Ομιλία ΓΓ ΕΔΟΝ, Σεβήρου Κούλα, στην Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής του Πολυτεχνείου - ΕΔΟΝ Λευκωσίας Κερύνειας
17/11/2022
Παρνασσός Στροβόλου - Λευκωσία
Αγαπητοί σύντροφοι-συντρόφισσες,
Συναγωνιστές – Συναγωνίστριες,
Πολυτεχνείο 49 χρόνια μετά. Σχεδόν μισό αιώνα μετά, κι’ όμως, το «Πολυτεχνείο Ζει». Ζει, όχι ως ανάμνηση και σίγουρα όχι ως επέτειος. Οι ΕΔΟΝίτες δεν αντιλαμβανόμαστε το Πολυτεχνείο ως μια επέτειο, με απονευρωμένες αναφορές και χωρίς ερμηνευτικές προεκτάσεις.
Στο Πολυτεχνείο και απέναντι στους νεκρούς του, δεν κρατάμε ενός λεπτού σιγή.
Στο Πολυτεχνείο φωνάζουμε χίλια συνθήματα και σηκώνουμε ξανά τα πανό των αιτημάτων και των οραμάτων μας.
Σε πείσμα όσων προσπαθούν να απο-ιδεολογικοποιήσουν τον αγώνα των φοιτητών του Νοέμβρη, σε πείσμα εκείνων που – όπως έκανε στο παρελθόν η νεολαία του ΔΗΣΥ – σβήνουν τα συνθήματα «Έξω οι ΗΠΑ – Έξω το ΝΑΤΟ» που υπήρχαν στην είσοδο του Πολυτεχνείου στις αναρτήσεις τους, τους θυμίζουμε πως ΝΑΙ είναι: ΦΟΝΙΑΔΕΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ… οι ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ. Κόντρα σε εκείνους που θέλουν να μετατρέψουν το Πολυτεχνείο σε… γιορτή, εμείς πρέπει να αναλύουμε το γιατί, το Πολυτεχνείο ήτανε Εξέγερση και Πάλη Λαϊκή.
Όσο τα συνθήματα και τα αιτήματα του Νοέμβρη παραμένουν αδικαίωτα, τόσο θα είμαστε και εμείς εδώ. Να θυμόμαστε, να τιμούμε, να εξάγουμε συμπεράσματα από την ηρωική εξέγερση, μα κυρίως, να δυναμώνουμε τους αγώνες μας σήμερα.
Το Πολυτεχνείο, έχει λεχθεί αρκετές φορές, δεν ήταν ένα μεμονωμένο, στιγμιαίο ξέσπασμα. Ας δούμε γιατί.
Το Πολυτεχνείο υπήρξε η συνέχεια μιας ιστορίας αγώνων του ελληνικού λαού που αρχίζει από τις μάχες του 40’, συνεχίζεται στην Εθνική Αντίσταση και δίνει τη σκυτάλη στους αγώνες των δεκαετιών του 1950 και 60. Κορυφώνεται με την αντιδικτατορική πάλη του Ελληνικού λαού απέναντι στη λαομίσητη Χούντα και αντανακλάται σε όλους του μικρούς και μεγάλους αγώνες του ελληνικού λαού στην μεταπολίτευση.
Όλοι αυτοί οι αγώνες είχαν ένα συνδετικό κρίκο. Ένα νήμα που νοητά συνέδεε την μια πάλη με την άλλη. Το όραμα μιας νέας, δημοκρατικής και πραγματικά ελεύθερης Ελλάδας. Μιας Ελλάδας ολότελα διαφορετικής, μιας Ελλάδας της κοινωνικής προόδου και δικαιοσύνης.
Η αντιδικτατορική πάλη στην Ελλάδα, ξεκίνησε σχεδόν ταυτόχρονα με την επιβολή της δικτατορίας. Αυτό γιατί ο λαός ουδέποτε αποδέχτηκε και ουδέποτε συμβιβάστηκε με τον φασισμό. Η ημερήσια διάταξη της Ελλάδας επί καιρό Χούντας περιελάβανε συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξορίες, ανθρωποκυνηγητό. Σχεδόν 6000 κομμουνιστές και αγωνιστές πιάστηκαν τις πρώτες μέρες του πραξικοπήματος. Βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν. Ο τύπος φιμώνεται και εφαρμόζεται λογοκρισία στο θέατρο, στη μουσική, στην ποίηση. Παντού επικρατεί στρατοκρατία και παρακολουθήσεις. Ο ελληνικός λαός πεινά, οδηγείται στη φτώχεια και την εξαθλίωση, ενώ τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται.
Η ομερτά που επέβαλαν τα μαντρόσκυλα των Αμερικάνων, αυτά τα ανθρωπίδια με τα στρατιωτικά, δεν άφησαν ούτε καν τα τραγούδια, τα θεατρικά και την ποίηση να συνεχίσουν το έργο τους. Καθόλου τυχαίος ο στίχος του Μάνου Ελευθερίου στα «Μαλαματένια Λόγια» όπου περιγράφει την Ελλάδα της εποχής που λέει:
«πώς έγινε με τούτο τον αιώνα, και γύρισε καπάκι η ζωή
πώς το 'φεραν η μοίρα και τα χρόνια, να μην ακούσεις έναν ποιητή».
Το καθεστώς τρόμου και φόβου που διαμορφώθηκε από την δικτατορία, έδινε την εντύπωση πως «η χούντα είναι πανίσχυρη». Ότι ήταν παντοδύναμη και ότι θα κρατήσει για πάρα πολλά χρόνια. Δεν λογάριασαν όμως σωστά. Οι αγωνιστικές παρακαταθήκες του ελληνικού λαού και η θέληση του για ελευθερία και δημοκρατία, οδήγησαν στην προετοιμασία της οργανωμένης αντίδρασης. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την κατεύθυνση διαδραμάτισε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, που παρ’ όλο που βρισκόταν στην παρανομία προχώρησε σε ανασύνταξη των παράνομων οργανώσεων του, καθώς και η δημιουργία της Κομμουνιστής Νεολαίας Ελλάδος το 1968.
Το 1973 ήταν χρόνος κρίσης του ίδιου του χουντικού καθεστώτος από τη μια και ανόδου του αντιδικτατορικού λαϊκού κινήματος από την άλλη. Οι κοινωνικοί συνδικαλιστικοί αγώνες αποκτούν όλο και περισσότερο πολιτικό αντιδικτατορικό χαρακτήρα. Ξεσπούν απεργίες των εργαζομένων στις πόλεις, κινητοποιούνται οι αγρότες, δραστηριοποιούνται οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι βιοτέχνες, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, επιστήμονες, μαθητές, φοιτητές. Έχουμε δηλαδή μια γενική άνοδο του λαϊκού κινήματος στην οποία τα συνδικαλιστικά αιτήματα όλο και περισσότερο πολιτικοποιούνται. Την ίδια πορεία ακολουθεί και το Φοιτητικό κίνημα.
Ενώ το Πολυτεχνείο ξεκίνησε επί της ουσίας με καθαρά σπουδαστικά, συνδικαλιστικά αιτήματα, οι ζυμώσεις εντός του Πολυτεχνείου και η δράση των Κομμουνιστών επέδρασσε καταλυτικά ούτως ώστε πολύ γρήγορα να επικρατήσουν αιτήματα καθαρά πολιτικά, αντιιμπεριαλιστικά, αντιδικτατορικά ενώ διάχυτα ήταν τα μηνύματα Διεθνιστικής Αλληλεγγύης που εκπέμπονταν.
Η ριζοσπαστικοποίηση του φοιτητικού κινήματος, μέσα από την δράση των πιο πρωτοπόρων κομματιών του, ήταν ιστορικά αναμενόμενος αλλά και φόβος και τρόμος για τη δικτατορία. Χαρακτηριστική ήταν η προσπάθεια των συνταγματαρχών να ελέγξουν τη νεολαία και να προσπαθήσουν αν αποβάλουν από πάνω της κάθε ριζοσπαστικό χαρακτηριστικό, κάθε διάθεση για αμφισβήτηση και αγωνιστική στάση ζωής. Ο συνειρμός με τις προσπάθειες του συστήματος και της αστικής τάξης σήμερα για την ίδια ακριβώς ζημιά στη νεολαία, όχι απλά δεν είναι άτοπος, αλλά απόλυτα σωστός και αναγκαίος. Η Χούντα με την ίδρυση της «Οργάνωσης Αλκίμων Νέων» προσπαθούσε να σπρώξει τους νέους στο χαφιεδισμό, την ασυδοσία, τη δουλοπρέπεια, ελπίζοντας ότι έτσι θα εξουδετερωθεί η νεολαία σαν αντιδικτατορικός και αγωνιστικός παράγοντας. Με την πείρα που αντλούσανε από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες εφαρμόσανε για τον πιο πάνω σκοπό όλες τις σύγχρονες μεθόδους – από το ποδόσφαιρο μέχρι την πορνογραφία. Τα σχέδια της χούντα όχι μόνο αποτύχανε μα είδανε σιγά σιγά να ξεπετιέται μια νεολαία αντιφασιστική, μια νεολαία που άρχισε να αγωνίζεται με ολοένα πιο οργανωμένες μορφές.
Συναγωνιστές – Συναγωνίστριες,
Σε ένα περιβάλλον που είχε ήδη καταργηθεί η κοινοβουλευτική δημοκρατία, η ΕΔΑ τέθηκε στην παρανομία, προωθήθηκε ένα όργιο διώξεων, φυλακίσεων, εξορίας κομμουνιστών και προοδευτικών πολιτών, ο τύπος φιμώθηκε, διαλύθηκαν σύλλογοι και σωματεία, η εξέγερση του Πολυτεχνείου λοιπόν, δεν ήταν αυθόρμητη. Εξέφραζε τη συσσωρευμένη λαϊκή δυσαρέσκεια. Το μόνο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αυθόρμητο ήταν το μέτρο της κατάληψης η οποία όμως ως μορφή κινητοποίησης είχε ήδη χρησιμοποιηθεί στη «Νομική» και είχε ωριμάσει στη συνείδηση των φοιτητών.
Ας δούμε το ημερολόγιο του Πολυτεχνείου όπως έχει καταγραφεί ιστορικά:
«ΤΕΤΑΡΤΗ 15 του ΝΙΟΒΡΗ 1973:
Το πρωί οι φοιτητές συγκεντρώνονται στο χώρο του Πολυτεχνείου και διατρανώνουν το αίτημα για τακτικές Γενικές Συνελεύσεις και εκλογές. Το μεσημέρι γίνονται οι Γενικές Συνελεύσεις. Εκλέγονται παντού εφορευτικές επιτροπές για ν’ ακολουθήσουν οι εκλογές. Ταυτόχρονα κηρύσσεται 5νθήμερη αποχή με αίτημα να μη τεθεί σε ισχύ το Νομοθετικό Διάταγμα που όριζε να γίνουν φοιτητικές εκλογές με τους όρους που ήθελε η Χούντα.
Στις 2μ.μ. μεγάλη διαδήλωση φοιτητών των Σχολών του Πανεπιστημίου που ξεκίνησαν απ’ το χώρο της Νομικής, ενώνεται με συγκεντρωμένους στο προαύλιο του Πολυτεχνείου Φοιτητές.
Αργά το απόγευμα παίρνεται η απόφαση για κατάληψη.
Έξω ο λαός της Αθήνας αρχίζει να συγκεντρώνεται στο χώρο του Πολυτεχνείου.
Το βράδυ οι εργαζόμενοι ενώνονται με τους φοιτητές, ξεχειλίζουν το προαύλιο, φράζουν τους γύρω δρόμους. Η συμμετοχή του εργαζόμενου λαού αποφασιστικά τραβάει την εκδήλωση έξω από τα στενά φοιτητικά πλαίσια.
ΠΕΜΠΤΗ 16 του ΝΙΟΒΡΗ 1973:
Πρωί: Νέα κύματα κόσμου έρχονται συνέχεια. Οι μαθητές και οι εργαζόμενοι συρρέουν στο Πολυτεχνείο. Για τα σχολεία, για τους τόπους δουλειάς φεύγουν εκατοντάδες προκηρύξεις με αυτοκίνητα, ποδήλατα, με ομάδες εθελοντών.
Μεσημέρι: Μεγάλος αριθμός εργαζομένων κατακλύζουν τους δρόμους. Στις 3 έρχονται 30-40 φοιτητές από την Πάτρα. Το απόγευμα στήνεται ο ιστορικός πομπός στο εργαστήριο Ηλεκρονικής. Το σούρουπο η φωνή των «Ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων» φτάνει σε κάθε γωνιά της Αθήνας, στην πιο μακρινή συνοικία.
Βράδυ: Οι εργάτες παίρνουν αποφασιστικά μέρος στο συντονισμό του αγώνα.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17 του ΝΙΟΒΡΗ:
Πρωί: Η πάλη του Πολυτεχνείου αποκτά νέα χαρακτηριστικά. Οι συνελεύσεις των σπουδαστών και εργατών απαιτούν τον έλεγχο και το συντονισμό κάθε ενέργειας. Όλος ο λαός πια χωρίς αμφιβολίες για το νόημα του αγώνα κατεβαίνει στους δρόμους.
Έρχονται αντιπροσωπείες από επαγγελματικούς συλλόγους, εργατικά σωματεία, αντιπρόσωποι από σχολές, σχολεία, απλοί άνθρωποι. Στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα οι φοιτητές έχουν καταλάβει τις εκεί Πολυτεχνικές Σχολές.
Στην Αθήνα έχουν αποκλειστεί όλοι οι δρόμοι προς το Πολυτεχνείο, διαδηλώσεις γίνονται παντού. Όλη η Αθήνα αντηχεί από φωνές και συνθήματα κατά της δικτατορίας και των Αμερικανών.
Το απόγευμα γίνεται ξεκάθαρο πως η αστυνομία δεν ελέγχει πια την κατάσταση. Πέφτουν οι πρώτοι πυροβολισμοί και σημειώνονται οι πρώτοι τραυματισμοί,
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα τα πρώτα τανκς κάνουν την εμφάνιση τους. Σε λίγο θα πλημμυρίσουν την Αθήνα, ώσπου στις 1.00 π.μ. θα φτάσουν έξω από το πολυτεχνείο. «Είμαστε αδέλφια». «Στρατός Λαός μαζί». Αυτά τα συνθήματα υποδέχονται τα τανκς. Ο ραδιοφωνικός σταθμός μεταδίδει τον Εθνικό Υμνο, κάνει έκκληση στους φαντάρους να μην χτυπήσουν τα συγκεντρωμένα μέσα στο χώρο του Πολυτεχνείου αδέλφια τους.
2.30 π.μ. Τα μεγάφωνα της πόλης σωπαίνουν. Κοντά στις 3π.μ. δύο τανκς ορμούν στο Πολυτεχνείο. Το ένα οπισθοχωρεί. Το άλλο ρίχνει την Κεντρική Πύλη, ισοπεδώνει την τοποθετημένη πίσω της «Μερσεντές», τσακίζει όσους βρίσκονται πίσω στην πόρτα ή είναι σκαρφαλωμένοι στα κάγκελά της. Οι φοιτητές υποχωρούν τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο. Καθώς βγαίνουν από τις πόρτες, αστυνομικοί και τραμπούκοι παρακρατικοί τους χτυπούν λυσσασμένα, πυροβολούν, πέφτουν πολλοί νεκροί. Οι κλούβες της αστυνομίας γεμίζουν.»
-----
Αυτή είναι η ιστορικά καταγεγραμμένη αλήθεια. Ακόμα και έτσι όμως, οι κάθε λογής ακροδεξιοί, αμετανόητοι Φασίστες νοσταλγοί της Χούντας τολμούν, να πλασάρουν την ύβρη πως στο Πολυτεχνείο δεν υπήρξαν τάχα μου νεκροί…
Μιχάλης Μυρογιάννης 20 χρονών, Διομήδης Κομνηνός 17 χρονών, Τορίλ Μαργκέθ, 22 χρονών, Βασίλης Φάμελλος 26 χρονών, Γιώργος Σαμούρης, 22 χρονών, Δημήτρης Κυριακόπουλος 35 χρονών, Σπύρος Μαρίνος, 31 χρονών, Νικόλαος Μαρκουλής, 24 χρονών, Στυλιανός Καραγιώργης, 19 χρονών, Μάρκος Καραμανής, 23 χρονών, Αλέξανδρος Σπαρτίδης, 16 χρονών, Αλέξανδρος Βασίλης Καράκας, 43 χρονών, Ανδρέας Κούμπος, 63 χρονών.
Αυτούς τους ήρωες της λαϊκής αντίστασης του Πολυτεχνείου δεν τους αγγίζει το ψέμα τους.
Άλλωστε στο Πόρισμα του Εισαγγελέα Τσεβά καταγράφεται η ανατριχιαστική δολοφονική μανία της Χούντας. Είναι χαρακτηριστική η ομολογία ενός Ανθυπίλαρχου που έλεγε στους συναδέλφους του ότι: «γάζωσε πολλούς και μια κοπέλα την έκοψε στη μέση».
Συναγωνιστές – Συναγωνίστριες,
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ναι δεν σήμανε αυτόματα το τέλος της δικτατορίας. Αποτέλεσε όμως την αρχή του τέλους της. Όπως σε κάθε αγώνα δεν μπορείς να γνωρίζεις από πριν αν θα ναι ο τελικός. Η χούντα κατόρθωσε να επιβιώσει. Τον Παπαδόπουλο διαδέχθηκε ένα άλλο ανθρωποειδές, ο Ιωαννίδης. Το χουντικό όμως καθεστώς δέχτηκε ένα ισχυρό κτύπημα και άρχισε να παραπαίει. Η Χούντα κατέρρευσε υπό το βάρος δυστυχώς του εγκλήματος κατά της Κύπρου. Το δίδυμο έγκλημα ήταν η τελευταία πράξη του φασιστικού έργου. 48 χρόνια μετά ο τόπος μας συνεχίζει να βιώνει τα αποτελέσματα του πραξικοπήματος της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ και της Τούρκικης Εισβολής. Για εμάς εδώ στην Κύπρο δεν χρειάζονται ημερολόγια για να θυμόμαστε την αρχή και το τέλος της λαομίσητης Χούντας. Χρειάζεται απλά να κοιτάξουμε τον Πενταδάκτυλο.
Το έγκλημα της Χούντας σε βάρος της Κύπρου παραμένει ατιμώρητο. Τα αιτήματα του Νοέμβρη για Ελλάδα εθνική ανεξαρτησία και μακριά από ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και επιβουλές παραμένουν αδικαίωτα. Το Ψωμί, η Παιδεία και η Ελευθερία, είναι το ζητούμενο και στο 2022.
Γι’ αυτό το Πολυτεχνείο δεν μπορεί να μπει στο αρχείο.
Γι’ αυτό, ο Λαός δεν μπορεί να ξεχνά τους Φασίστες και Τανκς.
Γι’ αυτό είμαστε εδώ και θα είμαστε, εδώ, για να φτιάξουμε τα Πολυτεχνεία της δικής μας γενιάς. Με πίστη στη νεολαία και τους αγώνες της. Με τις εμπειρίες και τα διδάγματα του Νοέμβρη, τραβάμε μπροστά.
Για να ενώσουμε τον τόπο μας, για να διώξουμε τις βάσεις απ’ την γη μας.
Για την Κύπρο και τον Κόσμο της Ειρήνης, της Αλληλεγγύης, της Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Τον Κόσμο του Σοσιαλισμού!
