Το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής, κατοχής, ξένων επεμβάσεων και καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του συνόλου του κυπριακού λαού. Είναι θέμα παραβίασης της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι θέμα εθνικού ξεκαθαρίσματος που επιβλήθηκε με τη βία των όπλων. Το Κυπριακό είναι συνάμα και πρόβλημα εξομάλυνσης των σχέσεων ανάμεσα στις δυο κοινότητες.
Από το 1974 και μετά όλες οι προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού προσέκρουσαν στην αδιαλλαξία της Τουρκίας, στην εμμονή της για λύση δυο ξεχωριστών κρατικών οντοτήτων και στη διεκδίκηση από μέρους της δικαιωμάτων επικυριαρχίας πάνω στην Κύπρο. Τα όποια λάθη χειρισμών έγιναν σε αυτά τα χρόνια από την ε/κυπριακή πλευρά δεν αποενοχοποιούν ούτε στο ελάχιστο την Τουρκία και τη σοβινιστική τ/κυπριακή ηγεσία για τις ευθύνες που φέρουν για τη διαιώνιση του Κυπριακού.
Η ΕΔΟΝ θα εξακολουθήσει να αγωνίζεται με όλες της τις δυνάμεις για ειρηνική λύση του Κυπριακού στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών και στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και των συμφωνιών υψηλού επιπέδου 1977 και 1979, που προνοούν για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Για λύση που να συνάδει με το διεθνές δίκαιο, τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Για λύση που να προνοεί την αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων. Να αποκαθιστά την ενότητα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς να δίδει δικαιώματα μονομερούς επέμβασης σε οποιαδήποτε ξένη χώρα. Να αποκαθιστά και να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των κυπρίων, περιλαμβανομένου του δικαιώματος επιστροφής των προσφύγων στα σπίτια και τις περιουσίες τους. Η ΕΔΟΝ με συνέπεια υποστηρίζει την πολιτική ισότητα των δυο κοινοτήτων στα πλαίσια της ομοσπονδίας όπως αυτή καθορίζεται στα ψηφίσματα του Σ.Α. των Ηνωμένων Εθνών και που σημαίνει αποτελεσματική συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα αριθμητική ισότητα.
Η λύση διζωνικής – δικοινοτικής Ομοσπονδίας αναγνωρίζουμε ότι αποτελεί ένα συμβιβασμό. Ένα συμβιβασμό όμως που είναι αναγκαίος αν θέλουμε να ανατρέψουμε το διχοτομικό στάτους κβο αφού το δίλημμα δεν είναι μεταξύ ομοσπονδίας και μιας καλύτερης λύσης αλλά μεταξύ ομοσπονδίας και διχοτόμησης. Ένας συμβιβασμός ο οποίος ασφαλώς θα πρέπει να προσφέρει στο λαό μας την δυνατότητα να οικοδομήσει το μέλλον του σε συνθήκες ελευθερίας, ειρήνης και ευημερίας για όλα τα παιδιά της κοινής μας πατρίδας.
Στη βάση των διδαγμάτων που προκύπτουν από την σύγχρονη τραγωδία της Κύπρου και ιδιαίτερα μέσα από το προδοτικό – φασιστικό πραξικόπημα της ΕΟΚΑ ‘Β και της Χούντας των Αθηνών και έχουν διαχρονική και καίρια σημασία θεωρούμε ότι η επίτευξη πολιτικών στόχων δεν αντέχει τα ανεδαφικά συνθήματα και τις ακραίες ενέργειες. Για τη διαμόρφωση πολιτικής χρειάζεται στοχοπροσήλωση, επιβάλλεται να συνυπολογίζονται όλα τα αντικειμενικά και υποκειμενικά δεδομένα.
Δεν μπορεί για παράδειγμα, έμμεσα ή άμεσα, στο όνομα μιας δήθεν ευρωπαϊκής λύσης κάποιοι σήμερα να μας καλούν να στρεψοδικήσουμε από αυτά που συμφωνήσαμε από το ’77 – ’79 με τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου και τα οποία επαναλαμβάνονται σε όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, περί διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας. Πιθανή υιοθέτηση μιας τέτοιας μαξιμαλιστικής προσέγγισης θα μας οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στην οριστικοποίηση της διχοτόμησης.
Η ιστορία του κυπριακού καταδεικνύει από την άλλη και την ανάγκη άσκησης προληπτικής και συνάμα διεκδικητικής πολιτικής η οποία να διακρίνεται από σταθερότητα σε θέσεις αρχών και ασφαλώς αποφυγή της μοιρολατρίας και της υποχωρητικότητας πέρα από τα όρια ασφαλείας.
Το περιεχόμενο της λύσης, ο χρόνος αναζήτησης λύσης και η πολιτική βούληση για υιοθέτηση και εφαρμογή της λύσης αποτελούν τρεις σημαντικές παραμέτρους στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στο πολιτικό μας πρόβλημα.
Πιθανή υποβάθμιση η υπερτίμηση του ενός σε βάρος των άλλων παραμέτρων είναι εσφαλμένη και ζημιογόνα αφού κατά την άποψη μας και οι τρεις αυτές παράμετροι είναι διαλεκτικά συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνει και η ιστορία του κυπριακού, από την οποία ως ΕΔΟΝ διδασκόμαστε.