ΕΔΟΝ θα εξακολουθήσει να αγωνίζεται με όλες της τις δυνάμεις για ειρηνική λύση του Κυπριακού στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών και στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και των συμφωνιών υψηλού επιπέδου 1977 και 1979, που προνοούν για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Για λύση που να συνάδει με το διεθνές δίκαιο, τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Για λύση που να προνοεί την αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων. Να αποκαθιστά την ενότητα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς να δίδει δικαιώματα επέμβασης σε οποιαδήποτε ξένη χώρα. Να αποκαθιστά και να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των κυπρίων, περιλαμβανομένου του δικαιώματος επιστροφής των προσφύγων στα σπίτια και τις περιουσίες τους. Η ΕΔΟΝ με συνέπεια υποστηρίζει την πολιτική ισότητα των δυο κοινοτήτων στα πλαίσια της ομοσπονδίας, όπως αυτή καθορίζεται στα ψηφίσματα του Σ.Α. των Ηνωμένων Εθνών και που σημαίνει αποτελεσματική συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα αριθμητική ισότητα.

Η λύση διζωνικής – δικοινοτικής Ομοσπονδίας αναγνωρίζουμε ότι αποτελεί ένα συμβιβασμό. Ένα συμβιβασμό όμως που είναι αναγκαίος αν θέλουμε να ανατρέψουμε το διχοτομικό στάτους κβο, αφού το δίλημμα δεν είναι μεταξύ ομοσπονδίας και μιας καλύτερης λύσης, αλλά μεταξύ ομοσπονδίας και διχοτόμησης. Ένας συμβιβασμός, ο οποίος ασφαλώς θα πρέπει να προσφέρει στο λαό μας την δυνατότητα να οικοδομήσει το μέλλον του σε συνθήκες ελευθερίας, ειρήνης και ευημερίας για όλα τα παιδιά της κοινής μας πατρίδας.

Στη βάση των διδαγμάτων που προκύπτουν από την σύγχρονη τραγωδία της Κύπρου και ιδιαίτερα μέσα από το προδοτικό – φασιστικό πραξικόπημα της ΕΟΚΑ Β΄ και της Χούντας των Αθηνών και έχουν διαχρονική και καίρια σημασία, θεωρούμε ότι η επίτευξη πολιτικών στόχων δεν αντέχει τα ανεδαφικά συνθήματα και τις ακραίες ενέργειες. Για τη διαμόρφωση πολιτικής χρειάζεται στοχοπροσήλωση, επιβάλλεται να συνυπολογίζονται όλα τα αντικειμενικά και υποκειμενικά δεδομένα.

Δεν μπορεί για παράδειγμα, έμμεσα ή άμεσα, στο όνομα μιας δήθεν ευρωπαϊκής λύσης κάποιοι σήμερα να μας καλούν να στρεψοδικήσουμε από αυτά που συμφωνήσαμε από το ’77 – ’79 με τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου και τα οποία επαναλαμβάνονται σε όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, περί διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας. Πιθανή υιοθέτηση μιας τέτοιας μαξιμαλιστικής προσέγγισης θα μας οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στην οριστικοποίηση της διχοτόμησης.

Η ιστορία του κυπριακού καταδεικνύει από την άλλη και την ανάγκη άσκησης προληπτικής και συνάμα διεκδικητικής πολιτικής, η οποία να διακρίνεται από σταθερότητα σε θέσεις αρχών και ασφαλώς αποφυγή της μοιρολατρίας και της υποχωρητικότητας πέρα από τα όρια ασφαλείας.

Το περιεχόμενο της λύσης, ο χρόνος αναζήτησης λύσης και η πολιτική βούληση για υιοθέτηση και εφαρμογή της λύσης αποτελούν τρεις σημαντικές παραμέτρους στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στο πολιτικό μας πρόβλημα.

Πιθανή υποβάθμιση ή υπερτίμηση του ενός σε βάρος των άλλων παραμέτρων είναι εσφαλμένη και ζημιογόνα, αφού κατά την άποψή μας και οι τρεις αυτές παράμετροι είναι διαλεκτικά συνδεδεμένες μεταξύ τους.

Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνει και η ιστορία του κυπριακού, από την οποία ως ΕΔΟΝ διδασκόμαστε.

 

iii) Ευρωπαϊκή Ένωση και Κυπριακό

Η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι γεγονός. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος για τον οποίο πριν την ένταξη είχε δημιουργηθεί μια έντονη κινητικότητα στο Κυπριακό, που έφθασε μέχρι και τα χωριστά δημοψηφίσματα. Συνεπώς, η Ευρωπαϊκή προοπτική πράγματι λειτούργησε υποβοηθητικά και  για τις διεργασίες επίλυσης του Κυπριακού. Όχι, όμως και για το ίδιο το περιεχόμενο της λύσης, κάτι για το οποίο το ΑΚΕΛ και η ΕΔΟΝ προειδοποιούσε από καιρό. Το αποτέλεσμα ήταν να υποχρεωθούμε να απορρίψουμε το Σχέδιο Ανάν ως είχε και η ένταξη να μην βρει την Κύπρο επανενωμένη.

Παρά το γεγονός ότι δεν καρποφόρησαν οι προσπάθειές μας για λύση πριν την ένταξη, το ΑΚΕΛ παραμένει αταλάντευτα προσηλωμένο στην υπόθεση της λύσης. Όπως αναφέρεται στη Διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής με την ευκαιρία της ένταξης, «η τελευταία ουδόλως υποκαθιστά τον στρατηγικό μας στόχο, που δεν είναι άλλος από την ειρηνική επανένωση του τόπου και του λαού μας, στα πλαίσια μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας».

Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας αναπόφευκτα επηρεάζει και το Κυπριακό. Όπως αναφέρεται στην Πολιτική Απόφαση του 20ου Συνεδρίου του ΑΚΕΛ,  «η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνάρτηση με τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας δημιουργούν μια θετική συγκυρία που πρέπει να συνεχίσουμε να αξιοποιούμε για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος (...) Η Τουρκία ανέλαβε απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατ’ επέκταση απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία ορισμένες υποχρεώσεις, οι οποίες αν αξιοποιηθούν σωστά θα λειτουργήσουν ως κίνητρο για την Άγκυρα να συνεργαστεί για τη λύση του Κυπριακού».

Η συμμετοχή της Κύπρου ως πλήρους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να συνεχίσει να αξιοποιείται ως καταλύτης για τη λύση. Η δυναμική της λύσης,  που αναπτύχθηκε προ της ένταξης, θα πρέπει να συνεχιστεί. Τυχόν προσπάθειες που τείνουν να καλλιεργήσουν κλίμα εφησυχασμού και φαινόμενα αλαζονείας με αφορμή την ολοκλήρωση της ένταξης είναι ζημιογόνα και πρέπει να αποφευχθούν. Τα επιχειρήματα που προβάλλονται ότι η ένταξη καθιστά εφικτή την ανατροπή του στρατηγικού στόχου της λύσης διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, υπονομεύουν την προοπτική της λύσης. Ως ΕΔΟΝ και γενικότερα ως Αριστερά θα αντιταχθούμε αποφασιστικά στις όποιες τέτοιες προσπάθειες δεν εξυπηρετούν την υπόθεση της λύσης και της επανένωσης.

Με την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ήδη η Τουρκία υποχρεούται να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο της Άγκυρας. Είναι αλήθεια ότι μια τέτοια εξέλιξη δεν συνιστά επίσημη αναγνώριση. Ούτε, όμως, πρόκειται απλώς για μια εμπορική συμφωνία, αλλά για μια προχωρημένη σχέση που με την πάροδο του χρόνου θα αναπτύσσει δυναμική ντε φάκτο αναγνώρισης. Είναι σημαντικό να αξιοποιείται διαρκώς η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας προς την κατεύθυνση της λύσης του Κυπριακού, έστω και αν αυτή η πορεία συναντήσει προβλήματα.

Το διαπραγματευτικό πλαίσιο, που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2005 και εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 3 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου, απαιτεί από την Τουρκία να συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού στα πλαίσια του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, ζητά ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία, απαιτεί επέκταση και εφαρμογή του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου με όλα τα νέα κράτη μέλη και απαιτεί εμμέσως πλην σαφώς από την Τουρκία κατά την περίοδο μέχρι την ένταξη προοδευτικά να πάψει να παρεμποδίζει τη συμμετοχή της Κύπρου σε διεθνείς οργανισμούς.

Όσον αφορά το Συμπληρωματικό Πρωτόκολλο, που υπογράφτηκε από την Τουρκία στις 29 Ιουλίου 2005, η ουσία είναι η εξής: Από τη στιγμή που δέκα νέα μέλη εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν απαραίτητη η επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας έτσι που να τα συμπεριλάβει και αυτά. Από αυτή την άποψη, το ίδιο το Πρωτόκολλο δεν έχει αυτόνομο περιεχόμενο, αφού απλώς επεκτείνει τη Συμφωνία Σύνδεσης του 1963, καθώς και τη Συμφωνία Τελωνειακής Ένωσης του 1995 στα δέκα νέα κράτη μέλη. Η Τουρκία υποχρεούται να εφαρμόσει όλα όσα προνοούν οι προαναφερθείσες συμφωνίες, χωρίς οποιαδήποτε διάκριση. Η Τελωνειακή Ένωση σημαίνει, μεταξύ άλλων, ελεύθερη διακίνηση αγαθών.

Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι στην Τελωνειακή Ένωση δεν περιλαμβάνεται η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και ότι, συνεπώς, δεν είναι υποχρεωμένη να ανοίξει λιμάνια και αεροδρόμια στην Κυπριακή Δημοκρατία. Πρόκειται για μια παράλογη ερμηνεία που απορρίπτεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση: Πώς μπορεί να γίνεται λόγος για ελεύθερη διακίνηση αγαθών από την Κύπρο προς την Τουρκία με κλειστά για εμάς τα λιμάνια και τα αεροδρόμια της τελευταίας; Έτσι, η Τουρκία έχει νομική υποχρέωση να ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Παρά το γεγονός ότι η ένταξη δεν συνδυάστηκε με επανένωση της χώρας και του λαού μας, η δυναμική που δημιουργεί τόσο αυτή η εξέλιξη όσο και η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, με την κατάλληλη αξιοποίηση μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στον κύριο στόχο, που δεν είναι άλλος από τη λύση του Κυπριακού. Η Τουρκία έχει άμεσες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις έναντι της Κύπρου, όπως αυτές καθορίζονται σε δεσμευτικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε πρώτη φάση οφείλει να ανοίξει τα λιμάνια και αεροδρόμιά της στα κυπριακά πλοία και αεροπλάνα. Σε δεύτερη φάση οφείλει να άρει προοδευτικά τα βέτο στη συμμετοχή της Κύπρου σε διεθνείς οργανισμούς και να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με την Κύπρο. Τέλος, σε κάποιο στάδιο πριν την ένταξή της, η Τουρκία οφείλει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία.

Παράλληλα συμφωνούμε με την τοποθέτηση του Εθνικού Συμβουλίου, ότι η Τουρκία «δεν μπορεί να συνεχίσει ανεμπόδιστα χωρίς κυρώσεις την ενταξιακής της πορεία» στην περίπτωση που μέχρι τον Δεκέμβρη 2009 δεν θα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που ανέλαβε. Στόχος δεν είναι η τιμωρία της Τουρκίας για να ικανοποιηθεί το αίσθημα δικαιοσύνης του λαού μας. Στόχος είναι να πιεστεί η Τουρκία και να αισθανθεί την ανάγκη να κάμει βήματα προς την επίλυση του Κυπριακού.

Τα πιο πάνω δεν ισοδυναμούν βέβαια με λύση του Κυπριακού, ούτε και σημαίνουν ότι επιδιώκουμε λύση σε βάθος χρόνου. Όμως, έχουν ευρύτερες προεκτάσεις και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να φθάσουμε σε λύση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να εμμείνει σε εφαρμογή των συμφωνηθέντων, γιατί έτσι ακριβώς αξιοποιείται η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας για λύση του Κυπριακού.

 

(β) Οι Κοινωνικοοικονομικές Συνθήκες στην Κύπρο

Το κοινωνικό – πολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και δραστηριοποιείται η κυπριακή νεολαία χαρακτηρίζεται από τα αρνητικά φαινόμενα που συνδέονται με το σημερινό στάδιο ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος στον τόπο μας, καθώς και την καθοριστική επίδραση που ασκείται από το διεθνές περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώνεται στην εποχή της ιμπεριαλιστικής «νέας τάξης» και της παγκόσμιας κρίσης.

Καθοριστική είναι επίσης η επίδραση που ασκούν στο κοινωνικό – οικονομικό περιβάλλον οι νεοφιλελεύθερου χαρακτήρα πολιτικές και το γενικότερο συντηρητικό – αντιδραστικό θεσμικό εποικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κατά συνέπεια, η κυπριακή κοινωνία παρά τις ιδιομορφίες της, δεν διαφέρει σημαντικά από τις κοινωνίες των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών με ό, τι αυτό συνεπάγεται.

Αυτό που διαφοροποιεί θετικά τα δεδομένα, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες, αφορά το συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων στον τόπο μας που θέτει το κόμμα των εργαζομένων, το ΑΚΕΛ, ως την πιο ισχυρή πολιτική δύναμη του τόπου. Παράλληλα, αποτέλεσμα της πολύχρονης ορθής πολιτικής και τακτικής του κόμματος έχει πραγματοποιηθεί μια επιτυχία ιστορικής σημασίας για την Κύπρο, η εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια στην Προεδρία της Δημοκρατίας στις προεδρικές εκλογές του 2008.

Πλέον στην εξουσία βρίσκεται μια κυβέρνηση με αποδεδειγμένα προοδευτικό και φιλολαϊκό προσανατολισμό, στη βάση ενός προοδευτικού προγράμματος διακυβέρνησης. Σήμερα η Αριστερά με μπροστάρη την ΕΔΟΝ οφείλουν να βρίσκονται σε συνεχή πάλη για υλοποίηση του προγράμματος διακυβέρνησης με πλήρη συνείδηση ότι το σημερινό πρόγραμμα δεν αποτελεί το τέλος του δρόμου αλλά ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης των συμφερόντων της νεολαίας.

Ήδη, μέσα σε σχεδόν δύο χρόνια, έχουν ληφθεί μέτρα και έχουν δοθεί παροχές προς ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, που ξεπερνούν το κοινωνικό έργο άλλων διακυβερνήσεων πενταετίας. Έχουν παρθεί πολιτικές αποφάσεις και μέτρα προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης του ρόλου της νεολαίας, το εργασιακό περιβάλλον ευρύτερα, την εφαρμογή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, το στεγαστικό, την αξιοκρατία, τους στρατιώτες, την κρατική φοιτητική μέριμνα, την δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των νέων, την πάλη ενάντια στα ναρκωτικά, τη νεανική παραβατικότητα, το περιβάλλον, την τοπική αυτοδιοίκηση και πολλά άλλα, τα οποία αναλύονται σε άλλα τμήματα του εγγράφου των θέσεων λεπτομερώς.

Η σαφής, διακριτή αλλαγή στη φιλοσοφία αυτής της κυβέρνησης αφορά στην προσέγγιση όλων των κοινωνικοπολιτικών ζητημάτων. Αντιμετωπίζει το κράτος ως την ατμομηχανή της οικονομίας και ως τον καθοριστικό παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης, απορρίπτοντας νεοφιλελεύθερες προσεγγίσεις του παρελθόντος που ήθελαν να ξεπουλήσουν στο κεφάλαιο τις υπηρεσίες δημόσιας ωφέλειας.

Χαρακτηριστική υπήρξε μια από τις πρώτες αποφάσεις της νέας κυβέρνησης με την κατάθεση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων χωρίς καμία επέκταση των ορίων αφυπηρέτησης. Ταυτόχρονα υπήρξε η πρώτη κυβέρνηση της Κύπρου που κατέθεσε 200 εκατομμύρια ευρώ ως αποπληρωμή στο ΤΚΑ για κυβερνητικά δάνεια του παρελθόντος. Αντίστοιχα σημαντικό είναι το έργο που έχει πραγματοποιηθεί στον τομέα της στήριξης αναπήρων και στην επέκταση της δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση της κυβέρνησης Χριστόφια αποτυπώθηκε και στον τρόπο αντιμετώπισης της εισαγόμενης οικονομικής κρίσης με μέτρα στήριξης των εργαζομένων και των μικρομεσαίων παράλληλα με τη στήριξη της οικοδομικής βιομηχανίας, του τουριστικού τομέα, των τραπεζών και του συνεργατισμού.

Αυτή η καινούρια πραγματικότητα στη διακυβέρνηση του τόπου έχει επιτρέψει  σημαντικά βήματα προόδου σε αρκετούς τομείς και ιδιαίτερα σε ζητήματα που αφορούν στη νεολαία. Έχει δημιουργήσει, παράλληλα, ένα ακόμη ευνοϊκότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο διεξάγει τις διεκδικήσεις του το νεολαιίστικο κίνημα.

Τα νέα δεδομένα στη διακυβέρνηση και την πολιτική εξουσία του τόπου επιδρούν με θετικό τρόπο στις συνειδήσεις των νέων, επιτρέποντας και στην ΕΔΟΝ να διεξάγει τις προσπάθειές της για οργάνωση της νεολαίας με ευνοϊκότερους όρους από ό, τι παλαιότερα. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι τα βασικά αρνητικά χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής κοινωνίας δεν μπορούν να αναιρεθούν μέσα σε αυτά τα πλαίσια. Ειδικότερα, τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κυπριακής κοινωνίας, τα οποία επιδρούν αρνητικά στη ζωή και τις συνειδήσεις της νέας γενιάς, είναι:

• Ο άνισος, εξοντωτικός απάνθρωπος ανταγωνισμός στον οποίο εισέρχονται από πολύ νωρίς οι νέοι.
• Η προβολή του χρήματος ως υπέρτατης αξίας.
• Οι άνισες ευκαιρίες στη ζωή, τη μόρφωση και τη δουλειά συνεχίζουν να οδηγούν μερίδα της νεολαίας ενώπιον κοινωνικών αδιεξόδων και στον κοινωνικό αποκλεισμό, την περιθωριοποίηση ή και την παραβατική συμπεριφορά.
• Η αποξένωση και η έλλειψη επικοινωνίας έχουν καλύψει όλες τις σφαίρες της ανθρώπινης δραστηριότητας ενισχύοντας το φαινόμενο της ανθρώπινης αλλοτρίωσης.
• Η σημερινή κοινωνία σπρώχνει τους νέους στον ατομικισμό και τον φιλοτομαρισμό, στην απάθεια και την υποταγή, στον αποπροσανατολισμό από τα πραγματικά προβλήματα της εποχής μας υπονομεύοντας την αγωνιστική διάθεση των νέων και την προοπτική διεκδίκησης ενός καλύτερου μέλλοντος.
• Η πλειοψηφία των ΜΜΕ κυρίως αλλά και οι υπόλοιποι θεσμοί της κοινωνίας διαδραματίζουν τον δικό τους αρνητικό ρόλο στη διαμόρφωση συνειδήσεων συμβατών με την ιδεολογία και τις «αξίες» του κατεστημένου.

Αξιολογώντας, κατά συνέπεια, ορθά και αντικειμενικά τα όσα θετικά αλλά και αρνητικά δεδομένα εμπεριέχονται στην σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, επιβάλλεται η συνέχιση και περαιτέρω εντατικοποίηση της δράσης της ΕΔΟΝ και του Κόμματος για υλοποίηση του προοδευτικού, φιλολαϊκού προγράμματος της κυβέρνησης, αλλά και για υπεράσπιση και επέκταση των δικαιωμάτων της νεολαίας.

Είναι μέσα από αυτή τη διεκδικητική δράση που η νεολαία συνειδητοποιεί ότι οι καλύτερες συνθήκες ζωής δεν είναι εξασφαλισμένες από το σύστημα, αλλά περνούν μέσα από ασταμάτητο σκληρό ταξικό αγώνα. Αυτή η συγκεκριμένη δράση είναι που αποκαλύπτει στους νέους την αντικειμενική στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ των στόχων και της προοπτικής των θέσεων, των αγώνων, του οράματος της Αριστεράς και του ΑΚΕΛ, με τα κεκτημένα και τα δικαιώματα των νέων.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΝΕΟΛΑΙΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

 

(α) Τα Χαρακτηριστικά της Κυπριακής Νεολαίας

Η νέα γενιά της Κύπρου ζει και δραστηριοποιείται σ’ ένα κοινωνικό σύστημα που θεοποιεί το κέρδος, που επιβάλλει τον ατέρμονο ανταγωνισμό, τον ατομικισμό και τον εγωισμό, ένα σύστημα που «σκοτώνει» την κοινωνική αλληλεγγύη και που προσπαθεί να μετατρέψει τη νεολαία σε στοιχείο εγωκεντρικό, περιθωριοποιημένο, ασπόνδυλο και αποστασιοποιημένο από τη συλλογική συμμετοχή και δράση στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Το σύστημα διαμορφώνει «πλαστές συνειδήσεις», καλλιεργεί ψευδαισθήσεις και συχνά καταφέρνει να πετύχει την κοινωνική αποστράτευση νέων που είναι, ως κοινωνική ομάδα, η πιο επιρρεπής σε επιδράσεις. Μέσα από τους πολύπλοκους μηχανισμούς και δομές του το σύστημα αναπαράγει αυτά τα φαινόμενα, τα συντηρεί και τα ενισχύει. Τα ΜΜΕ παίζουν πρωτεύοντα ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση.  Η στάση αποστροφής μερίδας της νεολαίας προς την πολιτική και τα κόμματα καλλιεργείται συστηματικά εδώ και αρκετά χρόνια από το κατεστημένο σε μια προσπάθεια του να απονευρώσει το λαό και ιδιαίτερα το κίνημα νεολαίας.

Εκτός από τον κυρίαρχο αντικειμενικό παράγοντα που είναι το σύστημα μέσα στο οποίο ζουν οι νέοι, υπάρχουν ακόμα δύο παράγοντες που ασκούν έντονη την επίδρασή τους στη συνείδηση των νέων.

Αυτοί είναι:

α) Το γεγονός ότι ακόμα το κυπριακό πρόβλημα παραμένει άλυτο και η πατρίδα μας μοιρασμένη ασκεί έντονη επίδραση στη συνείδηση της νέας γενιάς.

β) Η διαμόρφωση τέτοιων κοινωνικών δεδομένων που αμβλύνουν τη δημιουργία ταξικού κριτηρίου στους νέους και δημιουργούν αυταπάτες για την ουσία μα και τις δυνατότητες του συστήματος.

Η δεκαετής διακυβέρνηση της δεξιάς και της ακροδεξιάς από το 1993-2003 επιδείνωσε την κοινωνική θέση των νέων και επηρέασε αρνητικά τη θέλησή τους για εμπλοκή στα κοινά.  Η συντηρητική της πολιτική, ο αυταρχισμός, η αύξηση της ανεργίας και της κοινωνικής ανασφάλειας, ο ετσιθελισμός που εξουδετέρωσε σχεδόν τις δυνατότητες των νέων για συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων και η ενίσχυση των φαινομένων της αναξιοκρατίας στην κοινωνία οδήγησαν σε σημαντικό βαθμό στην καταρράκωση της αξιοπρέπειας και των αξιών των νέων. Η υπενθύμιση αυτής της πραγματικότητας βοηθά στη δημιουργία ορθών εκτιμήσεων και αναλύσεων.

Η πενταετία της διακυβέρνησης Τ. Παπαδόπουλου έχει βοηθήσει να αναστραφεί έστω και μερικώς η διολίσθηση αυτή.

Με τη νίκη των δυνάμεων της Προόδου στις προεδρικές εκλογές και με την ανάδειξη του συν. Δημήτρη Χριστόφια στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας έχουν ανοίξει νέοι ορίζοντες στη νέα γενιά. Έχει αναβαθμιστεί ο κοινωνικός, θεσμικός και πολιτικός ρόλος της νέας γενιάς του τόπου και των θεσμών που την εκφράζουν. Φυσικά κατά την περίοδο αυτή έχει ενταθεί ο αρνητικός ρόλος των άλλων παραγόντων (π.χ. ΜΜΕ).

Σ’ αυτή την δύσκολη κοινωνική καμπή για τη νέα γενιά, φιλοσοφία της κυβέρνησης είναι το κτίσιμο μιας ολοκληρωμένης πολιτικής, που να χαρακτηρίζεται από κοινωνική ευαισθησία και ανθρωπιά και η οποία να στηρίζει τους νέους μας σε όλα τα στάδια της νεότητάς τους. Δεν μπορεί όμως από μόνη της να ανατρέψει την κατάσταση.

Η Αριστερά, για την πραγμάτωση των στόχων της και ειδικά για το χτίσιμο μιας ανθρωποκεντρικής κοινωνίας, κοινωνίας της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της ισότητας, της κοινωνίας του σοσιαλισμού, έχει ανάγκη από δραστήριους και όχι αποστασιοποιημένους ανθρώπους. Η μάχη που δίνει η Αριστερά σ’ αυτό το επίπεδο δεν είναι μόνο ενάντια στη δεξιά, συντηρητική πολιτική, αλλά και ενάντια σ’ αυτή τη στάση ζωής, της αποστασιοποίησης και της αποστροφής από την πολιτική, που σε τελική ανάλυση εξυπηρετεί την πολιτική της Δεξιάς.

Παρ’ όλη την πίεση που νιώθει η νεολαία της Κύπρου, σε γενικές γραμμές αυτή διατηρεί τα χαρακτηριστικά της αμφισβήτησης, του αυθορμητισμού, της τάσης προς κάθε τι το νέο και καινούριο, είναι στοιχείο ριζοσπαστικό και προοδευτικό και φορέας κοινωνικών αλλαγών. Στα τελευταία εκλογικά αποτελέσματα τόσο των προεδρικών όσο και των ευρωεκλογών, το ΑΚΕΛ κατέγραψε ποσοστά ανάμεσα στη νέα γενιά γύρω στο 40%, πολύ πιο πάνω από το συνολικό του ποσοστό, γεγονός εξαιρετικά ελπιδοφόρο και αποδεικνύει ότι η κυπριακή νεολαία διατηρεί το προοδευτικό της στίγμα και στηρίζει την Αριστερά. Την ίδια στιγμή μας προβληματίζει ιδιαίτερα το ψηλό ποσοστό αποχής που καταγράφηκε στις ευρωεκλογές μέσα στις τάξεις της νεολαίας αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το επίπεδο πολιτικοποίησης και οργάνωσης των νέων της πατρίδας μας παραμένει σε ψηλό επίπεδο και οπωσδήποτε σε πολύ ψηλότερο επίπεδο από άλλες ευρωπαϊκές και δυτικές κοινωνίες. Η συμμετοχή των νέων σε μαζικούς φορείς νεολαίας, όπως φοιτητικές και μαθητικές Οργανώσεις είναι σημαντική και μαζική. Την ίδια στιγμή αυξάνεται και η δραστηριοποίηση νέων στις τάξεις της Οργάνωσής μας, κύρια φοιτητών και μαθητών. Οι νέοι συνεχίζουν να δείχνουν αυξημένη ευαισθησία για το κυπριακό παρά τη διολίσθηση μερίδας της νεολαίας προς αντιδραστικές θέσεις και την αναβίωση ακροδεξιών εθνικιστικών οργανώσεων. Η δικαίωση της φιλοσοφίας μας και των θέσεών μας για το κυπριακό αποτελούν την μεγαλύτερη εγγύηση για ορθό προσανατολισμό της νεολαίας ως προς αυτό το κεφαλαιώδες ζήτημα. Η εναλλακτική μας πρόταση συνεχίζει να συγκινεί ένα μεγάλο ποσοστό νέων και πέρα από το χώρο της Αριστεράς. Το γεγονός ότι η ΕΔΟΝ παραμένει πρωταγωνιστική δύναμη στα νεολαιίστικα δρώμενα είναι η καλύτερη απόδειξη ότι το όραμα της Αριστεράς είναι το ουσιαστικό αντίβαρο απέναντι στην απαξίωση και την αποπολιτικοποίηση.

 

(β) Η Νεολαία στο Χώρο της Εκπαίδευσης

Το Μαθητικό Κίνημα και η ΠΣΕΜ

Το  μαθητικό κίνημα κέρδισε το 1994 μετά από μακροχρόνιους αγώνες τη νόμιμη έκφρασή του σε όλα τα επίπεδα και τη νομιμοποίηση στις διαδικασίες εκλογής και λειτουργίας της Παγκύπριας και των Επαρχιακών Συντονιστικών Επιτροπών Μαθητών (ΠΣΕΜ και ΕΣΕΜ) και ο μαθητόκοσμος απόκτησε επιτέλους λόγο στα ζητήματα που τον αφορούν, ανάπτυξε δράση αυτόνομη και αγωνίζεται οργανωμένα για τα δικαιώματα των μαθητών.

Στο 15^ο Συνέδριό μας εκτιμούμε ότι «αν και πετύχαμε σταδιακή ανοδική πορεία σε όλους τους τομείς δράσης του μαθητικού κινήματος (συνδικαλιστικό, οργανωτικό, πολιτικό, πολιτιστικό, αντιιμπεριαλιστικό, αντικατοχικό) εντούτοις, συνεχίζουν να υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης». Από το 15^ο Συνέδριο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ανοδική πορεία του μαθητικού κινήματος συνεχίστηκε ιδιαίτερα στον πολιτικό και οργανωτικό τομέα.

Μετά από 15 χρόνια θεσμικής κατοχύρωσης των Συντονιστικών θα πρέπει να γίνει αποδεχτή από την Πολιτεία  και η κατοχύρωση και ελεύθερη δράση στα σχολεία των Μαθητικών Οργανώσεων και η ελευθερία έκφρασης των μαθητών, έτσι ώστε η ολοκλήρωση του ελεύθερου μαθητικού συνδικαλισμού να είναι άμεση και ουσιαστική. Αυτό αποτελεί επιτακτική αναγκαιότητα, αφού πρόκειται για ζήτημα κατοχύρωσης των δημοκρατικών δικαιωμάτων των μαθητών μας αλλά και για ένα θέμα που αφορά τη διαμόρφωση ανθρώπων πολιτικοποιημένων με κριτική άποψη για τον κόσμο που τους περιβάλλει. Η δράση των Μαθητικών Οργανώσεων που υπάρχουν, παρ’ όλο που εστιάζεται κύρια στις εκλογές για ανάδειξη μαθητικών στελεχών, επεκτείνεται και σε άλλες μορφές δράσης αυξάνοντας το βαθμό πολιτικοποίησης ανάμεσα στους μαθητές. Σημαντικό ρόλο στην πορεία αυτή έχει η Παγκύπρια Ενιαία Οργάνωση Μαθητών (ΠΕΟΜ), η συνδικαλιστική έκφραση των ΕΔΟΝιτών μαθητών που εξακολουθεί να είναι στην πρωτοπορία της προσπάθειας για δημιουργία ενός πραγματικά οργανωμένου, μαζικού και διεκδικητικού Μαθητικού Κινήματος στην Κύπρο.

Τα συντονιστικά σώματα των μαθητών, ΕΣΕΜ και ΠΣΕΜ, τα Κεντρικά Μαθητικά Συμβούλια (ΚΜΣ), με τον πρωταγωνιστικό ρόλο της ΠΕΟΜ, και τη σημαντική στήριξη της ΕΔΟΝ κατάφεραν να καθιερωθούν στη συνείδηση των μαθητών, μέσα από τους καθημερινούς μικρούς και μεγάλους αγώνες που έδωσαν για προάσπιση των συμφερόντων των μαθητών και κατ’ επέκταση για ένα σύγχρονο και δημοκρατικό σχολείο.

Παρ’ όλες τις προσπάθειες που γίνονται από συντηρητικούς κύκλους για υποβάθμιση του ρόλου τους, η ΠΣΕΜ και οι ΕΣΕΜ  συνεχίζουν να πρωταγωνιστούν και να μεταφέρουν τις θέσεις τους για εκπαιδευτικά αλλά και ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα τόσο στον μαθητόκοσμο όσο και την κυπριακή κοινωνία. Σημαντική πρόοδος επιτελέστηκε και στην άμεση επικοινωνία της ΠΣΕΜ με τους μαθητές, μέσω της αποστολής εγκυκλίων στα σχολεία για τα σημαντικά ζητήματα και αποφάσεις της ΠΣΕΜ. Αρνητικό σημείο αποτελεί η αντιμετώπιση που τυγχάνουν, τα τελευταία χρόνια, τα συντονιστικά όργανα των μαθητών από πλευράς σημαντικής μερίδας των ΜΜΕ. Δεν δόθηκε η ανάλογη, ή και καθόλου, δημοσιότητα στη δράση και τις πρωτοβουλίες των ΕΣΕΜ και ΠΣΕΜ. Παράλληλα σε ορισμένες περιπτώσεις που προέκυπταν προβλήματα από πράξεις μερίδας μαθητών, όπως νεανική παραβατικότητα, οδική ασφάλεια και εξαρτησιογόνες ουσίες, με τη στήριξη ορισμένων κύκλων μηδένιζαν στο σύνολό του τον  μαθητόκοσμο και αποπροσανατόλιζαν το διάλογο από την ουσία του προβλήματος που το υπάρχον κοινωνικό σύστημα παράγει. Οι θέσεις των μαθητών τοποθετούσαν τα ζητήματα στη σωστή τους διάσταση και με επιχειρήματα πέτυχαν να κερδίσουν την εκτίμηση της κοινωνίας, πείθοντας για την αναγκαιότητα λήψης προληπτικών μέτρων και όχι κατασταλτικών.

Από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της ΠΣΕΜ την τελευταία τριετία είναι:

• Μέσα από τη θεσμική συμμετοχή της ΠΣΕΜ στο Συμβούλιο Δημοτικής & Μέσης Εκπαίδευσης, αλλά και στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, το Μαθητικό Κίνημα συμμετείχε στη διαμόρφωση και λήψη αποφάσεων για όλα σχεδόν τα ζητήματα που αφορούν τη Μέση Εκπαίδευση.
• Μέσα από δυναμικές κινητοποιήσεις το Μαθητικό Κίνημα σε συνεργασία με το Φοιτητικό Κίνημα, το Νεολαιίστικο Κίνημα και το Ταξικό Συνδικαλιστικό Κίνημα, πέτυχαν να ανακόψουν την επέκταση του ορίου αφυπηρέτησης. Καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε η εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια και η συνεπακόλουθη αλλαγή πολιτικής που σημειώθηκε από την κυβέρνηση.
• Υιοθέτηση αρκετών από τις προτάσεις της ΠΣΕΜ για τις αλλαγές στους σχολικούς κανονισμούς
• Χαλαρώσεις στη στολή των μαθητών.
• Δικαίωση της ΠΣΕΜ από τη Γενική Εισαγγελία, η οποία με γνωμάτευσή της  έκρινε ως αντισυνταγματική την πρόνοια που εισήγαγε στους νέους κανονισμούς λειτουργίας των σχολείων η πλειοψηφία των κομμάτων ΔΗΣΥ – ΔΗΚΟ – ΕΔΕΚ και περιόριζε την ελευθερία έκφρασης των μαθητών και συνέχιση του αγώνα για νομική κατοχύρωσή του.
• Νομική θεσμοθέτηση σχολικής εκδήλωσης στις 7 Δεκεμβρίου για τη μέρα μνήμης των μαχητών της αντίστασης και αποστολή από την ΠΣΕΜ σε όλα τα σχολεία του χρονικού της αντίστασης.
• Θεσμοθέτηση ανάγνωσης μηνυμάτων και συζήτησης στην τάξη για μια σειρά από επετείους, όπως η σύμβαση των δικαιωμάτων του παιδιού, η Παγκόσμια διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η μέρα μνήμης του ολοκαυτώματος, η Εργατική Πρωτομαγιά και η Αντιφασιστική νίκη των λαών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Κατά την περίοδο αυτή η ΠΣΕΜ και οι ΕΣΕΜ πρωταγωνίστησαν στη διεξαγωγή των αντικατοχικών εκδηλώσεων και των εκδηλώσεων μνήμης και τιμής Πολυτεχνείου σε όλες τις πόλεις, διασφαλίζοντας έτσι τη μαζικότητα των εκδηλώσεων και τη διεξαγωγή τους σε ορθό πολιτικό πλαίσιο δίνοντας μηνύματα επανένωσης του τόπου και του λαού μας.

Η ΕΔΟΝ, τα στελέχη της και τα μέλη της στο μαθητικό κίνημα, χρειάζεται να στηρίξουν και να βοηθήσουν με ακόμη περισσότερες δυνάμεις τη διεύρυνση του ρόλου και των δικαιωμάτων του Μαθητικού Κινήματος, ώστε  οι κατακτήσεις του να διαφυλαχθούν και να επεκταθούν με στόχο την υλοποίηση της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης για ένα σχολείο σύγχρονο, ανθρωποκεντρικό και δημοκρατικό.

Η ΕΔΟΝ θα συνεχίσει να στηρίζει ολόπλευρα την ΠΣΕΜ, ως το μαζικό φορέα του Μαθητικού Κινήματος με μοναδικό κριτήριο την ύπαρξη ενός αυτόνομου, ενωμένου, μαζικού, διεκδικητικού Μαθητικού Κινήματος, που παλεύει με συνέπεια για τα συμφέροντα των μαθητών και του λαού μας.

 

 

Το κίνημα της νεολαίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχουν γίνει ριζικές αλλαγές στο σκηνικό που μέχρι και το προηγούμενο μας συνέδριο γνωρίζαμε και αυτό επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και τη δράση της οργάνωσής μας στο κίνημα της νεολαίας. Ο συνολικός αριθμός των φοιτητών αυξήθηκε αισθητά στο σύνολό του, όπως επίσης οι φοιτητικές ενώσεις, αλλά και οι χώροι όπου δρουν φοιτητικές παρατάξεις. Αυτή η τάση έχει αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο και την τριετία που διανύσαμε, αναβαθμίζοντας σε μεγάλο βαθμό τη σημασία του φοιτητικού κινήματος κάτι που διαπιστώσαμε και στο 15^ο συνέδριό μας.

Στο διάστημα της τελευταίας τριετίας το κέντρο βάρους του φοιτητικού κινήματος βρίσκεται πρωτίστως στην Κύπρο και δευτερευόντος στην Ελλάδα. Παρατηρείται επίσης ραγδαία αύξηση στη Βρετανία γεγονός που συνεκτιμήσαμε προσεκτικά ενισχύοντας τον μηχανισμό μας στο χώρο αυτό. Στην Κύπρο λειτουργούν επτά Φοιτητικές Ενώσεις, μέλη της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Φοιτητικών Ενώσεων - ΠΟΦΕΝ (Πανεπιστήμιο Κύπρου, ΤΕ.ΠΑ.Κ, ΑΤΙ, Νοσηλευτική Σχολή, Frederick Λευκωσίας και Λεμεσού, ΑΞΙΚ και Πανεπιστήμιο Λευκωσίας) που περιλαμβάνουν περίπου 10.000 ενεργούς φοιτητές και εκλέγουν τα Δ.Σ. τους με το σύστημα της απλής αναλογικής. Από τις πιο πάνω Φοιτητικές Ενώσεις η Νοσηλευτική και το ΑΤΙ έχουν διανύσει τον τελευταίο χρόνο λειτουργίας τους.

Παράλληλα σε ένα από τα μεγαλύτερα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου (CYPRUS COLLEGE), που περιλαμβάνει 3.000 και πλέον φοιτητές λειτουργεί Φοιτητική Ένωση, την οποία δεν αναγνωρίζει η ΠΟΦΕΝ, αφού λειτουργεί υπό τον έλεγχο των Πανεπιστημιακών Αρχών, χωρίς δημοκρατικά καταστατικά και χωρίς διαφάνεια. Ταυτόχρονα λειτουργούν τόσο στη Λευκωσία, όσο και σε άλλες επαρχίες, μια σειρά μικρότερων ιδιωτικών σχολών, χωρίς να λειτουργούν σε αυτές Φοιτητικές Ενώσεις.

Στην Ελλάδα λειτουργούν δέκα Φοιτητικές Ενώσεις, μέλη της ΠΟΦΕΝ (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα, Κομοτηνή, Λάρισα, Καλαμάτα, Ρέθυμνο, Βόλος, Ηράκλειο - όπου για πρώτη φορά διενεργήθηκαν εκλογές) που εκλέγουν τα Δ.Σ. τους με το σύστημα της απλής αναλογικής. Παράλληλα εκλέγονται με πλειοψηφικό σύστημα Συμβούλια Κυπρίων σε άλλα σπουδαστικά κέντρα (π.χ. Καβάλα, Ξάνθη, Ορεστιάδα, Άρτα). Υπάρχει και ένας μεγάλος αριθμός πόλεων που φιλοξενούν Κύπριους φοιτητές που δε συμμετέχουν όμως σε κανένα οργανωμένο σύνολο Κυπρίων. Υπολογίζεται ότι μαζί με τους φοιτητές των Ιδιωτικών Σχολών, στην Ελλάδα φοιτούν πέραν των 15000 φοιτητών. Παράλληλα συνεχίζεται η μείωση των φοιτητών που θα σπουδάσουν στην Ελλάδα κύρια λόγω του συστήματος των προεισαγωγικών και λόγω των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ στην παιδεία. Στην Ελλάδα αλλά και στην Βρετανία εξακολουθεί να συντελείται η ποιοτική ανάκαμψη των φοιτητικών ενώσεων, με καλύτερη συνδικαλιστική και πολιτιστική δράση, χάριν κυρίως στη δική μας παρέμβαση. Στην Κύπρο η αύξηση του αριθμού των φοιτητών έχει καταστήσει σημαντική την παρέμβαση των φοιτητικών ενώσεων, αφού λειτουργούν μέσα στην Κυπριακή κοινωνία.

Η οργανωτική μας ανασύνταξη στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια συνέβαλε στην πολιτικοποίηση του κλίματος. Οι πολιτικές παρατάξεις πλην της Προοδευτικής συνεχίζουν να ακολουθούν στους περισσότερους χώρους εθνικιστική και συγκαλυμμένη αντιομοσπονδιακή πολιτική.  Όσο πιο πολύ μειώνονται οι δυνάμεις του Δράσις – ΚΕΣ και της ΠΕΟΦ στην Ελλάδα τόσο πιο ακραίοι γίνονται, ενώ όσο πιο πολύ αυξάνεται η Πρωτοπορία τόσο πιο αντιδραστική και πολλές φορές αντί-ομοσπονδιακή μετατρέπεται.

Το πολιτικό κλίμα στην Κύπρο επηρεάζει άμεσα το φοιτητικό κίνημα. Οι δυσμενείς αλλαγές που συντελούνται ανάμεσα στην κοινωνία, όπου η απάθεια η αποπολιτικοποίηση και η αποχαύνωση ιδιαίτερα των νέων, αυξάνεται όλο και περισσότερο επηρεάζει και το κλίμα που επικρατεί στο φοιτητικό κίνημα. Παρ’ όλο το αντιδραστικό κλίμα, η δική μας δράση  καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πολιτικοποίηση του κλίματος στα πανεπιστήμια.

Η Βρετανία είναι η τρίτη κατά σειρά χώρα σε αριθμό Κύπριων φοιτητών και ο αριθμός αυτός αυξάνεται ραγδαία χρόνο με το χρόνο, λόγω της μείωσης των διδάκτρων (μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.) καθιστώντας ευκολότερη την πρόσβαση σ' αυτό το χώρο σπουδών σε μεγαλύτερες μάζες φοιτητών από ό,τι στο παρελθόν. Η βαρύτητα του Κυπριακού Φοιτητικού Κινήματος στη Βρετανία αυξάνει σε πολύ μεγάλο βαθμό, λόγω αυτής της εξέλιξης. Υπολογίζεται ότι φοιτούν στην Βρετανία πέραν των 10.000 φοιτητών και παρατηρείται αυξημένη τάση των φοιτητών.

Στην Ανατολική Ευρώπη σε μερικούς χώρους σπουδών (Ουγγαρία, Τσεχία) υπήρξε αυξημένη τάση, ενώ στην Βουλγαρία και Μόσχα παρατηρήθηκε μείωση. Η Φ.Ο.Κ. Βουλγαρίας παραμένει η σημαντικότερη από πλευράς δράσης. Η Φ.Ε.Κ. Μόσχας, λόγω της δικής μας παρουσίας έχει περάσει στον 8ο χρόνο λειτουργίας της. Η Φ.Ε.Κ. Τσεχίας και η Φ.Ε.Κ. Ουγγαρίας έχουν έντονη δραστηριοποίηση και παρουσιάζουν ένα σημαντικό έργο. Σε Τσεχία, Ουγγαρία και Μόσχα δραστηριοποιείται επίσημα τα τελευταία χρόνια μόνο η Προοδευτική.

Τέλος, από την Δυτική Ευρώπη και Αμερική ξεχωρίζει η Γερμανία, όπου παρά τις μεγάλες αποστάσεις, καταφέραμε να οργανώσουμε ένα σοβαρό αριθμό φοιτητών και να μπαίνει μπροστά πλέον ο στόχος της οργανωμένης παρουσίας και δραστηριοποίησης. Πέραν της Γερμανίας, πυρήνες στελεχών μας υπάρχουν στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουμανία, Λευκορωσία και Βέλγιο.

 

ΠΟΦΕΝ

Η επιλογή της πλήρους στήριξης των μαζικών φορέων του φοιτητικού κινήματος (Φοιτητικών Ενώσεων - ΠΟΦΕΝ) υπήρξε και παραμένει πρωταρχικός στόχος των δυνάμεών μας στο φοιτητικό κίνημα. Με γνώμονα πάντοτε τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του οργανωμένου Κυπριακού Φοιτητικού Κινήματος και με μοναδικό κριτήριο το στόχο για ύπαρξη ενός υγιούς, αυτόνομου, ενωμένου, διεκδικητικού φοιτητικού κινήματος, η μόνη επιλογή ήταν και παραμένει η στήριξη με όλες μας τις δυνάμεις της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Φοιτητικών Ενώσεων.  Η ΠΟΦΕΝ με τη σωστή και δημοκρατική της δομή και λειτουργία, με το διεκδικητικό χαρακτήρα της αποτελεί το εχέγγυο για ένα φοιτητικό κίνημα που θα παλεύει με συνέπεια και συνέχεια για τα δίκαια των φοιτητών και του λαού μας. Με καθήκον τη συλλογική δράση, το συντονισμό και την καθοδήγηση των φοιτητικών δυνάμεων, η ΠΟΦΕΝ παραμένει πρωτοστάτης στους αγώνες για βελτίωση της ποιότητας ζωής, για βελτίωση του επιπέδου σπουδών και των όρων κάτω από τους οποίους προσφέρεται.

Έχουν ήδη παρέλθει πέντε χρόνια από την επίτευξη της συμφωνίας για ολοκλήρωση της ενοποίησης του φοιτητικού κινήματος.  Η ολοκλήρωση της ενοποίησης επιτεύχθηκε και επίσημα στο 31^ο Συνέδριο της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Φοιτητικών Ενώσεων.  Η ολοκλήρωση της ενοποίησης του φοιτητικού κινήματος ως θέση αρχής ήταν βασική προϋπόθεση για την ενίσχυση της ενότητας δράσης, της μαζικότητάς του και της διατήρησης του διεκδικητικού του χαρακτήρα.

Με πλήρη σεβασμό στις πιο πάνω αρχές, η ολοκλήρωση της ενοποίησης, όπως εκτιμούσαμε, μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσα από την πιο γνήσια κατάκτηση του κυπριακού φοιτητικού κινήματος, της ΠΟΦΝΕ. Με λίγα λόγια, απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η διατήρηση των δημοκρατικών δομών, ο σεβασμός στην ιστορία και τις κατακτήσεις της Ομοσπονδίας και η διασφάλιση της συνέχειάς της στην κυπριακή κοινωνία.  Άλλωστε, η καλύτερη απάντηση σε όλους τους πολέμιους και επικριτές της ΠΟΦΝΕ, ήταν η ίδια η δράση και οι επιτυχίες της. Η αναβάθμιση του ρόλου της Ομοσπονδίας ήταν τελικά ο καταλύτης που εξανάγκασε τη ΝΕΔΗΣΥ και τη φοιτητική παράταξη του ΔΗΣΥ, την Πρωτοπορία, να αναθεωρήσει τις απόψεις της για διάλυση της ΠΟΦΝΕ και για δημιουργία νέου ή ακόμα και δεύτερου δευτεροβάθμιου οργάνου.

Κάτω από αυτό το σκεπτικό, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι οι βασικοί μας στόχοι έχουν επιτευχθεί στο σύνολό τους. Μέσα από την τελική συμφωνία για την ολοκλήρωση της ενοποίησης του φοιτητικού κινήματος, γίνεται ξεκάθαρο ότι η ΠΟΦΕΝ αποτελεί την ιστορική και πολιτική συνέχεια του μοναδικού επίσημου δευτεροβάθμιου οργάνου του κυπριακού φοιτητικού κινήματος, έτσι όπως ήταν τα τελευταία 36 χρόνια δράσης του.

Η ολοκλήρωση της ενοποίησης του φοιτητικού κινήματος και η επίτευξη των στόχων της Οργάνωσης δεν είναι η μοναδική παράμετρος.  Όπως ήταν αναμενόμενο η παρουσία του πιο συντηρητικού - νεοφιλελεύθερου κομματιού του φοιτητικού κινήματος στην Ομοσπονδία, έφερε και δυσκολίες. Η Πρωτοπορία επιδιώκει το τελευταίο διάστημα υποβάθμιση του ρόλου και του κύρους της Ομοσπονδίας προκαλώντας προβλήματα στη λειτουργία της, αφού δεν συμμετέχει στις συναντήσεις και δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη δράσης από πλευράς Ομοσπονδίας. Η παρουσία της Πρωτοπορίας στην ΠΟΦΕΝ και η πολιτική που ακολουθεί, κάνει ακόμα πιο μεγάλη την αναγκαιότητα για σταθερή συνεργασία βασισμένη σε αρχές με τις υπόλοιπες δυνάμεις που παραδοσιακά στηρίζουν την ομοσπονδία, ούτως ώστε η ΠΟΦΕΝ να παραμείνει στην πρώτη γραμμή της μαζικής και οργανωμένης διεκδίκησης του φοιτητικού κινήματος.

Κατά την περίοδο αυτή, η ΠΟΦΕΝ συνέχισε να διαδραματίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε σχέση με τη διοργάνωση των αντικατοχικών εκδηλώσεων και των εκδηλώσεων μνήμης και τιμής Πολυτεχνείου, οι οποίες έχουν πλέον καθιερωθεί, διασφαλίζοντας έτσι τόσο τη μαζικότητα των εκδηλώσεων αυτών, όσο και την διεξαγωγή τους σε ορθό πολιτικό πλαίσιο. Παράλληλα, η Ομοσπονδία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο αντιπολεμικό κίνημα. Τέλος, η ΠΟΦΕΝ συνέχισε να διαδραματίζει τον ουσιαστικό πόλο ενότητας των φοιτητών, αφού πρωταγωνιστεί σε όλες τις συλλογικές φοιτητικές διεκδικήσεις, όπως τούτο εκφράστηκε με τις συνεχείς κινητοποιήσεις για την Κρατική Φοιτητική Μέριμνα, ενάντια στην επέκταση του ορίου αφυπηρέτησης από το 60^ο στο 63^ο έτος, όπως επίσης και για το Νομοσχέδιο περί Ίδρυσης και Λειτουργίας των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Η εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια υπήρξε καθοριστική για τις θετικές εξελίξεις στα πιο πάνω ζητήματα. Η παραχώρηση πακέτου 12 εκατομμυρίων για Κρατική Φοιτητική Μέριμνα, η προώθηση νομοσχεδίου για αυστηρότερο έλεγχο στις αυξήσεις των διδάκτρων και η εναντίωση της κυβέρνησης στην αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης αποτελούν την ένδειξη της αλλαγής φιλοσοφίας εκ μέρους της πολιτείας και παράλληλα αποτελούν καρπό των πολύχρονων αγώνων της Ομοσπονδίας. Ανάλογη αξιοποίηση πρέπει να κάνει η ΠΟΦΕΝ του βήματος λόγου και διεκδίκησης που προσφέρει η εκλογή Χριστόφια και για περαιτέρω ζητήματα.

Επίσης, κατά την περίοδο αυτή μπορούμε να πούμε ότι ο στόχος για ένταξη περαιτέρω φοιτητικών ενώσεων στην Ομοσπονδία σε ένα βαθμό έχει επιτευχθεί και θα πρέπει αυτή η προσπάθεια να συνεχιστεί. Η ακόμη μεγαλύτερη εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των δυνάμεων που στηρίζουν την ΠΟΦΕΝ είναι επιτακτική ανάγκη, για να διατηρηθεί το φοιτητικό κίνημα στη διεκδικητική πορεία που είχε μέχρι σήμερα.

Σε σχέση με την διεθνή παρουσία της Ομοσπονδίας στα συλλογικά όργανα τα οποία συμμετέχει (ESIB, IUS) γίνεται προσπάθεια για αναβάθμιση της διεθνούς της δράσης ενώ παράλληλα συνεχίζει να εκπροσωπεί τους φοιτητές σε όλα τα αναγκαία φόρουμ. Δυστυχώς η IUS υπολειτουργεί και υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες για την επαναδραστηριοποίησή της, ενώ στην ESIB ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων είναι αρνητικός σε βάρος μας κάνοντας εξαιρετικά δύσκολο τον συντονισμό μέσα από αυτήν των προοδευτικών δυνάμεων. Το περιεχόμενο της διεθνούς δραστηριότητας της Ομοσπονδίας επιβάλλεται να είναι σταθερά προσανατολισμένο σε προοδευτική κατεύθυνση, ιδιαίτερα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

 

(γ) Νέοι εργαζόμενοι και κίνημα Νεολαίας

Οι Νέοι Εργαζόμενοι αποτελούν το μοναδικό ίσως τμήμα του νεολαιίστικου κινήματος του τόπου μας, το οποίο έρχεται σε άμεση επαφή και σχέση με τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής που επικρατούν στις μέρες μας και αποτελούν παράγωγο αυτών των σχέσεων.

Τόσο οι νέοι εκείνοι, οι οποίοι αποπερατώνουν ένα κύκλο σπουδών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση όσο και αυτοί που εισέρχονται στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια των μαθητικών τους χρόνων ή μετά την αποφοίτησή τους από την Μέση Εκπαίδευση, έρχονται στην πλειοψηφία τους για πρώτη φορά αντιμέτωποι με τους κανόνες και τους νόμους που διαμορφώνει το καπιταλιστικό σύστημα. Ένα σύστημα, το οποίο θεοποιεί το χρήμα και μετατρέπει τους νέους εργαζόμενους σε υποκείμενα εκμετάλλευσης για αύξηση του κέρδους των καπιταλιστών.

Μέσα στα πλαίσια αυτού του συστήματος είναι που παράγονται και τα μεγάλα προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζουν οι νέοι εργαζόμενοι σήμερα. Προβλήματα όπως η ανεργία, η μείωση μισθών και ωφελημάτων, η ελαστικοποίηση του ωραρίου εργασίας, η άρνηση του δικαιώματος στον συνδικαλισμό και μια σειρά από προβλήματα σε ό,τι αφορά στις εργασιακές σχέσεις.

Πέραν των προβλημάτων της ανεργίας και των εργασιακών σχέσεων, το στεγαστικό αποτελεί ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα για τους νέους εργαζόμενους,  αφού οι ιδιαίτερα ψηλές τιμές των οικοπέδων και διαμερισμάτων και το μεγάλο κόστος στέγης δυσχεραίνει σε μεγάλο βαθμό την απόκτηση αυτού του κοινωνικού αγαθού για χιλιάδες νέους.

Σήμερα υπάρχουν ευνοϊκότερες συνθήκες, ώστε να παλέψουν οι νέοι εργαζόμενοι για βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσής τους. Λήφθηκαν μια σειρά από μέτρα από την κυβέρνηση Χριστόφια προς αυτή την κατεύθυνση, όπως η  επιχορήγηση με 200 εκ. ευρώ του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως στέγης, για να διατεθούν με ευνοϊκούς όρους σε νεαρά ζευγάρια προερχόμενα από τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα,  αύξηση του ορίου του κατώτατου μισθού,  αύξηση των κινήτρων στους εργοδότες, ώστε να εργοδοτούνται μειονεκτούντες νέοι κ.ο.κ. Ωστόσο αυτά δεν μπορούν να αναιρέσουν τον άδικο εκμεταλλευτικό χαρακτήρα του συστήματος.

Ο εξοντωτικός και άνισος αγώνας για κοινωνική και επαγγελματική αποκατάσταση επιφέρει με τη σειρά του πιο έντονα τα φαινόμενα της αποξένωσης και σπρώχνει τους νέους σε ένα παθητικό, εγωκεντρικό τρόπο ζωής. Το σύστημα είναι αυτό που εξωθεί τους νέους εργαζόμενους σε ένα εξαντλητικό κυνήγι της επιτυχίας και του κέρδους προσπαθώντας ταυτόχρονα να εμπεδώσει την αντίληψη ότι ο δρόμος προς την επιτυχία δεν είναι αποτέλεσμα συλλογικής δράσης και ταξικών αγώνων αλλά προσωπική υπόθεση του καθενός. Ενισχύεται έτσι η ψευδαίσθηση ότι η επιτυχία είναι αποτέλεσμα βολέματος με το κατεστημένο και ατομικών διεκδικήσεων που με τη σειρά της μετατρέπει το νέο σε στοιχείο εγωκεντρικό, περιθωριοποιημένο και αποστασιοποιημένο από τη συλλογική πάλη.

Παράλληλα, η μείωση του ελεύθερου χρόνου σε συνδυασμό με τον καταιγισμό των πολιτιστικών υποπροϊόντων, και την αύξηση των επιλογών για διάθεση αυτού του περιορισμένου ελεύθερου χρόνου ιδιαίτερα από τον ιδιωτικό τομέα, αφήνει πολύ μικρά περιθώρια για οργανωμένη συμμετοχή και δράση των νέων στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Τέλος αναλύοντας τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες απευθυνόμαστε στη νεολαία πρέπει να επισημανθεί και το γεγονός ότι ένα ποσοστό πέραν του 70% των αποφοίτων της Μέσης Εκπαίδευσης συνεχίζει ανώτερες και ανώτατες σπουδές στην Κύπρο και το εξωτερικό, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό από αυτούς συνεχίζει για μεταπτυχιακές σπουδές. Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι ένα σημαντικό τμήμα της νεολαίας εισέρχεται στην κατηγορία των νέων εργαζομένων σε μια τέτοια ηλικία που πολύ λίγα χρονικά περιθώρια έχουν για συμμετοχή τους στο κίνημα νεολαίας με αυτή τους την ιδιότητα.

Στον τομέα των υπηρεσιών που παρουσιάζει τεράστια ανάπτυξη, ο αυταρχισμός των εργοδοτών, η επιβολή προσωπικών συμβολαίων και η λογική του ανταγωνισμού μεταξύ των νέων λόγω της ανεργίας, οδηγεί την πλειοψηφία των νέων μακριά από το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα.

Ανασταλτικός παράγοντας στην εμπλοκή των νέων εργαζομένων στο κίνημα της νεολαίας είναι επίσης το γεγονός ότι απουσιάζει η οργανωμένη πολιτική αντιπαράθεση και οι εκλογικές αναμετρήσεις, όπως συμβαίνει στο μαθητικό και φοιτητικό κίνημα.

Όλα τα πιο πάνω είναι που οδήγησαν και στο φαινόμενο που αναφέραμε πιο πάνω να μειώνεται δηλαδή συνεχώς η παρουσία και η εμπλοκή των νέων εργαζομένων στο κίνημα της νεολαίας.

Αποτέλεσμα των πιο πάνω διαπιστώσεων είναι να μην πετυχαίνουμε να εντάξουμε στη ζωή και τη δράση της οργάνωσης μια μεγάλη μερίδα νέων εργαζομένων και κατά συνέπεια να παραμένει αδρανοποιημένη.

Πρέπει να αποτελεί άμεσο στόχο η βελτίωση της οργανωτικής μας σχέσης – επαφής με τους νέους εργαζόμενους. Η οργάνωσή μας θα πρέπει να αναπτύξει δράση μέσα στους χώρους δουλειάς των νέων εργαζομένων, να καταβάλουμε προσπάθεια να αναδείξουμε πολιτικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι εργαζόμενοι είτε στο πεδίο της εργασίας με την ολοένα εντεινόμενη πίεση που ασκεί το καπιταλιστικό σύστημα, είτε στο πεδίο της οικογενειακής ζωής (ζητήματα στέγασης, ποιοτικής ψυχαγωγίας, δημιουργίας οικογένειας κ.ο.κ.). Σε συνεργασία με το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να δώσουμε τον αγώνα της συλλογικής οργάνωσης και διεκδίκησης των νέων εργαζομένων και της διαμόρφωσης ταξικής συνείδησης.

 

(δ) Ο Οργανισμός Νεολαίας

Από την ίδρυση του ΟΝΕΚ η ΕΔΟΝ πρωτοστατεί στο να καταστεί μια έπαλξη διεκδίκησης από τον οποίο το μαζικό κίνημα νεολαίας θα δυναμώνει τη φωνή και τη συμμετοχή του στα διάφορα κέντρα λήψης αποφάσεων. Πάγια μας θέση είναι ότι ο ΟΝΕΚ δεν μπορεί να υποκαταστήσει το μαζικό κίνημα νεολαίας ούτε και να λειτουργήσει ανταγωνιστικά προς αυτό.

Η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των νέων αποτελεί προϋπόθεση για τη σωστή και πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. Ο ρόλος του ΟΝΕΚ προς αυτή την κατεύθυνση είναι καθοριστικός.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα με την ίδρυση και λειτουργία των Πολύκεντρων Νεολαίας στη Λευκωσία, τη Λεμεσό και την Πάφο. Επίσης, λειτουργούν Παιγνιοθήκες και Κέντρα Πληροφόρησης στις πλείστες πόλεις και βρίσκεται εδώ και τρία χρόνια σε λειτουργία ο Φεστιβαλικός χώρος.  Ακόμη, σύντομα αναμένεται η λειτουργία τριών νέων Παιγνιοθηκών στην περιοχή Καϊμακλίου, Άγιου Αθανασίου και στο Παραλίμνι. Την ίδια στιγμή ο Οργανισμός παρουσιάζει προβλήματα λειτουργικότητας και διοίκησης. Σε αυτά τα προβλήματα οφείλεται η παγοποίηση του προγράμματος «Νεολαία σε Δράση» που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε.

Με την εκλογή του προέδρου της Δημοκρατίας και τον διορισμό του νέου Δ.Σ. ο ρόλος της ΕΔΟΝ αναβαθμίζεται, καθώς ο οργανισμός αποτελεί τον κατ’ εξοχήν φορέα υλοποίησης του προγράμματος διακυβέρνησης σε ό, τι αφορά τη νεολαία. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση του συμβουλευτικού ρόλου του οργανισμού και την παραγωγή πολιτικής διαμέσου του. Προτεραιότητα πρέπει να είναι η σωστή και επί μόνιμης βάσης λειτουργία των  συμβουλευτικών σωμάτων  του ΟΝΕΚ, δηλαδή της Πολιτικής Επιτροπής, της Συνδικαλιστικής Επιτροπής, της Σπουδαστικής Επιτροπής και του Γενικού Συμβουλευτικού Σώματος  του Οργανισμού Νεολαίας, έτσι ώστε να υπάρχει μία αμφίδρομη σχέση μεταφοράς της πολιτικής του Δ.Σ. αλλά και υιοθέτηση απόψεων και εισηγήσεων από τις διάφορες οργανώσεις νεολαίας.

Προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης του ρόλου του, αλλά και για να φέρει σε πέρας την αποστολή του, ο ΟΝΕΚ πρέπει:

• εν όψει και της κυπριακής προεδρίας της Ε.Ε. το δεύτερο εξάμηνο του 2012 να προχωρήσει στην εκπόνηση  εθνικής πολιτικής για τη Νεολαία, η οποία θα καλύπτει οριζόντια όλα τα υπουργεία και τους τομείς αρμοδιότητάς τους.
• να προβεί σε όλες τις απαραίτητες κινήσεις για τον τερματισμό της παγοποίησης του προγράμματος «Νεολαία σε Δράση».
• να προχωρήσει στη θεσμική και νομική κατοχύρωση των δημοτικών/ κοινοτικών συμβουλίων νεολαίας.
• να φροντίσει να δημιουργηθεί Νομικός Οδηγός για τους νέους, με καταγραφή όλων των υποχρεώσεων και δικαιωμάτων τους.
• να διασφαλίσει τη σωστή λειτουργία των υφιστάμενων έργων υποδομής,  όπως των Πολύκεντρων Νεολαίας, των Κέντρων Πληροφόρησης και των Παιγνιοθηκών.
• να προχωρήσει στην ανέγερση Πολυκέντρων στη Λάρνακα και την Ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου.
• να μελετηθεί η περαιτέρω επέκταση των έργων υποδομής στην Ύπαιθρο.
• να ολοκληρωθεί η διαδικασία για τη λειτουργία από κοινού με τον Δήμο Λευκωσίας στο αρχοντικό Ζεμενίδη του πρώτου ξενώνα νέων.
• να ενισχυθεί το Κέντρο πρωτογενούς πρόληψης «Μικρή Άρκτος», που λειτουργεί στη Λεμεσό, ώστε να περιλαμβάνει  όλες τις επαρχίες.
• να προχωρήσει στη μετατροπή των  Κέντρων Πληροφόρησης σε χώρους παροχής εξειδικευμένων πληροφοριών από ειδικούς επιστήμονες για θέματα, όπως η σχολική αγωγή, η σεξουαλικότητα, η ψυχολογική στήριξη, καθώς και πληροφοριών για στήριξη των γονιών.
• να διασφαλίσει την περαιτέρω βελτίωση του προγράμματος Πρωτοβουλίες Νέων και με την οικονομική στήριξη και βελτίωση όσο περισσότερων δράσεων.
• να ενισχύσει περαιτέρω τη φοιτητική ταυτότητα που εκδίδεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και την ΠΟΦΕΝ.
• με συγκεκριμένη στρατηγική προβολής και τη χρησιμοποίηση όλων των  μέσων που έχει στη διάθεσή του πρέπει να φτάσει σε περισσότερους νέους.

Με την αναβάθμιση του ρόλου της ΕΔΟΝ, αλλά και με βάση τις πιο πάνω διαπιστώσεις και λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις και ευθύνες που τίθενται ενώπιόν του, τα επόμενα χρόνια είναι πάρα πολύ σημαντικά για την πορεία του ΟΝΕΚ. Με τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων θα πρέπει ο ΟΝΕΚ να συμβάλει τα μέγιστα στο οι νέοι να οδηγηθούν στο προσκήνιο με αναβαθμισμένο τον κοινωνικό τους ρόλο.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ 
ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΔΟΝ

 

(α) Η κοινωνική δραστηριοποίηση της νεολαίας 
και η καθοδήγησή της για συλλογική διεκδίκηση και πάλη

Το κίνημα Νεολαίας της Αριστεράς, η ΕΔΟΝ, διατηρεί ισχυρή τη σχέση, την παρουσία της και την παρέμβασή της στη νεολαία. Αυτή η σχέση εδράζεται πάνω στους ιστορικούς δεσμούς που η Αριστερά οικοδόμησε με τη νέα γενιά στους αγώνες της για υπεράσπιση της ανεξαρτησίας, της ελευθερίας και της δημοκρατίας στην πατρίδα μας, για την υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων της νέας γενιάς και εκτείνεται στους σύγχρονους αγώνες και διεκδικήσεις των νέων.

Σημείο αιχμής στην πολιτικό – ιδεολογική δουλειά της ΕΔΟΝ είναι η διατήρηση και ενίσχυση της δράσης των νέων για δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό, η πάλη ενάντια στον εθνικισμό – σοβινισμό, η δραστηριότητα για αναβάθμιση και εμπλουτισμό της πολιτικής της επαναπροσέγγισης και η πάλη κατά των ξένων ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων.

Ο αγώνας που δίνει η Αριστερά, ιδιαίτερα μέσα από τη διεκδικητική μας δράση, δεν είναι μόνο ενάντια στη Δεξιά συντηρητική πολιτική, αλλά και ενάντια σ’ αυτή τη στάση ζωής που σε τελική ανάλυση εξυπηρετεί την πολιτική της Δεξιάς.

Παράλληλα, η δράση για την υπεράσπιση και επέκταση των δικαιωμάτων και των ωφελημάτων των νέων συνδέεται με το αντιπάλεμα του νεοφιλελευθερισμού και του ιμπεριαλισμού και την πάλη για κοινωνική πρόοδο, κάτι που βοηθά τη νεολαία να συνειδητοποιήσει ότι οι καλύτερες συνθήκες ζωής δεν είναι εξασφαλισμένες από το σύστημα, αλλά περνούν μέσα από ασταμάτητο, σκληρό, ταξικό αγώνα. Αυτή η συγκεκριμένη δράση είναι που αποκαλύπτει στους νέους την αντικειμενική στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ των στόχων και της προοπτικής των θέσεων, των αγώνων, του οράματος της Αριστεράς και του ΑΚΕΛ, με τα κεκτημένα και τα δικαιώματα των νέων. Είναι αυτή η δράση που βοηθά τη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας της οργανωμένης πάλης.

Η ανάπτυξη της δράσης της ΕΔΟΝ και η ενίσχυσή της θέσης της στη νεολαία περνά μέσα από την ισχυρή οργανωτική μας συγκρότηση με ακρογωνιαίο λίθο τις Τοπικές της Οργανώσεις. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αναβάθμιση της σχέσης της με τη μαθητική και τη φοιτητική νεολαία, πράγμα πολύ βοηθητικό για την συνολικότερη παρέμβασή μας στους χώρους σπουδών, βοηθώντας το μαζικό κίνημα της νεολαίας να αναπτύσσει διεκδικητική δράση σε επιμέρους αλλά και γενικότερα ζητήματα και προβλήματα, καταβάλλοντας προσπάθεια, ώστε αυτό να παίρνει προοδευτικό, αγωνιστικό περιεχόμενο.

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται βελτίωση της παρέμβασής μας ανάμεσα στους νέους εργαζόμενους, όμως η παρέμβασή μας σε αυτό το σημαντικό κομμάτι της νεολαίας συνεχίζει να παρουσιάζει προβλήματα.

Οι αγώνες και η πάλη της Αριστεράς με μπροστάρη την ΕΔΟΝ για εξυπηρέτηση των συμφερόντων της νεολαίας συνεχίζονται σήμερα στο ευνοϊκότερο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί με την εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η κυβέρνηση Χριστόφια άμεσα προχώρησε στην υλοποίηση μέτρων που εξυπηρετούν τη νεολαία.

Συνεχίζουμε την διεκδικητική μας παρέμβαση στη νεολαία, δίνοντας έμφαση στην αναβάθμιση του ρόλου και της παρέμβασης των ΕΔΟΝίτικων οργανώσεων τοπικά, την ανάπτυξη της πολιτικής, μορφωτικής, συνδικαλιστικής και πολιτιστικής της δράσης εναρμονίζοντας το περιεχόμενό της με τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις της νεολαίας.

 

(β) ΕΔΟΝ και Εκπαίδευση στην Κύπρο

Προδημοτική Εκπαίδευση

Για σειρά ετών (δεκαετής διακυβέρνηση ΔΗΣΥ 1993-2003) η δημόσια Προδημοτική εκπαίδευση δεχόταν την υπόσκαψη της πολιτείας, αφού δεν δόθηκε καμία πρόσθετη οικονομική στήριξη, ούτε προέβηκε σε μεταρρυθμίσεις στήριξης του θεσμού. Από το 2004 και μετά η δημόσια Προδημοτική εκπαίδευση άρχισε να αναπτύσσεται και να εδραιώνεται στην κυπριακή κοινωνία. Η κυβέρνηση Παπαδόπουλου με την αποφασιστική συμβολή του ΑΚΕΛ, αναγνώρισε την τεράστια σημασία της και καθιέρωσε την υποχρεωτική Προδημοτική εκπαίδευση από την ηλικία των 4,8 χρόνων.  Η επιπλέον αύξηση της επιχορήγησης προς τα δημόσια και κοινοτικά νηπιαγωγεία από την κυβέρνηση Χριστόφια, η επιπλέον οικονομική στήριξη των μονοθέσιων – διθέσιων δημόσιων νηπιαγωγείων, η ίδρυση νέων τμημάτων δημόσιων νηπιαγωγείων, η μείωση των μαθητών ανά τμήμα από 30 στους 25, η σύνδεση των δημόσιων νηπιαγωγείων με το διαδίκτυο, ο εξοπλισμός των παιχνιδότοπων, καθώς και η λειτουργία 30 προαιρετικών Ολοήμερων Νηπιαγωγείων  ήταν οι σημαντικότερες  πράξεις της κυβέρνησης συν. Δημήτρη Χριστόφια προς την κατεύθυνση στήριξης της δημόσιας Προδημοτικής εκπαίδευσης.

Ταυτόχρονα, οι εξαγγελίες της κυβέρνησης για επέκταση προς τα κάτω της δημόσιας υποχρεωτικής εκπαίδευσης, από την ηλικία των 3,8 χρόνων, καθώς και η συγγραφή Αναλυτικών Προγραμμάτων για το νηπιαγωγείο, που μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν, αναμένεται να δημιουργήσουν τις καλύτερες συνθήκες έτσι ώστε το δημόσιο νηπιαγωγείο να αποτελεί «πρώτη επιλογή» για τον κάθε γονιό.

Η ΕΔΟΝ συνεχίζει να στηρίζει τις προσπάθειες της κυβέρνησης για αναβάθμιση του δημόσιου νηπιαγωγείου. Η Δημόσια Δωρεάν Υποχρεωτική Προδημοτική Εκπαίδευση από την ηλικία των 3,8 χρονών και πάνω αποτελεί πάγια θέση της Οργάνωσης. Στόχος και όραμά μας παραμένει και η εφαρμογή του υποχρεωτικού ενιαίου ολοήμερου νηπιαγωγείου, για κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς λόγους.

 

Δημοτική Εκπαίδευση

Μέσα σε μια διετία η κυβέρνηση Χριστόφια κατάφερε να πετύχει για τη δημοτική εκπαίδευση όσα δεν κατάφεραν προηγούμενες κυβερνήσεις για χρόνια. Συγκεκριμένα αυτή η κυβέρνηση: έχει μειώσει τους μαθητές ανά τμήμα όλων των τάξεων του δημοτικού από 30 σε 25, έχει προχωρήσει στην επέκταση του προαιρετικού Ολοήμερου Σχολείου σε 150 σχολεία – από τα οποία στα 20 συμπεριλαμβάνονται όλες οι τάξεις. Στήριξε έμπρακτα – οικονομικά αλλά και με επιπλέον προσωπικό- και επέκτεινε τις Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας, συνεχίζει με έντονους ρυθμούς τη βελτίωση των σχολικών κτηρίων, τη δημιουργία αιθουσών πολλαπλής χρήσεως και τη ανέγερση νέων σχολείων, εξάγγειλε πρόγραμμα στήριξης του Ενιαίου Υποχρεωτικού Ολοήμερου Σχολείου, εφάρμοσε ολοκληρωμένη πολιτική για ομαλή ένταξη των αλλόγλωσσων μαθητών στα δημοτικά σχολεία, ξεκίνησε το πρόγραμμα επιμόρφωσης νέων εκπαιδευτικών, καθώς και των ειδικών εκπαιδευτικών, εξάγγειλε ολοκληρωμένη πρόταση για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, εξόπλισε τα δημοτικά σχολεία με τεχνολογικά εργαλεία διδασκαλίας, κατέθεσε προς συζήτηση νέο σχέδιο αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, εξάγγειλε μέτρα εναντίον της νεανικής παραβατικότητας κ.λπ.

Σημαντικότερη μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Χριστόφια αποτελεί και για τη δημοτική εκπαίδευση η ολοκλήρωση  της δουλειάς των Επιτροπών για συγγραφή νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων. Η ΕΔΟΝ περιμένει τη ριζική αλλαγή του δημοτικού σχολείου μέσα από τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα. Το δημοκρατικό ανθρώπινο σχολείο, το οποίο θα λειτουργεί για την κοινωνική ενσωμάτωση όλων των παιδιών και για την καταπολέμηση των διαρροών από το σύστημα και τον κοινωνικό αποκλεισμό είναι και δικό μας όραμα.

Οι ριζικές αλλαγές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, κυρίως μέσα από τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα, θα  οδηγήσουν με βεβαιότητα σε μια πιο δίκαιη κοινωνία. Η ολοκληρωμένη διδασκαλία της κυπριακής ιστορίας, η δημιουργία μαθητών με κριτική σκέψη, ο περιορισμός των κοινωνικών ανισοτήτων, η καταπολέμηση του εθνικισμού – σοβινισμού και ρατσισμού μπορούν να επιτευχθούν μέσα από το δημοκρατικό – ανθρώπινο σχολείο που η Επιτροπή Αναλυτικών προγραμμάτων οραματίστηκε. Η ΕΔΟΝ στηρίζει τις προσπάθειες της κυβέρνησης για ριζοσπαστική προοδευτική αλλαγή της δημόσιας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις για να πετύχει το μεγάλο αυτό εγχείρημα. Η ΕΔΟΝ θα αντισταθεί με όλες της τις δυνάμεις σε όσους προσπαθούν να σταθούν εμπόδιο στη μεταρρύθμιση.

Ειδική Εκπαίδευση

Η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί για την ΕΔΟΝ θέμα μεγάλης προτεραιότητας τόσο όσον αφορά στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου όσο και για την κοινωνία γενικότερα.

Για μια αποτελεσματική και επιτυχημένη συμπερίληψη των παιδιών με ειδικές ανάγκες στα δημόσια σχολεία, επιβάλλεται το δημόσιο σχολείο να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις διαφορετικές και πολυποίκιλες εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, διασφαλίζοντας τη συνολική ανάπτυξή τους σε όλους τους τομείς  -κοινωνικό, ψυχολογικό, εκπαιδευτικό- και σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από την προδημοτική μέχρι και την ανώτατη. Ο νόμος που αφορά στην ειδική εκπαίδευση πρέπει να τροποποιηθεί στη βάση ότι διεθνώς η ειδική αγωγή μετακινείται από την ένταξη, στην ενσωμάτωση των παιδιών με ειδικές ανάγκες στο συνηθισμένο σχολείο και τάξη.

Η κυβέρνηση του συν. Δημήτρη Χριστόφια έχει ήδη εξαγγείλει την αναβάθμιση των ειδικών σχολείων, ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες των παιδιών με τις σοβαρότερες μαθησιακές, λειτουργικές ή προσαρμοστικές δυσκολίες. Παράλληλα καταβάλλονται προσπάθειες στην κατεύθυνση της συνεχούς επιμόρφωσης των ειδικών δασκάλων σε θέματα εκπαίδευσης παιδιών με ειδικές ανάγκες.

Συγκεκριμένα διεκδικούμε:

• Βελτίωση των διαδικασιών έγκαιρου εντοπισμού και στήριξης των παιδιών με ειδικές ανάγκες.
• Επιμόρφωση του συνόλου των εκπαιδευτικών σε θέματα εκπαίδευσης παιδιών με ειδικές ανάγκες.
• Δημιουργία κέντρων για δωρεάν παροχή, κατά τα απογεύματα, θεραπειών σε παιδιά με ειδικές ανάγκες.
• Αύξηση των Συνδετικών Λειτουργών.

 

• Ενίσχυση της συνεργασίας σχολείου και οικογένειας για αποτελεσματικότερη παροχή στήριξης και βοήθειας σε όλα τα παιδιά, αλλά ιδιαίτερα σε αυτά με ειδικές ανάγκες.
• Αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής και του εξοπλισμού των ειδικών σχολείων, των ειδικών μονάδων και των αιθουσών ειδικής εκπαίδευσης με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, εκπαιδευτικά παιχνίδια κ.ά., ώστε να εξυπηρετούνται στον καλύτερο δυνατό βαθμό οι ανάγκες των παιδιών.

 

Μέση Εκπαίδευση

Η Κυπριακή Εκπαίδευση βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε ένα μεταβατικό στάδιο. Μέσα από τη δεκάχρονη διακυβέρνηση του ΔΗΣΥ έφτασε σε οριακό σημείο. Έλλειψη οράματος και στόχων, η απουσία διαλόγου, η προχειρότητα, η εισαγωγή αλλαγών χωρίς προγραμματισμό και προετοιμασία, η καθήλωση των δαπανών και οι νεοφιλελεύθερες προσεγγίσεις αποτελούσαν τους βασικούς άξονές της.

Παρέμεινε αγκυλωμένη μέσα σε συντηρητικές συγκεντρωτικές δομές και αναχρονιστικές νοοτροπίες στα θέματα διοίκησης, αξιολόγησης, μεθόδων και περιεχόμενου της εκπαίδευσης. Φαινόμενα, όπως λειτουργικός αναλφαβητισμός, σχολική αποτυχία, παραπαιδεία αναπτύσσονταν με επικίνδυνους ρυθμούς με παντελή απουσία του κράτους. Η απάντηση στα προβλήματα μεταξύ μαθητών – διεύθυνσης και καθηγητών, που παρουσιάζονταν ήταν η αύξηση των πειθαρχικών και κατασταλτικών μέτρων. Η δημιουργικότητα, ο διάλογος, η ελεύθερη έκφραση απόψεων, χάνονταν μέσα στη γραφειοκρατία, στο βεβαρημένο αναλυτικό πρόγραμμα αλλά και την επιλεκτική εφαρμογή των σχολικών κανονισμών.

Ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα έχουν συσσωρευτεί επικίνδυνα αδιέξοδα αρκετά από τα οποία φυσιολογικά δεν εξέλειπαν ούτε και στην περίοδο που ανασκοπούμε.

Τα ποσοστά του λειτουργικού αναλφαβητισμού και της σχολικής αποτυχίας αποτελούν πέραν της μορφωτικής περιθωριοποίησης και την αιτία πολλών άλλων κοινωνικών προβλημάτων.  Η παραπαιδεία παραμένει ένα καρκίνωμα που μεταφέρει το κέντρο βάρους της μάθησης από το σχολείο στο φροντιστήριο, απομυζά το βαλάντιο των εργαζομένων γονιών και εξαφανίζει τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών.

Με την ανάληψη της εξουσίας από την κυβέρνηση Τ. Παπαδόπουλου ξεκίνησε και μια στροφή στην κυπριακή εκπαίδευση. Υλοποιώντας προεκλογικές δεσμεύσεις προώθησε με όραμα και με στρατηγική μια συνολική Προοδευτική Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση που αγγίζει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Στην Μεταρρύθμιση αυτή η έκθεση της Επιτροπής των Πανεπιστημιακών για μια «δημοκρατική και ανθρώπινη παιδεία» αποτέλεσε το πρώτο και ουσιαστικό βήμα. Παρουσιάζει μια συνολική πρόταση που εκφράζει το όραμά μας για δημόσια δημοκρατική ανθρωποκεντρική παιδεία, με πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, με ίσες ευκαιρίες μόρφωσης, με ίσες ευκαιρίες επιτυχίας, με ριζικές αλλαγές στη δομή και στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης αλλά και για μια πιο δημοκρατική και ευέλικτη διοίκηση.

Με την εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια στην προεδρία έχει δοθεί ιδιαίτερη δυναμική στην ουσιαστική και παραγωγική προώθηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.

Σήμερα συνεχίζεται ο ανοικτός, δομημένος, κοινωνικός διάλογος για την υλοποίηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, μέσω του Συμβουλίου Παιδείας, του Συμβουλίου Δημοτικής και Μέσης και του Συμβουλίου Ανώτατης Εκπαίδευσης, που θεσμοθετήθηκαν. Στα συμβούλια, τα οποία διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής, συμμετέχουν τα Κοινοβουλευτικά Κόμματα, εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί φορείς, πανεπιστημιακοί, και εκπρόσωποι της ΠΣΕΜ και της ΠΟΦΕΝ.

Παράλληλα, έχουν συσταθεί και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους οι 21 επιτροπές για τον εκσυγχρονισμό των αναλυτικών προγραμμάτων, σημείο που για την ΕΔΟΝ αποτελεί τον πιο βασικό άξονα της μεταρρύθμισης, αφού τα νέα προγράμματα θα αποτελέσουν την ουσία  και το περιεχόμενο της κυπριακής παιδείας.

Από το 2004 και μετά, στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, έγιναν σημαντικά βήματα.

• Μειώθηκε ο αριθμός μαθητών στους 25 κατά τμήμα.
• Ίδρυση και λειτουργία του Μουσικού και του Αθλητικού Σχολείου.
• Αναδιαμόρφωση των Αναλυτικών Προγραμμάτων.
• Οι αλλαγές στο «νόμο περί Σχολικών Εφορειών» που ενισχύουν την αποκέντρωση με τη συμμετοχή και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και διευρύνουν τη δημοκρατική συμμετοχή με τη θεσμοθέτηση στο επίπεδο του σχολείου της σχολικής επιτροπής.
• Ο εκσυγχρονισμός των Κανονισμών Λειτουργίας των Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης.
• Ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και λειτουργιών με σεβασμό στις θέσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων και ιδιαίτερα των μαθητών.
• Εισαγωγή της Τουρκικής Γλώσσας στα Λύκεια ως μάθημα επιλογής.
• Θεσμοθέτηση Εισαγωγικής Επιμόρφωσης στους Εκπαιδευτικούς.
• Επέκταση των σχολείων ΖΕΠ (Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας).
• Επέκταση του Υπεύθυνου τμήματος και στην Α΄ Γυμνασίου.
• Διπλασιάστηκαν οι δήμοι που εντάχθηκαν στο θεσμό του Ανοιχτού Σχολείου.
• Ίδρυση του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης.
• Επιχορήγηση €400 σε όλους τους μαθητές της Β΄ Γυμνασίου για αγορά Η/Υ.
• Ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε πρόταση για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων.
• Οργανώθηκαν, για πρώτη φορά, τμήματα ταχύρυθμης εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας για αλλόγλωσσους μαθητές στη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση.
• Κατατέθηκε ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την έγκαιρη στελέχωση των σχολείων και τη σταθερότητα του προσωπικού.
• Ετοιμάστηκε ολοκληρωμένο σχέδιο για την πρόληψη και αντιμετώπιση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς στα σχολεία, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησής του.
• Αναβαθμίστηκε και εκσυγχρονίστηκε ο εξοπλισμός των ειδικών σχολείων και των ειδικών μονάδων.
• Αναβαθμίστηκε η υλικοτεχνική υποδομή των Ενιαίων Ολοήμερων Σχολείων.
• Προχώρησε η επέκταση της εργαστηριοποίησης των μαθημάτων της Βιολογίας, της Τεχνολογίας και των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στο Ενιαίο Λύκειο.

Η ΕΔΟΝ θεωρεί ότι η υλοποίηση  του προγράμματος της κυβέρνησης στον τομέα της Παιδείας πρέπει να προωθηθεί αποφασιστικά και με τους ταχύτερους δυνατούς ρυθμούς. Η εικόνα του δημόσιου σχολείου και της δημόσιας εκπαίδευσης συνολικά αλλάζει προς το καλύτερο, χωρίς να παραγνωρίζουμε ότι χρειάζεται ακόμη να γίνουν πολλά, για να φτάσει η κυπριακή εκπαίδευση εκεί που της αξίζει. Ο προοδευτικός εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού μας συστήματος και η υλοποίηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης με στόχο ένα δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο είναι αναγκαιότητα και για αυτό θα αγωνιστούμε. Οι στόχοι που τίθενται για υλοποίηση της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης είναι αρκετά φιλόδοξοι.  Στόχοι που η ΕΔΟΝ πρέπει να παλέψει σ’ όλα τα μέτωπα για την υλοποίησή τους.

Οι στόχοι αυτοί είναι:

• Μεταμόρφωση του Κυπριακού σχολείου, όχι σε σχολείο της οικονομίας της αγοράς, αλλά σε δημοκρατικό σχολείο της αγοράς του δήμου, σε δημοκρατικό σχολείο του πολίτη.
• Η δημόσια Εκπαίδευση να αντικρίζεται  ως κοινωνικό και δημόσιο αγαθό, το οποίο να παρέχεται δωρεάν σ΄ όλους.
• Δημοκρατικό σχολείο που λειτουργεί για την κοινωνική ενσωμάτωση όλων των παιδιών και για την καταπολέμηση των διαρροών από το σύστημα και του κοινωνικού αποκλεισμού.
• Η απάλειψη των στοιχείων που προωθούν τον εθνικισμό και τη μισαλλοδοξία.
• Η ενσωμάτωση στους στόχους, της διαπολιτισμικής και πολυπολιτισμικής αγωγής, που να συνδέει τις Κυπριακές παραδόσεις με τη γνώση του πολιτισμού των άλλων.
• Η ενίσχυση της Ανθρωποκεντρικής παιδείας με την πλατιά έννοια του όρου, όπου η γενική μόρφωση και η τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση αποτελούν ουσιαστική ενότητα.
• Η γενική αναθεώρηση και εκσυγχρονισμός των κανονισμών λειτουργίας των σχολείων, ούτως ώστε να αφαιρεθούν αναχρονιστικά στοιχεία που υπάρχουν και να συμβαδίζουν με τη Διεθνή Συνθήκη για τα δικαιώματα του παιδιού.
• Αφαίρεση από τα σχολικά κτήρια εκεί όπου υπάρχουν συσκευών παρακολούθησης, όπως κάμερες. Η λύση για τον κίνδυνο φθοράς της σχολικής περιουσίας είναι η εφαρμογή του θεσμού του ανοικτού σχολείου.
• Η επέκταση της δημόσιας δωρεάν υποχρεωτικής εκπαίδευσης από 10 σε 13 χρόνια.
• Η ενιαιοποίηση της 11χρονης εκπαίδευσης μέσω της διαμόρφωσης δεκάχρονης διδακτικής ενότητας γενικής παιδείας.
• Η εισαγωγή νέων μεθόδων διδασκαλίας.
• Η δημιουργία δημόσιων Μεταλυκειακών Κέντρων Επαγγελματικής Ειδίκευσης και Κατάρτισης.
• Προγράμματα συνεργασίας με σχολεία της Τ/Κ κοινότητας.
• Κοινά προγράμματα επιμόρφωσης Ε/Κ και Τ/Κ εκπαιδευτικών.
• Αναθεώρηση των βιβλίων της Ιστορίας με αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, με στόχο η σύγχρονη ιστορία της Κύπρου να διδάσκεται ολοκληρωμένα και αντικειμενικά.
• Συνεχή επιμορφωτικά προγράμματα των εκπαιδευτικών.
• Εφαρμογή προγραμμάτων αντιρατσιστικής εκπαίδευσης.
• Η τροχιοδρόμηση της αναδόμησης των υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας στη βάση της δημιουργίας οριζόντιων διατμηματικών δομών και αποκέντρωσης των υπηρεσιών.
• Η τροχιοδρόμηση αναδόμησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ώστε να επικεντρωθεί στην ουσιαστική αποστολή του για συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και της ανάπτυξης των προγραμμάτων.
• Προώθηση μιας ριζικής αλλαγής στη λυκειακή βαθμίδα μέσα από την αναδόμηση του Ενιαίου Λυκείου και το σύστημα των εξετάσεων, ώστε να αντιμετωπιστεί η παραπαιδεία και να δοθούν περισσότερες διέξοδοι και προοπτικές στους μαθητές.

Για την ΕΔΟΝ η συνολική προοδευτική μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση το όραμα μιας σύγχρονης δημοκρατικής-δημόσιας εκπαίδευσης και η ελεύθερη πρόσβαση στη μόρφωση για όλους σ’ όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος, αποτελούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για εκσυγχρονισμό της κοινωνίας, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, την αποφυγή της μορφωτικής-κοινωνικής περιθωριοποίησης και την άμβλυνση των κοινωνικών και μορφωτικών ανισοτήτων.

Η διαδικασία της υλοποίησης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης είναι μια διαδικασία ρήξης και συγκρούσεων με κατεστημένες αντιλήψεις και κέντρα συμφερόντων. Ακραίες αντιδράσεις που καταγράφονται έχουν ως στόχο την παρεμπόδιση κάθε προοδευτικής εξέλιξης στον χώρο της εκπαίδευσης. Ως ΕΔΟΝ ξεκαθαρίζουμε ότι θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τη διαδικασία υλοποίησης της μεταρρύθμισης με αποφασιστικότητα και θα αγωνιστούμε έτσι που ολόκληρη η κοινωνία πειστεί για την μεγάλη της αναγκαιότητα.

 

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Μια σωστή και ανθρωποκεντρική τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές και πολιτικές παραμέτρους για την πρόοδο ενός λαού. Στη σημερινή κοινωνία, θέση της ΕΔΟΝ είναι η μαζικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τη διασφάλιση σ' όλους τους νέους της δυνατότητας πρόσβασης σε αυτή.

Η ΕΔΟΝ έχει ως όραμα το Πανεπιστήμιο που θα έχει στο επίκεντρο της προσοχής του τον άνθρωπο. Ένα Πανεπιστήμιο που θα αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ένα Δημόσιο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα στην υπηρεσία των κοινωνικών αναγκών. Ένα Πανεπιστήμιο που θα συνεργάζεται με τα άλλα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα για την αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσής του. Θέλουμε ένα Πανεπιστήμιο ανθρώπινο και δημοκρατικό, πραγματικά δημόσιο και δωρεάν για όλους, που να προάγει την επιστημονική γνώση και την ακαδημαϊκή έρευνα. Να προωθεί την έρευνα με βάση την επιστημονική γνώση και όχι την επιχειρηματικότητα, ως ένας ακόμα κοινωνικός οργανισμός που να υπηρετεί τη νεολαία, το λαό μας γενικότερα και τις ανάγκες του.

Η έλλειψη πολιτικής βούλησης από μέρους της δεκαετούς διακυβέρνησης Κληρίδη,  για να στηρίξει ουσιαστικά την δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση, η έλλειψη ακαδημαϊκής παράδοσης στην Κύπρο, η ανεξέλεγκτη λειτουργία των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ) για σχεδόν 40 χρόνια, η λειτουργία των δημοσίων σχολών στα πλαίσια της δημόσιας υπηρεσίας μέχρι πρόσφατα και το γεγονός ότι στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, στις ΙΣΤΕ και το εξωτερικό, φοιτούν ακόμα μέχρι και σήμερα περισσότεροι φοιτητές απ' ό, τι στα Δημόσια Πανεπιστήμια, σκιαγραφούν μια δύσκολη κατάσταση για την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Κύπρο.

Πιο συγκεκριμένα η κυπριακή τριτοβάθμια εκπαίδευση παρουσιάζει την εξής κατάσταση:

α) Το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει σημαντική πορεία ως επιστημονικό και ερευνητικό κέντρο. Η παντελής αδιαφορία που επέδειξε η δεκαετής διακυβέρνηση Κληρίδη με περικοπές στους προϋπολογισμούς αντικαταστάθηκε με την πολιτική βούληση για στήριξη του ιδρύματος από 2003 και μετά. Η εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια σηματοδότησε την ολοκλήρωση στη φιλοσοφία στήριξης του πρώτου δημόσιου τριτοβάθμιου ιδρύματος του τόπου με την ίδρυση Νομικής Σχολής και την εξαγγελία ίδρυσης Ιατρικής Σχολής. Ωστόσο αρνητικό ρόλο διαδραματίζουν οι Αρχές του Πανεπιστημίου με την συντηρητική τους πολιτική και τη διαχείριση του ιδρύματος στη βάση μιας οικονομίστικης επιχειρηματικής λογικής. Είμαστε αντίθετοι με την ελιτιστική νοοτροπία των Αρχών του Πανεπιστημίου, που επιδιώκει να θέσει το Πανεπιστήμιο και τους ακαδημαϊκούς πάνω από την κοινωνία.

β) Η λειτουργία του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕ.ΠΑ.Κ.) με την εισδοχή των πρώτων φοιτητών το 2007 και του Ανοιχτού Πανεπιστημίου, επέδρασε θετικά σ’ όλους τους τομείς της κυπριακής κοινωνίας, ενώ συμβάλλει ουσιαστικά στη μαζικοποίηση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Παρόλα αυτά, η επέκτασή του και η μαζικότερη εισδοχή νέων φοιτητών μπορεί και πρέπει να γίνεται σε μεγαλύτερο βαθμό.

γ) Ο επιχειρηματικός - κερδοσκοπικός χαρακτήρας των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων και των κολεγίων επιδρά αρνητικά στη λειτουργία και τις δραστηριότητές τους, με αποδέκτες των επιπτώσεων τους φοιτητές και ιδιαίτερα τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Στο διάστημα που μεσολάβησε από το 15^ο συνέδριο της Οργάνωσης μέχρι σήμερα ιδρύθηκαν τα πρώτα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια στον τόπο μας. Το νομοσχέδιο περί ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστήμιων έχει εγκριθεί με τη σύμφωνη γνώμη των κομμάτων ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ με αρνητικές πρόνοιες που αφορούν στον κερδοσκοπικό τους χαρακτήρα και τα ελευθεροποιημένα δίδακτρα. Μόνο κόμμα που στάθηκε δίπλα στα αιτήματα του φοιτητικού κινήματος ήταν το ΑΚΕΛ που καταψήφισε το νομοσχέδιο. Με αυτό τον τρόπο δυστυχώς δίνεται η δυνατότητα στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια να λειτουργούν ως κερδοσκοπικοί οργανισμοί, γεγονός που αποτελεί τεράστιο πισωγύρισμα για την παιδεία στον τόπο μας, με ολέθρια αποτελέσματα, τόσο στο επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης όσο και ως προς την εκμετάλλευση των φοιτητών.

δ) Η υιοθέτηση και σταδιακή επιβολή της διακήρυξης της Μπολόνια και της στρατηγικής της Λισσαβόνας στρέφει τα πυρά του νεοφιλελευθερισμού της Ε.Ε. και προς την παιδεία και τους νέους, με στόχο την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης. Το γεγονός ότι στην Κύπρο υπάρχει ισχυρό Λαϊκό Κίνημα, πολλά από τα αρνητικά που για χρόνια προσπαθεί η Ε.Ε. σε όλες τις χώρες – μέλη της να προωθήσει, στην Κύπρο δεν υιοθετήθηκαν. Παρόλα αυτά, πρέπει να επαγρυπνούμε,  αφού και στην Κύπρο ασκούνται πιέσεις για εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων συνταγών στην εκπαίδευση με βασικούς φορείς τα ίδια τα Τριτοβάθμια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Ζητήματα, όπως η αυτοχρηματοδότηση των Πανεπιστημίων και η απεμπλοκή τους από την κρατική φροντίδα, η ανάθεση της αξιολόγησης των τίτλων σπουδών στον ιδιωτικό τομέα, η μεταβίβαση της χρηματοδότησης της έρευνας στον ιδιωτικό τομέα με τη δημιουργία «Γραφείων Διασύνδεσης με τις Επιχειρήσεις», η δυνατότητα εξασφάλισης μέσα από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) «και σε συστήματα εκπαίδευσης εκτός του πλαισίου της Ανώτατης εκπαίδευσης…», η προώθηση της τρίχρονης διάρκειας σπουδών μέσα από την αναδιάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών έτσι ώστε μέσα από μια σύντομη τρίχρονη εκπαίδευση, να μεταδίδονται περιορισμένες και αποσπασματικές δεξιότητες εις βάρος του αναγκαίου επιστημονικού υπόβαθρου και ειδίκευσης, είναι μερικά παραδείγματα εκ των οποίων μερικά εφαρμόζονται ήδη στην Κύπρο. Η διακήρυξη της Μπολόνια που συμπλήρωσε φέτος 10 χρόνια, θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια (μέχρι το 2020) με στόχο να ολοκληρωθεί πλήρως, για αυτό απαιτείται και η συνεχής μελέτη των εξελίξεων έτσι ώστε να παρεμβαίνουμε δυναμικά στις αντιδραστικές αλλαγές που έρχονται.

Με τη νίκη των δυνάμεων της προόδου στις Προεδρικές εκλογές του Φλεβάρη του 2008 και την ανάδειξη του συν. Δημήτρη Χριστόφια στην Προεδρία της Δημοκρατίας,  έχει ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην κυπριακή κοινωνία. Μετά από σχεδόν δύο χρόνια στην προεδρία, η κυβέρνηση του συν. Δημήτρη Χριστόφια έδωσε περισσότερα, από όσα δεν κατάφεραν άλλες κυβερνήσεις να δώσουν σε ολόκληρες πενταετίες.

Αναφέρουμε τα βασικά:

• Ίδρυση Ιατρικής Σχολής και απόφαση για ίδρυση Σχολής Καλών Τεχνών.
• Φοιτητικό Πακέτο για πρώτη φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας,  που αφορά τη στήριξη φοιτητών εσωτερικού, εξωτερικού, δημόσιων και ιδιωτικών σχολών, στη βάση κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων.
• Δωρεάν συγκοινωνίες για Λευκωσία και Λεμεσό με την επίδειξη της φοιτητικής κάρτας.
• Σύνδεση με αστικά λεωφορεία των βασικών πόλεων με τα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου.
• Αύξηση της επιδότησης του παρεχόμενου ενοικίου σε εκτοπισθέντες και παθόντες κατά 5%.
• Τροχιοδρόμηση τροποποιητικού νομοσχεδίου που αφορά τον αυστηρότερο έλεγχο στην αύξηση των διδάκτρων στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια.

Για να επιτευχθεί το όραμά μας για μια σύγχρονη, ανθρωποκεντρική, δημόσια και δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει:

• Να επεκταθεί περαιτέρω το Πανεπιστήμιο Κύπρου με την ίδρυση και λειτουργία νέων τμημάτων και σχολών. Να συνεχίσουμε τη διεκδίκηση ολοκληρωτικής δωρεάν δημόσιας παιδείας με την κάλυψη των σπουδαστικών εξόδων π.χ. βιβλία, υλικά εργαστηρίων κ.λπ., καταργώντας έτσι τους ταξικούς φραγμούς. Πέραν της πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης με την οικονομική στήριξη (η οποία είναι εμφανής στην κυβέρνηση Χριστόφια) και της Βουλής με την υπερψήφιση του προϋπολογισμού, ευθύνη προς αυτή την κατεύθυνση έχουν και τα ίδια τα Πανεπιστήμια. Η ευθύνη προκύπτει από τη σύναψη του Κοινωνικού Συμβολαίου και την ανάθεση διαχείρισης των κονδυλίων των ιδρυμάτων στις Αρχές τους.
• Να προχωρήσει η επέκταση του ΤΕ.ΠΑ.Κ. (Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου) κύρια σε γνωστικά αντικείμενα που δεν υπήρχαν σε επίπεδο δημόσιων σχολών, όπως π.χ. απόφαση ίδρυσης Σχολής Καλών Τεχνών και η προσπάθεια ίδρυσης Δραματικής Σχολής.
• Να ασκηθεί αυστηρότερος έλεγχος στη λειτουργία των ΙΣΤΕ και ειδικότερα των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων με στόχο τον ορισμό ψηλών ακαδημαϊκών κριτηρίων και μετατροπή τους σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Ο έλεγχος των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων πρέπει να γίνει ακόμη πιο αυστηρός, για να διασφαλιστεί το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης και ο έλεγχος στη θέσπιση και την αύξηση των διδάκτρων, όπως και το δικαίωμα των φοιτητών να συνδικαλίζονται δημοκρατικά.
• Η Κύπρος να καταστεί διεθνές, περιφερειακό κέντρο σπουδών έχοντας ως βάση το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το ΤΕ.ΠΑ.Κ.

Η ΕΔΟΝ και το φοιτητικό κίνημα θα πρέπει να είναι σε πλήρη ετοιμότητα, έτσι ώστε να επαναφέρουν στο προσκήνιο το θέμα για τη μετατροπή των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Η προσπάθεια, η οποία πρέπει να συνεχιστεί, αφορά κύρια το στόχο να αποτραπεί η πλήρης εμπορευματοποίηση της μόρφωσης και η σύνδεση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με τους νόμους του κέρδους και της αγοράς.

Συνοψίζοντας, στις προσπάθειες που γίνονται στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προς την κατεύθυνση της υποταγής της παιδείας στις ανάγκες του κεφαλαίου, εμείς προτάσσουμε το δικό μας όραμα για το Πανεπιστήμιο. Στις επιδιώξεις για πτώχευση του περιεχομένου των σπουδών, εμείς στοχεύουμε σε προγράμματα σπουδών ολοκληρωμένα και πλήρη, που να παραδίδουν ολοκληρωμένους επιστήμονες με γενική μόρφωση και αναπτυγμένο κοινωνικό κριτήριο. Ανθρώπους που να μπορούν να αντεπεξέλθουν συνολικά στις απαιτήσεις της ζωής και όχι εξειδικευμένους, κοινωνικά αμόρφωτους. Θέλουμε το Πανεπιστήμιο να έχει τον προσανατολισμό της δημιουργικής αλληλεπίδρασης με την κοινωνία και να αφουγκράζεται τις ανάγκες της.

 

(γ) Στρατιωτική θητεία με δικαιώματα

Οι νέοι, οι οποίοι υπηρετούν τη θητεία τους στην Εθνική Φρουρά, καλούνται να φέρουν σε πέρας μια δύσκολη και σημαντική αποστολή μέσα στις συνθήκες ημικατοχής που βρίσκεται η Κύπρος. Η λειτουργία της Εθνικής Φρουράς, παρόλα τα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σε σχέση κυρίως με τις συνθήκες διαβίωσης των εθνοφρουρών, εντούτοις, συνεχίζει να χαρακτηρίζεται και από στοιχεία  που δεν συμβαδίζουν με το γενικότερο επίπεδο της κοινωνικής εξέλιξης.

Η νοοτροπία που θέλει τους στρατιώτες να θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας μπορεί να μην παρουσιάζεται στον βαθμό που αυτό ίσχυε στο παρελθόν, αλλά σίγουρα χρειάζονται να γίνουν επιπλέον προσπάθειες, ούτως ώστε να ξεριζωθεί μέσα στις τάξεις μερίδας στελεχών της Εθνικής Φρουράς η «λογική», που θέλει τους νέους στρατιώτες να είναι άτομα ξεκομμένα από την ευρύτερη κοινωνική πραγματικότητα. Πρέπει να γίνει συνείδηση ότι οι στρατευμένοι είναι ισότιμοι πολίτες,  οι οποίοι εκτός από υποχρεώσεις έχουν και δικαιώματα.

Η πειθαρχία πρέπει να βασίζεται στον αλληλοσεβασμό και το αίσθημα ευθύνης και όχι στην απειλή της τιμωρίας και της ποινής. Η πλήρης εφαρμογή αξιοκρατικών κριτηρίων στην Εθνική Φρουρά είναι άμεση αναγκαιότητα, η οποία θα συμβάλει στην πιο ομαλή λειτουργία της. Το αίσθημα δικαίου στους στρατιώτες πιστεύουμε ότι συμβάλλει επίσης με θετικό τρόπο στην εμπέδωση της στρατιωτικής πειθαρχίας.

Χρειάζεται άμεσα και συγκεκριμένα να γίνουν πολλές αλλαγές για ουσιαστική διαφοροποίηση της υφιστάμενης κατάστασης:

• Να μελετηθούν και να αναθεωρηθούν οι υφιστάμενοι στρατιωτικοί κανονισμοί,  οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες και κοινωνικές πραγματικότητες, αλλά χαρακτηρίζονται από αναχρονιστικό πνεύμα και περιεχόμενο.
• Η ρύθμιση που έγινε πριν μερικά χρόνια σε σχέση με την έκτιση των ποινών φυλάκισης (δεν υπηρετούνται πλέον οι πρώτες σαράντα μέρες ποινής φυλάκισης από τους στρατιώτες), κρίνεται ως θετικό βήμα. Συνεχίζουμε να στηρίζουμε την πλήρη κατάργηση  της πρόνοιας για έκτιση πειθαρχικών ποινών φυλάκισης πέραν του χρόνου της κανονικής θητείας.
• Να δημιουργηθούν επιτροπές στρατιωτών μέσα στα στρατόπεδα, που σε συνεργασία με τις διοικήσεις, θα ασχολούνται με τα θέματα των συνθηκών ζωής και ψυχαγωγίας στην Εθνική Φρουρά.
• Στον τομέα της βελτίωσης των χώρων διαβίωσης των εθνοφρουρών καταγράφονται πολύ σημαντικά βήματα και η προσπάθεια αυτή πρέπει να συνεχιστεί.
• Να εξαλειφθεί πλήρως η εθνικιστική προπαγάνδα, τα σοβινιστικά σύμβολα και συνθήματα στο στράτευμα, καθώς και τα μεμονωμένα φαινόμενα κακοποίησης ή ψυχολογικής βίας σε στρατιώτες. Στα θέματα αυτά που αφορούν τον σεβασμό της προσωπικότητας και την αξιοπρέπεια  των εθνοφρουρών δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να παρατηρείται εφησυχασμός, ότι δεν συμβαίνουν στις μέρες μας και υποτίμησή τους, όταν αυτά συμβαίνουν. Στον τομέα αυτό αναγνωρίζουμε και χαιρετίζουμε την αποφασιστικότητα με την οποία αντιμετωπίστηκαν επί των ημερών της παρούσας κυβέρνησης συμβάντα, τα οποία σχετίζονται με τα πιο πάνω.
• Να καθιερωθούν αντικειμενικές διαδικασίες έτσι που να μην υπάρχουν ευνοούμενοι και αδικημένοι στην Εθνική Φρουρά. Παρά την θετική εξέλιξη με την εφαρμογή του συστήματος μοριοδότησης στις τοποθετήσεις και μεταθέσεις των εθνοφρουρών, χρειάζεται να μελετηθούν και να εφαρμοστούν τέτοια μέτρα, τα οποία θα συμβάλουν στην πλήρη εφαρμογή αξιοκρατικών κριτηρίων ιδιαίτερα στον τομέα των μεταθέσεων εθνοφρουρών, ένας τομέας όπου ακόμη και σήμερα δεν έχει εμπεδωθεί πλήρως το αίσθημα δικαίου και αξιοκρατίας ανάμεσα στους ίδιους τους εθνοφρουρούς. Στον τομέα αυτό αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες που υπάρχουν και είναι αλληλένδετες με τις λειτουργικές ανάγκες της Εθνικής Φρουράς. Με την αναδιοργάνωση της Εθνικής Φρουράς, η οποία ξεκίνησε να εφαρμόζεται από την παρούσα Κυβέρνηση, πολλά από τα πιο πάνω ζητήματα θα αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.
• Η προσπάθεια μείωσης της στρατιωτικής θητείας από τους εικοσιπέντε  στους δεκαεννιά μήνες μέσα από συγκεκριμένη μελέτη σε συνδυασμό με την γενικότερη αναδιοργάνωση της Εθνικής Φρουράς, καταγράφεται ως μια σημαντική ενέργεια από πλευράς της Κυβέρνησης Χριστόφια. Παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια, τα οποία παρουσιάστηκαν και δεν είναι άσχετα με μικροκομματικές σκοπιμότητες διαφόρων πολιτικών κύκλων, πρέπει αυτή η προσπάθεια να συνεχιστεί.
• Να εφαρμοστεί στην πράξη η απρόσκοπτη δυνατότητα πρόσβασης των στρατευμένων σ΄ όλο τον ημερήσιο τύπο, ενώ αυτοί βρίσκονται εντός στρατοπέδων. Παρατηρείται δυστυχώς έστω και σε περιορισμένη έκταση το απαράδεκτο φαινόμενο ακόμη στις μέρες μας εθνοφρουροί να βρίσκονται αντιμέτωποι με την απειλή της τιμωρίας από ανωτέρους τους, επειδή διαβάζουν εντός των στρατιωτικών μονάδων εφημερίδες.
• Πέραν των περιπτώσεων εθνοφρουρών, οι οποίοι είναι προστάτες οικογένειας και των στρατιωτών που είναι ορφανοί, όπου έγιναν σημαντικές αλλαγές προς την σωστή κατεύθυνση σε σχέση με τη χρονική διάρκεια της θητείας τους, επιβάλλεται να εξευρεθούν αποτελεσματικοί μηχανισμοί εξέτασης και άλλων περιπτώσεων εθνοφρουρών που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικογενειακά και οικονομικά προβλήματα (στρατεύσιμοι προερχόμενοι από διαλυμένες οικογένειες κ.ο.κ.) λαμβανομένων υπόψη και κοινωνικό-οικονομικών κριτηρίων.
• Το χρηματικό ποσό του επιδόματος των στρατιωτών μετά την πρόσφατη αύξηση από την κυβέρνηση Χριστόφια και η διασύνδεσή της με την ΑΤΑ αποτελεί μια πολύ θετική εξέλιξη. Σε τακτά χρονικά διαστήματα είναι καλό να εξετάζεται η αύξησή του, για να συμβαδίζει με τις τρέχουσες κοινωνικές ανάγκες.

Ο χρόνος θητείας των νέων στην Εθνική Φρουρά πρέπει να αποδεικνύεται στην πράξη δημιουργικός. Οι νέοι πρέπει να νιώθουν παραγωγικό το χρόνο που υπηρετούν και όχι το πέρασμά τους από την Εθνική Φρουρά να θεωρείται «καταναγκαστικά έργα» ή ως «χαμένος χρόνος».

Για τη δημιουργία καλύτερων συνθηκών εισηγούμαστε:

• Να επεκταθεί και να αξιοποιηθεί ο ελεύθερος χρόνος.
• Να προωθηθούν τα προγράμματα του Οργανισμού Νεολαίας με αντιναρκωτικό και επιμορφωτικό χαρακτήρα, για δημιουργία  ανοικτών χώρων άθλησης και δωρεάν παραχώρηση της κάρτας νέων στους εθνοφρουρούς.
• Να ενθαρρυνθεί η πολιτιστική δημιουργία και να προωθηθεί η ενασχόληση με τον αθλητισμό.

Από πλευράς της ΕΔΟΝ θα πρέπει να συνεχιστούν με πιο συντονισμένο και οργανωμένο τρόπο οι προσπάθειές μας για επαφή με τους στρατευμένους. Προς την κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει βήματα  αλλά σίγουρα υπάρχουν περιθώρια για ακόμη καλύτερη επαφή με τους εθνοφρουρούς, χωρίς βέβαια να υποτιμούμε και τις σοβαρές αντικειμενικές δυσκολίες.

Είναι αναγκαίο η οργάνωση να εξετάσει τρόπους περαιτέρω αναβάθμισης και εξειδίκευσης της δράσης της σε ζητήματα που αφορούν και ενδιαφέρουν τους στρατευμένους. Οι προτάσεις και εισηγήσεις σε ζητήματα που αφορούν τους εθνοφρουρούς θα πρέπει να φτάνουν και στους ίδιους τους στρατευμένους, καθώς στις πλείστες περιπτώσεις δέκτες των θέσεων και των προτάσεών μας είναι κατά βάση στελέχη της ΕΔΟΝ, οι οποίοι υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά.

Παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες για ουσιαστική επικοινωνία με τους στρατευμένους, οφείλουμε να αξιοποιήσουμε με πιο αποτελεσματικό τρόπο τις όποιες δυνατότητες πρόσβασης παρουσιάζονται για οργανωμένες επισκέψεις στα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς. Οι επισκέψεις αυτές, παρά τις αδυναμίες τους, τυγχάνουν εκτίμησης από τους Εθνοφρουρούς αλλά και από στελέχη της Εθνικής Φρουράς. Δηλώνουμε την εναντίωσή μας σε όσες απόψεις ακούγονται από κάποια κόμματα για μετατροπή της Εθνικής Φρουράς σε μισθοφορικό στρατό, με μισθοφόρους οπλίτες, όπως και τη συμμετοχή μας σε διεθνείς ιμπεριαλιστικές αποστολές.

Η ΕΔΟΝ θα συνεχίσει να στέκεται δίπλα στους νέους εθνοφρουρούς και θα συνεχίσει να πιέζει, για να επιτευχθεί η ποιοτική αλλαγή μέσα στην Εθνική Φρουρά. Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι στο πρόγραμμα διακυβέρνησης Χριστόφια περιλαμβάνονται ουσιαστικές και σημαντικές προτάσεις της ΕΔΟΝ σχετικά με την Εθνική Φρουρά. Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι κάποιες από τις προτάσεις αυτές ήδη υλοποιούνται, αλλά επιβάλλεται να καταβάλουμε τις αναγκαίες προσπάθειες από πλευράς μας υποβοηθώντας την Κυβέρνηση να υλοποιήσει το πρόγραμμά της στα ζητήματα που αφορούν τους στρατιώτες.

 

(δ) Δικαίωμα στην Αξιοπρέπεια – Αγώνας για Αξιοκρατία

Αξιοκρατία σημαίνει αξιοποίηση στους διάφορους τομείς της κοινωνίας των πραγματικά αξιότερων ανθρώπων. Αυτό είναι το ιδανικό που πρέπει κάθε ευνομούμενη κοινωνία να επιδιώκει.

Η δεκαετής διακυβέρνηση της δεξιάς επέτεινε δυστυχώς το καρκίνωμα του ρουσφετιού, της αναξιοκρατίας, της νοοτροπίας του βολέματος και του εύκολου κέρδους, ενώ επέβαλε την κομματικοποίηση του δημόσιου τομέα και την κακοδιαχείριση στον μέγιστο βαθμό. Τα φαινόμενα αυτά είχαν καταστεί κοινωνική μάστιγα με συνεπακόλουθο την ενίσχυση της σήψης και διαφθοράς στην κυπριακή κοινωνία, φαινόμενα τα οποία ιδιαίτερα σε συνθήκες ημικατοχής υποθηκεύουν όχι μόνο το μέλλον της κοινωνίας μας αλλά και της χώρας μας.

Η ανάληψη της διακυβέρνησης του τόπου από τον συν. Δημήτρη Χριστόφια, αποτελεί το ποιοτικό εκείνο διαφοροποιό στοιχείο, που είναι ουσιαστικά το εχέγγυο για μια διαφορετική πορεία με στόχο την αναστήλωση των θεσμών και των αξιών στον τόπο μας. Η διαδικασία αυτή όμως δεν είναι εύκολη, διότι οι νοοτροπίες αυτές, που προϋπήρχαν, αλλά καλλιεργήθηκαν έντονα από προηγούμενες κυβερνήσεις, έχουν ριζώσει βαθιά στη συνείδηση της κυπριακής κοινωνίας, σε βαθμό που να θεωρούνται φυσιολογικές. Θα απαιτηθεί χρόνος και θυσίες, αφού η δημιουργία αναχωμάτων αντίστασης δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Ως ΕΔΟΝ πιστεύουμε ότι χρειάζεται μεγάλος αγώνας, χωρίς ταλαντεύσεις και ημίμετρα, προκειμένου να επέλθει η ποιοτική αλλαγή. Έχουμε όμως την πεποίθηση ότι διέξοδος υπάρχει, ανεξαρτήτως αν αυτή θα είναι, μακροχρόνια διαδικασία. Πρωταρχικό καθήκον είναι να απαντάς στις αναξιοκρατικές πρακτικές όχι με το ίδιο νόμισμα, αλλά με την πρόταξη αρχών και θεσμών. Αξιοκρατία μπορεί να επιτευχθεί με την εμμονή και την ενίσχυση των ήδη υφιστάμενων θεσμών, με τη θέσπιση νομοθεσίας και την εφαρμογή πολιτικών τομών εκεί και όπου χρειάζεται. Το πιο σημαντικό όμως είναι η ύπαρξη της αναγκαίας πολιτικής βούλησης για εφαρμογή αρχών στα ζητήματα αξιοκρατίας, μια θέληση που η υφιστάμενη κυβέρνηση απόδειξε έμπρακτα ότι διαθέτει. Ο διορισμός της νέας Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας αποτέλεσε θετικό δείγμα γραφής ως προς την αξιοπιστία αυτού του θεσμού και αναμένουμε ότι θα λειτουργεί ορθά και αξιοκρατικά, χωρίς σκοπιμότητες και αποκλεισμούς.

Είναι επίσης απαραίτητη προϋπόθεση, για να καλλιεργηθούν σωστές αξίες, ιδανικά και πρότυπα στην κοινωνία, αλλά και να μπορέσει η κοινωνία να αποκαλύψει και να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της προς όφελος του πολίτη.

Οι σχέσεις κράτους-πολίτη αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στην πορεία υλοποίησης ενός προγράμματος αξιοκρατίας. Το πώς αυτές θα οικοδομηθούν θα αποτελέσει και τη βάση πάνω στην οποία θα κτιστούν οι προσπάθειες αναστήλωσης θεσμών και αξιών. Η οικοδόμηση ενός σύγχρονου κράτους θα αποτελεί το εφαλτήριο για την πραγματική και ουσιαστική αλλαγή. Ένα κράτος με επίκεντρο της προσοχής του τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Ο εκσυγχρονισμός και η αξιοκρατία πρέπει να προάγουν τη χρηστή διοίκηση, την αξιοκρατία, τη διαφάνεια, την ισονομία και ισοπολιτεία, το σεβασμό προς τον πολίτη και τα δικαιώματά του.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια στον τομέα της αξιοκρατίας έχει καταγραφεί πρόοδος, όπως κατέδειξε η μείωση προσφυγών κατά των αποφάσεων της ΕΔΥ και της ΕΕΥ, με την εφαρμογή της νομοθεσίας και την εισαγωγή αντικειμενικών κριτηρίων στην πρόσληψη εκτάκτων στην Δημόσια Υπηρεσία, τη μη κατάργηση του καταλόγου διοριστέων,  την εισαγωγή του συστήματος μοριοδότησης για τις μεταθέσεις στην Εθνική Φρουρά κ.ά.  Υπάρχει όμως ακόμα πολύς δρόμος για να διανύσουμε.

Για την πάταξη της αναξιοκρατίας και την προαγωγή της αξιοκρατίας προτείνουμε τα πιο κάτω μέτρα:

• Επέκταση και εμβάθυνση με θεσμικό τρόπο, αντικειμενικών, αδιάβλητων διαδικασιών για τις προσλήψεις, προαγωγές, αποσπάσεις, μεταθέσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, μέσα από τις οποίες θα ελαχιστοποιείται ο ρόλος του υποκειμενικού παράγοντα.
• Περαιτέρω προώθηση της διαφάνειας σ΄ όλα τα επίπεδα και σ΄ όλα τα στάδια αξιολόγησης υποψηφίων στην ευρύτερη Δημόσια Υπηρεσία.
• Διατήρηση της φιλοσοφίας και εκσυγχρονισμός του καταλόγου διοριστέων στην Δημόσια Εκπαίδευση.
• Αναβαθμισμένη αναγνώριση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων ως κριτήρια προσλήψεων και προαγωγών.
• Λήψη μέτρων χρηστής διοίκησης, όπως περιορισμός της ανεξέλεγκτης διακριτικής εξουσίας όλων των βαθμίδων διοίκησης, ψήφιση νομοθεσίας για τις πολιτικές και αστικές ευθύνες των δημοσίων προσώπων, εφαρμογή ολοκληρωμένου χάρτη των δικαιωμάτων του πολίτη.
• Ενίσχυση των θεσμών παρακολούθησης και ελέγχου της άσκησης εξουσίας.
• Βελτίωση του συστήματος μοριοδότησης για τις μεταθέσεις των στρατευμένων.
• Οι νέοι θα πρέπει να ανοίξουν το δικό τους μέτωπο αγώνα κατά της αναξιοκρατίας μέσα από την οργανωμένη συμμετοχή και δράση. Η απογοήτευση δεν πρέπει να τους οδηγεί στο περιθώριο, γιατί έτσι η κατάσταση θα διαιωνίζεται. Τα οποιαδήποτε μέτρα, για να λειτουργήσουν, χρειάζονται την ανάλογη λαϊκή στήριξη και πίεση.

 

(ε) Οι Νέοι Εργαζόμενοι και η ΕΔΟΝ

Δικαίωμα στη Δουλειά – Δουλειά με Δικαιώματα

Σκιαγραφώντας την παρούσα κατάσταση της εργαζόμενης νεολαίας δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε ότι αυτή εισέρχεται στην αγορά εργασίας με το κεφάλαιο να εντείνει την προσπάθειά του για ένταση του βαθμού εκμετάλλευσης με την επιβολή χαμηλών μισθών, χωρίς ασφάλιση και χωρίς συλλογικές συμβάσεις. Ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού και η απειλή της ανεργίας έχουν δυσχεράνει τη θέση των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας ανά το παγκόσμιο.

Οι εργοδότες και το μεγάλο κεφάλαιο εντείνουν συνεχώς τις επιθέσεις τους ενάντια στα δικαιώματα των εργαζομένων. Κυρίαρχη θέση σ’ αυτές τις προσπάθειες καταλαμβάνουν οι πολιτικές απορύθμισης της εργασίας, με την προώθηση των λεγόμενων ευέλικτων μορφών απασχόλησης, διεύρυνσης του χρόνου εργασίας, επίθεσης ενάντια στον κοινωνικό χαρακτήρα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η οργανωμένη επέλαση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην Κύπρο έβρισκε το ιδανικότερο πλαίσιο στήριξης κατά τη δεκαετή διακυβέρνηση του ΔΗΣΥ. Αυτή η στήριξη σταμάτησε με την αλλαγή στη διακυβέρνηση το 2003, ενώ με τη σημαντική συνεισφορά του ΑΚΕΛ επιτεύχθηκαν αρκετά προς την ορθή κατεύθυνση, παρόλο που από ένα σημείο και μετά παρουσιάστηκαν διολισθήσεις.

Η εκλογή στη διακυβέρνηση του συν. Δημήτρη Χριστόφια αποτέλεσε κομβικό σημείο στην προσέγγιση της πολιτείας προς τους νέους εργαζόμενους. Το πρόγραμμα διακυβέρνησης του συν. Δημήτρη Χριστόφια αποτελεί το προοδευτικότερο και πιο φιλολαϊκό πρόγραμμα που κατατέθηκε ποτέ ενώπιον του Κυπριακού λαού. Η διαφορά φιλοσοφίας που χαρακτηρίζει τη νέα κυβέρνηση αποτυπώθηκε ήδη με τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, χωρίς καμία επέκταση του ορίου αφυπηρέτησης. Η μη επέκταση του ορίου αφυπηρέτησης υπήρξε για τους νέους εργαζόμενους και την κυπριακή νεολαία ευρύτερα η βασικότερη διεκδίκηση των τελευταίων χρόνων με μπροστάρη την ΕΔΟΝ. Παράλληλα αυξήθηκε ουσιαστικά το όριο του κατώτατου μισθού φτάνοντας στο μισό του εθνικού διάμεσου, ενώ είναι πρόθεση της νέας κυβέρνησης η έναρξη διαλόγου με αντικείμενο την αποκατάσταση της ΑΤΑ.

Την ίδια στιγμή σημαντική είναι η στήριξη στα νέα ζευγάρια με την απόφαση για παροχή δωρεάν εκπαίδευσης νεαρών ζευγαριών σε θέματα δεξιοτήτων ζωής μέσω των επιμορφωτικών προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και με τη δρομολόγηση της δημιουργίας δύο εξειδικευμένων Γραφείων για θέματα οικογένειας και παιδιού. Σημαντική βοήθεια στα νεαρά ζευγάρια για απερίσπαστη είσοδο στην αγορά εργασίας αποτελεί η απόφαση για επέκταση των δημόσιων βρεφονηπιοκομικών σταθμών στους τόπους κατοικίας.

Αισθητή βελτίωση υπάρχει και στη γενικότερη αντιμετώπιση  από την πλευρά της κυβέρνησης του κινήματος των εργαζομένων  όσον αφορά τα θέματα της διαδικασίας επίλυσης διαφορών, την ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων και τον σεβασμό των διαδικασιών κοινωνικού διαλόγου και τριμερούς συνεργασίας, καθώς και των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της εργαζόμενης νεολαίας η ΕΔΟΝ προτείνει:

• προώθηση μιας δικαιότερης πολιτικής εισοδημάτων, η οποία θα στηρίζει τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα και θα οδηγεί στην σμίκρυνση του χάσματος μεταξύ ψηλά και χαμηλά αμειβομένων,
• προώθηση θεσμικών και νομοθετικών ρυθμίσεων μέσα από τις οποίες οι εργαζόμενοι, χωρίς την παρέμβαση και την πίεση των εργοδοτών, να μπορούν ελεύθερα να ασκούν το δικαίωμα για συνδικαλιστική οργάνωση,
• υπεράσπιση του κοινωνικού χαρακτήρα και ρόλου του κράτους και προστασία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Η ΕΔΟΝ αντιστρατεύεται τις προσπάθειες από συγκεκριμένους πολιτικούς κύκλους για παράταση του ορίου αφυπηρέτησης και στηρίζει τις προσπάθειες της κυβέρνησης ενάντια σε μια τέτοια εξέλιξη,
• αυστηρή τήρηση της πολιτικής για μη επαναπρόσληψη συνταξιούχων στον ευρύτερο δη­μόσιο τομέα,
• αύξηση της άδειας και του επιδόματος μητρότητας,
• δημιουργία νέων βρεφονηπιοκομικών και παιδοκομικών σταθμών με κρατική φροντίδα ιδιαίτερα στην ύπαιθρο,
• εκσυγχρονισμός της δημόσιας υπηρεσίας και των σχεδίων υπηρεσίας εκεί και όπου χρειάζεται,
• αξιοποίηση των προγραμμάτων της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού για επαγγελματική και βιομηχανική κατάρτιση και εξειδίκευση,
• προώθηση με νομοθετικές ρυθμίσεις της εργοδότησης προσοντούχου επιστημονικού δυναμικού σε ζωτικούς τομείς της βιομηχανίας,
• προτεραιότητα στην περαιτέρω ενίσχυση και προβολή των προγραμμάτων αυτοεργοδότησης,
• προώθηση ουσιαστικών μέτρων υγιεινής και ασφάλειας και διοργάνωσης σεμιναρίων επιμόρ­φωσης για την προστασία της ζωής και της υγείας των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς,
• λειτουργία δημόσιων ινστιτούτων επαγγελματικής κατάρτισης μεταλυκειακού επιπέδου με ένα ή δυο χρόνια σπουδών, έτσι ώστε να μην εξαναγκάζονται οι νέοι να προστρέχουν στις Ιδιωτικές Σχο­λές καταβάλλοντας σοβαρό οικονομικό αντίτιμο για την κατάρτισή τους,
• προώθηση θεσμικών και νομοθετικών ρυθμίσεων για την κατοχύρωση ίσων δικαιωμάτων στην εργασία για τους νέους μετανάστες,
• αναβάθμιση της υπηρεσίας συμβουλευτικής αγωγής στο Υπουργείο Παιδείας κατά τρόπο που και η οικονομία να εξυπηρετείται και τα φαινόμενα της ανεργίας και της υποαπασχόλησης να αντιμε­τωπίζονται με επιτυχία.

 

Ανεργία

Η ανεργία έχει γίνει τρόπος ζωής για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους της καπιταλιστικής κοινω­νίας. Η ανεργία είναι φαινόμενο σύμφυτο του συστήματος αυτού και υπαγορεύεται από την αντικει­μενική δράση των νόμων που διέπουν την καπιταλιστική παραγωγή. Αποτέλεσμα αυτού του φαινο­μένου είναι ένα μέρος των εργαζομένων να μετατρέπεται σε πλεονάζοντα εργατικό πληθυσμό συ­γκροτώντας έτσι μια εφεδρική στρατιά εργασίας. Ιδιαίτερα μετά την εκδήλωση της παγκόσμιας κρίσης, τα οποιαδήποτε μέτρα που παίρνονται δεν αποσκοπούν σε μείωση παρά μόνο σε περιορισμό του ρυθμού αύξησης της ανεργίας.  Ταυτόχρονα εφευρίσκονται από το σύστημα άλλοι τρόποι εξωραϊσμού της κατάστασης με τη μέτρηση της λεγόμενης «επίσημης» ανεργίας.

Ο αποκλεισμός από την εργασία ενός όλο και αυξανόμενου αριθμού ατόμων και ιδιαίτερα νέων αποτελεί ουσιαστικά καταδίκη σε ζωή μόνιμης αβεβαιότητας που μπορεί να οδηγήσει σε βιολογικό θάνατο. Ο αποκλεισμός αυτού του αριθμού των ανθρώπων από τη λειτουργία της καπιταλιστικής κοινωνίας οδηγεί μοιραία στην ραγδαία αύξηση της εγκλη­ματικότητας, περιθωριοποίηση της νεολαίας, αυτοκτονίες, ναρκωτικά, έξαρση του ρατσισμού κ.λπ. Αυτά τα φαινόμενα κάθε άλλο παρά είναι άγνωστα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις ΗΠΑ.

Μέσα σε αυτή την παγκόσμια πραγματικότητα, η Κυπριακή κυβέρνηση, του συν. Δημήτρη Χριστόφια, καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για καταπολέμηση του φαινομένου αυτού στην Κύπρο και μέχρι στιγμής έχει πετύχει να βρίσκεται η χώρα σε σημαντικά καλύτερη θέση από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ε.Ε., παρόλο που η ανεργία και εδώ σημειώνει αύξηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι και με αυτά τα διεθνή δεδομένα η κυβέρνηση κατόρθωσε να σημειώσει ακόμη και μείωση στο ποσοστό ανεργίας στους νέους μέσα στην Άνοιξη του 2009.

Χαρακτηριστικές προσπάθειες της κυβέρνησης αποτελούν:

• Ο εκσυγχρονισμός και αναδιοργάνωση των υπηρεσιών απασχόλησης με στόχο να εφαρμόσουν μια ενεργητική και πολυδιάστατη πολιτική απασχόλησης και να πάψουν να λειτουργούν μόνο ως γραφεία καταγραφής των ανέργων για σκοπούς ανεργιακού επιδόματος. Σήμερα λειτουργούν τέσσερα Επαρχιακά Γραφεία και δέκα Τοπικά Γραφεία στελεχωμένα με εξειδικευμένους Συμβούλους Απασχόλησης.
• Το σχέδιο παροχής βοήθειας σε ανέργους και υποαπασχολούμενους πτυχιούχους, να περιλαμβάνει την παροχή χορηγιών και δανείων με ευνοϊκούς όρους,  καθώς και την αύξηση του μέγιστου ποσού χρηματοδότησης.
• Η λήψη μέτρων στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης της παράνομης εργοδότησης μεταναστών, θύματα της οποί­ας είναι πρώτιστα οι ίδιοι οι μετανάστες.
• Η στρατηγική για την απασχόληση αλλοδαπών, που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, με στόχο την καλύτερη διαχείριση των ροών ξένου εργατικού δυναμικού.
• Η εισαγωγή νέου έκτακτου σχεδίου επιμόρφωσης ανέργων με στόχο τη βελτίωση των γνώσεων και δεξιοτήτων τους και επανένταξή τους στην απασχόληση.
• Η εισαγωγή προγραμμάτων συνεχιζόμενης κατάρτισης για εργοδοτούμενους,  που ενδέχεται να υποαπασχολούνται λόγω προβλημάτων σε επιχειρήσεις.

Οι προτάσεις μας για περιορισμό του προβλήματος της ανεργίας είναι οι ακόλουθες:

• Αναβάθμιση του επαγγελματικού προσανατολισμού και της συμβουλευτικής αγωγής των νέων έτσι που να πάρει τις σωστές του διαστάσεις, ως ένας θεσμός χρήσιμος και καθοριστικός στην πλη­ροφόρηση και επαγγελματική επιλογή των νέων.
• Η περαιτέρω προώθηση προγραμμάτων για την εργοδότηση αποφοίτων Πανεπιστημίων και Ανώτερων σχολών.
• Ενθάρρυνση και παροχή βοήθειας για την εξαγωγή υπηρεσιών από Κύπριους επιστήμονες προς το εξωτερικό και προώθηση της Κύπρου γενικά ως κέντρου υπηρεσιών.
• Η μείωση των ωρών εργασίας και η εφαρμογή του 35ώρου αποτελεί έναν από τους βασικούς στό­χους στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Κίνημα. Ο στόχος αυτός δεν μπορεί παρά να βρίσκεται σταθερά και στο δικό μας ορίζοντα, όχι μόνο ως μέτρο αντιμετώπισης της ανεργίας, αλλά και ως προοπτική αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των εργαζομένων. Η εφαρμογή του 35ώρου να εφαρ­μοστεί, χωρίς μείωση των αποδοχών και αφαίρεση των εργατικών κεκτημένων.
• Αύξηση της εξάμηνης περιόδου παραχώρησης επιδόματος ανεργίας σε 12 μήνες και εισαγωγή κριτηρίων που να προσαρμόζουν το επίδομα στη βάση των αναγκών.
• Δωρεάν παραχώρηση στους ανέργους της κάρτας νέων.

Το Στεγαστικό Πρόβλημα των Νέων

Αν και η στέγη αποτελεί ουσιώδες κοινωνικό αγαθό για την εξασφάλιση του οποίου πρωταρχική ευ­θύνη έχει το κράτος, η έλλειψη μιας σωστής και ολοκληρωμένης πολιτικής αντιμετώπισης του προ­βλήματος για αρκετά χρόνια οδήγησε στην όξυνσή του ασκώντας πίεση ιδιαίτερα στους νέους.

Παράλληλα το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον τα τελευταία χρόνια οδήγησε το πρόβλημα σε ανησυχητικές διαστάσεις με αποτέλεσμα τα νεαρά ζευγάρια να μην έχουν ουσιαστικά τη δυνατότητα απόκτησης της δικής τους στέγης. Οι ιδιαίτερα ψηλές τι­μές των οικοπέδων και των διαμερισμάτων και το μεγάλο κόστος ανέγερσης στέγης  δυσχεραίνουν περισσότερο την απόκτηση στέγης ιδι­αίτερα για τους νέους.

Η κυβέρνηση του συν. Δημήτρη Χριστόφια με ταχύτατους ρυθμούς επεξεργάστηκε και εφάρμοσε ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική που στηρίζει στην πράξη τους νέους και τη δυνατότητα εξασφάλισης στέγης. Ιδιαίτερη προσοχή έδωσε στα προγράμματα στέγασης αναθεωρώντας, ενισχύοντας και εκσυγχρονίζοντας την κρατική στεγαστική πολιτική τόσο για τους πρόσφυγες όσο και για τους αυτόχθονες. Συγκεκριμένα:

• Δημιουργήθηκε ενιαίο στεγαστικό σχέδιο με αύξηση των χορηγιών για την ανέγερση ή αγορά στέγης και διεύρυνση του αριθμού των δικαιούχων. Ταυτόχρονα υπάρχει ο προσανατολισμός για περαιτέρω διεύρυνση του σχεδίου.
• Παραχωρήθηκαν 200 εκ. ευρώ με τη μορφή στεγαστικών δανείων του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης με μηδενικό επιτόκιο για 2 χρόνια.
• Δημιουργήθηκε στεγαστικό σχέδιο για διαχωρισμό και διάθεση κρατικών οικοπέδων σε φτωχές οικογένειες.
• Βελτιώθηκαν οι διαδικασίες έκδοσης Πολεοδομικής άδειας.
• Δόθηκε οικονομική βοήθεια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για την προώθηση συγκεκριμένης στεγαστικής πολιτικής προσαρμοσμένης στις ανά­γκες της κάθε περιοχής.
• Υπερδιπλασιάστηκε το στεγαστικό επίδομα για τους πρόσφυγες.
• Ενισχύθηκε η πιστωτική δυνατότητα του Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών προς ικανοποίηση των αιτήσεων για στεγαστικά δάνεια.

Ωστόσο για να επιλυθεί ριζικά και ουσιαστικά το οξύ αυτό πρόβλημα θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες. Θα πρέπει να επιδιωχθεί:

• επέκταση του διαχωρισμού χαλίτικης γης και παραχώρηση των οικοπέδων σε νεαρά ζευγάρια που έχουν πραγματική ανάγκη σε τιμή κόστους. Εκεί όπου απαιτείται, να απαλλοτριωθεί εκκλησιαστική και άλλη διαθέσιμη γη γι' αυτό το σκοπό,
• ανέγερση οικισμών ψηλής ποιότητας από το κράτος για εξυπηρέτηση των ασθενέστερων εισοδη­ματικά στρωμάτων. Συνέχιση της ανέγερσης καινούριων προσφυγικών συνοικισμών για αντικατά­σταση των πρώτων συνοικισμών χαμηλού κόστους,
• ίδρυση Κεντρικού Στεγαστικού Φορέα, ο οποίος θα παρακολουθεί, θα επεξεργάζεται και θα εφαρ­μόζει μια μακροπρόθεσμη ολοκληρωμένη κρατική στεγαστική πολιτική.

 

(στ) Δημιουργική Αξιοποίηση του Ελεύθερου Χρόνου

Πολιτισμός

Ένας ευρείας αποδοχής και έννοιας ορισμός είναι αυτός που καθορίζει τον πολιτισμό ως το σύνολο, το οποίο περιλαμβάνει τις γνώσεις, τις πεποιθήσεις, την τέχνη, την ηθική, το δίκαιο, τα έθιμα και κάθε άλλη ικανότητα και επίτευγμα μιας κοινωνίας.

Για εμάς, ως πολιτική οργάνωση νεολαίας της αριστεράς, ο πολιτισμός αποτελεί ένα ειδικό χαρακτηριστικό της κοινωνίας  και αντικατοπτρίζει το επίπεδο της ιστορικής της  εξέλιξης. Αποτελεί έκφραση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση και την κοινωνία και ειδική έκφραση της ανάπτυξης των δημιουργικών δυνάμεων και ικανοτήτων του ατόμου. Έτσι ο πολιτισμός περιλαμβάνει τόσο τα έμπρακτα αποτελέσματα της δραστηριότητας των ανθρώπων, όπως έργα τέχνης, τεχνικές εγκαταστάσεις, αποτελέσματα γνώσης, αλλά και τα όσα αυτά συνεπάγονται, δηλαδή τη δημιουργία επαγγελματικών γνώσεων, δεξιοτήτων και πρακτικών, τη διαμόρφωση ενός επιπέδου πνευματικής και ηθικής ανάπτυξης, τη δημιουργία μορφών αμοιβαίας επικοινωνίας των ανθρώπων.

Συνεπώς ο πολιτισμός, όπως εμείς τον αντιλαμβανόμαστε είναι φαινόμενο ιστορικό και συνάμα ταξικό. Σαν φαινόμενο βρίσκεται σε διαλεκτική σχέση με την κοινωνία στα πλαίσια της οποίας αναπτύσσεται, από τη μια αντανακλά και καταγράφει την  εκάστοτε ιστορικά διαμορφωμένη κοινωνική πραγματικότητα αλλά από την άλλη επενεργεί πάνω σε αυτή. Μπορεί δηλαδή είτε να καθυποτάσσεται και να υπηρετεί τα κυρίαρχα στοιχεία μιας δοσμένης κοινωνίας είτε από την άλλη να διαμορφώνει και να καλλιεργεί μιαν εναλλακτική πρόταση για το μέλλον της κοινωνίας.

Αποστολή του πολιτισμού κατά τη δική μας αντίληψη θα πρέπει να είναι η δημιουργία κριτικά σκεφτόμενων ανθρώπων, η διαπαιδαγώγηση και η συμβολή του στη διαμόρφωση μιας κοινωνίας ποιοτικά ανώτερης. Αντιλαμβανόμαστε τον πολιτισμό ως στοιχείο που διαμορφώνει τις πνευματικές, υλικές και ηθικές αξίες ενός λαού, τα αισθητικά του κριτήρια, τα πρότυπά του, τη στάση του έναντι στους άλλους λαούς.

Στις μέρες μας, στην εποχή της επέλασης των πιο αντιδραστικών δυνάμεων του καπιταλιστικού κόσμου θυματοποιείται και ο πολιτισμός. Η επιδίωξη του μέγιστου δυνατού κέρδους σε χρόνο ρεκόρ και έναντι οποιουδήποτε τιμήματος οδηγεί στην καταβαράθρωση ιδεών και αξιών, ισοπεδώνει τη διαφορετικότητα δημιουργώντας ένα τυποποιημένο είδος ανθρώπου, που σκέφτεται ολοένα λιγότερο και δρα χωρίς να σκέφτεται. Τα ΜΜΕ διαδραματίζουν τον πιο καθοριστικό ρόλο. Κατά κανόνα προβάλλουν αδιάκοπα πολιτιστικά υποπροϊόντα, αποθεώνουν το «star system» και επιβάλλουν το «life style». Διαμορφώνεται ένας τρόπος ζωής στον οποίο αξίες, όπως η αλληλεγγύη, η ειρήνη, η ισότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, η αγάπη και ο έρωτας, δεν «βρίσκονται στη μόδα», δεν κατέχουν καμιά απολύτως θέση. Έτσι δημιουργείται ένα κοινωνικό εποικοδόμημα, το οποίο αναπαράγει τις καπιταλιστικές «αξίες» στην πιο εκχυδαϊσμένη τους μορφή.

Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα διαμορφώνονται δύο εναλλακτικές επιλογές:

Είτε τα σημερινά κυρίαρχα στοιχεία του πολιτισμού να εξελιχθούν στο μεγάλο αδερφό που θα καθυποτάξει τον άνθρωπο και θα οδηγήσει στην πλήρη χειραγώγηση της ανθρώπινης κοινωνίας,

είτε ο πολιτισμός να μετατραπεί σε ζωτικό μοχλό πολιτικής και κοινωνικής ανάτασης διαμορφώνοντας μια κοινωνία που θα αρνείται να βιώσει το εφήμερο και τη σάπια υποκουλτούρα, αλλά θα προβάλει έναν αυθεντικό τρόπο ζωής και ένα πρότυπο ανθρώπου που θα δημιουργεί τη ζωή, θα διεκδικεί το αύριο και θα αγωνίζεται για ένα καλύτερο μέλλον.

Η ΕΔΟΝ είναι από το χαρακτήρα και την ιδεολογία της στρατευμένη σε αυτή την προσπάθεια. Μέσα από την ιστορική της πορεία ανέπτυξε ένα πολιτιστικό κίνημα, το οποίο μεταφέρει τις αληθινές πολιτιστικές αξίες, ενθαρρύνει την ερασιτεχνική καλλιτεχνική δημιουργία, προβάλλει το έργο των Κυπρίων δημιουργών, διατηρεί και αναδεικνύει την πολιτιστική μας κληρονομιά, αλλά και έρχεται σε επαφή με τον πολιτισμό και τις παραδόσεις άλλων χωρών.

Για την ανάπτυξη της πολιτιστικής δημιουργίας προτείνουμε:

• αύξηση των κονδυλίων που διατίθενται για την ενίσχυση των Κυπριακών πολιτιστικών δυνάμεων και ειδικά των νέων καλλιτεχνών,
• θεσμοθέτηση  φεστιβάλ, όπου θα προβάλλεται και θα στηρίζεται η κυπριακή πολιτιστική παραγωγή, με την αρωγή της πολιτείας,
• έλεγχος και πρόνοια, ώστε παραγωγές που στηρίζονται από την πολιτεία, να είναι πραγματικά προσιτές στο ευρύ κοινό και όχι να καθίστανται προνόμιο για μια μερίδα του λαού λόγω του κόστους του εισιτηρίου εισόδου,
• να αποτελέσει για την πολιτεία προτεραιότητα η περαιτέρω ουσιαστική αξιοποίηση των καλλιτεχνικών δυνάμεων του τόπου, για την ενίσχυση του αγώνα του κυπριακού λαού για επανένωση, μέσα από την προβολή της κυπριακής καλλιτεχνικής δημιουργίας στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και μέσα από πρωτοβουλίες κοινής δράσης ε/κ και τ/κ καλλιτεχνικών δυνάμεων,
• εκ βάθρων αναβάθμιση της πολιτιστικής υποδομής τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο με τη δημιουργία μεγάρου μουσικής, κρατικής πινακοθήκης και πολιτιστικών πολύκεντρων,
• περαιτέρω ενθάρρυνση και στήριξη της ερασιτεχνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας,
• ενίσχυση της πολιτιστικής παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με αποκορύφωμα την ίδρυση Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών,
• ίδρυση αρχείου και τράπεζας πολιτιστικής κληρονομιάς και ολοκλήρωσης της προσπάθειας σύστασης ενιαίας αρχής πολιτισμού,
• ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για ορθολογιστική πολιτιστική ανάπτυξη,
• συμμετοχή των δημιουργών στις αποφάσεις και την υλοποίηση της πολιτιστικής πολιτικής του κράτους.

 

Αθλητισμός

Η ανάπτυξη αθλητικής δραστηριότητας στους νέους συμβάλει σημαντικά  στην δημιουργική αξιοποίηση του ελευθέρου χρόνου, στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, στην σωματική και πνευματική τους υγεία, την καλλιέργεια των δεξιοτήτων και του χαρακτήρα τους μέσα από την ανάπτυξη της ευγενούς άμιλλας. Συμβάλλει στην ανάπτυξη αντιστάσεων ενάντια στη μάστιγα των ναρκωτικών και άλλων εξαρτήσεων, τη βία και εγκληματικότητα, αλλά και την μαζική υποκουλτούρα που κατακλύζει τους νέους.

Η ΕΔΟΝ δεν αντιμετωπίζει τον αθλητισμό ως ενασχόληση μόνο για τους εκλεκτούς και τους πρωταθλητές, αγωνιζόμαστε και απαιτούμε από την πολιτεία διεύρυνση των προϋποθέσεων μαζικής άθλησης των νέων. Παράλληλα πιστεύουμε στην ανάγκη καλλιέργειας και ανάπτυξης του αγωνιστικού αθλητισμού, ο οποίος συμβάλλει στην προβολή της πατρίδας μας με τις διεθνείς αθλητικές επιτυχίες και συμμετοχές, κάτι που προϋποθέτει σύγχρονες εγκαταστάσεις, επιστημονική προετοιμασία και κίνητρα για τους αθλητές που δεν θα περιορίζονται μόνο σε οικονομικά.

Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού και η επιδίωξη επίτευξης του μέγιστου κέρδους έχει αναιρέσει αυτά τα χαρακτηριστικά που έπρεπε να υπηρετεί ο αθλητισμός. Αντίθετα ο αθλητισμός, ολοένα γίνεται υπόθεση των λίγων και των εκλεκτών, η χρήση αναβολικών παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, ενώ η διαπλοκή στο χώρο του αθλητισμού διεθνώς δίνει και παίρνει. Για μας ο αθλητισμός είναι λαϊκό δικαίωμα στο οποίο όλοι ανεξαιρέτως πρέπει να έχουν τη δυνατότητα εύκολης πρόσβασης.

Για την ανάπτυξη του αθλητισμού προτείνουμε:

• Αναβάθμιση του σχολικού αθλητισμού. Το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τον ΚΟΑ να μελετήσουν και να προωθήσουν μέτρα για την αναβάθμιση του σχολικού αθλητισμού. Η διοργάνωση σχολικών πρωταθλημάτων σε τοπικό, επαρχιακό και παγκύπριο επίπεδο θα βοηθήσει στη δημιουργία αθλητικής συνείδησης και την ανάδειξη ταλέντων.
• Μαζικοποίηση του αθλητισμού μέσα από την επέκταση του προγράμματος «Αθλητισμός Για Όλους» με αναβάθμιση του ρόλου του και την εκπόνηση νέων εξειδικευμένων προγραμμάτων που θα απευθύνονται σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού.
• Περαιτέρω επέκταση του προγράμματος του ΚΟΑ για τον κοινωνικό αθλητισμό με την ενεργό συμμετοχή των Τοπικών αρχών, που να στοχεύει στη δημιουργία μικρών και απλών αθλητικών εγκαταστάσεων σε ενορίες και κοινότητες με δικαίωμα πρόσβασης σε όλους τους πολίτες. Στους χώρους αυτούς να υπάρχει επιστημονική υποστήριξη π.χ. γυμναστές.
• Δημιουργία Τμήματος Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
• Αναβάθμιση του Κέντρου Αθλητικών Ερευνών Κύπρου (ΚΑΕΚ) και αξιοποίηση των κονδυλίων έρευνας της Ε.Ε.
• Αναγνώριση του ρόλου του τοπικού αθλητικού σωματείου στην ανάπτυξη του αθλητισμού στον τόπο μας και ενίσχυση του ρόλου αυτού μέσα από προγράμματα που θα προωθούν τη συμμετοχή των νέων.
• Ο ΚΟΑ μέσα από συζήτηση και προβληματισμό να επεξεργαστεί προγράμματα για την ανάπτυξη του αγροτικού ποδοσφαίρου που τα τελευταία χρόνια υποβαθμίζεται όλο και περισσότερο.
• Αξιοποίηση των σχολικών αθλητικών χώρων, στις ώρες που δεν χρησιμοποιούνται για τις σχολικές ανάγκες.
• Συνεχής επιμόρφωση και εκπαίδευση των αθλητών και στελεχών του αθλητισμού και υιοθέτηση σύγχρονων προσεγγίσεων και μεθόδων για την ανάπτυξη του αθλητισμού.
• Επεξεργασία πλάνου με τη συνεργασία κράτους, πολιτικών κομμάτων, οργανώσεων νεολαίας, αθλητικών σωματείων και όλων των φορέων που ασχολούνται με τον αθλητισμό για την καταπολέμηση του φαινομένου της βίας στα γήπεδα. Ένα πλάνο που πρέπει να έχει ως στόχο την πρόληψη και όχι την καταστολή.
• Το ντόπινγκ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς του αθλητισμού, αλλά και ανασταλτικό παράγοντα για την σωστή του ανάπτυξη. Οι προσπάθειες για αντιμετώπισή του πρέπει να ενισχυθούν ακόμη περισσότερο από πλευράς του ΚΟΑ με τη στήριξη και παροχή κάθε βοήθειας στην Εθνική Επιτροπή Αντί-Ντόπινγκ.
• Συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την καταπολέμηση του φαινομένου του ρατσισμού στον αθλητισμό αλλά και των νεοφασιστικών φαινομένων.
• Ο εκδημοκρατισμός και η εξυγίανση του αθλητισμού παραμένουν κυρίαρχοι στόχοι, παρά το σημαντικό έργο που έχει επιτελεστεί τα τελευταία χρόνια. Φαινόμενα, όπως τα κλειστά κυκλώματα και το παρασκήνιο εξακολουθούν να λειτουργούν στη βάση κομματικών, οικονομικών και προσωπικών συμφερόντων. Η προσπάθεια για το ξήλωμά τους χρειάζεται να συνεχιστεί και να ενταθεί.
• Για την ανάπτυξη του αθλητισμού και στον τόπο μας, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς τα αρμόδια σώματα με την εξυγίανση θεσμών και δομών του αθλητισμού, εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση της αθλητικής δικαιοσύνης.

Διακοπές και Τουρισμός

Η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου αποτελεί προϋπόθεση για τη σωστή και πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του κάθε νέου και νέας. Πέραν από τον αθλητισμό και τον πολιτισμό, ο τουρισμός αποτελεί επίσης μια δυνατότητα για ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Παράλληλα η περίοδος διακοπών είναι αναγκαία, για να μπορούν οι άνθρωποι να ξεκουραστούν, σωματικά και ψυχικά, από τους εξαντλητικούς ρυθμούς ζωής που επιβάλλει η καπιταλιστική κοινωνία και να αντεπεξέλθουν της καθημερινής ρουτίνας, της εργασίας και των υπόλοιπων υποχρεώσεων. Στο σημερινό στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισμού, ακόμη και το αυτονόητο δικαίωμα σε διακοπές δεν είναι δεδομένο για όλους.

Η ΕΔΟΝ, αντιμετωπίζει τον τουρισμό ως δικαίωμα στο οποίο θα πρέπει να έχουν εύκολη και φτηνή πρόσβαση όλοι οι νέοι και νέες της Κύπρου. Ταυτόχρονα όμως θεωρούμε τον τουρισμό ως μέσο επαφής των νέων με τα επιτεύγματα του πολιτισμού της Κύπρου αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο και κατ’ επέκταση ως εκπαιδευτικό μέσο.

Για την επίτευξη του πιο πάνω στόχου διεκδικούμε:

• Τη δημιουργία πολυδύναμων ξενώνων νέων, στους οποίους οι νέοι θα μπορούν να περάσουν δημιουργικά και με χαμηλό κόστος την περίοδο των διακοπών τους.
• Την αναβάθμιση των υφιστάμενων και δημιουργία νέων κατασκηνωτικών χώρων (camping) στους οποίους οι νέοι να μπορούν να περάσουν τις διακοπές τους με ελάχιστο κόστος.
• Τον εμπλουτισμό των προγραμμάτων, στα πλαίσια του κοινωνικού τουρισμού που να απευθύνονται ειδικά στους νέους με χαμηλά εισοδήματα.
• Την καθιέρωση προγραμμάτων μέσω του ΟΝΕΚ για την αξιοποίηση κονδυλίων που να προσφέρονται σε νέους που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στο τουριστικό προϊόν είτε της Κύπρου είτε άλλων χωρών.
• Την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων που προωθούν και στηρίζουν την κινητικότητα των νέων και προς την κατεύθυνση του τουρισμού.

 

(ζ) Όχι σε Όλα τα Ναρκωτικά

Η κύρια πηγή γέννησης και τροφοδότησης του προβλήματος διακίνησης εξαρτησιογόνων ουσιών είναι το ίδιο το στάδιο κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και ειδικότερα με τα προβλήματα, τα αδιέξοδα, τις ανασφάλειες που δημιουργεί η σύγχρονη καπιταλιστική πραγματικότητα στους νέους.

Οι νέοι μεγαλώνουν σ΄ ένα κόσμο, όπου υπέρτατη αξία παρουσιάζεται το χρήμα και η απόκτησή του με κάθε τρόπο, θεμιτό ή αθέμιτο. Σ΄ ένα κόσμο σκληρού και ανελέητου ανταγωνισμού στις κοινωνικές σχέσεις, σ΄ ένα κόσμο της ανθρώπινης μοναξιάς, της έλλειψης επικοινωνίας σ΄ όλες τις σφαίρες τις ανθρώπινης δραστηριότητας. Σ΄ ένα κόσμο ξένο προς την ανθρώπινη φύση και τις ανθρώπινες ανάγκες, όπου την ανθρωπιά αντικαθιστά το χρήμα, την ανιδιοτέλεια ο φιλοτομαρισμός, την ειλικρίνεια η υποκρισία, την αλληλεγγύη και την αδελφοσύνη αντικαθιστούν ο ατομικισμός και ο ανελέητος ανταγωνισμός.

Ταυτόχρονα, στο σύστημα που χαρακτηρίζεται από την εμπορευματοποίηση των πάντων αποτελεί φυσιολογική εξέλιξη η αντιμετώπιση του ανθρώπου ως αναλώσιμου είδους από το οποίο μπορεί να εξαχθεί κέρδος. Το εμπόριο των ναρκωτικών θα συνεχίσει να υπάρχει όσο υπάρχει εμπόριο. Αποτελεί σάρκα από την σάρκα του καπιταλισμού και υπακούει στους νόμους αυτού του συστήματος.

Όλα τούτα σε συνδυασμό με την αδυναμία των βασικών θεσμών κοινωνικοποίησης των νέων να δημιουργήσουν τις απαιτούμενες αντιστάσεις και τη θωράκιση της νεολαίας απέναντι στο έντονα εχθρικό και αρνητικό κοινωνικό περιβάλλον, οδηγούν μερίδα της νεολαίας στην αναζήτηση υποκατάστατων ευτυχίας, ελευθερίας και αυτοπεποίθησης. Αυτά τα υποκατάστατα αντικειμενικά όχι μόνο δεν επιτυγχάνουν το στόχο τους, αλλά αντίθετα επιδρούν καταστροφικά στην προσωπικότητά τους, με ολέθριες συνέπειες για την υγεία τους και με τίμημα πολλές φορές την ίδιά τους τη ζωή.

Ο συν. Δημήτρης Χριστόφιας από την πρώτη στιγμή κατέδειξε την ύπαρξη ισχυρής πολιτικής βούλησης για αντιμετώπιση του προβλήματος θέτοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι την καταστολή. Ενδεικτική είναι η απόφαση για διάθεση 31 εκατομμυρίων για την εισαγωγή νέων θεραπευτικών προγραμμάτων και στοχευμένων δράσεων πρόληψης. Η εκπόνηση της Νέας Εθνικής Στρατηγικής ενάντια στα ναρκωτικά αποτελεί μια εξέλιξη που κινείται προς την ορθή κατεύθυνση και είναι απαραίτητο ως ΕΔΟΝ και ως η μεγαλύτερη πολιτική οργάνωση νεολαίας να συμβάλουμε ουσιαστικά στην υλοποίηση αυτής της στρατηγικής.

Κύριοι άξονες της Νέας Εθνικής στρατηγικής είναι η προσβασιμότητα, η παροχή υπηρεσιών βασισμένων σε κριτήρια ποιότητας, η γεωγραφική κάλυψη, ο έγκαιρος εντοπισμός ευάλωτων στη χρήση ατόμων, η κοινωνική επανένταξη, ο πλουραλισμός θεραπευτικών επιλογών και η μείωση της βλάβης.

Η προσπάθεια για αντιμετώπιση του προβλήματος περνά μέσα από τους αγώνες για άρση των κοινωνικών ανισοτήτων, αφού το πρόβλημα με βάση και επιστημονικά στοιχεία έχει σε μεγάλο βαθμό ταξικό χαρακτήρα, τους αγώνες για ολόπλευρη στήριξη της οικογένειας (συναισθηματική, υλική, επιμορφωτική), για αναβάθμιση του σχολείου μέσα από την υλοποίηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και την ριζική αλλαγή του προσανατολισμού του, ώστε να στοχεύει στην συναισθηματική και πνευματική καλλιέργεια των νέων και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Περνά επίσης μέσα από την ανάγκη για κοινωνικό έλεγχο των media και ιδιαίτερα για προστασία των νέων από τα τηλεσκουπίδια και τα άλλα προϊόντα μαζικής υποκουλτούρας που κατακλύζουν τους νέους από την ευαίσθητη παιδική τους ηλικία, καθώς και μέσα από τη δημιουργία συνθηκών υγιούς απασχόλησης της νεολαίας με έργα υποδομής, πολιτιστικού και αθλητικού χαρακτήρα.

Η θέση μας για αντιμετώπιση του προβλήματος βασίζεται σε ένα πλέγμα μέτρων για την πρόληψη - θεραπεία – κοινωνική επανένταξη. Αφετηρία της λογικής μας είναι: Να «πέφτουν» στα ναρκωτικά όλο και λιγότεροι νέοι, ενώ όλο και περισσότεροι που ζουν μέσα στο πρόβλημα να θεραπεύονται και να επανεντάσσονται. Η ΕΔΟΝ είναι κάθετα αντίθετη με τις προσεγγίσεις τεχνητού διαχωρισμού μεταξύ μαλακών και σκληρών ναρκωτικών αλλά και της νομιμοποίησής τους. Αυτή η πολιτική απέτυχε παταγωδώς οξύνοντας το πρόβλημα, αφού το ζητούμενο δεν είναι απλά η χρήση μιας βλαβερής ουσίας αλλά το «γιατί» της χρήσης, το τι συμβολίζει η χρήση, τι σύστημα αξιών και στάση ζωής συνοδεύει τη χρήση.

Η ΕΔΟΝ πιστεύει ότι για να δοθεί με επιτυχία η μάχη ενάντια στα ναρκωτικά χρειάζεται να  στρέψουμε την προσοχή μας στις κύριες αιτίες που δημιουργούν, συντηρούν και ενισχύουν το πρόβλημα, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη, στη λήψη μέτρων κοινωνικής προστασίας που δίνουν προοπτική, με την ενθάρρυνση της συμμετοχής και τη διαμόρφωση συνθηκών δημιουργικής απασχόλησης στον ελεύθερο χρόνο. Ειδικότερα αγωνιζόμαστε για:

• Δημιουργία κέντρου απεξάρτησης ανηλίκων.
• Επέκταση των Κέντρων πρόληψης σε όλη την Κύπρο.
• Εισαγωγή προγραμμάτων υποκατάστατων σε μια προσπάθεια μείωσης των θανάτων.
• Περαιτέρω ενίσχυση της δράσης και λειτουργίας του Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου.
• Εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, ώστε η προσοχή του νόμου να στρέφεται στους εμπόρους και όχι τους χρήστες.
• Πλήρη εφαρμογή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
• Εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου οικονομικής, ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης των οικογενειών των ουσιοεξαρτημένων.
• Διασφάλιση του κοινωνικού ελέγχου στα media σ΄ ό, τι αφορά τα αρνητικά πρότυπα που καλλιεργούν.
• Δημιουργία προϋποθέσεων υγιούς απασχόλησης της νεολαίας με ταχύτερη προώθηση των προγραμματισμένων έργων υποδομής.
• Επέκταση και εισαγωγή καινούριων προγραμμάτων και δράσεων για κοινωνική επανένταξη των νεαρών χρηστών.

 

(η) Αντικοινωνικοί νέοι ή αντινεανική κοινωνία;

Είναι απόλυτα λογικό σε μια καπιταλιστική κοινωνία, όπου υπέρτατες αξίες είναι ο πλουτισμός και ο καταναλωτισμός, όπου ο ανταγωνισμός αποτελεί το πιο ουσιαστικό στοιχείο του κοινωνικού γίγνεσθαι, οι νέοι να περιβάλλονται με αρνητικά πρότυπα.  Η αδυναμία των νέων να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της κοινωνίας τους οδηγεί σε αντικοινωνική συμπεριφορά. Τα αίτια για την αντικοινωνική συμπεριφορά τους πρέπει να αναζητηθούν στις κοινωνικές συνθήκες που μεγαλώνουν και ζουν.

Ιδιαίτερα επιρρεπείς στο φαινόμενο της παραβατικότητας βρίσκονται οι νέοι που προέρχονται από τις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις του πληθυσμού. Αυτό επιβεβαιώνει τον ταξικό χαρακτήρα του φαινομένου και καταδεικνύει ότι τα εν γένει χαρακτηριστικά του καπιταλισμού, όπως αυτά της οικονομικής ανισότητας, της κοινωνικής αδικίας, της ανυπαρξίας ίσων ευκαιριών στη ζωή των νέων και της αποξένωσης, αποτελούν τη βασική γενεσιουργό αιτία τέτοιων φαινομένων.

Παράλληλα, η έλλειψη μέσων και ευκαιριών για υγιή απασχόληση και ψυχαγωγία, η στέρηση ευκαιριών για συμμετοχή των νέων στα κοινά, ο περιορισμός των δυνατοτήτων που τους παρέχονται για ανάπτυξη των κοινωνικών και δημιουργικών τους ικανοτήτων, το κοινωνικό κατεστημένο που δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη των νέων για κατανόηση και ενθάρρυνση, που θέτει σε αμφισβήτηση το λόγο ύπαρξης της άποψής τους και τις ικανότητές τους, είναι επιπρόσθετες αιτίες που οδηγούν τους νέους στην περιθωριοποίηση.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος των ΜΜΕ, τα οποία μαζί με την  ανταγωνιστική κοινωνία επιβάλλουν την ισοπέδωση της διαφορετικότητας και της ελεύθερης έκφρασης, προωθούν την α-πολιτικοποίηση και την απαξίωση της ενασχόλησης με τα κοινά και προσπαθούν να δημιουργήσουν ανθρώπους – οπαδούς, μη σκεπτόμενους που παρασύρονται από το ένστικτο και τη στιγμιαία ικανοποίηση των αναγκών τους.

Το εκπαιδευτικό σύστημα, όπως υφίσταται σήμερα, προάγει τον ανταγωνισμό και το «ο κάθε ένας για τον εαυτό του», στερεί σε σημαντικό βαθμό από τους μαθητές την ελεύθερη έκφραση και το δικαίωμα στις αποφάσεις. Δυστυχώς προσφέρει κυρίως ακαδημαϊκές γνώσεις και σε μικρότερο βαθμό κοινωνική εκπαίδευση. Εξού και καθίσταται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη άμεσης υλοποίησης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.

Μέσα σ’ αυτό τον ασφυκτικό κλοιό προβάλλει εντονότερα η τάση των νέων για ανεξαρτητοποίηση και αμφισβήτηση, η ανάγκη έκφρασης της ιδιαιτερότητάς τους σε όλες τις εκδηλώσεις τους – την εξωτερική εμφάνιση, τον τρόπο συμπεριφοράς, στην παρέα, την ψυχαγωγία, τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Η κυβέρνηση του συν. Δημήτρη Χριστόφια καταβάλλει μια ευρύτερη προσπάθεια στον τομέα της πρόληψης που αφορά την εκπαίδευση, την οικογένεια και τη δημιουργία συνθηκών υγιούς απασχόλησης της νεολαίας, έχει συσταθεί μόνιμη επιτροπή εγκληματικότητας, έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του θεσμού των γονεϊκών συμβούλων, ενώ αναβαθμίζονται οι υπηρεσίες στήριξης προς τους κρατούμενους στις κεντρικές φυλακές. Η ΕΔΟΝ συνεχίζει να αγωνίζεται για απάμβλυνση του κοινωνικού προβλήματος της νεανικής παραβατικότητας με μέτρα προληπτικού κυρίως χαρακτήρα, όπως:

• Οικονομική και κοινωνική ενίσχυση των οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα.
• Δημιουργία ομάδων γονέων για επιμόρφωση των γονιών για τα θέματα διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους.
• Ανάπτυξη του θεσμού της Σχολής Γονέων με θέματα που αφορούν στην προαγωγή της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών.
• Αποφασιστική προώθηση της πρότασης για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και ιδιαίτερα των μέτρων που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της σχολικής αποτυχίας, του λειτουργικού αναλφαβητισμού, του σκασιαρχείου, του σχολικού αποκλεισμού και της μαθητικής διαρροής. Προς αυτή την κατεύθυνση θα βοηθούσε η παραπέρα ενίσχυση του τμήματος εκπαιδευτικής ψυχολογίας, η περαιτέρω επέκταση των ζωνών εκπαιδευτικής προτεραιότητας κ.ά.
• Δημιουργία ειδικού δικαστηρίου ανηλίκων και ειδικού – ξεχωριστού χώρου κράτησης των νέων παραβατών.
• Λήψη εξειδικευμένων μέτρων στην κατεύθυνση της πρόληψης για αντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα.
• Εξειδικευμένη στήριξη σε κρατούμενους για δημιουργία προϋποθέσεων κοινωνικής επανένταξής τους.
• Επέκταση του θεσμού του Κοινωνικού Λειτουργού με σκοπό την πρώιμη αντιμετώπιση των φαινομένων παραβατικής συμπεριφοράς.
• Επέκταση του θεσμού του Ανοικτού Σχολείου, ο οποίος προσφέρει την ευκαιρία στην τοπική κοινωνία για εναλλακτικές δραστηριότητες.

 

(θ) Ο αγώνας για το Περιβάλλον

Έχει πλέον καταστεί σαφές ότι η επέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον από τον άνθρωπο πραγματοποιείται διαχρονικά με τρόπο τέτοιο που υποτιμάται ή και αγνοείται εντελώς η σχέση του ανθρώπινου είδους με το σύνολο των άλλων ειδών και το οικοσύστημα που το περιβάλλει. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, προκαλούνται μικρές και μεγάλες καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον με σοβαρές επιπτώσεις σε όλα τα είδη της ζωής που ξεκινούν από τις ασθένειες και φτάνουν μέχρι τον ολοκληρωτικό αφανισμό.

Από την αρχή της εμφάνισης του καπιταλιστικού συστήματος, η βιομηχανοποίηση της παραγωγής συνδυάστηκε με αλόγιστη κατάχρηση των φυσικών πόρων της γης,  όπως είναι η ενέργεια, το νερό, τα δάση κ.λπ. και ούτε λήφθηκε υπόψη και η ορθή διαχείριση και αντιμετώπιση των αποβλήτων και των αέριων ρίπων. Παράλληλα στο όνομα της ούτω καλούμενης, από τους καπιταλιστές, «ανάπτυξης», η φύση υποφέρει από δεκάδες πολιτικές που αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του Κεφαλαίου με δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, τον άνθρωπο και την ανθρώπινη υγεία.

Τα ζητήματα της οικολογικής κρίσης βρίσκονται πια στην κορυφή της επικαιρότητας σε όλο τον πλανήτη. Εξακολουθεί να επικρατεί σήμερα η δημιουργία μηχανισμών της αγοράς για τη διαχείριση των δικαιωμάτων ρύπανσης με αποτέλεσμα οι πιο φτωχές χώρες να επιστρατεύουν ως τελευταίο ανταλλάξιμο εμπόρευμα τους ίδιους τους φυσικούς τους πόρους, υποθηκεύοντας δραματικά το μέλλον τους, αλλά και το μέλλον ολόκληρου του πλανήτη. Το περιβάλλον είναι, δυστυχώς, για τον καπιταλισμό ένας παράγοντας που μπορεί να τον εκμεταλλεύεται, ώστε να μειώνεται το κόστος και να αυξάνεται το κέρδος. Κάτι που πράττει ακόμη και όταν επιχειρεί να λάβει «μέτρα» κατά των συνεπειών της περιβαλλοντικής καταστροφής.

Το πιο πάνω είναι το βασικότερο επιχείρημα, γιατί ο αγώνας για προστασία του Περιβάλλοντος είναι αγώνας ενάντια στον Καπιταλισμό. Επίσης, γίνεται αντιληπτό ότι οι οργανώσεις που δήθεν κόπτονται για το Περιβάλλον την ίδια στιγμή που αρνούνται να αντιπαλέψουν το «σύστημα» απλά «μάχονται για το δέντρο αφήνοντας το τεράστιο δάσος να φλέγεται».

Στην Κύπρο τα περιβαλλοντικά προβλήματα έχουν οξυνθεί ως αποτέλεσμα του βίαιου διαχωρισμού του κυπριακού οικοσυστήματος λόγω της εισβολής, της άναρχης ανάπτυξης, αλλά και της απουσίας για δεκαετίες σωστής και ολοκληρωμένης κρατικής πολιτικής. Το φυσικό περιβάλλον υποβαθμίζεται, η ρύπανση της ατμόσφαιρας και των θαλασσών οξύνεται και η καταστροφή της ιστορικής μας κληρονομιάς συνεχίζεται ως προέκταση και της παγκόσμιας κρίσης της οποίας πτυχή είναι και η καταστροφή του περιβάλλοντος και τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα οικολογικά θέματα. Προς αυτή την κατεύθυνση συνέβαλε το ΑΚΕΛ και η ΕΔΟΝ με προτάσεις και διεκδικήσεις, που δεν αρκούνται σε ένα γενικόλογο ευχολόγιο αλλά βασίζονται σε μια συνολική κριτική προσέγγιση της αναπτυξιακής διαδικασίας.

Η κυβέρνηση Χριστόφια με την ευαισθησία που την διακρίνει και σε αυτά τα ζητήματα πάλεψε και πέτυχε στο Συμβούλιο Υπουργών του 2008, να δοθεί σε μικρά και νησιώτικα κράτη, όπως η Κύπρος το δικαίωμα, εφόσον τεκμηριωθεί επιστημονικά, να απαγορεύσουν την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών.

Στο σύντομο χρονικό διάστημα από την εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια, η κυβέρνηση πέρασε σε αποφασιστικά βήματα για την απεξάρτηση της ύδρευσης από τη βροχόπτωση, με την εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης. Παράλληλα  τροχοδρόμησε ένα καθολικό σύστημα Δημόσιων Συγκοινωνιών, ενσωμάτωσε περιβαλλοντικά κριτήρια στον καθορισμό των Πολεοδομικών Ζωνών, ενώ ταυτόχρονα προχωρά στην ετοιμασία όλων των απαραίτητων μελετών για τον επανακαθορισμό της περιβαλλοντικής στρατηγικής του τόπου.

Η ΕΔΟΝ παράλληλα με τη διεκδίκηση από την πολιτεία της εφαρμογής μέτρων για τη διατήρηση και αναβάθμιση του περιβάλλοντος συμβάλλει αποφασιστικά και στη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης ανάμεσα στη νεολαία και την κοινωνία γενικότερα, με τις θέσεις και τη δράση της. Οι θέσεις της Οργάνωσής μας για την αναβάθμιση και προστασία του περιβάλλοντος είναι:

• Εντατικοποίηση του αγώνα για διεθνή ειρήνη και αφοπλισμό, με στόχο την αποφυγή καταστροφικών πολέμων και την εγκατάσταση στρατιωτικών βάσεων και εγκαταστάσεων που καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον.
• Επίλυση του Κυπριακού, με στόχο την ενοποίηση της κοινής πατρίδας και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για ενοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος.
• Δημιουργία Κεντρικού Φορέα Περιβάλλοντος.
• Βελτίωση των μηχανισμών λήψης αποφάσεων με συμμετοχή όλων των κοινωνικών εταίρων που έχουν λόγο στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και το συντονισμό της περιβαλλοντικής πολιτικής.
• Περαιτέρω ενσωμάτωση στην αναπτυξιακή πολιτική της περιβαλλοντικής διάστασης, ώστε να επιτευχθεί η αειφόρος ανάπτυξη.
• Εμπέδωση διαδικασιών έγκυρων, ολοκληρωμένων μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από προγράμματα ή έργα.
• Προώθηση μέτρων για τη διατήρηση της ιστορικής μας κληρονομιάς και αποκατάσταση της αισθητικής του οικιστικού περιβάλλοντος.
• Αυστηρή εφαρμογή των νομοθεσιών για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
• Υλοποίηση του νομοθετημένου στόχου για τους χώρους πρασίνου.
• Εντατικοποίηση της λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλεί, ενθαρρύνοντας μεταξύ άλλων τη δημιουργία εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης και τη χρησιμοποίηση μέσων μαζικής μεταφοράς.
• Επέκταση και επιτάχυνση της δημιουργίας αποχετευτικών συστημάτων.
• Περαιτέρω ενθάρρυνση για τη δημιουργία βιομηχανιών για επεξεργασία και ανακύκλωση σκυβάλων και ανάληψη πρωτοβουλιών διαφώτισης του κοινού για τη μείωση των σκυβάλων.
• Ενθάρρυνση εισαγωγής νέων τεχνολογιών στη βιομηχανική παραγωγή με στόχο τη μείωση εκπομπής ρύπων στην ατμόσφαιρα.
• Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης πυρκαγιών και αναδάσωση των κατεστραμμένων περιοχών.
• Εφαρμογή του γενικού σχεδίου για τις παραλίες.
• Προστασία των βιότοπων της Κύπρου, όπως εκείνων του Ακάμα, των Αλυκών Ακρωτηρίου και  Λάρνακας, του Κάβο Γκρέκο και άλλων, που αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διατήρηση και αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος.
• Επιτάχυνση της εκπόνησης και εφαρμογής σχεδίων ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων και ιδιαίτερα της δημιουργίας Μονάδας Συλλογής και Επεξεργασίας Επικινδύνων Αποβλήτων.
• Εφαρμογή αυστηρής Νομοθεσίας σε σχέση με την εμπορία και τη χρήση «γενετικά τροποποιημένων προϊόντων».
• Συνέχιση της προσπάθειας για καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης στη νεολαία σ΄ όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.
• Προώθηση της χρήσης συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και ορθολογιστική αξιοποίηση του Ταμείου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ως κοινωνικού αγαθού.

Ως ΕΔΟΝ επιβάλλεται να εντείνουμε την περιβαλλοντική μας δράση μέσα από διάφορες εκδηλώσεις, εκστρατείες και δραστηριότητες. Τα προβλήματα του περιβάλλοντος είναι ένας τομέας που πολλά μπορούν να γίνουν και έχουμε ειδικό βάρος ευθύνης όσον αφορά στη διαπαιδαγώγηση και διαφώτιση των νέων για περιβαλλοντικά ζητήματα. Η ΕΔΟΝ και το κίνημά μας ευρύτερα υπήρξε πάντα μπροστάρης και βασικός προασπιστής της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος,  λόγω της κοσμοαντίληψής μας. Συνεπώς έχουμε χρέος να εντατικοποιήσουμε τη δράση μας σε αυτό τον τομέα και να τη δημοσιοποιούμε.

 

(ι) Οι Νέοι στην Πάλη Ενάντια στο Ρατσισμό

Κοινωνικά φαινόμενα του καπιταλισμού, όπως η οικονομική ανισότητα, η φτώχεια, η ανεργία και η κοινωνική αστάθεια που μαστίζουν αναπτυσσόμενες αλλά και ανεπτυγμένες χώρες, αποτελούν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη του ρατσισμού και της εχθρότητας προς τους μετανάστες. Η αυξητική τάση του προβλήματος τις τελευταίες δύο δεκαετίες ήρθε ως το αποτέλεσμα της επιβολής νεοφιλελεύθερων πολιτικών με συνεπακόλουθη επιδείνωση των πιο πάνω κοινωνικών φαινομένων και παράλληλα μέσα από την ένταση της επιθετικότητας του ιμπεριαλισμού μέσα από πολέμους, αλλαγές συνόρων και πολιτική αστάθεια σε μια σειρά περιοχές του πλανήτη. Σε ορισμένα κράτη, όπως η Ολλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία, η Ελλάδα και γενικότερα όπως σχεδόν σ΄ όλη την Ευρώπη η ενίσχυση του ρατσισμού εκφράζεται και μέσα από την αισθητή άνοδο των ποσοστών των ακροδεξιών νεοφασιστικών κομμάτων.

Η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, παρά τις βαρύγδουπες διακηρύξεις, όχι μόνο δεν έχει συνενώσει την ανθρωπότητα και δε δημιούργησε συνθήκες ομαλής συνύπαρξης των ανθρώπων και των λαών, αλλά έχει οδηγήσει σε ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.

Από τη μια η όξυνση της φτώχειας, της εξαθλίωσης και της κοινωνικής αστάθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες, μ΄ αποτέλεσμα τη μαζική μετανάστευση, και από την άλλη η αύξηση της φτώχειας, της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού στις κοινωνίες των ανεπτυγμένων χωρών, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για αποδοχή από μεγάλα τμήματα του πληθυσμού των ανεπτυγμένων χωρών ρατσιστικών θεωριών και πρακτικών. Σε όλη αυτή τη διαδικασία δε θα πρέπει να παραβλέψουμε και το γεγονός ότι πολυεθνικές εταιρίες κατά καιρούς έπαιξαν και παίζουν το ρόλο του χρηματοδότη και υποστηρικτή ρατσιστικών κινημάτων.

Στην Κύπρο, όπως και στα πλείστα αναπτυγμένα κράτη το φαινόμενο της μετανάστευσης αξιοποιείται από το κοινωνικό – οικονομικό κατεστημένο ως ο αποδιοπομπαίος τράγος που ευθύνεται για όλα τα κακώς έχοντα στην κοινωνία,  όπως είναι η αύξηση της ανεργίας και της εγκληματικότητας. Επιπρόσθετα, διάφοροι κύκλοι δε διστάζουν να κινδυνολογούν ισχυριζόμενοι ότι από την παρουσία των μεταναστών διαβρώνονται τα ήθη, τα έθιμα και ο πολιτισμός μας. Μέχρι πρόσφατα στην Κύπρο μιλούσαμε για μεμονωμένες περιπτώσεις εμφάνισης ρατσιστικής συμπεριφοράς. Ωστόσο σήμερα καταγράφεται μια εμφάνιση σε οργανωμένη βάση ακροδεξιών-ρατσιστικών οργανώσεων.

Η πολιτική του Κυπριακού κράτους απέναντι στους μετανάστες για χρόνια εξαντλείτο στην προσέγγιση ότι οι μετανάστες μπορούν να «εισάγονται» και να «εξάγονται» από την Κύπρο ανάλογα με τις διαθέσεις και τις ανάγκες μας. Αυτή η προσέγγιση όμως ενεθάρρυνε την ανάπτυξη μιας εχθρικής ακόμα και ρατσιστικής στάσης μέσα στην κυπριακή κοινωνία με αποτέλεσμα να γίνονται ανεκτές περιπτώσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απομόνωσης, εξευτελισμού των μεταναστών από το κράτος. Παράλληλα, η πολιτική της Ε.Ε. για την μετανάστευση στηρίζεται στη μετατροπή των εξωτερικών συνόρων της ένωσης σε απέραστα τείχη και την εξέλιξη της ίδιας της Ε.Ε. σε φρούριο που να κρατά τους μετανάστες «έξω».

Η εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια σηματοδότησε για την κυπριακή πολιτεία μια ολοκληρωτική στροφή στα θέματα χειρισμού των μεταναστών με στόχο την συνολική, προγραμματισμένη και ορθολογική διαχείριση της παράνομης και της νόμιμης μετανάστευσης, με πλήρη σεβασμό προς τον άνθρωπο και με γνώμονα την προστασία των δικαιωμάτων του. Προς αυτή την κατεύθυνση μεταξύ άλλων, εκσυγχρονίστηκε ο νόμος περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, αναβαθμίστηκαν οι όροι απασχόλησης οικιακών βοηθών, αναθεωρήθηκε η πολιτική έκδοσης αδειών καλλιτεχνών και μειώθηκε σημαντικά ο χρόνος εξέτασης αιτήσεων πολιτικού ασύλου. Παράλληλα διεκδικούνται και αξιοποιούνται κονδύλια από τα ταμεία αλληλεγγύης της Ε.Ε. για την εφαρμογή μέτρων για αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, για την ένταξη των μεταναστών και για την βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτικών προσφύγων.

Η ΕΔΟΝ θεωρεί ότι τόσο οι Κύπριοι όσο και οι ξένοι εργαζόμενοι είναι αμφότεροι θύματα του ντόπιου και του πολυεθνικού κεφαλαίου και αντικείμενα εκμετάλλευσης και καταπίεσης από τα ίδια ποικιλώνυμα μεγάλα συμφέροντα.

Ως εκ τούτου εκείνο που επιβάλλεται είναι ο κοινός αγώνας Κυπρίων και ξένων εργαζομένων με άξονα την απόδοση και το σεβασμό των εργασιακών, κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων για το σύνολο των εργαζομένων, καθώς και η συνεπής πάλη των εργαζομένων ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που τη συνοδεύουν.

Παράλληλα, θεσμοί όπως το εκπαιδευτικό σύστημα και τα ΜΜΕ, θα πρέπει να υποβοηθήσουν στην ανάπτυξη κουλτούρας αποδοχής της διαφορετικότητας και όχι στην παραγωγή ή αναπαραγωγή ρατσιστικών ή εχθρικών προς τους ξένους μηνυμάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και ο στόχος του Υπουργείου Παιδείας για το έτος 2009-10 ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό. Επιδίωξη πρέπει να είναι η ένταξη αυτών των ανθρώπων στην υπόλοιπη κυπριακή κοινωνία και όχι η γκετοποίησή τους. Η πολυπολιτισμικότητα αποτελεί κοινωνικό πλούτο για τον τόπο μας. Οι νέοι μετανάστες είναι σημαντικό τμήμα της εργαζόμενης νεολαίας, με ιδιαίτερα προβλήματα και ιδιαίτερη πολιτιστική κληρονομιά. Σε συνεργασία με το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα να εντείνουμε την επαφή μας και τη δράση μας μέσα στους νέους μετανάστες.

Η ΕΔΟΝ  θεωρεί ότι είναι καθήκον μας η αντιμετώπιση του ρατσισμού, ενημερώνοντας και ευαισθητοποιώντας την κοινή γνώμη, καταδεικνύοντας τους πραγματικούς λόγους που οδηγούν σε τέτοιες αντιλήψεις και συμπεριφορές.  Παράλληλα εμείς οι Κύπριοι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αρκετοί συμπατριώτες μας αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν, για να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.

Τέλος, ως ΕΔΟΝ επιβάλλεται να εντείνουμε την αντιρατσιστική μας δράση μέσα από διάφορες εκδηλώσεις και δραστηριότητες και σε συνεργασία με αντιρατσιστικά κινήματα και οργανώσεις.

 

(κ) Νεολαία και Τοπική Αυτοδιοίκηση

Στα πλαίσια ενός σύγχρονου κράτους με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης αναβαθμίζεται. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται σήμερα να αναλάβει νέους ρόλους – πολιτικούς, κοινωνικούς, αναπτυξιακούς, πολιτισμικούς.

Ο εκσυγχρονισμός του θεσμού, η κατοχύρωση της αυτονομίας και της κοινωνικής του αξιοπιστίας, επιβάλλονται, ώστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση να συμβάλει αποτελεσματικά στην υπέρβαση της γενικότερης κρίσης της κοινωνίας, στηρίζοντας τους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή.

Οι νέοι έχουν ουσιαστικό ρόλο να επιτελέσουν στις τοπικές κοινωνίες τόσο για ζητήματα που τους αφορούν άμεσα (πολιτισμός, αθλητισμός, επιμόρφωση, κοινωνικά προβλήματα κ.ά.), όσο και για γενικότερα ζητήματα (πολεοδομικός σχεδιασμός και έργα υποδομής, περιβάλλον, ευρωπαϊκά προγράμματα κ.ά.). Η ΕΔΟΝ καλείται να συνεχίσει την προσπάθειά της, για να επιτευχθεί η ενεργός συμμετοχή των νέων στις διαδικασίες τοπικής διοίκησης. Επιπλέον, πέρα από τα θεσμικά όργανα καλούμαστε να αναπτύξουμε δράση και προσφορά σε τοπικό επίπεδο.

Με την ανάληψη της Προεδρίας από την κυβέρνηση συν. Δημήτρη Χριστόφια μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα έχουν επιτευχθεί αρκετά βήματα προόδου. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά από τα σημαντικότερα:

• Η κρατική χορηγία προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση σχεδόν διπλασιάστηκε, ενώ αυξήθηκε κατά πολύ και η κάλυψη των δαπανών από το κράτος για την πραγματοποίηση αναπτυξιακών έργων σε Δήμους και Κοινότητες.
• Μετά από την τροποποίηση κάποιων προνοιών της υφιστάμενης νομοθεσίας, αυξάνονται οι αρμοδιότητες και οι εξουσίες των Τοπικών Αρχών, ενισχύοντας έτσι το ρολό τους αναφορικά με τη συμμετοχή τους στη διαμόρφωση και αλλαγή πολεοδομικών ζωνών και τη διαμόρφωση  των Τοπικών Σχεδίων. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύεται ο ρόλος και η συμμέτοχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην καλύτερη διαχείριση των απόβλητων.
• Ξεκίνησε η χρηματοδότηση μελετών, για να γίνουν ρυθμιστικά σχέδια για πάνω από 100 κοινότητες.
• Ανατέθηκε στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης της Ελλάδας ολοκληρωμένη μελέτη για τον εκσυγχρονισμό και αναδιάρθρωση Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ολοκλήρωση μελέτης μέχρι τέλος 2009).
• Προωθείται και εφαρμόζεται ο θεσμός του Ανοιχτού Σχολείου σε ολοένα και περισσότερους Δήμους, ώστε να γίνεται και αξιοποίηση της υφιστάμενης σχολικής υποδομής κατά τις απογευματινές ώρες.

Η ΕΔΟΝ αγωνίζεται περαιτέρω για:

• Τη στήριξη κάθε προσπάθειας για δημιουργία υποδομής στους τομείς του πολιτισμού, του αθλητισμού, της κοινωνικής πρόνοιας, της στέγασης και της αναζωογόνησης υποβαθμισμένων περιοχών. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει ουσιαστικό ρόλο να διαδραματίσει σε συνεργασία με τον ΟΝΕΚ στην επέκταση των θεσμών των Πολύκεντρων Νεολαίας, Παιγνιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης.
• Την υποστήριξη και ανάπτυξη προγραμμάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης που θα στοχεύουν στη στήριξη ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού, ιδιαίτερα των ηλικιωμένων, των νέων, των εργαζόμενων μητέρων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των ανέργων.
• Την ολοκλήρωση του σχεδιασμού για πολεοδομική ανασυγκρότηση, για την προστασία και ανάπτυξη του περιβάλλοντος.
• Τη δημιουργία κέντρων πρόληψης και αντιμετώπισης κοινωνικών προβλημάτων, ενημέρωσης για την υγεία και πρόληψης παθήσεων.
• Την επέκταση και αναβάθμιση του θεσμού των Συμβουλίων Νεολαίας, ώστε να καλύπτει όλους τους Δήμους και τις μεγάλες κοινότητες.
• Ο θεσμός των Δημοτικών Συμβουλίων Νεολαίας είναι σημαντικός στη διεύρυνση της συμμετοχής και έκφρασης των νέων, στην πολύπλευρη στήριξη των οργανωμένων συνόλων της νεολαίας, καθώς και την ενεργοποίηση των οργανωμένων συνόλων σε τοπικό επίπεδο. Επιβάλλεται η εμπλοκή μας στις διαδικασίες αξιολόγησης του θεσμού (επικείμενος διάλογος μεταξύ ΟΝΕΚ και Δήμων) και τη λήψη διορθωτικών μέτρων, ώστε ο θεσμός να ανταποκριθεί στους στόχους και τις προσδοκίες μας. Θέματα που πρέπει να μας απασχολήσουν αναφορικά με τη λειτουργία των Δημοτικών Συμβουλίων Νεολαίας είναι: η άσκηση του Συμβουλευτικού τους ρόλου, Κανονισμοί Λειτουργίας και Νομική κατοχύρωση, ίδρυση / καθιέρωση συντονιστικού φόρουμ και ο ρόλος – ευθύνες γενικότερα που αναλαμβάνουν οι εμπλεκόμενοι στο θεσμό (ΟΝΕΚ, Δήμοι, Κόμματα και Οργανώσεις Νεολαίας).

Σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της δράσης της ΕΔΟΝ καλείται να διαδραματίσει το Βοηθητικό Γραφείο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στόχος πρέπει να είναι η ποιοτική αναβάθμιση του περιεχομένου δουλειάς του Γραφείου (επεξεργασία και διαμόρφωση θέσεων – προτάσεων, ανάπτυξη πρωτοβουλιών, έλεγχος και παρέμβαση σε ζητήματα που αφορούν τη σχέση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Νεολαίας και των Δημοτικών Συμβουλίων Νεολαίας), αλλά και η επαρκής στελέχωσή τους. Η επιδίωξη συντονισμού και συνεργασίας με τα αντίστοιχα Γραφεία Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και τις Δημοτικές Κοινοτικές Ομάδες του κόμματος, θα συμβάλει θετικά στην περαιτέρω ενίσχυση της δράσης.

 

(λ) Οι Νέες Γυναίκες και η Θέση τους

Η γυναίκα καλείται να εκπληρώσει πολλούς ρόλους σε ένα καθ’ όλα εχθρικό περιβάλλον, το οποίο το ίδιο το σύστημα καλλιεργεί και αναπαράγει.

Μερικοί από τους ρόλους που επωμίζεται, είναι αυτοί της μάνας, της συζύγου και της εργαζόμενης.

Το γεγονός ότι υπάρχει ανάγκη ύπαρξης νομικού πλαισίου για την προστασία και την επί ίσοις όροις αντιμετώπιση των γυναικών, καταμαρτυρεί του λόγου το αληθές.

Φαινόμενα, όπως η ανεργία, οι νέες «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης, ο διαχωρισμός και η τυποποίηση των επαγγελμάτων με βάση το φύλο, κτυπούν αδυσώπητα το γυναικείο πληθυσμό.

Μια βασική παράμετρος είναι η ίδια η γυναίκα να αποδεχτεί το πρόβλημα, χωρίς να νιώθει μειονεκτικά. Οι πλείστες γυναίκες, λόγω της κυρίαρχης ιδεολογίας προσπαθούν να αποδείξουν ότι είναι ένα και το αυτό με το αντρικό φύλο, καταβάλλοντας προσπάθεια και αναπτύσσοντας συμπεριφορές αντίστοιχες και ερχόμενες σε αντίθεση με την ίδιά τους τη φύση. Το ζήτημα δεν έγκειται στην ισοπεδωτική μίμηση των αντρικών προτύπων, αλλά στην καλλιέργεια κοινωνικής συνείδησης, που να αποδέχεται το ρόλο και τη φύση της γυναίκας, να την προστατεύει, να τη στηρίζει και να τη σέβεται γι’ αυτό. Η κοινωνία να αντιμετωπίζει τη μητρότητα ως λειτούργημα κοινωνικό και όχι ως βάρος, που δε θα αποτελεί λόγο μη πρόσληψης ή καθήλωσης στην ανέλιξη, ή ακόμη χειρότερα αφορμή για καθυπόταξη σε «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης.

Αυτές οι «ευέλικτες» μορφές που προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (μερική απασχόληση, ευέλικτα ωράρια, εποχιακή απασχόληση,  τακτής προθεσμίας, στο σπίτι, με το κομμάτι) επηρεάζουν πιο έντονα τις γυναίκες. Οι προσπάθειες των εργοδοτών είναι ιδιαίτερα έντονες προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται το πανευρωπαϊκό φαινόμενο να απειλούν γυναίκες να μη μείνουν έγκυες, για να μην τις απολύσουν καταστρατηγώντας το εργατικό κεκτημένο της άδειας μητρότητας.

Παρόλο που έχει θεσπιστεί νομικό πλαίσιο που αφορά στην ισότητα αντρών και γυναικών και την ίση αμοιβή για ίση εργασία, νόμος περί ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στα ζητήματα πρόσβασης στην απασχόληση, επαγγελματική κατάρτιση και επαγγελματική ανέλιξη, η πραγματικότητα απέχει κατά πολύ από αυτό το στόχο.

Συμμετοχή της γυναίκας στην εργασία

Η συμμετοχή της γυναίκας στην εργασία είναι ένας από τους βασικούς παρονομαστές, όταν εξετάζουμε τη θέση της γυναίκας, αφού η συμμετοχή της στην εργασία αποτελεί προϋπόθεση και βάση για την ισότητα και στους άλλους τομείς της ζωής μιας κοινωνίας.

Τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει αφορούν

1. Στην επαγγελματική αποκατάσταση.
2. Στον επαγγελματικό προσανατολισμό.
3. Στην ανέλιξη στην εργασία.
4. Στη διεκδίκηση ενεργού ρόλου στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Η ενίσχυση της παρουσίας της γυναίκας στην εργασία πρέπει να αντικριστεί από την κοινωνία και τους κοινωνικούς εταίρους ως προτεραιότητα όχι μόνο για την ίδια τη γυναίκα, αλλά και την κοινωνία ευρύτερα, αφού αποβαίνει τόσο προς όφελος της οικογένειας, βοηθά στη δημιουργία σωστών προτύπων στα παιδιά αλλά επενεργεί και προς όφελος της κοινωνίας γενικότερα.

• Θα πρέπει να χαρακτεί ολοκληρωμένη πολιτική για την ένταξη της γυναίκας στην εργασία και όχι ευκαιριακή πολιτική, όπως γινόταν τα προηγούμενα χρόνια, η οποία να συμπεριλαμβάνει όλες τις παραμέτρους που αφορούν στην γυναικεία εργασία (κατάρτιση, εκπαίδευση, μισθούς, συνδυασμός επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, οικογενειακή πολιτική κ.ά.).
• Καταπολέμηση των στερεότυπων αντιλήψεων για το ρόλο των δύο φύλων. Προς αυτή την κατεύθυνση θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο το εκπαιδευτικό σύστημα, το σύστημα επαγγελματικού προσανατολισμού και επαγγελματικής κατάρτισης, όπως και η αναβάθμιση της μισθοδοσίας των επαγγελμάτων που έχουν τυποποιηθεί ως γυναικεία.
• Για την αντιμετώπιση της ανεργίας, μεταξύ άλλων μέτρων επισημαίνουμε την ανάγκη να ακολουθείται οικονομική πολιτική με σταθερό αναπτυξιακό προσανατολισμό.
• Παροχή στις νεαρές μητέρες της απομακρυσμένης υπαίθρου ενισχυμένων επιδομάτων μητρότητας, στη βάση κοινωνικό-οικονομικών κριτηρίων.
• Αποτελεσματικότητα των μηχανισμών ελέγχου και εφαρμογής των σχετικών νομοθεσιών.
• Δημιουργία των προϋποθέσεων με λήψη πρακτικών μέτρων για ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
• Κοινωνική πολιτική, η οποία να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τους ρόλους των γυναικών.
• Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
• Καταπολέμηση των φαινομένων της σεξουαλικής παρενόχλησης των γυναικών και κάθε μορφής βίας (ψυχολογικής ή άλλης στο χώρο εργασίας. Δυστυχώς αυτά τα φαινόμενα αυξάνουν συνεχώς).

Σήμερα υπάρχουν ευνοϊκότερες συνθήκες διεκδίκησης αυτών των αιτημάτων με την εκλογή του συν. Δημήτρη Χριστόφια. Έχει υπάρξει βελτίωση, τόσο με βελτιωτικές τροποποιήσεις στη νομοθεσία για τα ζητήματα μητρότητας, όσο και με τη βελτίωση των μηχανισμών παρακολούθησης τήρησης της νομοθεσίας. Το βασικότερο είναι ότι έχει έμπρακτα εκφραστεί η πολιτική βούληση προς αυτή την κατεύθυνση. Επιπρόσθετα έχουν δοθεί 4 εκατομμύρια ευρώ μέχρι στιγμής στους δήμους, ώστε να δημιουργήσουν υποδομές για φύλαξη και φροντίδα των παιδιών, εκπονείται μελέτη για τη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, ειδικό πρόγραμμα για τη μείωση του χάσματος αμοιβών κ.ο.κ.

Πέραν από τα όποια μέτρα, σημαντικότατη παράμετρο αποτελεί, η αλλαγή της αντίληψης αντιμετώπισης της γυναίκας. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να εργαστούμε σκληρά, ώστε μέσα από ένα προοδευτικό εκπαιδευτικό σύστημα, να καλλιεργείται ως προτεραιότητα ο σεβασμός και η προαγωγή των αρχών του ισότιμου καταμερισμού των ευθυνών μέσα στην οικογένεια και η προετοιμασία των νέων για τους συζυγικούς και γονεϊκούς ρόλους με βάση την προοδευτική αντίληψη.

Στόχος μας είναι η  εμπέδωση της κοινωνικής αλληλεγγύης και ενός κράτους πρόνοιας και κοινωνικής συνοχής, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη, θα στηρίζει και θα αποδέχεται τις ιδιαιτερότητες των φύλων.

Συνεπώς η ΕΔΟΝ έχει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την αλλαγή αυτών των αντιλήψεων:

• ανάμεσα στους ίδιους τους νέους για τον ισότιμο καταμερισμό μέσα στην οικογένεια,
• να συμβάλει στην αλλαγή της αντιμετώπισης του εκπαιδευτικού συστήματος σε αυτά τα ζητήματα,
• να διαπαιδαγωγήσει τις νέες γυναίκες, ώστε να αναπτύξουν κουλτούρα συλλογικής διεκδίκησης για τα ζητήματα που τις αφορούν,
• να καταδείξει και να διεκδικήσει μαζί με τις νέες βασικά πολιτικά αιτήματα που αντιμετωπίζουν με την ένταξή τους στην εργασία, όπως αυτά της ισομισθίας, του δικαιώματος στη μητρότητας κ.ο.κ.
• να διαπαιδαγωγήσει τη νεολαία προς την κατεύθυνση της ριζικής αλλαγής αντιλήψεων. Οι γυναίκες αποτελούν κομμάτι των εργαζομένων και πρέπει να γίνει συνείδηση στο σύνολο των εργαζομένων ότι πρέπει να παλέψουν από κοινού για την ουσιαστική ισότητα και ισοτιμία ανδρών και γυναικών. Αυτό είναι προς όφελος της κοινωνίας ολόκληρης και χαρακτηριστικό μιας κοινωνίας ώριμης, πραγματικά προηγμένης σε αξίες και προτεραιότητες.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
ΕΔΟΝ ΓΕΡΗ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

 

(α) Η Εικόνα του ΕΔΟΝίτικου Οικοδομήματος

Βάση του όλου οικοδομήματος της ΕΔΟΝ αποτελεί η τοπική οργάνωση, η οποία αναπτύσσει δράση στην κοινότητα, στη συνοικία, στο σχολείο, στους τόπους δουλειάς, τις σχολές και τα Πανεπιστήμια. Μια τοπική οργάνωση μαζική, η οποία λειτουργεί κανονικά και αναπτύσσει δραστηριότητα προς διάφορες κατευθύνσεις μπορεί όσο κανένας άλλος να αγκαλιάσει και να αγκαλιαστεί από τους νέους, να διοχετεύσει με μεγάλη αποτελεσματικότητα τη διάθεση της νεολαίας για συλλογική συμμετοχή και δράση. Κατ΄ επέκταση πάγιος στόχος της ΕΔΟΝ είναι η αύξηση των τοπικών οργανώσεων και μελών. Στις σημερινές συνθήκες και με δεδομένο την ανάδειξη του Δ. Χριστόφια στην Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχουμε ένα επιπρόσθετο και πολύ σοβαρό λόγο να ξεπεράσουμε οποιεσδήποτε δυσκολίες στη λειτουργία και τη δράση μας και να αναβαθμίσουμε στον υπέρτατο βαθμό την οργανωτική κατάσταση της Οργάνωσης.

Έχει επιτευχθεί ο στόχος για περαιτέρω μαζικοποίηση των Τ.Ο. της ΕΔΟΝ, από το 15^ο μέχρι το 16^ο Συνέδριο της Οργάνωσης. Παρουσιάζεται μια αύξηση των μελών μας στις Σχολές και στα σχολεία και μια μικρή βελτίωση σε ό,τι αφορά στις Τ.Ο. στη συνοικία με διαφοροποιήσεις ασφαλώς από επαρχία σε επαρχία.

Η εικόνα αυτή αντικατοπτρίζεται και στην εικόνα την οποία παρουσιάζει η σύνθεση και ο αριθμός των μελών της Οργάνωσης. Οι εργαζόμενοι μέλη της ΕΔΟΝ έχουν αυξηθεί ποσοστιαία από το 10%, στο 17% του συνόλου των μελών. Ποσοστιαία το μερίδιο των φοιτητών έχει αυξηθεί από το 31% περίπου που ήταν στο 15^ο Συνέδριο στο 35% περίπου των μελών μας. Η πλειοψηφία των μελών μας (γύρω στο 48%) συνεχίζουν να είναι οι μαθητές, ενώ έχουν παρουσιάσει ποσοστιαία μείωση από περίπου 60% στο προηγούμενο Συνέδριο.

Η βελτίωση στην εγγραφή μελών στους μαθητές και στους φοιτητές και η αύξηση των μελών μας στις δύο αυτές κατηγορίες μας αφήνει ικανοποιημένους.

Η βελτίωση αυτή αντανακλά ευρύτερα στη δουλειά και τη δράση μας ανάμεσα στους μαθητές και τους φοιτητές όπως και στα αποτελέσματα που σημειώνουμε. Συνεχίζουν ασφαλώς να υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης και υπερπήδησης αδυναμιών που παρουσιάζονται. Η αδυναμία που παρουσιάζουμε στους Νέους Εργαζόμενους, παρά την σοβαρή βελτίωση από το προηγούμενο συνέδριο, προβληματίζει όχι μόνο για την εν γένει αδυναμία να φτάσουμε σε μια σημαντική μερίδα της κυπριακής νεολαίας αλλά και γιατί συνεπάγεται ουσιαστικά προβλήματα στην όλη δουλειά μας, όπως η ανεπαρκής στελέχωση σωμάτων και οι αδυναμίες στην παρακολούθηση και καθοδήγηση Τ.Ο. και βοηθητικών γραφείων.

Πρόβλημα εντοπίζεται και στη σύνδεση των στρατιωτών. Παρά τα μέτρα που έχουμε πάρει – όπως η ανανέωση εγγραφής των τελειοφοίτων μαθητών πριν την κατάταξή τους – δεν επιτύχαμε τη σύνδεση όλων αυτών των ΕΔΟΝιτών που ήταν μαθητικά μας μέλη ή και άλλων στρατιωτών του δικού μας χώρου με την Οργάνωση με αποτέλεσμα η περίοδος αυτή να μην είναι όσο γόνιμη θα θέλαμε για τους νέους της Αριστεράς κατά την περίοδο της στράτευσής τους.

Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι παρατηρείται μια περαιτέρω μαθητοποίηση των Τ.Ο. της συνοικίας-υπαίθρου ένεκα και των αδυναμιών που παρουσιάζουμε στους νέους εργαζόμενους. Η ίδρυση και λειτουργία Τ.Ο. Νέων Εργαζομένων στην πόλη – προάστια παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες. Σήμερα παγκύπρια λειτουργεί μικρός αριθμός τέτοιων οργανώσεων, καθώς λειτουργούν συμπλεγματοποιημένες.

Τα πιο πάνω επιβάλλουν την περαιτέρω ενίσχυση και στήριξη της δουλειάς μας στα σχολεία και τα σπουδαστικά κέντρα αλλά και προβάλλουν την ανάγκη για να ενταθεί η δουλειά μας στους νέους εργαζόμενους.

Παράλληλα οφείλουμε να προσπαθούμε να βελτιώνουμε συνεχώς το περιεχόμενο και το ευρύτερο περιβάλλον δράσης των Τ.Ο., ειδικά στις κοινότητες, τις συνοικίες και τις Τ.Ο. εργαζομένων και τους στρατιώτες.

Τα μέτρα που είχαμε αποφασίσει στο 13^ο μας Συνέδριο για αντιμετώπιση των προβλημάτων στους νέους εργαζόμενους απέδωσαν κάποια θετικά αποτελέσματα αλλά είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχουν αναστρέψει την κατάσταση.

Εν κατακλείδι, αυτό που παραμένει ως η σοβαρότερη ίσως πρόκληση για την Οργάνωση είναι το πώς εξασφαλίζουμε με ένα συστηματικό και μεθοδικό τρόπο τη σύνδεση και μεταφορά των μαθητών και φοιτητών μελών της ΕΔΟΝ με τις Τ.Ο. στις συνοικίες και τις Τ.Ο. Εργαζομένων, βελτιώνοντας παράλληλα το περιεχόμενο δράσης της Τ.Ο.

Προοπτική και δυσκολίες στη λειτουργία των Τ.Ο.

Στην τοπική οργάνωση και στο επίπεδο λειτουργίας της είναι που στηρίζει η ΕΔΟΝ τη σταθερή και συστηματική δράση της, την υλοποίηση των στόχων της και την αξιοποίηση της προσφοράς ολοένα και μεγαλύτερου αριθμού μελών της. Η συνεχής επιδίωξη λοιπόν της εύρυθμης λειτουργίας των τοπικών οργανώσεών μας έχει μια ιδιαίτερη σημασία.

Πού εντοπίζονται όμως οι δυσκολίες και οι βασικές αδυναμίες στη λειτουργία των τοπικών οργανώσεων;

α) Υπάρχουν τοπικές οργανώσεις που δεν καταφέρνουν να πετύχουν την ουσιαστική συμμετοχή του συνόλου των ΕΔΟΝιτών στη δράση και τη δραστηριότητά τους και συνήθως η συμμετοχή περιορίζεται σε μια ομάδα στελεχών, μικρή σε σχέση με τον αριθμό των μελών μας.

β) Σε κάποιες από τις Τ.Ο. για την εμφάνιση και συντήρηση του πιο πάνω φαινομένου καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η έλλειψη σε ορισμένες περιπτώσεις συγκεκριμένου περιεχομένου δουλειάς που να απευθύνεται και να ανταποκρίνεται στα πολλαπλά ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των νέων. Πολλές φορές η δράση της τοπικής οργάνωσης περιορίζεται στην υλοποίηση μερικών από τις κατευθύνσεις που υπάρχουν στο κεντρικό πλάνο δραστηριοτήτων και στερείται φαντασίας. Παρά τις αδυναμίες αυτές πρέπει να σημειώσουμε ότι παρουσιάζεται βελτίωση στο περιεχόμενο δράσης των Τ.Ο. κύρια στο φοιτητικό και το μαθητικό.

γ) Υπάρχουν περιπτώσεις που η αναβλητικότητα, η αναποφασιστικότητα και η αδιαφορία καθυστερούν την υλοποίηση καθηκόντων και στόχων που μπαίνουν μπροστά στην Οργάνωση. Η τρέχουσα καθημερινότητα ή οι συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις κάποιες φορές μας αποπροσανατολίζουν από τη συστηματική και στοχοπροσηλωμένη υλοποίηση της δουλειάς μας, χρονιάτικου πλάνου και βασικών πολιτικών μας επιδιώξεων.

δ) Οι Τοπικές Οργανώσεις πιο εύκολα δραστηριοποιούνται μέσα από την πλατιά δραστηριότητα, ενώ κάποιες άλλες σημαντικές πτυχές της δράσης τους, όπως είναι η μορφωτική δουλειά και κύρια ανακίνηση προβλημάτων σε συνεργασία με άλλους φορείς και η ανάπτυξη καθαρά πολιτικής πρωτοβουλίας κύρια στους μαθητές και τη συνοικία, συχνά θεωρούνται πιο δύσκολες και περιθωριοποιούνται.

Για το ξεπέρασμα αυτών των προβλημάτων και των αδυναμιών στη δράση των τοπικών οργανώσεων, θα πρέπει να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα:

• Οι επαρχιακές καθοδηγήσεις και ιδιαίτερα οι επαρχιακές γραμματείες, θα πρέπει να είναι έτοιμες να παρέχουν συγκεκριμένη βοήθεια στις τοπικές οργανώσεις και συνεχώς να τις παρακολουθούν καθοδηγώντας τις και όχι υποκαθιστώντας τις. Έλεγχος και στήριξη της δουλειάς μας πρέπει να γίνεται και από την Κεντρική Γραμματεία προς τις Επαρχιακές Οργανώσεις.
• Για να ασκούν το ρόλο της καθοδήγησης με επιτυχία απαραίτητη προϋπόθεση είναι η επαρκής στελέχωση των καθοδηγητικών σωμάτων με έμμισθο και εθελοντικό δυναμικό που να έχει τις πολιτικές και οργανωτικές δυνατότητες.
• Οι ετήσιες Γενικές Συνελεύσεις πρέπει να προετοιμάζονται κατάλληλα και σε αυτές να φτάνουμε οργανωμένα, έτσι ώστε και το πλάνο δραστηριοτήτων να είναι ευφάνταστο και πλούσιο σε δράση και να τυγχάνει πλατιάς συζήτησης πριν εγκριθεί και η τοπική επιτροπή που θα εκλεγεί να αποτελείται από τα πιο δραστήρια τοπικά στελέχη.
• Η τοπική επιτροπή, που καθοδηγεί τη δράση της τοπικής οργάνωσης από Γενική Συνέλευση σε Γενική Συνέλευση, θα πρέπει να συνεδριάζει συχνά και τακτικά και να φροντίζει για την υλοποίηση του πλάνου δραστηριοτήτων σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και την κατανομή των ευθυνών έτσι που να πλαταίνει την εμπλοκή ΕΔΟΝιτών στη δουλειά.
• Η πραγματοποίηση πλατιών συσκέψεων τοπικά βοηθά στο να διατηρείται ζωντανή η σχέση με τους ΕΔΟΝίτες, να τους κρατάει ενήμερους, ενώ σ’ αυτές γίνεται εκτίμηση και αποτίμηση της δουλειάς με στόχο το ξεπέρασμα αδυναμιών και προβλημάτων που τυχόν παρουσιάζονται.
• Η συνεχής ενημέρωση όλων των ΕΔΟΝιτών για τις δραστηριότητες και τις θέσεις της ΕΔΟΝ, όπως κάλεσμα σε επαρχιακές και Παγκύπριες δραστηριότητες, κυκλοφορία της «Νεολαίας», αποτελεί σημαντικό παράγοντα επενέργειας της ΕΔΟΝ στα μέλη μας και σύνδεσής τους με την Οργάνωση.

Ποιοτική καθοδήγηση για δημιουργική δραστηριότητα

Ο ρόλος των καθοδηγητικών σωμάτων της ΕΔΟΝ στην υλοποίηση των στόχων και την εύρυθμη λειτουργία της Οργάνωσης είναι αποφασιστικής σημασίας, γι’ αυτό και πάντοτε θα πρέπει να διατηρούν ζωντανή την επαφή τους με τη βάση. Τα καθοδηγητικά σώματα, για να είναι σε θέση να καθοδηγούν τη δουλειά της Οργάνωσης που αναπτύσσεται σε όλα τα επίπεδα και σε διάφορες κατευθύνσεις χρειάζεται:

Να αφουγκράζονται τον παλμό της νεολαίας, την επικαιρότητα των προβλημάτων, των αναζητήσεων και των προβληματισμών της, έτσι που να γίνεται σωστή αξιολόγηση των στόχων και της δράσης που αναλαμβάνει η Οργάνωση.

Να υπάρχει δημιουργικός και τακτικός έλεγχος στη δουλειά των τοπικών οργανώσεων, χωρίς να υποκαθιστούν τις τοπικές επιτροπές, να βοηθούν συγκεκριμένα και να συμβάλουν στη δραστηριότητά τους.

Τα μέλη των καθοδηγητικών σωμάτων να έχουν όλα συμμετοχή στην καθοδήγηση και να μη μένει αυτό το καθήκον μόνο στους έμμισθους της Οργάνωσης. Θα πρέπει επιτέλους να γίνει συνείδηση ότι τα μέλη των καθοδηγητικών σωμάτων δεν εξαντλούν το ρόλο και την ευθύνη τους μόνο στην παρουσία τους στις συνεδρίες των σωμάτων, αλλά επιβάλλεται και η συμμετοχή τους στην προώθηση και την υλοποίηση των αποφάσεων, στην καθοδήγηση τοπικών οργανώσεων. Ιδιαίτερα επιβάλλεται να γίνει αυτό σήμερα που παρατηρείται ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον και επιθυμία από πολλούς νέους και νέες –ειδικά από μαθητές και φοιτητές-, να ενταχθούν ή να δημιουργήσουν τοπικές οργανώσεις και σε πολλές περιπτώσεις, για αντικειμενικούς και υποκειμενικούς λόγους, δεν μπορούμε να μεταφράσουμε αυτό το ενδιαφέρον σε οργανωτικό και πολιτικό αποτέλεσμα.

Τα μέλη των καθοδηγητικών σωμάτων πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή όλων των πολιτικών και οργανωτικών αγώνων, αλλά πρέπει ταυτόχρονα με τη δύναμη του παραδείγματος να επιδρούν θετικά στην αναβάθμιση της εθελοντικής προσφοράς των στελεχών και μελών.

Σημαντικό ρόλο για τις δραστηριότητες και αποδοτικότητα της Οργάνωσης διαδραματίζουν τα Βοηθητικά Γραφεία του Κ.Σ. και των Ε.Σ.

Ο ρόλος των Βοηθητικών Γραφείων πρέπει να αναβαθμιστεί σε όλα τα επίπεδα. Τα Βοηθητικά Γραφεία της Οργάνωσης πρέπει να λειτουργήσουν ακόμη πιο αποτελεσματικά συμβάλλοντας στην προσπάθεια για προώθηση και επεξεργασία συγκεκριμένων ζητημάτων ή ανάληψη συγκεκριμένων καθηκόντων σε τομείς δραστηριότητας.

Ανάδειξη στελεχών

Η ανάδειξη και διαπαιδαγώγηση στελεχών είναι ένα καίριο και πολύ σημαντικό ζήτημα για την Οργάνωση που ούτε μια στιγμή δεν πρέπει να παραμελείται.

Η φύση και ο χαρακτήρας της ΕΔΟΝ επιβάλλει τη συχνή ανανέωση γι’ αυτό χρειάζεται μακροπρόθεσμα να σχεδιάζεται η ανανέωση και ενίσχυση με νέα στελέχη των καθοδηγητικών σωμάτων, όσο και των τοπικών οργανώσεων. Δεν υπάρχει μαγική συνταγή που να βγάζει στελέχη. Τέτοια συνταγή είναι μόνο η εμπλοκή νέων στην καθημερινή δραστηριότητα της οργάνωσης, είναι η ζύμωση στο πεδίο της πάλης για διεκδίκηση λύσεων στα προβλήματα. Μόνο αυτή η προϋπόθεση δημιουργεί την αντικειμενική βάση πάνω στην οποία μπορούμε να στηρίξουμε πολιτική ανάδειξης στελεχών.

Για την καλύτερη αξιοποίηση των στελεχών που διαμορφώνονται μέσα από την καθημερινή δουλειά, επιβάλλεται να ενισχύσουμε τους δεσμούς και την οργανωτική σχέση των Τ.Ο. του Μαθητικού, του Φοιτητικού και των Νέων Εργαζομένων, έτσι που στη μεταφορά από τον ένα χώρο στον άλλο να μην έχουμε απώλειες δυνάμεων. Σημαντικό είναι επίσης να διατηρούμε επαφή με τους ΕΔΟΝίτες που υπηρετούν τη θητεία τους στο στρατό έτσι που να μην αποκόπτονται εντελώς από τη ζωή και τη δράση της Οργάνωσης. Πέρα απ’ αυτό, η Οργάνωση χρειάζεται να φροντίζει για τη συνεχή άνοδο του μορφωτικού και πολιτικού επιπέδου κάθε στελέχους, τόσο πριν όσο και μετά την ανάδειξή τους στα καθοδηγητικά σώματα.

 

(β) Η Σημασία της Ιδιότητας του Μέλους της ΕΔΟΝ

Το να γίνει ένας νέος ή νέα μέλος της ΕΔΟΝ είναι μια πράξη πρώτα απ΄ όλα πολιτική. Είναι η ενέργεια, η οποία συνδέει ένα νέο/ νέα με την πολιτική οργάνωση νεολαίας της Αριστεράς, την ΕΔΟΝ. Το να εγγραφεί κάποιος μέλος στην ΕΔΟΝ δεν είναι απλή υπόθεση και θα πρέπει να αποδίδουμε τη δέουσα σημασία, εξηγώντας και διευκρινίζοντας στον καθένα που προσεγγίζουμε για να γίνει μέλος τις ευθύνες και τα δικαιώματά του, συζητώντας και διαφωτίζοντάς τον για το χαρακτήρα, την ιδεολογία και τη δράση της ΕΔΟΝ. Η σύνδεση ενός νέου/ νέας με την οργάνωση αποτελεί το πρώτο βήμα συνειδητοποίησής του/ της, το οποίο ωστόσο πρέπει να ακολουθήσουν και άλλα που αφορούν στην ενεργή συμμετοχή στη ζωή της οργάνωσης.

Έχουμε πολλές φορές εξηγήσει και τονίσει τη σημασία της Οργανωτικής μας εξόρμησης. Η επιτυχία της Οργανωτικής μας εξόρμησης στην αρχή της ακαδημαϊκής χρονιάς αποτελεί τη βάση για την εκπλήρωση των στόχων μας στο υπόλοιπο της χρονιάς. Οργάνωση χωρίς μέλη δε γίνεται. Πόσο μάλλον, όταν πρόκειται για μια οργάνωση με το χαρακτήρα της ΕΔΟΝ, της οποίας η μαζικότητα, η στήριξη της Οργάνωσης στη βάση της, η εμπλοκή του κάθε μέλους στη δουλειά και η δυνατότητα να φτάνουμε και στον τελευταίο νέο είναι πρώτιστα ιδεολογική επιλογή.

Για να έχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα οφείλουμε να ισορροπήσουμε ανάμεσα σε δύο ακραίες επιλογές, οι οποίες συχνά παρουσιάζονται ως πρόβλημα κατά την εγγραφή μελών της ΕΔΟΝ:

(α) Ένας ελιτισμός στην εγγραφή μελών, αφού πολλές φορές στελέχη μας θεωρούν ότι κάποιος, για να γίνει μέλος πρέπει να είναι πολύ μέχρι πλήρως πολιτικά και ιδεολογικά καταρτισμένος. Αυτή η προσέγγιση αγνοεί το μαζικό χαρακτήρα της Οργάνωσης και το γεγονός ότι το να γίνει κάποιος μέλος είναι το πρώτο βήμα, για να καταρτιστεί πολιτικά και να αποκτήσει ταξικό και ιδεολογικό κριτήριο. Η εμπλοκή των νέων μελών στη ζωή της οργάνωσης μετά την εγγραφή τους είναι εξίσου σημαντική με την εγγραφή τους.

(β) Μια τάση υποτίμησης της πολιτικής σημασίας της εγγραφής μέλους και συνεπακόλουθης εγγραφής ατόμων, χωρίς να τους εξηγούμε κάποτε ούτε καν τι αντιπροσωπεύει η διαδικασία εγγραφής μέλους με αποτέλεσμα να συναντούμε «μέλη», τα οποία αγνοούν πλήρως την ιδιότητά τους. Αυτή η διαδικασία προσθέτει μόνο ποσοτικά και εκθέτει πολλές φορές Τ.Ο., Επαρχιακές Οργανώσεις και την Οργάνωση στο σύνολό της.

Η διαλεκτική σχέση μεταξύ του ποσοτικού και του ποιοτικού στην οργανωτική εξόρμηση αποτελεί το συστατικό στοιχείο για την επιτυχία. Εάν, ενώ επιδιώκουμε την διασφάλιση της μαζικότητας, το συνδυάζουμε με την πολιτική κουβέντα με τα νέα μέλη ή και την ανανέωση των ΕΔΟΝιτών, θα έχουμε τα ποθητά αποτελέσματα.

 

(γ) Η Οργάνωση στο Σχολείο

Δεδομένης της σημαντικής αύξησης του επιπέδου οργανωτικότητας και δράσης του μαθητικού κινήματος η Οργάνωσή μας εδώ και αρκετά χρόνια προχώρησε στον εκσυγχρονισμό της δομής της όσον αφορά στους μαθητές μέλη της.

Η ύπαρξη τοπικών οργανώσεων στο Σχολείο παρέχει τις δυνατότητες παρέμβασης μέσα στο ίδιο το σχολείο ενός χώρου, όπου η ιδεολογική αντιπαράθεση είναι κυρίαρχο στοιχείο. Είναι απαραίτητη λοιπόν η ενίσχυση της δράσης τους και η αναβάθμιση του πολιτικού τους ρόλου.

Ο εντοπισμός των προβλημάτων και η ουσιαστική συμμετοχή στην επίλυσή τους, ο προοδευτικός προσανατολισμός των ΚΜΣ, η ανάπτυξη πλατιάς δραστηριότητας, το κέρδισμα συνειδήσεων, η καλλιέργεια της αυτομόρφωσης και επιμόρφωσης σε μια σειρά από ζητήματα θα πρέπει να είναι οι βασικές κατευθύνσεις κάθε τοπικής μαθητικής οργάνωσης.

Είναι γεγονός ότι παρατηρείται μια συνεχής αυξητική οργανωτική πορεία στο μαθητικό τμήμα της Οργάνωσής μας. Έχουν συσταθεί και λειτουργούν τοπικές οργανώσεις σε όλα σχεδόν τα λύκεια και τις τεχνικές σχολές και σε σημαντικό αριθμό εξατάξιων γυμνασίων της υπαίθρου και ιδιωτικών σχολείων. Χρονιά με χρονιά στην Οργανωτική εξόρμηση παρουσιάζεται αύξηση των μελών στις μαθητικές τοπικές οργανώσεις, κάτι πολύ θετικό για την ανάπτυξη της δράσης μας. Το πρόβλημα που καλείται η Οργάνωση να ξεπεράσει είναι η αδυναμία που παρουσιάζουμε στην ολόχρονη δραστηριοποίηση των μαθητικών μας οργανώσεων, στη βάση χρονοδιαγράμματος δραστηριοτήτων των τοπικών μας οργανώσεων, με αποτέλεσμα την αδυναμία συνεχούς παρέμβασής μας στις αποφάσεις που παίρνονται στα σχολεία από τα ΚΜΣ και τις Διευθύνσεις. Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση στο μορφωτικό τομέα. Αδυναμία παρατηρείται και στην καλλιέργεια πολιτικής συνείδησης στο σύνολο των μελών μας.

Θα πρέπει να έχουμε ως βασική επιδίωξη την αξιοποίηση της πλατιάς έκφρασης της ΕΔΟΝ στο μαθητικό κίνημα μέσω της ΠΕΟΜ, της συνδικαλιστικής μαθητικής κίνησης της Αριστεράς, η οποία ιδρύθηκε το 1955. Την τελευταία τριετία αναβαθμίσαμε την παρουσία και τη δράση μας στον τομέα αυτό, αλλά πρέπει να κάνουμε ακόμα περισσότερες και πιο στοχευμένες προσπάθειες. Με τον πλατύ της χαρακτήρα και τις ευρύτατα αποδεκτές θέσεις της, η ΠΕΟΜ αποτελεί σήμερα το μεγάλο πόλο των δυνάμεων της προόδου και η ενίσχυσή της αποτελεί εχέγγυο για την πραγμάτωση της προοπτικής για μια προοδευτική πορεία για το Μαθητικό κίνημα.

Όμως η οργάνωση απλά των μαθητών δεν είναι αρκετή. Είναι σημαντικό τα μαθητικά στελέχη της ΕΔΟΝ να αφομοιώσουν οι ίδιοι και να μάθουν και στα υπόλοιπα μέλη της Οργάνωσης τον τρόπο λειτουργίας των μαθητικών τοπικών οργανώσεων, κάτι που προϋποθέτει τον καταρτισμό συγκεκριμένου προγράμματος στο συνδικαλιστικό, πολιτιστικό και μορφωτικό τομέα που να στοχεύει στην:

• ενεργό και αγωνιστική συμμετοχή στον αντικατοχικό αγώνα του λαού μας και στο σωστό προσανατολισμό του, ώστε να συνάδει με τους στόχους για μια Κύπρο ανεξάρτητη, κυρίαρχη, ομόσπονδη, ακέραιη, αποστρατικοποιημένη πατρίδα όλων των νόμιμων κατοίκων της Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Αρμένιων, Μαρωνιτών και Λατίνων,
• ανακίνηση και διεκδίκηση λύσεων σε μαθητικά προβλήματα που ταλανίζουν το Μαθητικό κίνημα εδώ και χρόνια, μέσα από τη δημιουργία ενός μαθητικού κινήματος μαζικού, αγωνιστικού και διεκδικητικού, που με αποφασιστικότητα θα διεκδικεί επίλυση των προβλημάτων και επέκταση των κεκτημένων του,
• διαμόρφωση προτάσεων και προγράμματος δράσης προς τα ΚΜΣ για συνεχή και ποικίλη δραστηριότητα,
• ενημέρωση των μαθητών για τα δικαιώματα και όχι μόνο για τις υποχρεώσεις τους, που απορρέουν από τους νέους κανονισμούς λειτουργίας και απαίτηση έκδοσης βιβλιαρίου με το πιο πάνω περιεχόμενο από το υπουργείο παιδείας και διανομή του στους μαθητές,
• διοργάνωση ποιοτικών αθλητικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων,
• ανάπτυξη του πολιτικού και μορφωτικού επιπέδου των μελών μας, με τη συνέχιση και ενίσχυση του θεσμού των σεμιναρίων στις συνεδρίες, στα διήμερα, σε πιο πλατιές εκδηλώσεις και της κατασκήνωσης μαθητικών στελεχών,
• πραγματοποίηση διαλέξεων και συζητήσεων με ποικίλη θεματολογία (κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, προβλήματα νεολαίας κ.λπ.),
• ανάπτυξη σχέσης και συνεργασίας των μελών των μαθητικών μας οργανώσεων με τη δράση μας μέσα από τους τοπικούς μας συλλόγους.

Ο ρόλος των καθοδηγητικών σωμάτων και ειδικότερα του Επαρχιακού Μαθητικού Γραφείου είναι καθοριστικός. Θα πρέπει να παίρνουν όλα εκείνα τα μέτρα που να εξασφαλίζουν ολοκληρωμένη, συνεχή και σταθερή λειτουργία των οργανώσεων. Αξιόλογη δουλειά γίνεται από το Μαθητικό Τμήμα της Οργάνωσης τα τελευταία χρόνια. Τα Επαρχιακά αλλά και το Κεντρικό Μαθητικό Γραφείο πρέπει να συνεδριάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε περισσότεροι συναγωνιστές να συμμετέχουν στη δουλειά των γραφείων.

Πρέπει να ενισχυθεί η πρωτοβουλία και η ανάληψη συγκεκριμένων  οργανωτικών ευθυνών των μελών μας στα σχολεία. Θα πρέπει ακόμη να συνεχίσει να βρίσκεται στο επίκεντρό μας η δημιουργία προϋποθέσεων για ενεργό συμμετοχή όλο και περισσότερων ΕΔΟΝιτών στα συνδικαλιστικά μαθητικά σώματα, όπου θα λειτουργούν σαν εκφραστές των πραγματικών συμφερόντων του μαθητικού κόσμου, αναλαμβάνοντας ενέργειες και πράξεις που ενισχύουν το κύρος, τη δυναμική, την αποτελεσματικότητα, αλλά και την αξιοπρέπεια του μαθητικού κινήματος.

 

(δ) Το Φοιτητικό Τμήμα της ΕΔΟΝ

Τα τέσσερα προηγούμενα συνέδρια της Οργάνωσης, εκτιμώντας σωστά τις συνθήκες ανάπτυξης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με τη συνεχή άνοδο του αριθμού των νέων που επιδιώκουν τη μόρφωση, οδήγησαν στην περαιτέρω οργάνωση της παρέμβασής μας στους φοιτητικούς χώρους. Οι στόχοι στο περασμένο συνέδριο για ένταση της πολιτικής μας παρέμβασης και διαπαιδαγώγηση συνειδήσεων ήταν απόρροια του γεγονότος ότι στα πλαίσια του φοιτητικού κινήματος δρουν περίπου τα 2/3 των νέων από 18 έως 24 χρονών.

Οι κατευθυντήριοι άξονες της δουλειάς μας προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη ότι η οργανωμένη παρουσία της Αριστεράς ευρύτερα στην κοινωνία έχει αναβαθμιστεί, ενώ η εκτίμηση που τρέφει ο κόσμος προς το κόμμα μας και τη φιλοσοφία του έχει ενισχυθεί. Η εκτίμηση του κόσμου αποτυπώθηκε και το Φεβρουάριο του 2008 στις προεδρικές εκλογές με την εκλογή του Γενικού Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματός μας στην προεδρία  της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η πολιτική μας παρέμβαση χωρίζεται σε δυο άξονες:

Πρώτον: στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του λαού μας και των φοιτητών, για ειρηνική επανένωση της πατρίδας μας, για τη διαπαιδαγώγηση των φοιτητών με τα ιδανικά της Αριστεράς, της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του διεθνισμού. Η σύνδεση με την ΕΔΟΝ και το Λαϊκό Κίνημα είναι το μέσο επίτευξης αυτού του στόχου.

Δεύτερο: η εδραίωση της παράταξης της Αριστεράς στους φοιτητικούς χώρους ως της παράταξης της Διεκδίκησης, η οποία απευθύνεται με τη δράση και δομή της στους νέους της Αριστεράς, αλλά και τους φοιτητές από τον ευρύτερο προοδευτικό και δημοκρατικό χώρο.

Υπηρετώντας αυτούς τους δυο άξονες, το Φοιτητικό Τμήμα συνεχίζει να ενισχύεται τα τελευταία χρόνια, εξακολουθώντας να αποτελεί την μεγαλύτερη αριθμητικά, Επαρχιακή Οργάνωση της ΕΔΟΝ.

Ταυτόχρονα από το προηγούμενο συνέδριο έχουν ιδρυθεί ή επαναλειτουργήσει σειρά Τοπικών Οργανώσεων (π.χ. ΤΕ.ΠΑ.Κ., Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βόλος, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Frederick Λεμεσού, Χαλκίδα, Λαμία, Καλαμάτα).

Μεγάλης σημασίας κρίνεται ευρύτερα για το κίνημα η σταθεροποίηση σε ψηλά επίπεδα των ποσοστών μας στους πλείστους χώρους σπουδών, γεγονός που αποδεικνύει την επιβράβευση της διεκδικητικής πολιτικής και φιλοσοφίας των δικών μας δυνάμεων, καθώς επίσης και της συνδικαλιστικής και πολιτιστικής δράσης μας. Σημαντικό είναι και το γεγονός ότι η παράταξη της αριστεράς είναι πρώτη στα συγκεντρωτικά αποτελέσματα τα τελευταία 5 χρόνια, αφού και κατά την περσινή χρονιά καταγράψαμε το ψηλό ποσοστό του 41,1%. Γίνεται πολύ καλή δουλειά με την αξιοποίηση της πλατιάς συνδικαλιστικής μας έκφρασης, της Προοδευτικής Κίνησης Φοιτητών που ιδρύθηκε το 1974, μέσω της 35χρονης πορείας διεκδικήσεων και κατακτήσεων στο φοιτητικό κίνημα. Τα θετικά αποτελέσματα είναι προϊόν του ορθού συνδυασμού προσωπικής και πολιτικής επαφής.

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που το φοιτητικό τμήμα έχει μπροστά του είναι η ιδεολογική και πολιτική διαπαιδαγώγηση των στελεχών και μελών. Ταυτόχρονα, το Φοιτητικό Τμήμα έχει σημειώσει πολύ σημαντική βελτίωση στον τομέα της συμμετοχής των φοιτητικών στελεχών στη ζωή και τη δράση της Οργάνωσης και του κινήματος ευρύτερα.

Αναφορικά με το ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίζουμε στο φοιτητικό χώρο θα πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειες για:

• παρέμβαση στις Φοιτητικές Ενώσεις με στόχο το σωστό προσανατολισμό τους και ειδικότερα για συλλόγους με ενότητα δράσης, δραστήριους και διεκδικητικούς,
• ενδυνάμωση της επαφής που διατηρούμε με όλους τους φοιτητές, μέσα από τη δομή της οργάνωσης,
• παραπέρα ανάπτυξη πολύπλευρης πολιτιστικής δραστηριότητας,
• σταθερή και συνεχή ποιοτική αναβάθμιση των εντύπων μας,
• περαιτέρω βελτίωση της οργανωμένης μεταφοράς στις επαρχιακές και τοπικές οργανώσεις των απόφοιτων μελών των ΕΔΟΝίτικων φοιτητικών οργανώσεων.

 

(ε) Οι Νέοι Εργαζόμενοι και ο ρόλος των Τ.Ο. στη συνοικία

Θα δοθεί ξεχωριστό έγγραφο.

 

(στ) Η Διεκδικητική Δράση και η Παρέμβαση της ΕΔΟΝ

Η διεκδικητική δράση αποτελεί συστατικό στοιχείο τη φιλοσοφίας της ΕΔΟΝ για το κίνημα της νεολαίας. Είναι μέσα από τη δικαιωμένη αυτή φιλοσοφία που επιτυγχάνεται η  ανάδειξη μεγάλων προβλημάτων που απασχολούν τη νέα γενιά του τόπου μας. Η διεκδικητική δράση αποτελεί τη δική μας πρόταση για επίλυση αυτών των προβλημάτων και αναπτύσσεται πρωτίστως στα μεγάλα πολιτικά ζητήματα που απασχολούν τη νεολαία και το λαό μας, όπως το Κυπριακό και ο αντιιμπεριαλιστικός αγώνας, αλλά και σε κάθε πεδίο δραστηριοποίησης της νεολαίας στους χώρους μόρφωσης, εργασίας ακόμα και ψυχαγωγίας, καλλιεργώντας έτσι το έδαφος για συλλογική πάλη και διεκδίκηση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής.

Η διεκδικητική δράση της ΕΔΟΝ αποτελεί το κανάλι διοχέτευσης των θέσεων, προτάσεων και μηνυμάτων της ιδεολογίας της ΕΔΟΝ στους νέους ανθρώπους και ταυτόχρονα η ΕΔΟΝ αντλεί από τους νέους στοιχεία, τα οποία συμβάλλουν στην επεξεργασία θέσεων και προσεγγίσεων, που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τα προβλήματά τους. Μέσα από τη διεκδίκηση αυτών των προβλημάτων δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια καλύτερη ζωή, για μια καλύτερη κοινωνία.

Η ΕΔΟΝ προσπαθεί να διοχετεύσει αυτή τη φιλοσοφία κυρίως στις μαζικές οργανώσεις νεολαίας, σε μαθητικούς συλλόγους, φοιτητικές ενώσεις, τοπικές οργανώσεις σε σχολεία, σπουδαστικούς χώρους και στη συνοικία  με  κύριο στόχο τη διαπαιδαγώγηση των νέων ανθρώπων με τα ιδανικά της αριστεράς.

Η διεκδικητική δράση και παρέμβαση της ΕΔΟΝ αναγνωρίζεται και αγκαλιάζεται από μεγάλη μερίδα της νεολαίας μας. Αναγνωρίζεται και αγκαλιάζεται από τους νέους, γιατί είναι αυτή η φιλοσοφία της διεκδίκησης που οδήγησε σε όλες τις μεγάλες συνδικαλιστικές και κοινωνικές κατακτήσεις του νεολαιίστικου κινήματος.

Η δυναμική παρέμβαση της ΕΔΟΝ στο μαθητικό κίνημα τα τελευταία χρόνια είχε ως αποτέλεσμα την καθιέρωση της ΠΣΕΜ και τη συμμετοχή της στο συμβούλιο δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης, τα θετικά βήματα που έγιναν για  την κατοχύρωση του μαθητικού συνδικαλισμού, τη χαλάρωση στη μαθητική στολή, τον εκσυγχρονισμό των σχολικών κανονισμών, την εισαγωγή των δομημένων - διαβαθμισμένων εξεταστικών δοκιμίων, τη δωρεάν μεταφορά των μαθητών, την εισαγωγή μαθητών των τεχνικών σχολών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, την επιχορήγηση Η/Υ στους μαθητές της Β΄ Γυμνασίου κ.λπ.

Η φιλοσοφία της διεκδίκησης προβάλλεται από την ΕΔΟΝ σε όλους τους χώρους σπουδών και στηρίζεται καθολικά από τους νέους. Η φοιτητική χορηγία, η κατοχύρωση της φοιτητικής ταυτότητας, η ανάπτυξη και εδραίωση των δημόσιων σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κυρίως του Πανεπιστημίου Κύπρου, η ίδρυση του ΤΕ.ΠΑ.Κ., η ίδρυσή νέων σχολών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο μεγάλος αγώνας ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η πολιτική της κυβέρνησης για συνολική κρατική φοιτητική μέριμνα κ.λπ. είναι μερικές από τις κατακτήσεις του Κυπριακού Φοιτητικού Κινήματος που είναι απόρροια της διεκδικητικής παρέμβασης της ΕΔΟΝ.

Αλλά και σε όλα τα μεγάλα προβλήματα που απασχολούν την κυπριακή κοινωνία, η ΕΔΟΝ ήταν μπροστά, είτε με δυναμικές κινητοποιήσεις είτε με ριζοσπαστικές προτάσεις και πρωτοποριακές εκστρατείες. Για παράδειγμα η δυναμική παρέμβαση της ΕΔΟΝ στη νεοφιλελεύθερη πρόταση για αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης, απέτρεψε τα σχέδια των συντηρητικών κύκλων, η οποία βρήκε μπροστά της το μαθητικό, το φοιτητικό και το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα. Κομβικό σημείο αποτέλεσε η εκλογή Χριστόφια που άλλαξε την πολιτική του επίσημου κράτους στο θέμα.

Στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα των ναρκωτικών, της βίας στον αθλητισμό και της αύξησης της νεανικής παραβατικότητας η ΕΔΟΝ παρεμβαίνει με μεγάλες εκστρατείες και εκδηλώσεις που στοχεύουν στην πρόληψη, προβάλλοντας ταυτόχρονα τον πολιτισμό και αθλητισμό ως την απάντηση στις μάστιγες του καπιταλισμού. Οι αγωνιστικοί στόχοι και οι διεκδικήσεις της Οργάνωσης προωθούνται  μέσα από την καθιέρωση των εκστρατειών για διάφορα κοινωνικά και εξειδικευμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει η νέα γενιά στον τόπο μας.

Ταυτόχρονα αξιοσημείωτη είναι η δυναμική παρέμβαση της ΕΔΟΝ στον αντικατοχικό αγώνα του Κυπριακού λαού, αλλά και η συμμετοχή της οργάνωσης στον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα. Μέσα από τις μεγάλες αντικατοχικές εκδηλώσεις της κυπριακής νεολαίας, τα αντικατοχικά συλλαλητήρια, τις εκστρατείες ενημέρωσης του κυπριακού λαού, τις αντιπολεμικές εκδηλώσεις, τις κινητοποιήσεις ενάντια στο ευρωφακέλωμα και κυρίως τις εκστρατείες επαναπροσέγγισης με τους Τουρκοκύπριους, η ΕΔΟΝ στέλνει τα δικά της μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις.

Υπάρχουν σοβαρά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης της διεκδικητικής δράσης και παρέμβασης της οργάνωσής μας κυρίως στους χώρους, όπου δραστηριοποιούνται οι νέοι εργαζόμενοι αλλά και σε άλλους τομείς, όπως ο πολιτισμός και ο αθλητισμός. Επιπρόσθετα, υπάρχουν προϋποθέσεις δραστηριοποίησης της οργάνωσης, όπως είναι η τοπική αυτοδιοίκηση. Ειδικότερα στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούμε να παρέμβουμε, ώστε να αναβαθμιστεί ο λόγος και ο ρόλος της νεολαίας σε αυτό το τόσο σημαντικό επίπεδο λήψης αποφάσεων, αλλά και για να προσανατολιστεί η δράση της τοπικής αυτοδιοίκησης στην κατεύθυνση της παροχής περισσότερων δυνατοτήτων για συμμετοχή και δημιουργία στους νέους ανθρώπους.

Στο κεφάλαιο αυτό δεν θα πρέπει να παραλειφθεί η μεγάλη σημασία που αποδίδουμε ως ΕΔΟΝ στην παρέμβασή μας στον ΟΝΕΚ, αλλά και την παρέμβασή μας σε κάθε πολιτειακό θεσμό που λαμβάνει αποφάσεις, όπως είναι τα διάφορα εμπλεκόμενα Υπουργεία, η Βουλή των Αντιπροσώπων κ.ο.κ.

 

(ζ) Η Πλατιά μας Δραστηριότητα

Δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηρίσουμε την πλατιά δραστηριότητα ως τη  ραχοκοκαλιά του ΕΔΟΝίτικου οικοδομήματος. Με τον όρο πλατιά δραστηριότητα εννοούμε το σύνολο της δράσης της οργάνωσης στον τομέα του πολιτισμού και τον ευρύτερο τομέα ψυχαγωγίας των νέων. Στην πλατιά δραστηριότητα συμπεριλαμβάνονται τα φεστιβάλ, οι συναυλίες, πολιτικό-καλλιτεχνικές  εκδηλώσεις, αθλητικά τουρνουά και πρωταθλήματα, θεατρικές παραστάσεις, εκδρομές, πάρτι, διοργάνωση μπουάτ, κινηματογραφικές προβολές, διατήρηση μουσικών, χορευτικών, θεατρικών σχημάτων κ.ο.κ.

Η ΕΔΟΝ, μέσα από την πολύπλευρη πλατιά δραστηριότητά της, επιζητεί και επιτυγχάνει σε μεγάλο βαθμό να δώσει διέξοδο δημιουργικής απασχόλησης των νέων καταθέτοντας ταυτόχρονα τη δική της πολιτισμική φιλοσοφία κόντρα στην εμπορευματοποίηση και τα προϊόντα μαζικής υποκουλτούρας που κατακλύζουν την κυπριακή νεολαία.

Η ΕΔΟΝ επιδιώκει την ενεργητική εμπλοκή των νέων στις τέχνες, τον πολιτισμό, δίνοντας δημιουργική διέξοδο στις ανησυχίες, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους.

Ταυτόχρονα όμως, η πλατιά δραστηριότητα με τη δυνατότητα που παρέχει στην Οργάνωση για μαζική επαφή με τους νέους αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό μηχανισμό για άμεση και έμμεση πολιτική- ιδεολογική επίδραση σε πλατιά στρώματα νεολαίας.

Η ποιότητα στη δουλειά μας πρέπει να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Αναγνωρίζοντας λοιπόν την ιδιαίτερη σημασία και αξία της πλατιάς δραστηριότητας θα πρέπει να επισημανθούν τα πιο κάτω:

• Σωστή στελέχωση και λειτουργία του κεντρικού πολιτιστικού γραφείου που στόχο έχει:

α) να προάγει τη συμμετοχή στην πολιτιστική δημιουργία αλλά και να καταστήσει την πολιτιστική μας δραστηριότητα μέσο για την όσο το δυνατό πιο πλατιά παρέμβαση της ΕΔΟΝ μέσα στη νεολαία,

β) να γίνει ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των Επαρχιακών Πολιτιστικών Γραφείων για ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών για τη διαμόρφωση προτάσεων και εισηγήσεων για βελτίωση πιθανών αδυναμιών και για την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών.

• Σωστή στελέχωση των Επαρχιακών Πολιτιστικών Γραφείων που στόχο έχουν:

α) Να δώσουν ακόμη περισσότερη σημασία στην ενθάρρυνση και στήριξη των Τ.Ο. της  ΕΔΟΝ  για ανάπτυξη πλατιάς δραστηριότητας.

β) Να αναλάβουν πρωτοβουλίες για πραγματοποίηση πολιτιστικών εκδηλώσεων,  όπως θεατρικές παραστάσεις, διαγωνισμοί θεάτρου, ποίησης, ζωγραφικής κ.λπ.

• Η οργάνωση θα πρέπει να συνεχίσει τα θετικά βήματα που έχουν γίνει στην κατεύθυνση της ποιοτικής βελτίωσης της δουλειάς στον τομέα αυτό.
• Αξιοποίηση των πνευματικών ανθρώπων και καλλιτεχνών, που ζουν και δημιουργούν στον τόπο μας.
• Ενδυνάμωση της δημιουργικής παρουσίας των νέων ανθρώπων των γραμμάτων και της τέχνης.
• Αξιοποίηση πολιτιστικών δυνάμεων μεταναστών που ζουν, εργάζονται ή σπουδάζουν στον τόπο μας.
• Ενασχόληση με τον πολιτισμό ως πολιτικό ζήτημα και πολιτική παρέμβαση στην κοινωνία:

α) Υποκίνηση της  ανάπτυξης, σε τοπικό επίπεδο, σύγχρονων μορφών τέχνης και πολιτισμού, με αξιοποίηση και της τοπικής αυτοδιοίκησης προς αυτή την κατεύθυνση.

β) Με στόχο να ζωντανέψουν οι πόλεις και τα χωριά, δημιουργία υπαίθριων δημοτικών / κοινοτικών χώρων  για την παρουσίαση πολιτιστικών εκδηλώσεων, όπως Θέατρο του Δρόμου, κουκλοθέατρο, μουσικές- χορευτικές βραδιές.

γ) Ενίσχυση της προσπάθειας ανάπτυξης διαλόγου με τους ίδιους τους καλλιτέχνες, την κοινωνία και το Εδονίτικο οικοδόμημα για τον κοινωνικό ρόλο που μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει η τέχνη στους αγώνες των λαών για δημοκρατία, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη.

• Θα πρέπει να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας, ώστε να αναπτυχθεί σε σωστή βάση η λειτουργία του Κεντρικού Αθλητικού Γραφείου με στόχο τον συντονισμό της δράσης μας και για αναβαθμισμένη πολιτική παρέμβαση στον τομέα αυτό.
• Πρέπει να συνεχιστεί και να ενισχυθεί η καλή δουλειά που γίνεται τα τελευταία χρόνια στον τομέα της αθλητικής δραστηριότητας, η οποία ήρθε ως αποτέλεσμα της επανασύστασης των αθλητικών γραφείων.
• Δραστηριότητες, όπως τουρνουά, πρωταθλήματα μεγάλης διάρκειας ενασχόληση με καινούρια αθλήματα, ανακίνηση προβλημάτων με συζητήσεις – δημόσιες παρεμβάσεις, πρέπει να συνεχιστούν αλλά και να επιδιώξουμε τη διεύρυνση και αναβάθμισή τους.
• Ενασχόληση με τον αθλητισμό ως πολιτικό ζήτημα και πολιτική παρέμβαση στην κοινωνία:

α) για ζητήματα μαζικού αθλητισμού,

β) ανάπτυξη του συνοικιακού αθλητισμού,

γ) δημιουργία συνοικιακών χώρων άθλησης.

 

(η) Οι Σύλλογοι του Λαϊκού Κινήματος

Οι σύλλογοι του Λαϊκού Κινήματος αποτέλεσαν για δεκαετίες φάρο πολιτιστικής, αθλητικής, αλλά και πολιτικής δραστηριότητας και δημιουργίας. Σήμερα αδυνατούν στις περισσότερες περιπτώσεις να διαδραματίσουν τον ίδιο ρόλο με αποτέλεσμα η δράση τους να παρουσιάζει σοβαρή υποχώρηση. Υποχώρηση, η οποία οφείλεται πρωτίστως σε αντικειμενικούς λόγους, όπως ο περιορισμός του ελεύθερου χρόνου των νέων, οι πολλαπλές επιλογές «ψυχαγωγίας» που προσφέρονται από τον ιδιωτικό τομέα και από το διαδίκτυο, καθώς επίσης και οι «αξίες» και τα πρότυπα που προάγονται από την κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική του καπιταλισμού.

Ταυτόχρονα, η εικόνα που παρουσιάζει η πλειοψηφία των συλλόγων μας, λειτουργώντας ως καφενεία, έχει ως αποτέλεσμα τον έμμεσο αποκλεισμό της νεολαίας και ιδιαίτερα των γυναικών, από την καθημερινή ζωή και δράση των συλλόγων.

Από την άλλη παρατηρούμε ότι εκεί και όπου έχουν δημιουργηθεί ειδικοί χώροι για τη νεολαία, εκεί και όπου λειτουργούν πολιτιστικές ομάδες (χορού, μουσικής, θεάτρου κ.ά.), ή ακόμα εκεί και όπου οι σύλλογοί μας προχώρησαν αποφασιστικά στη δημιουργία τμημάτων, τα οποία να ασχολούνται με ομαδικά ή ατομικά αθλήματα σε ερασιτεχνική βάση, η προσπάθεια στέφθηκε σε μεγάλο βαθμό με επιτυχία δίνοντας με αυτό τον τρόπο διέξοδο δημιουργικής απασχόλησης σε πολλούς νέους. Νοείται ότι μέσα από αυτή τη δραστηριότητα θα πρέπει να παραμείνει σταθερή η στόχευση, για να επιδρούμε πολιτικά στις συνειδήσεις των νέων που ερχόμαστε σ΄ επαφή. Σ΄ αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να οικοδομείται η συνεργασία των Τ.Ο. της ΕΔΟΝ με τις επιτροπές των τοπικών συλλόγων, έτσι ώστε να συμβάλουν σημαντικά στην αναβάθμιση της δράσης του Τοπικού Λαϊκού Κινήματος και την εμπλοκή περισσότερων στελεχών της ΕΔΟΝ στη ζωή και δράση του Τοπικού Συλλόγου.

Για τη στήριξη των πιο πάνω προσπαθειών, θα πρέπει να αναζητηθούν οι απαραίτητοι οικονομικοί πόροι και χορηγοί. Θεωρούμε ότι θεσμοί, όπως οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, ο ΟΝΕΚ και άλλοι κρατικοί φορείς, διαθέτουν σημαντικά περιθώρια για περαιτέρω ενίσχυση αυτών των προσπαθειών, είτε μέσω κρατικών κονδυλιών, είτε μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, τα οποία θα πρέπει οι τοπικοί μας Σύλλογοι να αξιοποιήσουν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.

Στη βάση των πιο πάνω διαπιστώσεων, και αναγνωρίζοντας τον εξαιρετικής σημασίας ρόλο που επιβάλλεται να διαδραματίσουν οι αθλητικοί-μορφωτικοί μας σύλλογοι, ως το πλέον σημαντικό μέσο επαφής του λαϊκού κινήματος με τις τοπικές κοινωνίες, επιβάλλεται να παρθούν μέτρα πρακτικά και εφαρμόσιμα.

Οι εισηγήσεις μας κινούνται σε δυο κυρίως άξονες:

Ο πρώτος άξονας αφορά στη δημιουργία της κατάλληλης υποδομής στους συλλόγους μας, κατά τρόπο ώστε να καταστούν ελκυστικοί για τη νεολαία και όχι μόνο. Η δημιουργία ειδικών χώρων για τη νεολαία που θα αξιοποιούνται για τη διοργάνωση μουσικών βραδιών, μπουάτ – αφιερωμάτων, καθώς και μορφωτικής δουλειάς, αποτελεί προϋπόθεση για την σταθερή προσέλκυση των νέων στους συλλόγους. Επιπλέον, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην προσπάθεια συγκρότησης πολιτιστικών ομάδων και ομίλων, καθώς επίσης και τη διοργάνωση πολιτικό – καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, αθλητικών τουρνουά, φεστιβάλ, συζητήσεων και διαλέξεων.

Ο δεύτερος άξονας, εστιάζεται στην ανάγκη ανάδειξης ως προτεραιότητας, της αναγέννησης του κινήματος των μορφωτικών-πολιτιστικών συλλόγων. Μέσα σ΄ αυτά τα πλαίσια θα πρέπει να ενεργοποιηθούν εκείνοι οι μηχανισμοί, οι όποιοι θα διασφαλίζουν την ουσιαστική συνεργασία και συντονισμό σε τοπικό επίπεδο ανάμεσα στο κόμμα, τα συμβούλια των συλλόγων και τις οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος.

 

(θ) Η Μορφωτική – Ιδεολογική Δουλειά στην ΕΔΟΝ

Η αναβάθμιση της μορφωτικής – ιδεολογικής δουλειάς της ΕΔΟΝ αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία ισχυρής βάσης στήριξης του αγώνα της ΕΔΟΝ και της προοπτικής του. Σε ένα κόσμο αντιφατικό και σύνθετο με εξελίξεις και φαινόμενα που χρήζουν επεξήγησης και ανάλυσης, με την ανάγκη αντιμετώπισης καθημερινών προκλήσεων στο κυπριακό και την εσωτερική διακυβέρνηση, η ΕΔΟΝ καλείται να εξοπλίζει ιδεολογικά τα μέλη της με τη μορφωτική της δραστηριότητα, προσεγγίζοντας πτυχές της κοινωνικής και πολιτικής ζωής μέσα από τη δική μας ιδεολογία. Οι ανάγκες για μορφωτική δουλειά αυξάνονται ακόμη περισσότερο σήμερα, όπου το καπιταλιστικό εποικοδόμημα καλλιεργεί συστηματικά την απαξίωση, τον αντικομματισμό, την αποπολιτικοποίηση και το βόλεμα, ιδιαίτερα ανάμεσα στη νέα γενιά.

Η μορφωτική μας δραστηριότητα επεκτείνεται ασφαλώς στην ενημέρωση και ανάλυση της πολιτικής επικαιρότητας (διεθνούς και τοπικής). Σημαντικό μέρος στη μορφωτική δραστηριότητα της ΕΔΟΝ από πλευράς περιεχομένου, καταλαμβάνουν τα ιστορικά θέματα (π.χ. 80χρονα ΑΚΕΛ) που ανάλογα με την περίοδο αποκτούν πολιτική σημασία.

Για την αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας της μορφωτικής – ιδεολογικής δουλειάς δόθηκε έμφαση στην εξειδίκευση του περιεχομένου της ανάλογα με τις ηλικίες, το χώρο και τη χρονική περίοδο έτσι που να ικανοποιούνται τρέχουσες ανάγκες της πολιτικής μας δράσης, δημιουργώντας ταυτόχρονα αναχώματα αντίστασης στην προπαγάνδα της αντίπαλης παράταξης.

Εκτιμώντας την ποιότητα και το περιεχόμενο της μορφωτικής – ιδεολογικής δουλειάς στην ΕΔΟΝ σημειώνουμε τα ακόλουθα:

• Η μορφωτική δουλειά στην ΕΔΟΝ έχει δημιουργήσει μια καλή βάση που μπορεί να ικανοποιεί αρκετές ιδεολογικό – μορφωτικές ανάγκες. Η καθιέρωση από χρόνια τώρα των παγκύπριων και επαρχιακών σεμιναρίων, οι μορφωτικές σχολές, η καθιέρωση ελάχιστου αριθμού διαλέξεων στις τοπικές οργανώσεις ως μέρος του ετήσιου προγραμματισμού δράσης της Οργάνωσης, είναι ένας γερός σκελετός πάνω στον οποίο θα πρέπει να συνεχίσουμε να κτίζουμε. Σημαντικός θεσμός που πρέπει να αξιοποιηθεί είναι η ιδεολογική σχολή για στελέχη της ΕΔΟΝ. Σημαντική πρόκληση παραμένει η μορφωτική δουλειά στις Τ.Ο. και η μαζικοποίηση της μορφωτικής μας δουλειάς.
• Για την παραπέρα ποιοτική αναβάθμισή της η μορφωτική δουλειά χρειάζεται να συστηματοποιηθεί και να αποκτήσει συνέχεια και συνέπεια με έγκαιρο και ολοκληρωμένο προγραμματισμό. Η εξειδίκευση της δουλειάς με βάση την ηλικία, το χώρο και την επικαιρότητα θα πρέπει να επιδιώκεται, χωρίς να παραμερίζεται η βάση πάνω στην οποία οικοδομείται η μορφωτική μας δραστηριότητα: η ιδεολογία μας, το διεθνές πολιτικό σκηνικό, οι θέσεις και η πολιτική της Οργάνωσης στο Κυπριακό και τα ζητήματα κοινωνικό – οικονομικής πολιτικής με έμφαση στα θέματα νεολαίας. Ο τομέας της μορφωτικής δουλειάς είναι ο πρώτος που θυσιάζεται μέσα στην πίεση της καθημερινότητας, γεγονός που πρέπει να διορθώσουμε.
• Η αναβάθμιση της μορφωτικής δουλειάς έχει ανάγκη από ένα δυνατό και δραστήριο Κεντρικό Μορφωτικό Γραφείο. Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιαστεί βελτίωση στη δουλειά του Κεντρικού Μορφωτικού Γραφείου.  Υπάρχουν όμως αρκετά περιθώρια βελτίωσης. Το Κεντρικό Μορφωτικό Γραφείο, για να μπορέσει να ανταποκριθεί σ’ αυτά του τα καθήκοντα θα πρέπει να στελεχώνεται με συναγωνιστές που να μπορούν πρακτικά να συνεισφέρουν στη διαμόρφωση του περιεχομένου της μορφωτικής δουλειάς, να ανταποκριθούν πρακτικά στην ικανοποίηση των αναγκών, τον προγραμματισμό και τον έλεγχο της μορφωτικής δραστηριότητας. Το Κεντρικό Μορφωτικό Γραφείο πρέπει να δίνει έμφαση στη σωστή επικοινωνία με τα επαρχιακά μορφωτικά γραφεία.
• Πρέπει να επιμείνουμε στην τακτικότητα της έκδοσης και κυκλοφορίας του ενημερωτικού δελτίου που πρέπει να αξιοποιείται στην ενημέρωση των μελών της Οργάνωσης πάνω στις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις και την αναβάθμιση του πολιτικού περιεχομένου των συνεδριάσεων των τοπικών επιτροπών και των τοπικών οργανώσεων. Αυτή παραμένει μια βασική μας αδυναμία. Όπου υπάρχει η δυνατότητα για εβδομαδιαία συνεδρία της Τ.Ο. με πολιτική ενημέρωση, η εμπειρία δείχνει ότι αποτελεί μια από τις πιο βασικές μορφωτικές διαδικασίες σε τακτική βάση, που βοηθούν στην ανάπτυξη του πολιτικού κριτηρίου των στελεχών και μελών της ΕΔΟΝ.
• Πρέπει να καταστεί συνείδηση σε όλα τα μέλη μας η ανάγκη αυτομόρφωσης και να δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση του εκφραστικού μας οργάνου, της «Νεολαίας», και άλλων εντύπων που εκδίδουμε στο Μαθητικό και το Φοιτητικό Τμήμα. Προς αυτή την κατεύθυνση έχει υπάρξει πρόοδος σε σχέση με τα μαθητικά και φοιτητικά μας έντυπα. Όσον αφορά στην εφημερίδα «Νεολαία», υπήρξε μια βελτίωση λόγω της διακίνησης μαζί με τη Χαραυγή, φτάνει μεν σε περισσότερα σπίτια, αλλά εξακολουθούμε να παρουσιάζουμε σοβαρή αδυναμία σε σχέση με τη διακίνηση ανάμεσα στα μέλη μας. Επιπλέον, η ίδια η Χαραυγή, πρέπει να είναι η πρώτιστη καθημερινή πηγή αυτομόρφωσης του κάθε ΕΔΟΝίτη.
• Θα πρέπει να αποδώσουμε τη δέουσα σημασία στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει το διαδίκτυο με την αξιοποίηση της ιστοσελίδας μας και την αποστολή ενημερωτικού και μορφωτικού υλικού με e-mail. Σε αυτό το ζήτημα έχουν γίνει κάποια βήματα μπροστά.
• Να συνεχίσουμε να στοχεύουμε στην αξιοποίηση ευρύτερων δραστηριοτήτων της Οργάνωσης για μορφωτικούς σκοπούς, όπως το Παγκύπριο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών, πολιτιστικές εκδηλώσεις, μπουάτ, επαρχιακά φεστιβάλ κ.ο.κ.

 

(ι) Το Κίνημα των ΕΔΟΝόπουλων

Το Παγκύπριο Κίνημα των ΕΔΟΝόπουλων (Π.Κ.Ε.) μέσα από την πολύπλευρη δράση του, έχοντας κυρίως παιδαγωγικό χαρακτήρα, στοχεύει στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών με τα πανανθρώπινα ιδανικά της Αριστεράς, της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ελευθερίας. Στοχεύει στην καλλιέργεια των αισθημάτων της αλληλεγγύης και της φιλίας με τους λαούς όλου του κόσμου, αλλά κυρίως στη δημιουργία ατόμων με πολύπλευρη προσωπικότητα.

Με διάφορες εκδηλώσεις, όπως φεστιβάλ, διαγωνισμοί, εκστρατείες, εκδρομές, κατασκηνώσεις, αλλά και με τη συνεχή επαφή μέσα από εβδομαδιαίες συγκεντρώσεις, το Π.Κ. ΕΔΟΝόπουλων κάνει επίμονη και συνεχή προσπάθεια προς επίτευξη των πιο πάνω στόχων.

Όπως είναι αντιληπτό, είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος που διαδραματίζει το Π.Κ.Ε. στη διαμόρφωση σωστών χαρακτήρων. Προσφέρει στο παιδί τη θαυμάσια εμπειρία της συλλογικής δουλειάς. Μέσα από τη συμμετοχή στις δραστηριότητες του Π.Κ.Ε., το παιδί, πλουτίζει το συναισθηματικό του κόσμο και τις αισθητικές του εμπειρίες, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα τις αξίες και τις ιδέες του, τις πολιτικές του αντιλήψεις και έννοιες. Το παιδί γίνεται τελικά σκεπτόμενος νέος.

Το γραφείο ΕΔΟΝόπουλων θα πρέπει να προβαίνει σε δημόσιες τοποθετήσεις για ζητήματα που αφορούν στην προστασία, ευημερία και τα δικαιώματα του παιδιού.

Στις σημερινές συνθήκες, όπου τα παιδιά υφίστανται και αυτά την πίεση του συστήματος με την εμπορευματοποίηση των πιο βασικών αναγκών τους, όπως η μόρφωση, η δημιουργία, η ψυχαγωγία, ο ρόλος του κινήματος των ΕΔΟΝόπουλων είναι ακόμα σημαντικότερος. Το παιδί πια δεν έχει ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι και δημιουργική ενασχόληση, αφού η παραπαιδεία ξεκινά από την παιδική ηλικία και οι γονείς υποκύπτουν στις λογικές της ωφελιμιστικής προσέγγισης της ζωής.

Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι το πύκνωμα των γραμμών του παιδικού μας κινήματος. Ενώ το κίνημα των ΕΔΟΝόπουλων αναπτύσσει πλούσια δράση, ο αριθμός συμμετοχής σε τακτή βάση παιδιών στα παιδικά κινήματα δεν είναι ικανοποιητικός (κύρια στις αστικές περιοχές). Η ολόχρονη δράση τόσο σε τοπικό όσο και σε επαρχιακό – κεντρικό επίπεδο εκτιμούμε πως θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς επίσης και ο εμπλουτισμός του περιεχομένου της δράσης του Παιδικού Κινήματος με πρωτοποριακές δραστηριότητες.  Η οργάνωση πρέπει να δώσει βαρύτητα στη μαζικοποίηση του παιδικού μας κινήματος και σε συνεργασία με το κόμμα, τους συλλόγους μας και το ευρύτερο Λαϊκό κίνημα να βρούμε λύσεις. Το κίνημα Εδονόπουλων οφείλει να γίνει περισσότερο εξωστρεφές αναπτύσσοντας δράση που να απευθύνεται στην τοπική κοινωνία.

Αδυναμία αντιμετωπίζουμε και στην προσέλκυση εργαζομένων ως καθοδηγητών με αποτέλεσμα η δουλειά των τοπικών κινημάτων να στηρίζεται σε μαθητές, οι οποίοι δεν αποτελούν την καταλληλότερη λύση, εάν αναλογιστεί κανείς το βαρυφορτωμένο τους πρόγραμμα, την απειρία τους, την έλλειψη των απαραίτητων γνώσεων, καθώς επίσης και τη μικρή διαφορά ηλικίας που τους χωρίζει από τα ΕΔΟΝόπουλα.

Το Κίνημα των ΕΔΟΝόπουλων γίνεται η αφετηρία της επαφής των παιδιών με την Οργάνωση γενικότερα. Πολύ σημαντικός αριθμός ΕΔΟΝόπουλων διατηρεί επαφή και δραστηριοποιείται αργότερα μέσα από το μαθητικό τμήμα της ΕΔΟΝ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο θεσμός των ΕΔΟΝόπουλων έχει αγκαλιαστεί με περισσότερη ζέση από τις Επαρχιακές Οργανώσεις και γενικότερα το Λαϊκό Κίνημα τα τελευταία χρόνια,   αλλά υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης. Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε το Π.Κ.Ε. είναι υψίστης σημασίας για την Οργάνωση, για αυτό θα συνεχίσουμε να δίνουμε την κατάλληλη σημασία τόσο στην ανάπτυξη των υφιστάμενων, αλλά κυρίως στη λειτουργία νέων τοπικών κινημάτων.

 

(κ) Οι Διεθνείς Σχέσεις της ΕΔΟΝ

Ο διεθνισμός αποτελεί μια από τις βασικότερες ιδεολογικές αρχές της ΕΔΟΝ και αναπόσπαστο μέρος της δράσης μας. Μέσα σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, η διεθνιστική αλληλεγγύη και ο διεθνισμός αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα μέσα αντίστασης του κομμουνιστικού, αντί-ιμπεριαλιστικού, αριστερού, προοδευτικού, δημοκρατικού κινήματος. Η δύναμη και η επιρροή του διεθνισμού έχει αποδειχτεί σε πλείστες τόσες περιπτώσεις από την επίθεση ενάντια στη νέο-ιδρυθείσα Σοβιετική Ένωση και τον Ισπανικό εμφύλιο μέχρι τις πρόσφατες περιπτώσεις, του πολέμου στο Ιράκ, τις αντιδραστικές πολιτικές της Ε.Ε. και την ποινικοποίηση της κομμουνιστικής Νεολαίας Τσεχίας. Οι εξελίξεις των τελευταίων 3 χρόνων θέτουν ενώπιόν μας μεγαλύτερα καθήκοντα σε ό, τι αφορά στη διεθνή μας δράση. Παράδειγμα αποτελεί η εκφρασθείσα επιθυμία από διάφορες οργανώσεις,  όπως αποκτήσουν μια πιο άμεση, αναλυτική και εμπειρική εικόνα για τον τρόπο λειτουργίας της ΕΔΟΝ.

Όπως τονίζεται και στις Θέσεις του 15^ου Συνεδρίου της οργάνωσης,  η παρουσία της ΕΔΟΝ στο παγκόσμιο αριστερό, προοδευτικό, δημοκρατικό κίνημα νεολαίας στηρίζεται σε δύο βασικές πολιτικές κατευθύνσεις. Αφενός στον αγώνα που διεξάγει ο λαός μας για ειρηνική επίλυση του κυπριακού προβλήματος, σημαντικό στοιχείο του οποίου είναι η σωστή ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης. Αφετέρου στη διεθνιστική αλληλεγγύη, η οποία πηγάζει από την ιδεολογική μας θεώρηση πως η Αριστερά πρέπει να πρωτοστατεί στην έμπρακτη στήριξη όλων των αγωνιζόμενων λαών για ελευθερία, ανεξαρτησία, κοινωνική ευημερία, πρόοδο και σοσιαλισμό. Προς αυτή την κατεύθυνση, η δράση της Οργάνωσης δεν περιορίζεται στην ηθική έκφραση της διεθνούς αλληλεγγύης. Αναπτύσσεται και με την υλοποίηση διεθνών πολιτικών δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών, κυρίως στο πλαίσιο της δράσης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαίων (ΠΟΔΝ) αλλά και όχι μόνο.

Προς την κατεύθυνση επίλυσης του κυπριακού προβλήματος, η οργάνωση έχει επιτύχει να κρατήσει σωστά ενημερωμένες τις αδελφές οργανώσεις και τις διεθνείς ή περιφερειακές δομές στις οποίες συμμετέχει, μέσα σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για το κυπριακό. Παράλληλα πέτυχε να συμπεριληφθούν σε αποφάσεις και διακηρύξεις της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαιών, αλλά και σε έγγραφα της 17^ης Γενικής Συνέλευσής της, οι θέσεις της οργάνωσης για επίλυση του κυπριακού. Επιπρόσθετα, η οργάνωση κατάφερε σε αυτό το διάστημα να διοργανώσει 2 διεθνή σεμινάρια στην Κύπρο σχετικά με το Κυπριακό, να ετοιμάσει επιπρόσθετα υλικά στα Αγγλικά σχετικά με το Κυπριακό πρόβλημα και την εξέλιξη των σχέσεων των δύο κοινοτήτων.

Στο επίπεδο της διεθνιστικής αλληλεγγύης, η Οργάνωση συμμετείχε σε αποστολή στην Παλαιστίνη, τον Λίβανο, την Κολομβία και τα Βαλκάνια. Με αποστολές εθελοντικής εργασίας στην Κούβα δύο συνεχόμενες χρονιές, συνεχίζοντας την προσφορά των προηγούμενων χρόνων, στον Λίβανο μετά τον καταστροφικό πόλεμο του 2006 και την Παλαιστίνη το περασμένο καλοκαίρι εκφράσαμε έμπρακτα και αποτελεσματικά τη διεθνιστική αλληλεγγύη. Με τη συμμετοχή μας σε διάφορα συνέδρια, φεστιβάλ, διεθνείς συναντήσεις και επισκέψεις εκφράσαμε την αλληλεγγύη μας σε διάφορους αγωνιζόμενους λαούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο εσωτερικό η διεθνιστική αλληλεγγύη εκφράστηκε με την έκδοση ανακοινώσεων και διακηρύξεων,  όπως για την Κομμουνιστική Νεολαία Τσεχίας, για το πραξικόπημα στην Ονδούρα, την Παλαιστίνη. Με τη διοργάνωση εκδηλώσεων συμπαράστασης και διαμαρτυρίας, με την οικονομική ενίσχυση, τη συλλογή υπογραφών στήριξης και τη διοργάνωση συζητήσεων για διεθνή ζητήματα σε κεντρικό, επαρχιακό και τοπικό επίπεδο,  δώσαμε ώθηση στη δράση μας.

Επιπλέον, από το προηγούμενο συνέδριο η ΕΔΟΝ, ως μία από τις οργανώσεις που έχουν τέτοιες δυνατότητες, έχει αναπτύξει πιο έντονη δράση και στην κατεύθυνση της διοργάνωσης διεθνών συναντήσεων στην Κύπρο, με στόχο τον καλύτερο συντονισμό των αριστερών προοδευτικών δυνάμεων και κατανόηση των συνθηκών που αντιμετωπίζει η νεολαία στις διάφορες χώρες. Στο διάστημα από το 15^ο Συνέδριο μέχρι σήμερα, η Οργάνωση συνέχισε και εμπλούτισε το πεδίο δράσης στον τομέα αυτό. Διοργανώθηκαν σεμινάρια, Διεθνείς κατασκηνώσεις και συναντήσεις, κάποια από το Κεντρικό Συμβούλιο και άλλα από Επαρχιακές Οργανώσεις επιδιώκοντας τον εμπλουτισμό της δράσης τους και της εμπλοκής περισσότερων μελών στις διεθνείς σχέσεις.

Στα τρία χρόνια από το προηγούμενο Συνέδριο συνέπεσε η Οργάνωση να διοργανώσει δύο Παγκύπρια Φεστιβάλ το 21^ο και 22^οΠΦΝΦ το 2007 και 2009. Τα Φεστιβάλ της Οργάνωσης έχουν καθιερωθεί πλέον ως σημαντικά γεγονότα σε επίπεδο περιφερειακό, κυρίως για την περιοχή της Ευρώπης και Μέσης Ανατολής. Αυτό αποδεικνύεται από την αυξημένη συμμετοχή ξένων αντιπροσωπειών, παρά τις δυσκολίες που παρουσιάζονται λόγω αυξημένων διεθνών δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Βασικός πυλώνας διεθνούς δράσης της ΕΔΟΝ αποτελεί η δραστηριοποίησή της στην ΠΟΔΝ. Η Ομοσπονδία αποτελεί τον σημαντικότερο διεθνή αντιιμπεριαλιστικό αγωνιστικό οργανισμό σε επίπεδο νεολαίας. Η ΠΟΔΝ έχει καταφέρει να ανακάμψει σε πολύ μεγάλο βαθμό μετά τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν το ’90 και αναπτύσσει μια πολύπλευρη και αποτελεσματική δράση σχεδόν σε όλες τις ηπείρους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είμαστε πλήρως ικανοποιημένοι ή ότι δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης και προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Θεωρούμε ως πολύ αισιόδοξο, το γεγονός ότι η Ομοσπονδία, παρά τις όποιες οργανωτικές και αρκετές οικονομικές δυσκολίες, που συνεχίζει να αντιμετωπίζει, έχει επανακτήσει σε σημαντικό βαθμό την αναγνώρισή της από τη νεολαία.

Σημαντικότατος πυλώνας διεθνούς δραστηριότητας της ΠΟΔΝ και φυσικά και της ΕΔΟΝ αποτελούν τα Παγκόσμια Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών (ΠΦΝΦ). Η πολύ θετική εκτίμηση που είχε η Οργάνωση στις προηγούμενες θέσεις της για το 16ο ΠΦΝΦ αποτελεί κατεύθυνση για τη διασφάλιση ισάξιας τουλάχιστον επιτυχίας για τα επερχόμενα ΠΦΝΦ. Η διοργάνωση του επερχόμενου ΠΦΝΦ αποτελεί ένα γεγονός που αναμένεται με μεγάλο ενθουσιασμό. Αποφασιστικός παράγοντας, κατά την εκτίμησή μας, για την επιτυχία του θεσμού των ΠΦΝΦ αποτελεί η διασφάλιση του πολιτικού αντιιμπεριαλιστικού χαρακτήρα και περιεχομένου των ΠΦΝΦ. Αυτό το χαρακτήρα πρέπει να διασφαλίζουμε πάντα ότι τόσο η φιλοξενούσα χώρα και Οργάνωση, όσο και οι συμμετέχοντες, θα τον ασπάζονται, θα τον εκπροσωπούν και θα τον διαδίδουν.

Η ΠΟΔΝ αναγνωρίζεται ως ο πραγματικός εκφραστής του προοδευτικού νεολαιίστικου κινήματος στον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο, για δημοκρατία, ελευθερία, κοινωνική πρόοδο, ειρήνη και μια καινούρια κοινωνία, χωρίς εκμετάλλευση, για εθνική κυριαρχία και διεθνή αλληλεγγύη, όπως επίσης και στη συμβολή στην ανάπτυξη του αγώνα για την κατάκτηση των δικαιωμάτων των νέων ανθρώπων. Η Ομοσπονδία, μόνη ανάμεσα στους διεθνείς φορείς νεολαίας, αποτελεί σήμερα τον διεκδικητή και συμπαραστάτη των νέων στον αγώνα διατήρησης των κεκτημένων τους και των βασικών τους δικαιωμάτων. Στο διάστημα από το προηγούμενο συνέδριό μας, η ΠΟΔΝ πραγματοποίησε τη 17^η Γενική Συνέλευσή της στο Βιετνάμ τον Μάρτιο του 2007.  Η Γενική Συνέλευση ήταν ιστορική για το λόγο ότι ήταν η μαζικότερη μετά τη δεκαετία του ‘80.  Η Γ.Σ. εξέλεξε το νέο Γενικό Συμβούλιο και το Συντονιστικό Συμβούλιο. Η ΕΔΟΝ για άλλη μια φορά εξελέγη στο Γενικό Συμβούλιο, καθώς επίσης και στη θέση του συντονιστή της Περιφέρειας της Ευρώπης και Β. Αμερικής (CENA), μαζί με την Ένωση Νέων Κομμουνιστών Ισπανίας και την Ένωση Νέων Κομμουνιστών των ΗΠΑ. Παρ’ όλα αυτά η ΕΔΟΝ οφείλει να συνεχίσει να διαδραματίζει ένα καθοριστικό και γεφυρωτικό ρόλο στην ΠΟΔΝ. Εκτιμούμε ότι ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στα καθήκοντα που έχει αναλάβει και τον ρόλο που διαδραματίζει μέσα στην Ομοσπονδία.

Τομέας με ιδιαίτερη σημασία αποτελεί η ανάπτυξη και η ενδυνάμωση των σχέσεών μας με αδελφές ή άλλες οργανώσεις σε κάθε περιφέρεια με στόχο τόσο την καλύτερη αλληλοενημέρωση για τις εξελίξεις και σχεδιασμούς σε κάθε περιοχή, αλλά και για πιο αποτελεσματική και άμεση υλοποίηση των πολιτικών μας δραστηριοτήτων. Αρκετή ώθηση έχει δοθεί στις περιοχές της Μ. Ανατολής και της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης, ενώ συνεχίζουν να υπάρχουν ιδιαίτερες αδυναμίες στην ανάπτυξη σχέσεων με οργανώσεις από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Οι σχέσεις μας με οργανώσεις της Λ. Αμερικής αναπτύχθηκαν ακόμη περισσότερο και γίνεται προσπάθεια για βαθύτερη κατανόηση και ανάλυση των εξελίξεων στις χώρες αυτές. Πρέπει να συνεχίσουμε και να παρακολουθούμε ακόμη περισσότερο και προσεκτικότερα τις εξελίξεις, καθώς είναι η περιοχή όπου οι φιλολαϊκές, προοδευτικές δυνάμεις βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση με θετικά και αισιόδοξα αποτελέσματα και ως εκ τούτου η επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού αναμένεται να κλιμακωθεί. Στις περιφέρειες της Ασίας και Αφρικής έχουν γίνει κάποια μικρά βήματα, τα  οποία πρέπει να πολλαπλασιάσουμε, αρχίζοντας από οργανώσεις που μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στις περιοχές τους. Οι περιοχές αυτές αποτελούν ήδη περιοχές συγκρούσεων είτε ενδοϊμπεριαλιστικών διαφορών, είτε ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων.

Στο θέμα της συμμετοχής, κατανόησης και προβολής της διεθνιστικής μας δράσης σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο αριθμό μελών μας, έχουν γίνει βήματα προόδου, υπάρχουν όμως πολλά περιθώρια βελτίωσης. Η αξιοποίηση της Νεολαίας αποδείχτηκε πολύ παραγωγική προς αυτή την κατεύθυνση και πρέπει να εμπλουτιστεί. Τέτοια προσπάθεια πρέπει να καταβληθεί και προς την κατεύθυνση της προβολής της διεθνούς δράσης της Οργάνωσης στο σύνολο της κοινωνίας. Τα σώματα της οργάνωσης πρέπει να ενημερώνονται τακτικά για διεθνή ζητήματα, να προετοιμάζονται περισσότερα και συχνότερα σημειώματα για τρέχοντα ζητήματα, να υλοποιηθεί η κατεύθυνση του 15^ου συνεδρίου για έκδοση ηλεκτρονικού ή έντυπου δελτίου διεθνών σχέσεων. Χρειάζεται η εμπλοκή στο γραφείο διεθνών σχέσεων συναγωνιστών που να έχουν τον χρόνο, τις δυνατότητες και το ενδιαφέρον. Επίσης,  χρειάζεται να αναπτύξουμε ακόμη πιο δραστήριο και βοηθητικό ρόλο σε οργανώσεις εντός Κύπρου, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε διεθνή ζητήματα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ΕΠΑΛ και το Παγκύπριο Συμβούλιο Ειρήνης (ΠΣΕ), το οποίο πρέπει και μπορεί να αναπτύξει πολύ πλούσια δραστηριότητα απευθυνόμενο σε πολύ ευρύ φάσμα της κοινωνίας. Ακόμη, πολύ σημαντικός φορέας με μεγάλες προοπτικές μαζικοποίησης και δράσης είναι ο Κυπρο-Κουβανικός Σύνδεσμος Φιλίας.

 

(λ) Tο εκφραστικό όργανο της EΔON: η εφημερίδα  «NEOΛAIA»

Στη νέα εποχή που ζούμε, τα Mέσα Mαζικής Eνημέρωσης φτιάχνουν μαζικά συνειδήσεις. Έχουν μετατραπεί στη γλώσσα των σύγχρονων κοινωνιών, η οποία ελεγχόμενη και υποκινούμενη, τις πλείστες των περιπτώσεων, από το μεγάλο κεφάλαιο, χειραγωγεί τις συνειδήσεις των ανθρώπων.

H κυπριακή πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση στον κανόνα. Η πλειοψηφία των ΜΜΕ παραμένουν ως φερέφωνα της δεξιάς και της άρχουσας τάξης του τόπου. Ειδικότερα όσον αφορά στις προσπάθειες του Προέδρου της Δημοκρατίας συν. Δημήτρη Χριστόφια για επίτευξη λύσης στο Κυπριακό, τα ΜΜΕ που ελέγχονται από γνωστούς αντιδραστικούς κύκλους διαστρεβλώνουν, παραποιούν και αποκρύπτουν γεγονότα δημιουργώντας μια δική τους κοινή γνώμη και δουλεύοντας προληπτικά για τη δημιουργία ενός αρνητικού κλίματος σε περίπτωση που οι ηγέτες των δυο κοινοτήτων καταλήξουν σε συμφωνία. Παράλληλα συνεχίζουν να εξυπηρετούν μικροπολιτικά συμφέροντα της αντιπολίτευσης και άλλων αντιδραστικών κύκλων.

O αρνητικός τους ρόλος δεν μένει όμως μέχρι εδώ. Kαθημερινά μεταφέρουν μηνύματα άρνησης της ζωής και του πολιτισμού. Iσοπεδώνουν χαρακτήρες, αντιλήψεις, πρότυπα και αξίες. Oικοδομούν ένα τυποποιημένο τύπο ανθρώπου, ένα άνθρωπο ρομπότ που θα σκέφτεται λιγότερο και θα δρα χωρίς να σκέφτεται. Σκοτώνουν καθημερινά την αγωνιστική διάθεση των νέων και θεοποιούν την υπέρτατη αξία του καπιταλισμού, το χρήμα.

Kάτω από τις δυσμενείς αυτές συνθήκες, η EΔON καλείται να διεξαγάγει τον δικό της αγώνα στον τομέα της ποιοτικής ενημέρωσης και επιμόρφωσης των νέων. Tον αγώνα αυτό καλείται να αναλάβει το έντυπο της οργάνωσής μας, η «Nεολαία». Ένα έντυπο, το οποίο μπορεί να απευθύνεται και να εκφράζει τους προβληματισμούς, τις ανησυχίες, τα οράματα των νέων της Kύπρου, αλλά και να μεταφέρει το λόγο, τις απόψεις, τις θέσεις της οργάνωσης και του κινήματος γενικότερα στη νέα γενιά.

Tο εκφραστικό όργανο της EΔON πέρασε μέσα από συμπληγάδες πέτρες στην πολύχρονη ιστορία έκδοσής του, αλλάζοντας κατά καιρούς μορφή, στη βάση των οικονομικών κυρίως δεδομένων της οργάνωσης. Η ΕΔΟΝ παραμένει η μοναδική πολιτική οργάνωση νεολαίας που εκδίδει σε τακτική βάση εφημερίδα που να απευθύνεται αποκλειστικά στους νέους.

Μετά το 15^ο Συνέδριο τον Ιανουάριο του 2007, η Οργάνωση αποφάσισε, όπως αναβαθμίσει την εφημερίδα μας εκδίδοντας την πλέον σε μορφή tabloid και διακινώντας την παράλληλα με την εθελοντική δουλειά μας και με τη «Χαραυγή», κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα. Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε τελικά τον Μάη της ίδιας χρονιάς και μέχρι σήμερα η «Ν» κυκλοφορεί με αυτή τη μορφή.

Kλείνοντας σχεδόν τρία χρόνια υπό αυτή τη μορφή της «Ν» μπορούμε να καταγράψουμε κάποια συμπεράσματα και εκτιμήσεις λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και τα αντικειμενικά δεδομένα. Ως εκ τούτου, μπορούμε να εκτιμήσουμε τα εξής:

Σε ό, τι αφορά το περιεχόμενο και την ποιότητα της εφημερίδας, σε γενικές γραμμές αυτό ικανοποιεί τις απαιτήσεις ενός νεολαιίστικου εντύπου. Καλύπτει ποικίλη θεματολογία, στο πλαίσιο πάντα της δικής μας αντίληψης και ιδεολογίας. Στα θετικά επίσης καταγράφεται η προβολή της δουλειάς και των εκδηλώσεων που οργανώνει η ΕΔΟΝ, όχι μόνο σε Κεντρικό αλλά και σε Επαρχιακό και Τοπικό επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό, έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν «φωνή» μέσα από τη «Νεολαία» όλο και μεγαλύτερος αριθμός στελεχών και μελών της Οργάνωσης. Δεν μπορούμε πάντως να παραβλέψουμε τις περιπτώσεις εκείνες, όπου το περιεχόμενο αδυνατεί να προσεγγίσει τη γλώσσα των νέων. Σ’ αυτό τον τομέα, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης. Επίσης, περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν στον τομέα της πιο ευφάνταστης παρουσίασης των δραστηριοτήτων της Οργάνωσης πέραν των τυποποιημένων παρουσιάσεων.

Σημαντικό ρόλο καλούνται να διαδραματίσουν στο μέλλον τα Επαρχιακά Συμβούλια της ΕΔΟΝ προβάλλοντας πιο ουσιαστικά και λειτουργώντας πιο οργανωμένα ως προς την κάλυψη της πολύμορφης τοπικής και περιφερειακής δράσης της Οργάνωσης. Η εμπειρία των τελευταίων χρόνων καταδεικνύει την ανάγκη για αναβάθμιση των ανταποκρίσεων από τις Επαρχιακές, έτσι ώστε να δοθεί περιεχόμενο στην προβολή των εκδηλώσεων, αφού πολλές φορές πραγματοποιούνται τόσες αξιόλογες εκδηλώσεις χωρίς την κατάλληλη κάλυψη.

Για το σχεδιασμό της θεματολογίας υπεύθυνη είναι η συντακτική επιτροπή της «Nεολαίας», η οποία λειτουργεί σε τακτική βάση και ανταποκρίνεται σε ικανοποιητικό βαθμό στο έργο που έχει να επιτελέσει, χωρίς να λείπουν λειτουργικά προβλήματα.

Από το 2007 η «Ν» κυκλοφορεί δωρεάν με το εκφραστικό όργανο του Κόμματος μας και έχει βελτιωθεί σημαντικά το πρόβλημα κυκλοφορίας που είχαμε. Παρόλα αυτά χρειάζεται να γίνουν πολλά για τη διακίνηση της «Ν» από την ίδια την οργάνωση. Πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους τους ΕΔΟΝίτες ότι η «Ν» είναι η εφημερίδα μας και ότι η κυκλοφορία της αποτελεί πρώτιστο καθήκον μας έτσι ώστε η «Νεολαία» να φτάνει στις Τ.Ο., στα σχολεία, στους χώρους σπουδών και τους χώρους δουλειάς, εκεί όπου ζουν και δρουν οι νέοι.

Παράλληλα τα τελευταία 3 χρόνια έγινε μια σειρά από εκστρατείες της Οργάνωσης για διάδοση της «Χαραυγής» και της «Νεολαίας». Χρειάζεται δουλειά σε συνεργασία και με τη «Χαραυγή» έτσι ώστε αυτές οι εκστρατείες διακίνησης να είναι πιο αποτελεσματικές.

Σε σχέση με την οικονομική βιωσιμότητα της «Νεολαίας», παρόλο που αυτή εξασφαλίζεται μέχρι στιγμής, θα πρέπει να εξευρεθούν περαιτέρω τρόποι διασφάλισης της οικονομικής βιωσιμότητας του εντύπου, έτσι που να καταστεί δυνατή η συνεχής αναβάθμιση της μορφής και της εμφάνισής του.

Kατά καιρούς δεν αγκαλιάσαμε τη «Nεολαία» στο βαθμό και το επίπεδο που αρμόζει στο κύριο εκφραστικό όργανο της EΔON. Κύρια έγνοια μας πρέπει να είναι, σε πρώτο στάδιο, η αύξηση της κυκλοφορίας του εντύπου μας, και σε δεύτερο στάδιο η αναβάθμισή του, σε επίπεδο εμφάνισης, ποιότητας και περιεχομένου. Eκτός από την οικονομική πτυχή, για την EΔON έχει τεράστια πολιτική σημασία να καταλήγει η εφημερίδα στα χέρια όσο το δυνατό περισσότερων νέων. Aποτελεί, σ’ αυτό τον τόπο, μία από τις ελάχιστες φωνές που αντιπροτάσσουν στα διαβρωμένα ΜΜΕ του σήμερα, τις δικές τους ποιοτικές προτάσεις, θέσεις και δράσεις.

 

 

(μ) Η Κατασκήνωση της ΕΔΟΝ

Η λειτουργία της κατασκήνωσης της ΕΔΟΝ αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της ευρύτερής μας δραστηριότητας. Αποτελεί μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες για δύο μεγάλα τμήματα της Οργάνωσης, το μαθητικό τμήμα και το κίνημα των ΕΔΟΝόπουλων. Η κατασκήνωση συνδράμει με τρόπο καθοριστικό στην ιδεολογικοπολιτική κατάρτιση των μαθητικών στελεχών μας, στη δημιουργία ευαισθησιών και συνείδησης στα ΕΔΟΝόπουλα, αλλά δυναμώνει ταυτόχρονα τους δεσμούς μεταξύ των ΕΔΟΝιτών από τη μια και των ΕΔΟΝιτών με την Οργάνωσή μας από την άλλη. Τέλος, η κατασκήνωση προσφέρει τη δυνατότητα στα ΕΔΟΝόπουλα και τους ΕΔΟΝίτες να αξιοποιήσουν δημιουργικά και παραγωγικά τον ελεύθερό τους χρόνο ερχόμενοι σε επαφή με ευρύτερες πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες.

Στα πλαίσια της διεθνιστικής δράσης της ΕΔΟΝ και της μακρόχρονης παράδοσης στη φιλοξενία ξένων αντιπροσωπειών σε κατασκηνωτικές περιόδους του καλοκαιριού, τα τελευταία τρία χρόνια το Παγκύπριο Κίνημα ΕΔΟΝόπουλων έχει προχωρήσει στη διοργάνωση διεθνούς κατασκήνωσης. Η διεθνής κατασκήνωση συμβάλλει στη διαπαιδαγώγηση των ΕΔΟΝόπουλων με τα ιδεώδη του διεθνισμού, της διεθνιστικής αλληλεγγύης και κοινού αγώνα με συναγωνιστές σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Είναι γενικά παραδεκτό ότι το περιεχόμενο δράσης τόσο των παιδικών όσο και των μαθητικών κατασκηνώσεων έχει αναβαθμιστεί ουσιαστικά με:

• την εισαγωγή νέων παιδαγωγικών μεθόδων, χρήσης πολυμέσων και οπτικοακουστικών μέσων, καθώς και άλλων σύγχρονων μεθόδων παρουσίασης των θεματικών συζητήσεων που καθιστούν αποτελεσματικότερη τη μεταφορά μηνυμάτων,
• την ένταξη συγκεκριμένων θεματικών συζητήσεων που γίνονται από εμπειρογνώμονες ή άτομα με εξειδικευμένη γνώση (π.χ. λειτουργοί ΟΝΕΚ, καλλιτέχνες, στελέχη του Λαϊκού Κινήματος κ.λπ.),
• τον έγκαιρο προγραμματισμό των κατασκηνώσεων και ιδιαίτερα των διαλέξεων, συζητήσεων και άλλων δραστηριοτήτων,
• την αποφόρτωση του προγράμματος, ούτως ώστε αυτό να μην είναι εξαντλητικό και να παρέχεται χρόνος για εξειδικευμένη συζήτηση,
• τη βελτίωση στην επιλογή των καθοδηγητών.

Οι αποφάσεις τελευταίων Συνεδρίων για απόκτηση και ανέγερση μια καινούριας, σύγχρονης κατασκήνωσης η οποία θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της Οργάνωσής μας και των μελών της, έχει τροχιοδρομηθεί και βρίσκεται πλέον σε προχωρημένο στάδιο υλοποίησης.