Το μαθητικό κίνημα της Κύπρου κατάφερε το 1994 μετά από μακροχρόνιους αγώνες να κατακτήσει την νόμιμη έκφραση του σε όλα τα επίπεδα. Ενώ οι διαδικασίες σε επίπεδο Συμβουλίων Τμήματος και Κεντρικών Μαθητικών Συμβουλίων ήταν αναγνωρισμένες από την πολιτεία, επιτεύχθηκε τότε η νομιμοποίηση και στις διαδικασίες εκλογής και λειτουργίας της Παγκύπριας και των Επαρχιακών Συντονιστικών Επιτροπής Μαθητών (ΠΣΕΜ και ΕΣΕΜ).
Αυτά τα χρόνια όπου οι νόμιμες πλέον Συντονιστικές δραστηριοποιούνται, ο μαθητόκοσμος της Κύπρου βρήκε την νόμιμη έκφραση του, απόκτησε επιτέλους λόγο στα ζητήματα που τον αφορούν, ανάπτυξε δράση αυτόνομη και αγωνίζεται οργανωμένα για τα δικαιώματα των μαθητών.
Με την καθιέρωση της οικονομικής ενίσχυσης της ΠΣΕΜ αναβαθμίστηκε ο ρόλος που είχε να διαδραματίσει στους σχολικούς χώρους, δίνοντας της την αναγκαία και σωστή υπόσταση ώστε να διαδραματίσει το ρόλο που της αναλογεί στην κυπριακή κοινωνία. Σίγουρα όμως χρειάζονται να γίνουν πολλά ακόμα τόσο στον τομέα της πολύπλευρης δραστηριότητας, όσο και στην αντιμετώπιση που έχει μέχρι και σήμερα το μαθητικό κίνημα ιδιαίτερα στις διαδικασίες ανάδειξης των μαθητικών συλλογικών οργάνων. Πιο συγκεκριμένα:
Ακόμα και σήμερα παρουσιάζονται φαινόμενα αυταρχισμού από πλευράς μερίδας καθηγητών, οι οποίοι φιμώνουν μαθητές που εκφράζονται ελεύθερα και ιδιαίτερα όσους μαθητές είναι οργανωμένοι σε Μαθητικές Οργανώσεις και διακινούν έντυπα ή προσκλήσεις για εκδηλώσεις τους. Αυτά τα φαινόμενα είναι αναχρονιστικά και πρέπει με τη συμβολή όλων των αρμοδίων να εξαλειφθούν.
Σε αρκετές περιπτώσεις, η αντιμετώπιση των Κεντρικών Μαθητικών Συμβουλίων από τις διευθύνσεις των σχολείων δεν είναι η ενδεδειγμένη, υπάρχει υποτίμηση με αποτέλεσμα να μην λαμβάνονται υπόψη οι απόψεις των μαθητών. Επιπλέον η συμμετοχή των εκπροσώπων των μαθητών σε συμβούλια, επιτροπές και ομίλους του σχολείου συνήθως έχει τυπικό και όχι ουσιαστικό χαρακτήρα.
Οι επιστολές τις οποίες αποστέλλει η ΠΣΕΜ ή η ΕΣΕΜ προς τα Κεντρικά Μαθητικά Συμβούλια, σε κάποιες περιπτώσεις σχολείων δεν μεταβιβάζονται από τις διευθύνσεις και μ’ αυτό τον τρόπο αποκρύβουν αποφάσεις τις ΠΣΕΜ από τους μαθητές.
Ακόμα και τα μέλη των ΠΣΕΜ – ΕΣΕΜ αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα από τις διευθύνσεις των σχολείων τους. Δυστυχώς παρατηρείται το φαινόμενο μιας έντονης αμφισβήτησης των μελών της ΠΣΕΜ και των ΕΣΕΜ.
Πέραν των πιο πάνω θα πρέπει να γίνει αποδεχτή από την Πολιτεία η κατοχύρωση και ελεύθερη δράση στα σχολεία των Μαθητικών Οργανώσεων, έτσι ώστε η ολοκλήρωση του ελεύθερου μαθητικού συνδικαλισμού να είναι άμεση και ουσιαστική.
Είναι πολύ φυσιολογικό οι Μαθητικές Οργανώσεις να εκφράζουν διάφορες τάσεις που παρουσιάζονται μέσα στην Κυπριακή κοινωνία γιατί η κοινωνία των μαθητών δεν αποτελεί ξεκομμένο μέρος της Κυπριακής κοινωνίας. Εκείνο που θα πρέπει να αποτελεί το πραγματικό κριτήριο είναι κατά πόσον οι θέσεις και η δράση της κάθε Μαθητικής Οργάνωσης εκφράζουν ή όχι τα συμφέροντα των μαθητών και της πατρίδας μας.
Είναι καλά γνωστό, ότι οι Μαθητικές Οργανώσεις έχουν παρουσία και δράση στο μαθητικό κίνημα για πολλές δεκαετίες τώρα και μόνο ως στρουθοκαμηλισμός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τυχόν προσπάθεια από κάποιους παραγνώρισης αυτής της πραγματικότητας. Χειρότερα δε, η προσπάθεια από κάποιους άλλους για παρεμπόδιση και κατάπνιξη της λειτουργίας και δράσης των Μαθητικών Οργανώσεων στα σχολεία μόνο ως αυταρχική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.
Η δράση των μαθητικών συνδικαλιστικών οργανώσεων επεκτείνεται και σε πολλές μορφές δράσης, πέραν του συνδικαλισμού, διοργανώνοντας εκδηλώσεις πολιτιστικού, αθλητικού και επιμορφωτικού χαρακτήρα, αλλά και συμμετέχοντας δραστήρια στον αντικατοχικό αγώνα του λαού μας.
Μέσα από την πολιτικό-ιδεολογική ζύμωση που θα υπάρξει αλλά και την πολύπλευρη δραστηριότητα των Μαθητικών Οργανώσεων, θα προκύψει ως φυσιολογικό αποτέλεσμα η αναβάθμιση του διεκδικητικού χαρακτήρα του μαθητικού κινήματος και κατά συνέπεια η ενίσχυση της προσπάθειας για την επίλυση των συσσωρευμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζει το σχολείο και η εκπαίδευση γενικότερα.
Οι αξίες που σήμερα καλλιεργούνται από το σύστημα και την κοινωνική πραγματικότητα και οι οποίες μεταφέρονται και στο εκπαιδευτικό σύστημα, είναι οι «αξίες» του ατομικισμού, της απάθειας και της υποταγής και της επιδίωξης έναντι παντός τιμήματος της ατομικής επιτυχίας και του κέρδους.
Η ίδια η ζωή και η εμπειρία από την λειτουργία των Μαθητικών Οργανώσεων όλα αυτά τα χρόνια απέδειξε ότι η εμπλοκή των μαθητών σε Μαθητικές Οργανώσεις αποτελεί μια όαση απέναντι σε αρνητικά κοινωνικά φαινόμενα. Η κατοχύρωση του ελεύθερου μαθητικού συνδικαλισμού και των μαθητικών οργανώσεων στα σχολεία θα βοηθήσει και στη δημιουργία σωστών χαρακτήρων με συνείδηση και έγνοια για το κοινωνικό σύνολο.
Θεωρούμε λοιπόν ότι ο μαθητικός συνδικαλισμός και η συμμετοχή των νέων σε μαθητικές οργανώσεις συμβάλλει αποτελεσματικά στην θωράκιση τους απέναντι σε φαινόμενα που τείνουν να γίνουν κυρίαρχα στην εποχή μας όπως η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, η νεανική παραβατικότητα, ο χρηματισμός και οι μίζες ακόμα και ανάμεσα σε μαθητές. Συμβάλει επίσης στην κοινωνική ενεργοποίηση ολοένα και μεγαλύτερου αριθμού νέων, εντάσσοντας τους στο δρόμο της οργανωμένης πάλης και διεκδίκησης έξω από τις λογικές της απάθειας και της υποταγής που τους σπρώχνει το κατεστημένο.
Η κατοχύρωση του ελεύθερου μαθητικού συνδικαλισμού και των Μαθητικών Οργανώσεων στα σχολεία, θα συμβάλει και στην επίλυση του προβλήματος του φαινομένου του χρηματισμού που ταλανίζει το μαθητικό κίνημα, αφού παίρνοντας ως παράδειγμα το φοιτητικό κίνημα, την πλούσια δράση και διοργάνωση εκδηλώσεων με τη θεσμοθέτηση διάφανων διαδικασιών από τις φοιτητικές ενώσεις, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι τέτοια φαινόμενα είναι ανύπαρκτα.
Η πραγματική ανάπτυξη και ωρίμανση του μαθητικού κινήματος συνδέεται άμεσα και ουσιαστικά με την κατοχύρωση του ελεύθερου μαθητικού συνδικαλισμού.
Η ΠΣΕΜ είχε καταθέσει πριν έξι χρόνια στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας την πρόταση της για κατοχύρωση των Μαθητικών Οργανώσεων. Συγκεκριμένα η πρόταση μας προνοούσε ότι: «Στα σχολεία επιτρέπεται η ελεύθερη λειτουργία και δραστηριοποίηση μαθητικών οργανώσεων, οι οποίες είναι μέλη του Γενικού Συμβουλευτικού σώματος του Οργανισμού Νεολαίας. Επίσης στις μαθητικές οργανώσεις επιτρέπεται η ελεύθερη διακίνηση εντύπων, καθώς και μετά από συνεννόηση με τη διεύθυνση του σχολείου επιτρέπεται και η διοργάνωση εκδηλώσεων στο χώρο του σχολείου με πολιτιστικό, αθλητικό και επιμορφωτικό χαρακτήρα» .
Δυστυχώς η πλειοψηφία των κομμάτων απέρριψε την πρόταση μας και ταυτόχρονα εισήγαγε στους νέους κανονισμούς λειτουργίας των σχολείων αντισυνταγματική πρόνοια η οποία περιορίζει την ελευθερία έκφρασης των μαθητών. Συγκεκριμένα η πρόνοια ανάφερε ότι «Νοείται ότι η ελευθερία έκφρασης δεν τείνει στην προώθηση κομματικών θέσεων».
Η ΠΣΕΜ εναντιώθηκε στην απόφαση της Βουλής και δικαιώθηκε με γνωμάτευση της Γενικής Εισαγγελίας, η οποία έκρινε ως αντισυνταγματική την πρόνοια που εισήγαγε η πλειοψηφία των κομμάτων. Η δικαίωση των θέσεων και αγώνων της ΠΣΕΜ είναι αποτέλεσμα διαβήματος προς το Υπουργείο Παιδείας και επιστολών διαμαρτυρίας στην Επίτροπο Διοικήσεως, στην Επίτροπο Νομοθεσίας και στη UNICEF, αμέσως μετά την ψήφιση των κανονισμών από τη Βουλή.
Το Υπουργείο Παιδείας, τηρώντας την δεσμευση και υποχρέωση του, εισηγήθηκε στα τέλη του 2009 στην Βουλή τη διαγραφή της αντισυνταγματικής πρόνοιας και πρότεινε αντικατάσταση της. Δυστυχώς μέσα σε ένα κλίμα ξεκάθαρου λαϊκισμού, μικροκομματικών συμφερόντων και χωρίς να παρατεθεί κανένα πειστικό επιχείρημα, η Επιτροπή Παιδείας της Βουλής απλά επαναδιατύπωσε το ίδιο περιεχόμενο με διαφορετικά λόγια. «Νοείται ότι η ελευθερία έκφρασης γνώμης ή απόψεων του μαθητή εκφράζεται με τρόπο που δεν περιλαμβάνει καμία παρότρυνση σε μίσος λόγω διαφορών φυλής, θρησκείας, ιθαγένειας, πολιτικών ή κομματικών πεποιθήσεων. Νοείται περαιτέρω ότι η ελευθερία έκφρασης δεν τείνει στην προώθηση κομματικών πεποιθήσεων με σκοπό των προσηλυτισμό ή την προσπάθεια επιβολής ή μισαλλοδοξίας».
Ως ΠΣΕΜ και ΕΣΕΜ διαφωνήσαμε και διαφωνούμε με τις όποιες προσπάθειες λαϊκισμού και κομματικής εκμετάλλευσης των επίσημων θέσεων και διεκδικήσεων του μαθητικού κινήματος. Ακόμα θεωρούμε επιεικώς απαράδεκτες τις προσπάθειες εκφοβισμού της κοινής γνώμης με ξεκάθαρα ψέματα, λασπολογίες και κινδυνολογίες.
Η ΠΣΕΜ θα πρέπει να συνεχίσει να αγωνίζεται ώστε να κατοχυρωθεί και μέσα από τους σχολικούς κανονισμούς, το αναφαίρετο δικαίωμα των μαθητών να δραστηριοποιούνται σε Μαθητικές Οργανώσεις, δικαίωμα το οποίο για πολλές δεκαετίες οι μαθητές ασκούν.
Καλούμε ανοιχτά τα κόμματα ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ να αλλάξουν τη θέση τους και να αναγνωρίσουν το δικαίωμα των μαθητών για ελεύθερη έκφραση αφού και τα τρία κόμματα διατηρούν εδώ και χρόνια μαθητικές Οργανώσεις. Καλούμε τη Βουλή να προχωρήσει τάχιστα στην ψήφιση της προτεινόμενης από την ΠΣΕΜ τροπολογίας που να κατοχυρώνει τη δράση των μαθητικών οργανώσεων, σεβόμενοι τις πρόνοιες του Συντάγματος, της Σύμβασης για τα δικαιώματα του Παιδιού, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.