Απρίλιος 1959 – Απρίλιος 2019. 60 χρόνια γεμάτα με δυσκολίες και προκλήσεις για την Κύπρο. Οι Κύπριοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με πολλά ζητήματα. Οι νέοι της Κύπρου δεν έζησαν πολύ συχνά σε συνθήκες ευνοϊκές. 60 χρόνια με τους νέους της Κύπρου να βλέπουν το μέλλον τους αβέβαιο και να ψάχνουν μια σταθερά, κάτι από το οποίο μπορούν να πιαστούν, αυτό που θα τους δώσει την ελπίδα. 60 χρόνια τώρα αυτή είναι η ΕΔΟΝ, η ελπίδα. Η δύναμη που αγωνίζεται μαζί με τους νέους για τα μικρά και τα μεγάλα ζητήματα, για μια πατρίδα ελεύθερη, για ένα κόσμο πιο δίκαιο.
Οι ρίζες της οργανωμένης επαναστατικής πρωτοπόρας νεολαίας της Κύπρου φτάνουν πολύ μακριά. Οι πρώτοι σπόροι ρίχτηκαν ήδη με την εμφάνιση των πρώτων κομμουνιστικών πυρήνων μετά τον απόηχο της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Η σκληρή πολιτική των αποικιοκρατών και οι γενικότερες συνθήκες που επικρατούσαν έδειχναν πως ήταν μονόδρομος η δημιουργία μιας μαζικοπολιτικής οργάνωσης Νεολαίας που θα αναλάμβανε το ρόλο του Λαϊκού Κινήματος, που θα άναβε τη φλόγα μέσα στην νέα γενιά. Το φθινόπωρο του 1944 ιδρύεται η ΑΚΕΛική Οργάνωση Νέων η οποία στη συνέχεια μετονομάζεται σε Ανορθωτική Οργάνωση Νεολαίας (ΑΟΝ).
Οι στόχοι που έθεσε η ΑΟΝ, το 1945 ήταν η πάλη της νεολαίας ενάντια στο φασισμό, με στόχο την ειρήνη, την ελευθερία της Κύπρου, την κοινωνική πρόοδο και τον σοσιαλισμό. Η ΑΟΝ έδειξε το δρόμο της διεκδίκησης στις πιο κρίσιμες στιγμές για την Κύπρο, θέτοντας στην πρώτη γραμμή το πιο αγωνιστικό κομμάτι του τόπου, τη νεολαία. Τέτοια ήταν η δύναμη των ιδεών τους, που οι Βρετανοί αποικιοκράτες θέλησαν να τους εξαφανίσουν και έτσι την 13η Δεκεμβρίου 1955 έθεσαν το ΑΚΕΛ και την ΑΟΝ μαζί με άλλες οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος στην παρανομία και οδήγησαν πολλά στελέχη σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η νεολαία της Αριστεράς όμως, άξιοι απόγονοι των ΑΚΕΛιστών, δεν το έβαλε κάτω. Ήξεραν ότι η ταξική πάλη τώρα θα άρχιζε για τα καλά. Την Κυριακή 12 Απριλίου 1959, η καρδιά της Κυπριακής νεολαίας χτυπά στον κινηματογράφο «ΠΑΛΛΑΣ». 1506 ασυμβίβαστοι νέοι απ’ όλη την Κύπρο λαμβάνουν μέρος στο ιδρυτικό συνέδριο της Ενιαίας Δημοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας, της ΕΔΟΝ. Μέσα σε πανηγυρικό κλίμα η «φωνή που διατάζει λευτεριά» τραντάζει την Κύπρο. Η ίδρυση της «πρωτοπόρας, μαζικής, πολιτικής και πολιτιστικής οργάνωσης της νεολαίας, συνεχιστή και κληρονόμου των αγωνιστικών παραδόσεων της ΑΟΝ» (Καταστατικό ΕΔΟΝ, Άρθρο 2), είναι πλέον γεγονός.
Πλάι στο Λαϊκό Κίνημα στις κρίσιμες στιγμές
Από τότε, η ΕΔΟΝ σύνδεσε την ύπαρξη της με τον αγώνα. Στους δρόμους, στις πλατείες, στα κέντρα λήψης αποφάσεων, ενάντια στα σχέδια για προδοσία της Κύπρου και τελικά την τουρκική εισβολή, πάντα και βαδίζοντας πλάι στο υπόλοιπο Λαϊκό Κίνημα. H ΕΔΟΝ έθεσε ανεξίτηλα τη δική της σφραγίδα στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες λαού μας.
Η ΕΔΟΝ από το 1960 μέχρι το 1974, μετά και από τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, αγωνίζεται για να καταφέρει να δημιουργήσει ένα κοινό μέτωπο πάλης μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και στέκεται ανάχωμα στις ξένες συνομωσίες, επεμβάσεις και στον σωβινισμό, υπερασπιζόμενη την ολοκλήρωση και υπεράσπιση της κυπριακής ανεξαρτησίας. Οι ΕΔΟΝίτες δήλωσαν παρών σε όλες τις μεγάλες στιγμές του τόπου μας και αρκετοί έδωσαν ό,τι πολυτιμότερο είχαν, την ίδια τους την ζωή.
Η εποχή μετά το 1974 βρίσκει την ΕΔΟΝ στην πρώτη γραμμή του αγώνα για να προβάλει την αναγκαιότητα για αδελφοσύνη και επαναπροσέγγιση μεταξύ των δύο κοινοτήτων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, διοργανώνοντας διάφορες κοινές εκδηλώσεις, κινητοποιήσεις, παγκύπριες εκδρομές και φεστιβάλ για να καταφέρει να πετύχει απαλλαγή από την κατοχή και επανένωση της πατρίδας μας.
Η ΕΔΟΝ σε πολλαπλά πεδία αγώνα
Η ΕΔΟΝ αποτελείται από διάφορα τμήματα μέσω των οποίων προσπαθεί να αναπτύξει τη δράση της. Τα ΕΔΟΝόπουλα, βρίσκονται στις βασικές προτεραιότητες της οργάνωσης. Μέσω του τμήματος αυτού η ΕΔΟΝ δείχνει στα παιδιά μας το δρόμο της ειρήνης, του σεβασμού, της δημοκρατίας, της αγάπης. Αρχές που διέπουν κάθε ΕΔΟΝίτη αγωνιστή.
Στο προσκήνιο έρχονται το 1955, από την ΑΟΝ ακόμα, τα δικαιώματα των μαθητών τα οποία αποτελούν μια διαχρονική πάλη στην κοινωνία, που απέκτησε οργανωμένη μορφή και φωνή με την ίδρυση της Παγκύπριας Ενιαίας Οργάνωσης Μαθητών (ΠΕΟΜ). Το μαθητικό τμήμα της οργάνωσης παλεύει μέχρι σήμερα για ποιοτική, δημόσια και δωρεάν παιδεία.
Κλείνουν φέτος 45 χρόνια από την ίδρυση της Προοδευτικής Κ.Φ., την ζωντανή απόδειξη ότι η ΕΔΟΝ πρωτοστάτησε στους αγώνες των φοιτητών για εκδημοκρατισμό, ενάντια στον φασισμό και τον σκοταδισμό.
Η οργάνωση έχει να επιδείξει τα τελευταία χρόνια μεγάλο έργο στις διεκδικήσεις των Νέων Εργαζομένων, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στη δύσκολη εποχή που ζούμε.
Πέρα από αυτά η ΕΔΟΝ έχει να επιδείξει σπουδαίο έργο στον πολιτισμό, τον αθλητισμό, στους αγώνες για διάσωση του περιβάλλοντος, για την ισότητα και την ισοτιμία και αναπτύσσει ποικίλες δράσεις μέσω των βοηθητικών της γραφείων.
Η ΕΔΟΝ εξάλλου αποτελεί φωτεινό παράδειγμα κομμουνιστικής νεολαίας ανά το παγκόσμιο, έχοντας την τιμή να βρίσκεται από το 2011 στην προεδρία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαιών (ΠΟΔΝ). Όλες αυτές οι δράσεις και διεκδικήσεις προβάλλονται μέσα από την εφημερίδα «ΝΕΟΛΑΙΑ» που αποτελεί το εκφραστικό όργανο της ΕΔΟΝ.
«Εμπρός να χτίσουμε μια Κύπρο ευτυχισμένη»
Μέσα από τους αγώνες που έχει δώσει η ΕΔΟΝ καθ’ όλη την διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας της και με βάση τη σημερινή κατάσταση, με το φασισμό να ξαναεπιτίθεται, γίνεται αντιληπτό ο τόπος μας και η κυπριακή νεολαία, το μέλλον του τόπου ιδιαίτερα χρειάζεται όσο ποτέ να έχει μπροστάρη στους αγώνες και τις διεκδικήσεις της μια μαζική και δυνατή ΕΔΟΝ. Το προστάζουν οι συνθήκες, το προστάζει η ιστορία μας . «ΕΔΟΝίτες στον αγώνα πρωτοπόροι» γράφει ο Τεύκρος Ανθίας στον ύμνο μας. Εξάλλου ερχόμαστε από μακριά για να πάμε ακόμα μακρύτερα.
*Δημοσιεύτηκε στη "Νεολαία", στο τεύχος Απριλίου 2019