“Aς ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, ας ιδιωτικοποιηθεί η θάλασσα και ο ουρανός,
ας ιδιωτικοποιηθεί το νερό και ο αέρας, ας ιδιωτικοποιηθεί η Δικαιοσύνη και ο Νόμος,
ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο, ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο,
ειδικά στην περίπτωση που γίνεται την ημέρα και με τα μάτια ανοιχτά.
Και σαν κορωνίδα όλων των ιδιωτικοποιήσεων, ιδιωτικοποιήστε τα Κράτη,
παραδώστε επιτέλους την εκμετάλλευση υμών των ιδίων
σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα με διεθνή διαγωνισμό.
Διότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η σωτηρία του κόσμου…
Και μια και μπήκατε στον κόπο,
ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την πουτάνα την μάνα που σας γέννησε”
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου, αυτή η τεράστια μορφή του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού, γεννήθηκε ένα αιώνα πριν, τον Νοέμβριο του 1922 στο χωριό Aζινιάγκα της Πορτογαλίας. Ήταν μαχητής κατά της χούντας του Σαλαζάρ στην «Επανάσταση των γαρυφάλλων» και ένας άνθρωπος που λόγω της φτώχειας της αγροτικής οικογένειάς του δεν τελείωσε ούτε καν τη βασική εκπαίδευση. Παρόλα αυτά κατέκτησε τη θέση του στο πάνθεον της λογοτεχνικής αθανασίας αν και άρχισε να γράφει μόλις μετά τα 50 του χρόνια και εθεωρείτο αυτοδίδακτος.
Ο αυτοδίδακτος Νομπελίστας κομμουνιστής συγγραφέας
Προερχόταν από μια αγροτική οικογένεια ακτημόνων χωρικών και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη μέση εκπαίδευση σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών, ολοκληρώνοντας τις σπουδές του σε ένα τεχνικό γυμνάσιο. Γρήγορα όμως κατάφερε να εμπλακεί στους δημοσιογραφικούς κύκλους της Λισαβόνας και να εργαστεί για πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος και μεταφραστής. Το 1998 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το έργο του.
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου ήταν ένας μαχητικός διανοούμενος και στρατευμένος κομμουνιστής, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Πορτογαλίας από το 1969. Ο ίδιος, εξηγούσε αφοπλιστικά το γιατί ήταν κομμουνιστής. Έλεγε «δεν θέλω να χάσω τον μόνο λόγο που έχω για να ζω: τη συνείδηση του ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν είναι ένας κόσμος καλός, το αντίθετο, και ότι είναι ανάγκη να τον αλλάξουμε».
Το έργο του «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον», πολεμήθηκε όσο λίγα από την Εκκλησία και η πορτογαλική κυβέρνηση το απέσυρε από το Ευρωπαϊκό Βραβείο Μυθιστορήματος εκείνης της χρονιάς, με το αιτιολογικό ότι… «δεν εξέφραζε τη χώρα». Εξαιτίας της ρήξης αυτής με την πορτογαλική Εκκλησία αυτοεξορίστηκε το 1993 στις Κανάριες Νήσους, μέχρι και τον θάνατό του το 2010.
Το πιο κάτω απόσπασμα αφορά την προτροπή του σατανά στον Ιησού:
“Ο Ιησούς πεθαίνει λίγο λίγο, η ζωή τον εγκαταλείπει, όταν ξαφνικά ανοίγει ο ουρανός πάνω από το κεφάλι του, απ' άκρη σ' άκρη, κι εμφανίζεται ο Θεός, με το ντύσιμο που είχε στο καΐκι, και η φωνή του αντηχεί σ' όλη τη γη καθώς λέει, Εσύ είσαι ο Υιός μου ο αγαπητός, σε σένα έδωσα όλη μου την εύνοια.
Τότε ο Ιησούς κατάλαβε πως σύρθηκε στην πλάνη όπως σέρνεται ο αμνός στη σφαγή, ότι η ζωή του χαράκτηκε για να πεθάνει έτσι από την αρχή της αρχής, και, όπως θυμήθηκε τον ποταμό αίματος και τον πόνο που θα γεννηθεί απ' αυτόν και θα πλημμυρίσει τη γη, κράυγασε προς τον ανοικτό ουρανό, όπου ο Θεός χαμογελούσε, Άνθρωποι, συγχωρήστε τον, γιατί δεν ξέρει τι κάνει. Ύστερα αργοπέθαινε μέσα σ' ένα όνειρο, ήταν, λέει, στη Ναζαρέτ και άκουγε τον πατέρα του να του λέει, σηκώνοντας τους ώμους, χαμογελώντας κι αυτός, Ούτε εγώ μπορώ να σου κάνω όλες τις ερωτήσεις, ούτε εσύ να μου δώσεις όλες τις απαντήσεις. Του απέμενε ακόμα μια ρανίδα ζωής όταν αισθάνθηκε ένα σφουγγάρι βουτηγμένο σε νερό και ξίδι να του αγγίζει τα χείλια, και τότε, κοιτάζοντας προς τα κάτω, πρόσεξε έναν άνθρωπο που απομακρυνόταν με έναν κουβά κι ένα καλάμι στον ώμο. Δεν πρόφτασε να δει, αφημένη στο έδαφος, τη μαύρη γαβάθα που μέσα της έσταζε το αίμα του[...]”
Να υπερασπίζεσαι τη ζωή. Ακόμα κι όταν ο Θεός σού ζητάει να θυσιάσεις ένα πλάσμα στο όνομα του, εσύ να υπερασπίζεσαι τη ζωή. Διαφορετικά δεν έχεις μάθει τίποτα.
Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον
Το Ίδρυμα José Saramago
Στις 14 Οκτωβρίου, στα πλαίσια του Nicosia Bookfest πραγματοποιήθηκε παρουσίαση με τίτλο «Η ζωή και το έργο του σπουδαίου νομπελίστα Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου» από τον Sergio Machado Letria, Διευθυντή του Ιδρύματος José Saramago στην Πορτογαλία, σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Πορτογαλίας στην Κύπρο και το Ινστιτούτο Camões – Instituto da Cooperação e da Língua, I.P. Οι επισκέπτες είχαν επίσης την ευκαιρία να δουν φωτογραφική έκθεση, αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του.
Το Ίδρυμα του Ζοζέ Σαραμάγκου (Fundação José Saramago), ιδρύθηκε από τον ίδιο το 2007 με σκοπό την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων αλλά και την προώθηση της πορτογαλικής κουλτούρας. Στο ίδρυμα διοργανώνονται διάφορες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις όπως προωθήσεις βιβλίων, διαλέξεις, παραστάσεις κτλ. και υπάρχει μόνιμη έκθεση και πλούσιο φωτογραφικό υλικό για τη ζωή και το έργο του Πορτογάλου συγγραφέα.
“Κι εγώ ρωτώ τους οικονομολόγους, τους πολιτικούς, τους ηθικολόγους: υπολόγισαν ποτέ τον αριθμό των ατόμων που υποχρεωτικά καταδικάζονται σε αθλιότητα, σε άνιση εργασία, σε εξαχρείωση, σε αφροσύνη, σε διεφθαρμένη άγνοια, σε ανίκητη δυστυχία, σε απόλυτη ένδεια, για να παραχθεί ένας πλούσιος; ”
Μόδεστος Αργυρού
Μέλος Πολιτιστικού Γραφείου
Κ.Σ. ΕΔΟΝ