Το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και δραστηριοποιείται η κυπριακή νεολαία, χαρακτηρίζεται από τα αρνητικά φαινόμενα που συνδέονται με το σημερινό στάδιο ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος στον τόπο μας, καθώς και με την καθοριστική επίδραση που ασκείται από το διεθνές περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώνεται στην εποχή της ιμπεριαλιστικής «Νέας Τάξης» και της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης.
Παράλληλα, έχουν καθοριστική σημασία η επίδραση που ασκούν στο κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον οι κυρίαρχες νεοφιλελεύθερες πολιτικές και το γενικότερο συντηρητικό-αντιδραστικό θεσμικό εποικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατά συνέπεια, η κυπριακή κοινωνία παρά τις ιδιομορφίες της, δεν διαφέρει σημαντικά από τις κοινωνίες των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, με ό, τι αυτό συνεπάγεται. Ιδιαίτερα με την επάνοδο της δεξιάς στην εξουσία το 2013, η διαχείριση της οικονομίας και πολλών κοινωνικών προβλημάτων που οξύνθηκαν ένεκα της οικονομικής κρίσης, έχει ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις δοκιμασμένες αντιδραστικές πολιτικές που ασκούνται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Προηγουμένως η κυπριακή οικονομία εισήλθε σε βαθιά ύφεση, κύρια εξαιτίας του τραπεζικού τομέα, ως αποτέλεσμα της απουσίας επαρκούς και ουσιαστικού ελέγχου από τις Εποπτικές Αρχές αλλά και των εγκληματικών ενεργειών, λαθών και παραλείψεων από διευθυντικά στελέχη και διοικήσεις των τραπεζών που ζημίωσαν σε μεγάλο βαθμό την κυπριακή οικονομία. Η κρίση επιδεινώθηκε δραματικά μετά τις αποφάσεις Αναστασιάδη-Eurogroup τον Μάρτη του 2013 για κάλυψη των τραπεζικών ζημιών διά του κουρέματος των τραπεζικών καταθέσεων.
Σήμερα, οι κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις στη χώρα μας καθορίζονται από την εφαρμογή του Μνημονίου, το οποίο συμφωνήθηκε με την Τρόικα από την κυβέρνηση Αναστασιάδη. Η φιλοσοφία του Μνημονίου εδράζεται στο καταστροφικό τρίπτυχο λιτότητα-ιδιωτικοποιήσεις-περικοπές, που οδηγεί στην πράξη σε ακόμα βαθύτερη ύφεση αποκλείοντας την ανάπτυξη. Η εφαρμογή των προνοιών του Μνημονίου οδήγησε σε βαθύτερη ύφεση, κλείσιμο χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας ιδιαίτερα στους νέους, αύξηση της μετανάστευσης προς το εξωτερικό, περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και ωφελήματα, φτωχοποίηση του κυπριακού λαού και ξήλωμα του κοινωνικού κράτους.
Οι αντιλαϊκές κοινωνικο-οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης θα ενταθούν μέσω της προώθησης των ούτω καλούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Στην πράξη πρόκειται για πλήρη απορρύθμιση που δεν βελτιώνει την οικονομία προς όφελος της κοινωνίας, αλλά ολοκληρώνει το ξεπούλημα του δημοσίου πλούτου και την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι αποφάσεις για ιδιωτικοποίηση και κλείσιμο ημικρατικών οργανισμών, οι εκποιήσεις κατοικιών, οι αλλαγές στην Παιδεία, το ξεπούλημα του κλάδου της Υγείας σε ιδιωτικά συμφέροντα, κ.ά.
Μέρος των μέτρων λιτότητας που λαμβάνει η κυπριακή κυβέρνηση παραβιάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αυτά περιγράφονται στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και συγκεκριμένα το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα σε συνθήκες εργασίας που σέβονται την αξιοπρέπεια, η εξασφάλιση της οικονομικής και κοινωνικής προστασίας της οικογένειας και ο σεβασμός στο δικαίωμα κοινωνικής αρωγής και στεγαστικής βοήθειας προς εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Η Αριστερά, με μπροστάρη την ΕΔΟΝ, οφείλει να βρίσκεται σε συνεχή πάλη για να αποτρέψει εφαρμογή και άλλων αντιλαϊκών και αντεργατικών μέτρων που ισοπέδωσαν άλλους λαούς στην Ευρώπη και τώρα ισοπεδώνουν τον δικό μας. Δεν δεχόμαστε ξεπούλημα του κρατικού πλούτου και εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τουναντίον, διεκδικούμε για τα συμφέροντα των νέων, των εργαζομένων και όχι το συσσωρεμένο πλούτο και τους εκπροσώπους του. Οι πολιτικές αυστηρής λιτότητας, όχι απλά αποδεικνύονται ανίκανες να επιλύσουν τα προβλήματα, αλλά τα επιτείνουν.
Η ψευδεπίγραφη εικόνα για την ανάκαμψη της οικονομίας, όπως παρουσιάζεται από την κυβέρνηση Αναστασιάδη, δεν μπορεί να αλλάξει την κατρακύλα των κοινωνικών συνθηκών της χώρας. Ως ΕΔΟΝ δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις πως όλα τα προβλήματα της κοινωνίας θα ξεπεραστούν με το τέλος του μνημονίου. Η επιβολή των αντιλαϊκών μέτρων και ο πολιτικές λιτότητας θα συνεχιστούν με ή χωρίς μνημόνιο, καθώς αποτελούν μέρος της νεοφιλελεύθερης φιλοσοφίας της κυβέρνησης, της Ε.Ε, του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Βασική προϋπόθεση είναι η έξοδος από το μνημόνιο και ο ριζικός αναπροσανατολισμός των προτεραιοτήτων, έτσι που τα διάφορα μέτρα να απευθύνονται στον πλούτο. Διέξοδο από το μνημόνιο θα μπορούσε να δώσει η εναλλακτική επιλογή για αναζήτηση λύσεων εκτός μνημονίου, πρόταση που κατέθεσε το ΑΚΕΛ, αλλά η Κυβέρνηση επέρριψε ασυζητητί, λειτουργώντας για άλλη μια φορά ως Τροικανότερη των Τροικανών.
Στις σημερινές συνθήκες, η ΕΔΟΝ μαζί με το Λαϊκό Κίνημα παλεύουν για την οικοδόμηση ενός σύγχρονο κράτους στο οποίο θα βρίσκονται σε αρμονία η οικονομική ανάπτυξη και η κοινωνική ευημερία. Όπου θα προωθείται δικαιότερη κατανομή και ανακατανομή του πλούτου που δημιουργεί η κοινωνία. Όπου θα υπάρχει καταμερισμός των οικονομικών βαρών ανάλογα με το εισόδημα και το οικονομικό εκτόπισμα του καθενός. Όπου θα υπάρχει ένα πιο ανθρώπινο και κοινωνικά ευαίσθητο κράτος, το οποίο θα προστατεύει και θα στηρίζει τα οικονομικά ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας, όπως η νεολαία. Όπου τα δημόσια οικονομικά, όντας νοικοκυρεμένα, θα απελευθερώνουν πόρους για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κυπριακής κοινωνίας, τα οποία επιδρούν αρνητικά στη ζωή και τις συνειδήσεις της νέας γενιάς, είναι:
• Η αύξηση της ανεργίας και η ανασφάλεια που δημιουργήθηκε ανάμεσα στη νέα γενιά για το μέλλον της.
• Ο άνισος, εξοντωτικός και απάνθρωπος ανταγωνισμός στον οποίο εισέρχονται από πολύ νωρίς οι νέοι.
• Η προβολή και ανάδειξη του χρήματος ως υπέρτατης αξίας.
• Οι ταξικοί φραγμοί, οι άνισες ευκαιρίες στη ζωή, τη μόρφωση και τη δουλειά συνεχίζουν να οδηγούν μερίδα της νεολαίας ενώπιον κοινωνικών αδιεξόδων και στον κοινωνικό αποκλεισμό, την περιθωριοποίηση ή και την παραβατική συμπεριφορά.
• Η αποξένωση και η έλλειψη επικοινωνίας έχουν καλύψει όλες τις σφαίρες της ανθρώπινης δραστηριότητας, ενισχύοντας το φαινόμενο της ανθρώπινης αλλοτρίωσης.
• Η σημερινή κοινωνία σπρώχνει τους νέους στον ατομικισμό, στην απάθεια, στην απαξίωση, στην ισοπέδωση και στην υποταγή, στον αποπροσανατολισμό από τα πραγματικά προβλήματα της εποχής μας, υπονομεύοντας την αγωνιστική διάθεση των νέων και την προοπτική διεκδίκησης ενός καλύτερου μέλλοντος.
• Η πλειοψηφία των ΜΜΕ, κυρίως, αλλά και οι υπόλοιποι θεσμοί της κοινωνίας διαδραματίζουν τον δικό τους αρνητικό ρόλο στη διαμόρφωση συνειδήσεων, συμβατών με την ιδεολογία και τις «αξίες» του κατεστημένου.
Αξιολογώντας, κατά συνέπεια, ορθά και αντικειμενικά τα αρνητικά δεδομένα της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας, επιβάλλεται η συνέχιση και περαιτέρω εντατικοποίηση της δράσης της ΕΔΟΝ για υπεράσπιση των δικαιωμάτων της νεολαίας.