Απεργία: η υπενθύμιση της στυγνής πραγματικότητας

Σε μια κοινωνία που το κυρίαρχο αφήγημα καθαγιάζει το “entrepreneurship” και αναπαράγει την αντίληψη ότι ο παραγόμενος πλούτος και το κέρδος είναι αποτελέσματα της οριακής απόδοσης του κεφαλαίου, η απεργία είναι η στιγμή που, έστω και προσωρινά, υπενθυμίζει την στυγνή πραγματικότητα: ότι, δηλαδή, χωρίς τους εργαζόμενους παραγωγή και πλούτος δε δημιουργείται.

Είναι εκείνη η στιγμή όπου οι εργαζόμενοι δεν διατίθενται πλέον να εργάζονται με τους ίδιους όρους και συνθήκες, συνειδητοποιούν και αξιοποιούν μέρος της δύναμης τους και σταματούν να κινούν τα «γρανάζια» της παραγωγής. Η απεργία είναι εκείνη η στιγμή που επανεπιβεβαιώνεται ότι το κεφάλαιο, χωρίς τους εργαζόμενους, δε μπορεί να παράξει τίποτα εκτός από απειλές. Είναι η στιγμή που αυτοί που ονομάζονται «εργοδότες» κατανοούν στην πράξη πως είναι οι ίδιοι που μένουν άνευ έργου και άνευ εισοδήματος χωρίς τους εργαζόμενους. Για να το διατυπώσουμε πιο «ξύλινα», η ζωντανή εργασία είναι ο μόνος συντελεστής παραγωγής που δημιουργεί υπερ-προϊόν, ο μόνος παραγωγικός συντελεστής που δημιουργεί νέα επιπρόσθετη αξία και το μέρος αυτής της επιπρόσθετης αξίας, η υπεραξία, είναι η μόνη πηγή του κέρδους.

 

Αυτός είναι και ο λόγος που από τις απαρχές της κεφαλαιοκρατίας, αυτοί που προπαγάνδιζαν την ύπαρξη ελεύθερων εργαζομένων (με τη διπλή έννοια) για να μπορούν να επιλέξουν πότε και που θα εργάζονταν, είναι οι ίδιοι που λυσσομανούν απέναντι στο δικαίωμα στην απεργία.  Δεν είναι τυχαίο ότι το δικαίωμα στην απεργία, σε όλο τον κόσμο, έχει ποτιστεί με αίμα και έχει σφυρηλατηθεί με τους αγώνες των πρωτοπόρων του εργατικού-συνδικαλιστικού κινήματος. Αυτός είναι επίσης ο λόγος που, ακόμα και σήμερα, εντός των «πολιτισμένων σαλονιών» της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας στη Γενεύη, οι εργοδότες «ανακάλυψαν» επτά δεκαετίες μετά ότι το δικαίωμα στην απεργία δεν καλύπτεται από τις συμβάσεις, με την υπόθεση πλέον να βρίσκεται για εκδίκαση στο Διεθνές Δικαστήριο.

 

Μηνύματα από την απεργία στο έτοιμο σκυρόδεμα

Μετά από σκληρό απεργιακό αγώνα κατά τον οποίο καταγράφηκαν περισσότερα από ένα περιστατικά απεργών που παρασύρθηκαν από μπετονιέρα και ο οποίος, αγώνας, για ένα μήνα παρέλυσε κυριολεκτικά ένα ολόκληρο κλάδο, οι εργαζόμενοι στο μπετόν δικαιώθηκαν.  Τα αιτήματα των εργαζομένων έχουν ικανοποιηθεί και η συντριπτική πλειοψηφία τους στη βιομηχανία, που ήταν και οι απεργοί, έχουν υπογράψει με τους εργοδότες τη νέα σύμβαση εργασίας και επέστρεψαν στη δουλειά.

 

Ο θρίαμβος της απεργίας καθομολογείται από μια σειρά γεγονότα:

 

Το πρώτο και καθοριστικό, είναι η υλοποίηση του βασικού αντικειμενικού στόχου κάθε απεργίας που είναι η ικανοποίηση των αιτημάτων και η ρύθμιση των όρων και συνθηκών απασχόλησης, γεγονός που δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί αν οι εργαζόμενοι δεν ήταν αποφασισμένοι και ενωμένοι. 

 

Δεύτερο ζήτημα είναι ο βαθμός οργάνωσης και η καθολικότητα της απεργίας που αποτελεί μια ακόμη νίκη από μόνο του, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της απεργίας αυτό καθ’ αυτό.  Τόσο η διάρκεια όσο και η καθολική συμμετοχή για μια απεργία που κράτησε ένα ολόκληρο μήνα σε ένα ολόκληρο κλάδο, την καθιστούν ένα αξιοσημείωτο αγώνα τόσο για τα δεδομένα της Κύπρου, όσο και διεθνώς. Επιπρόσθετα πρέπει να σημειωθεί ότι η ενότητα και καθολικότητα δεν περιορίστηκε μόνο στην καθολική συμμετοχή των οργανωμένων εργαζομένων του κλάδου, αλλά επεκτάθηκε και σε ανοργάνωτους εργαζομένους οι οποίοι έλαβαν μέρος στον αγώνα με αρκετούς να οργανώνονται σε συντεχνία για πρώτη φορά, εν μέσω της απεργίας.

 

Τρίτος παράγοντας που υπογραμμίζει την επιτυχία της απεργίας είναι η επίπτωση που επέφερε στην οικοδομική βιομηχανία, στην οποία πέρα από τον κλάδο του έτοιμου σκυροδέρματος που είχε παραλύσει, επηρεάστηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό και άλλοι παρεμφερείς κλάδοι όσο προχωρούσε η απεργία. Ενδεικτικό είναι ότι ολόκληροι κλάδοι της βιομηχανίας είχαν αποφασίσει να προχωρήσουν σε κλείσιμο με υποχρεωτική άδεια του προσωπικού τους λόγω της έλλειψης μπετόν, γεγονός που αύξησε  την πίεση και επέφερε το αίσιο τέλος για τους απεργούς.   

 

Τέλος, ένας άλλος παράγοντας εξίσου σημαντικός, ήταν για ακόμα μια φορά το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης προς τους απεργούς από τους εργαζόμενους άλλων κλάδων, γεγονός που αποτελεί κορυφαία πράξη ταξικής ζύμωσης και συνειδητοποίησης ανάμεσα σε εργαζομένους τους οποίους δεν τους συνδέει τίποτα άλλο, εκτός από το ότι ανήκουν στην ίδια κοινωνική τάξη. Ακόμα και εργαζόμενοι άλλων κλάδων που επηρεάζονταν από την απεργία, την αντιμετώπιζαν ως τη δική τους συνεισφορά στον αγώνα, γνωρίζοντας ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι ενωμένοι και οι απεργοί να κερδίσουν, γιατί αύριο θα βρίσκονται στην θέση τους.  Προέκταση του τελευταίου είναι και η συνολικά θετική αποτίμηση της κοινής γνώμης του δίκαιου αγώνα των απεργών.

 

ΜΜΕ και απεργοσπάστες

Φυσικά, για ακόμα μια φορά, δεν έλειψαν και μερίδα των ΜΜΕ που, επιβεβαιώνοντας τα όχι και τόσο φιλεργατικά αισθήματα τους,  πέρα από το γνωστό μεροληπτικό τρόπο που παρουσίαζαν τον απεργιακό αγώνα και τις θέσεις των εμπλεκόμενων μερών, επιδόθηκαν σε χυδαίους σχολιασμούς αναφορικά με την περιφρούρηση της απεργίας. Σύμφωνα με ενδεικτικές αναφορές σε καθεστηκυία ΜΜΕ, οι ελάχιστες περιπτώσεις απόπειρας απεργοσπασίας παρουσιάζονταν ως εντάσεις μεταξύ «εργαζομένων που ήθελαν να εργαστούν και άλλων που τους εμπόδιζαν», διαστέλλοντας ηθελημένα το γεγονός ότι από την μια πλευρά ήταν οι απεργοί που οργανωμένα, αποφασιστικά και συλλογικά περιφρουρούσαν το αδιαπραγμάτευτο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην απεργία και από την άλλοι, ήταν μια χούφτα απεργοσπάστες.

 

Σχετικά με τους απεργούς και τις συντεχνίες τους, δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι παραπάνω καθώς φρόντισαν για ακόμα μια φορά να περιφρουρηθεί υποδειγματικά ο αγώνας τους και το ίδιο θα γίνει και όποτε άλλοτε χρειαστεί στο μέλλον. Όσο, αφορά όμως τους απεργοσπάστες -και επειδή εμείς δεν θα βρίσκαμε καλύτερη διατύπωση- επιτρέψτε μας να σχολιάσουμε δανειζόμενοι ένα απόσπασμα από την «Ωδή στον απεργοσπάστη» του Τζακ Λόντον:

 

«Κανένας άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να είναι απεργοσπάστης, όσο υπάρχει μια λίμνη με νερό αρκετά βαθιά για να πνιγεί ή ένα σχοινί να κρεμαστεί».

 

Συλλογικές συμβάσεις και «εργασιακή ειρήνη»

Τα διαφορετικά ταξικά συμφέροντα πάντοτε θα οδηγούν σε σύγκρουση μεταξύ της εργασίας και του κεφαλαίου, έως ότου από αυτήν την πάλη των αντιθέτων να προκύψει διαλεκτικά η κατάργηση του συγκεκριμένου δίπολου, με την ανάδυση μιας ποιοτικά ανώτερης κοινωνίας. Ως εκ τούτου, το σύνθημα της «εργασιακής ειρήνης» είναι εγγενώς ανέφικτο.  Ωστόσο, ακόμα και στο πλαίσιο της προσωρινής ισορροπίας της προαναφερθείσας πάλης, η οποία μεταφράζεται σε ρύθμιση των σχέσεων απασχόλησης μέσω συλλογικών συμβάσεων, υπάρχουν δύο βασικές διευκρινήσεις που καλά θα κάνουν να χωνέψουν οι κυβερνώντες και η εργοδοτική πλευρά:

• Οι συλλογικές συμβάσεις και ειδικά οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, αφορούν όλους τους εργαζόμενους του κλάδου, ανεξάρτητα από το αν είναι μέλη συντεχνίας.
• Όσοι μιλούν για εργασιακή ειρήνη υπονοώντας ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να αποδέχονται την παραβίαση των συλλογικών συμβάσεων και να μην αντιδρούν, πάντοτε θα διαπιστώνουν με τον δύσκολο τρόπο ότι χωρίς τους εργαζόμενους γρανάζι δεν γυρνά. 

 

 

Απόσπασμα από την τοποθέτηση της Γ.Γ. της ΠΕΟ, στο πλαίσιο της παρουσίασης της «Έκθεσης για την Οικονομία και την Απασχόληση» του ΙΝΕΚ-ΠΕΟ, 10 Δεκεμβρίου 2024

«Έχει υπερωριμάσει πλέον η ανάγκη για μέτρα, έτσι που το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης μεταξύ των μερών που εκπροσωπούν συλλογικά εργοδότες και εργαζόμενους σε ένα κλάδο, να είναι υποχρεωτικό για όλους.

 

Είναι η στιγμή συντεχνίες, Κυβέρνηση και εργοδότες να προχωρήσουμε σε πρότυπες συλλογικές συμβάσεις σε κλάδους που δεν υπάρχουν, και το μόνο και βασικό κριτήριο για την παραχώρηση αδειών απασχόλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες να είναι η πλήρης εφαρμογή συλλογικής σύμβασης για όλους τους εργαζόμενους.

 

Είναι η ώρα να τεθεί ως κριτήριο ανάθεσης για υπηρεσίες και έργα που πραγματοποιούνται κατά κύριο λόγο με δημόσια χρηματοδότηση, η ύπαρξη συλλογικών συμβάσεων.

 

Είναι η στιγμή για τροποποίηση του διατάγματος για τον κατώτατο μισθό, έτσι που αυτός να περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που να δημιουργούν ένα δίκτυ μίνιμουμ δικαιωμάτων για τα πιο ευάλωτα στρώματα των εργαζομένων: ΑΤΑ, ωριαίος μισθός, αργίες, υπερωριακή αποζημίωση, 13ος μισθός […]

 

Η ΠΕΟ παίρνοντας δύναμη από τους ίδιους τους εργαζόμενους θα δώσει αυτή τη μάχη με κάθε μέσο γιατί αυτό αφορά το παρόν και το μέλλον της μισθωτής εργασίας.»

 

Πέτρος Πέτρου

Συντακτική Επιτροπή Νεολαίας

Μέλος Γενικού Συμβουλίου ΠΕΟ