Στην καθημερινή μας δράση (λήψη αποφάσεων, μορφωτική και ενημερωτική δράση, επαφή με τον κόσμο) συζητούμε πως κοινωνικά προβλήματα είναι συγκεκριμμενα συνδεδεμένα με την λειτουργία του καπιταλισμού. Για παράδειγμα, αναγνωρίζουμε ότι η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης είναι μέτρο που ουσιαστικά εξυπηρετεί τους κεφαλαιοκράτες, ή ότι το παγκόσμιο προσφυγικό πρόβλημα είναι αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών πολιτικών και συμφερόντων. Η διαδικασία ανάλυσης και ερμηνείας αυτών των σχέσεων σε συγκεκριμένο επίπεδο είναι πολύ σημαντική γιατί προδιαγράφει ουσιαστικά την πολιτική μας δράση έναντι τους. Είναι όμως επίσης σημαντικό να αντιληφθούμε τις καπιταλιστικές σχέσεις και σε γενικό επίπεδο.
Η ουσία του κάθε φαινόμενου είναι συνδεδεμένη με τις ιστορικές (κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές) συνθήκες μέσα στις οποίες υπάρχει το φαινόμενο. Οι αλληλεπιδράσεις των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών συνθηκών που επικρατούν μια δεδομένη χρονική στιγμή παράγουν και διαφοροποιούν τα φαινόμενα. Ο κοινωνικό-οικονομικός σχηματισμός επηρεάζει, κατά πολύ καθοριστικό τρόπο την παράσταση και την ουσία των φαινομένων.
Με βάση τα πιο πάνω καταλαβαίνουμε ότι το φαινόμενο π.χ. της φτώχειας στο φεουδαρχικό σύστημα είναι ουσιαστικά διαφορετικό από το φαινόμενο της φτώχειας σήμερα, στον καπιταλισμό. Τα κοινωνικά φαινόμενα, τότε, ΔΕΝ μπορούν να αναλύονται και να ερμηνεύονται έξω από το πλαίσιο των καπιταλιστικών νόμών. Δεν είναι άποψη το γεγονός ότι ο καπιταλισμός παράγει ή διαφοροποιεί κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά φαινόμενα. Είναι μια επιστημονική αλήθεια.
Σε μια συνέντευξη της η σύντροφος του Μπελογιάννη ερωτήθηκε τι είναι αριστερός. Αυτή απάντησε «αριστερός είναι αυτός που προβλέπει πιο σωστά το μέλλον». Αυτός, δηλαδή, που αντιλαμβάνεται πιο ολοκληρωμένα τη λειτουργία ενός φαινόμενου σήμερα, είναι και σε καλύτερη θέση να υπολογίσει την μελλοντική του πορεία. Η αριστερά έχει πρώτη αντιληφθεί ότι η ουσία κάθε πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού φαινομένου στην εποχή μας είναι κατά κανόνα συνδεδεμένη με τους καπιταλιστικούς νόμους. Αυτό είναι που μας διαφοροποιεί από άλλες πολιτικές δυνάμεις που δεν έχουν αντιληφθεί αυτή τη διαδικασία και προσπαθούν να βρουν λύσεις στα προβλήματα που υπάρχουν κοιτώντας εξολοκλήρου μέσα στο ίδιο το σύστημα.
Η κατανόηση του τρόπου ανάλυσης και ερμηνείας των κοινωνικών φαινομένων σε γενικό επίπεδο μας βάζει πιο εύκολα σε θέση να αντιληφθούμε, έστω και επιφανειακά, πως το κάθε φαινόμενο σήμερα έχει την μορφή που έχει λόγω του καπιταλιστικού συστήματος. Μας προσφέρει μια πιο γενική κριτική αντίκριση των πραγμάτων. Μας επιτρέπει, δηλαδή, όταν συναντούμε ένα οποιοδήποτε κοινωνικό φαινόμενο, να καταλαβαίνουμε τη σχέση του με τους καπιταλιστικούς νόμους, ακόμα και αν δεν γνωρίζουμε για αυτό σε βάθος. Η δυνατότητα να εξετάζουμε τα πράγματα μέσα από αυτό τον φακό συνεισφέρει στο να κάνουμε πιο ουσιαστικό διάλογο μεταξύ μας και κατ’ επέκταση να αντιλαμβανόμαστε πιο ξεκάθαρα τη δράση μας.
Μπορούμε, έτσι, πιο εύκολα, να διαχωρίζουμε μεταξύ άμεσων και μακροπρόθεσμων στόχων σε σχέση με τα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας.