Το κυπριακό πρόβλημα ίσως να βρίσκεται στην πιο δύσκολη καμπή στην ιστορία του. Καθημερινά αρκετά πολιτικά κόμματα προσπαθούν να εφεύρουν κάτι «νέο» κάτι «διαφορετικό» όσο αφορά την λύση του κυπριακού, κυρίως για να αποφύγουν να τοποθετηθούν στην ουσία του. Η κοινωνία και ειδικά η νέα γενιά βρίσκεται σε σύγχυση αφού δεν ξέρει τι να πρωτοπιστέψει, αλλά τις περισσότερες φορές βλέπουμε να επικρατεί άγνοια για το τι λύση επιδιώκουμε. Δυστυχώς ο κυπριακός λαός δεν είναι πραγματικά ενημερωμένος για το τι λύση επιδιώκουμε ως ελληνοκυπριακή κοινότητα εδώ και 43 χρόνια περίπου, ενώ έντεχνα κάποιες δυνάμεις σκορπούν σύγχυση και ψέματα σε σχέση με τα χαρακτηριστικά της λύσης.
Ο ΔΗΣΥ και η κυβέρνηση του, φέρουν επίσης μεγάλη ευθύνη για αυτή την συσκότιση, αλλά και την σύγχυση του λαού. Ενώ έχουμε παρευρεθεί ως ελληνοκυπριακή πλευρά σε συνομιλίες, διασκέψεις και πρόσφατα στην άτυπη πενταμερή δεν γίνεται καμία προσπάθεια από την κυβέρνηση για να ενημερώσει τον κόσμο για το πού βρίσκονται οι διαδικασίες των διαπραγματεύσεων. Αντιθέτως σε αρκετές περιπτώσεις προσπαθεί με ψευδή στοιχεία και κρατώντας καλά σφραγισμένη την αλήθεια, να παραπλανήσει την κοινή γνώμη αλλά και να μετατοπίσει τις ευθύνες της αλλού.
Το μόνο κόμμα που ανέκαθεν πρωτοστατούσε στην ενημέρωση του κόσμου για την πορεία του κυπριακού είναι το ΑΚΕΛ. Το μόνο κόμμα που μίλησε με αλήθειες στον κόσμο για το τι είναι η ΔΔΟ και ποια τα χαρακτηριστικά της λύσης που επιδιώκουμε ήταν και παραμένει το ΑΚΕΛ. Παραμένει ταυτόχρονα συνεπές και σταθερό, χωρίς να αλλάξει σε καμία των περιπτώσεων την θέση του για να εξυπηρετήσει μικροκομματικά συμφέροντα, πληρώνοντας μάλιστα πολιτικό κόστος γι’ αυτό.
Πώς θα είναι το κράτος; Ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά του; Τι εννοούμε Ομοσπονδία; Πώς προσδιορίζεται η ΔΔΟ; Τι εννοούμε με τον όρο Πολιτική Ισότητα; Γιατί επιμένουμε στην ΔΔΟ; Τι μας εξασφαλίζει η ΔΔΟ;
Αυτές είναι πολλές από τις ερωτήσεις που θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μέσα από αυτό το άρθρο.
Το κράτος και τα χαρακτηριστικά του
Ένα κράτος κατά κύριο λόγο διακρίνεται από το πολίτευμα του, το πολιτικό του καθεστώτος και την πολιτειακή δομή που έχει.
Υπάρχουν δύο μορφές πολιτεύματος 1. Το Κοινοβουλευτικό, (που υπάρχει στην Ελλάδα και στις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες) καθώς και το Προεδρικό, (που υπάρχει στην Κύπρο και στις ΗΠΑ).
Υπάρχουν 4 πολιτικά καθεστώτα 2. Το Δημοκρατικό καθεστώς όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, το Δικτατορικό καθεστώς όπως για παράδειγμα η Ελλάδα επί εποχής χούντας, το ολοκληρωτικό καθεστώς πχ η Σαουδική Αραβία και το Φασιστικό καθεστώς με το τρανταχτό παράδειγμα της Χιτλερικής Γερμανίας.
Όταν αναφερόμαστε στην πολιτειακή δομή του κράτους εννοούμε τον τρόπο της εδαφικής διαίρεσης και οργάνωσης του κράτους. Γενικότερα στον κόσμο υπάρχουν δύο δομές πολιτειακού κράτους. Το ενιαίο κράτος και το ομόσπονδο κράτος. Κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν πως μια δομή κράτους είναι και η Συνομοσπονδία. Η συνομοσπονδία δεν είναι μορφή πολιτειακής δομής. Αποτελείται από χωριστά κράτη με χαλαρή ένωση μεταξύ τους. Η διαφορά είναι πως η Ομοσπονδία είναι η ίδια κράτος ενώ στην Συνομοσπονδία τα κράτη είναι μόνο τα συστατικά μέρη.
Ομοσπονδία - Βασικά χαρακτηριστικά και τρόπος λειτουργίας
Ως συνήθως οι λόγοι δημιουργίας μιας Ομοσπονδίας είναι 1) η μεγάλη γεωγραφική έκταση μιας περιοχής 2) οικονομικοί λόγοι 3) ιστορικοί λόγοι καθώς και 4) η επίλυση εθνικών προβλημάτων ή και συγκρούσεων. Ο τρόπος δημιουργίας μιας ομοσπονδίας είναι είτε η συνένωση δύο ή περισσότερων χωριστών κρατών (όπως στις ΗΠΑ και την Γερμανία) ή η αποκέντρωση ενιαίου κράτους όπως για παράδειγμα στο Βέλγιο και στην Βραζιλία.
Χαρακτηριστικά ενός ομόσπονδου κράτους είναι οι δύο περιφέρειες με τα δικά τους όργανα εξουσίας, ο διαχωρισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ του κεντρικού ομόσπονδου κράτους και των περιφερειών και τέλος η μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και η μία διεθνής προσωπικότητα του Ομόσπονδου Κράτους. Οι εξουσίες που θα υπάρχουν είναι η Νομοθετική, η Εκτελεστική και η Δικαστική. Η Νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Βουλή και είναι αυτή που θα διατυπώνει και ψηφίζει τους νόμους του κράτους. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνηση και έχει ως κύριο έργο της, την διακυβέρνηση του κράτους καθώς και την εφαρμογή των νόμων και τέλος, η Δικαστική εξουσία που ασκείται από τους δικαστές που έχει ευθύνη για την επιβολή της δικαιοσύνης στο κράτος.
Οι περιφέρειες ενός Ομόσπονδου κράτους έχουν δικά τους χαρακτηριστικά, εξουσίες και αρμοδιότητες, χωρίς όμως ποτέ να μπορούν (συνταγματικά και πολιτικά) να λειτουργούν πέρα και έξω από το ομόσπονδο κράτος. Καταρχάς δεν έχουν καμία κυριαρχία ως κράτη αλλά έχουν δικά τους όργανα εξουσίας και με συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Έχουν και αυτές τη Νομοθετική, τη Δικαστική και την Εκτελεστική εξουσία και έχουν στις αρμοδιότητες τους την τοπική αυτοδιοίκηση, την παιδεία, τον πολιτισμό, την θρησκεία και την αστυνόμευση της περιφέρειας τους. Οι αρμοδιότητες που έχει συνήθως το Ομόσπονδο κράτος είναι η εξωτερική πολιτική, η άμυνα, η ασφάλεια και τα δημοσιονομικά του.
Στην περίπτωση της Κύπρου η λύση ομοσπονδίας δεν υπήρχε σαν επιλογή πριν από το 1974. Αυτό επειδή οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι ζούσαν ανάμικτα αλλά και επειδή η Κύπρος είναι μικρή σε έκταση και δεν χρειάζεται απαραίτητα την ομοσπονδιακή αποκέντρωση για να διοικηθεί. Μετά το πραξικόπημα, την Τούρκικη εισβολή και κατοχή αλλά και με τη βίαιη μετακίνηση των πληθυσμών των δύο κοινοτήτων, η μόνη εφικτή λύση για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος σχεδόν 5 δεκαετίες μετά, είναι η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα.
Τι εννοούμε με τον όρο Διζωνική
Όταν αναφερόμαστε στην διζωνικότητα εννοούμε πως το ομόσπονδο κράτος θα αποτελείται από δύο περιφέρειες και η κάθε κοινότητα θα διοικεί την αντίστοιχη πολιτεία. Πολλές φορές ακούσαμε, ακούμε και θα συνεχίσουμε να ακούμε, πως η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία είναι ρατσιστική. Αυτό το επιχείρημα αντικρούεται από τις σημαντικές συγκλίσεις που συμφώνησαν οι Χριστόφιας – Ταλάτ που προνοούν άσκηση των βασικών ελευθεριών διακίνησης, εγκατάστασης και απόκτησης περιουσίας χωρίς κανένα απολύτως περιορισμό.
Τι εννοούμε με τον όρο Δικοινοτική
Όταν αναφερόμαστε στην δικοινοτικότητα εννοούμε την αποτελεσματική συμμετοχή και των δύο κοινοτήτων σε όλα τα κεντρικά όργανα εξουσίας όπως η κυβέρνηση και η Βουλή, καθώς και στην λήψη των αποφάσεων. Ο δικοινοτισμός συναντάται και στο υφιστάμενο Σύνταγμα της ΚΔ.
Τι εννοούμε με τον όρο Πολιτική Ισότητα
Όταν αναφερόμαστε στην πολιτική ισότητα δεν σημαίνει αριθμητική ισότητα (ίση συμμετοχή σε όλα τα όργανα) ούτε και υποχρεωτική ομοφωνία σε όλες τις αποφάσεις. Η πολιτική ισότητα περιγράφεται στα περί Κύπρου Ψηφίσματα του ΟΗΕ και έχει ήδη καθοριστεί. Προνοεί δηλαδή και οι δύο περιφέρειες να έχουν ίσες αρμοδιότητες και ίση εκπροσώπηση στην Άνω Βουλή, να υπάρχει αποτελεσματική συμμετοχή στα όργανα και στη λήψη αποφάσεων και να μην υποτάσσεται η αριθμητικά μειοψηφική Τ/κ κοινότητα στην αριθμητικά πλειοψηφική Ε/κ
.Γιατί επιμένουμε στην ΔΔΟ τόσα χρόνια μετά;
Πολλές φορές ακούμε πως πρέπει να σταματήσουμε να υποστηρίζουμε την ΔΔΟ καθώς ποτέ μέχρι τώρα δεν καταφέραμε να φτάσουμε σε λύση και πως είναι καιρός να αλλάξουμε στρατηγική για την επιδιωκόμενη λύση. Καταρχάς η ΔΔΟ είναι η λύση που περιλαμβάνεται σε όλα τα ψηφίσματα του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ. Είναι η λύση που επιβεβαιώθηκε από όλους τους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας και η συμφωνημένη λύση στις συμφωνίες Υψηλού επιπέδου ‘77-79.
Προφανώς γνωρίζουμε πως η επίλυση του κυπριακού στην βάση της ΔΔΟ δεν είναι εύκολη καθώς πρωταρχικός στόχος της Τουρκίας, πλέον και της Τ/κ ηγεσίας, είναι η λύση δύο κρατών. Παραμένει όμως η μόνη εφικτή λύση που μπορούμε να επιδιώκουμε. Το ερώτημα επίσης αντιστρέφεται. Εάν είναι τόσο δύσκολο να καταλήξουμε στην ΔΔΟ πως μπορεί να είναι εφικτό να πειστεί η Τουρκική πλευρά για λύση Ενιαίου Κράτους;
Εξασφάλιση της συνέχειας της Κυπριακής Δημοκρατίας
Η ΔΔΟ εξασφαλίζει τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας με την διασφάλιση της συμμετοχής της σε διεθνείς οργανισμούς και τη συνέχιση των Διεθνών συμφωνιών του Κράτους. Στην δική μας περίπτωση υπάρχουν συγκλίσεις σε πολλά θέματα. Όπως για παράδειγμα θα απαγορεύεται ρητά η απόσχιση, η ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει να είναι μέλος στον ΟΗΕ, την ΕΕ και όλους τους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους μετέχει και όλες οι Συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας θα συνεχίσουν να ισχύουν. Μια πιθανή αλλαγή Συντάγματος, πολιτειακής δομής, ύμνου, σημαίας, ονομασίας κράτους, είναι φαινόμενα που παρατηρούνται συχνά στα κράτη και δεν έχουν καμία σημασία για τη συνέχεια ή τη διαδοχή κράτους.
Εξελίξεις στην διαδικασία των διαπραγματεύσεων
Δυστυχώς στην τελευταία άτυπη πενταμερή διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην Γενεύη παρακολουθήσαμε την αδιαλλαξία της Τουρκίας και τις μη αποδεκτές θέσεις όπου κατέθεσε στην άτυπη διάσκεψη, να μην δημιουργούν τα δεδομένα που χρειάζονται για να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Η Τουρκία και η Τ/κ ηγεσία κατέθεσαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την θέση τους για λύση δύο κρατών στο Κυπριακό, εμμένοντας μέχρι το τέλος. Θετικό κρίνεται το γεγονός ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, καθώς και τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν παρέκκλιναν από την πάγια τους θέση, επαναβεβαιώνοντας πως η μόνη αποδεκτή βάση λύσης, είναι αυτή της ΔΔΟ.
Δυστυχώς όμως, για αυτή την κατάσταση φέρει βαρύτατες ευθύνες η Κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ. Πρώτα και κύρια γιατί ο Νίκος Αναστασιάδης είχε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στο Μον Πελεράν και στο Κρανς Μοντάνα να προχωρήσει τις διαπραγματεύσεις και να συμφωνήσει σε βασικά ζητήματα για την επίλυση του κυπριακού καθώς και η τουρκοκυπριακή πλευρά φαινόταν θετική.
Αντ’ αυτού, ο ΠτΔ αποχώρησε από τις συνομιλίες σκεπτόμενος μόνο τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές.
Ο ΠτΔ όμως δεν έμεινε εκεί. Καθώς στην διοίκηση της τουρκοκυπριακής κοινότητας βρισκόταν ένας άνθρωπος, ο Μουσταφά Ακκιντζί, που στόχο και σκοπό είχε να λύσει το κυπριακό στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, ο Νίκος Αναστασιάδης και ο ΔΗΣΥ έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να μην επαρναρχίσουν οι διαδικασίες των διαπραγματεύσεων. Εξαφάνισαν από το λεξιλόγιο τους τις λέξεις Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία και έθεταν συνεχώς προσκόμματα για να μην καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών. Ταυτόχρονα σύμφωνα πλέον με δεκάδες μαρτυρίες ο Νίκος Αναστασιάδης υπό την πλήρη κάλυψη του ΔΗΣΥ, συζητούσε πίσω από κλειστές πόρτες τη λύση δύο κρατών. Καθόλου παράξενο λοιπόν που η Τουρκία, για πρώτη φορά καταθέτει, στο τραπέζι των συνομιλιών επίσημα την άποψη για δύο κράτη.
Στόχος μας η λύση του κυπριακού προβλήματος
Ως η επόμενη γενιά του τόπου μας, έχουμε χρέος να αγωνιστούμε για να καταστήσουμε ως δεδομένο στις συνειδήσεις της νεολαίας, πως η μόνη εφικτή λύση του κυπριακού προβλήματος είναι η ΔΔΟ. Θα συνεχίσουμε, να εμπλουτίζουμε και να μαζικοποιούμε ακόμη περισσότερο, τις επαναπροσεγγιστικές μας εκδηλώσεις μαζί με τους συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους. Θα συνεχίσουμε την διαφώτιση της κυπριακής νεολαίας για τα βασικά ζητήματα γύρω από τη λύση αλλά και τα χαρακτηριστικά της. Θα συνεχίσουμε να απογυμνώνουμε τον εθνικισμό-σωβινισμό και τους απορριπτικούς κύκλους του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου, καταδεικνύοντας τον καταστροφικό τους ρόλο.
Η νέα γενιά του τόπου μας, μπορεί και θα ζήσει ειρηνικά σε επανενωμένη Κύπρο.
•Λευτέρης Δημοσθένους
Μέλος Κ.Σ. ΕΔΟΝ